Steunmaatregel nr. N 567/99 België (Waals Gewest) 2de Waals plan voor steun aan de binnenvaart

Transcriptie

1 EUROPESE COMMISSIE Brussel, SG(2000) D/ Betreft : Steunmaatregel nr. N 567/99 België (Waals Gewest) 2de Waals plan voor steun aan de binnenvaart Excellentie, 1. Procedure In brief nr. P.11/42/ van 3 augustus 1999 heeft de Permanente Vertegenwoordiging van België bij de Europese Unie op verzoek van de Waalse regering de Commissie op de hoogte gebracht van het tweede Waalse plan voor steun aan de binnenvaart. De kennisgeving is op 24 september 1999 bij het Secretariaat-generaal van de Commissie geregistreerd onder het nummer N 567/99. In haar brief van 13 september 1999 heeft de Commissie de Waalse bevoegde instanties gevraagd aanvullende inlichtingen te verstrekken. Op 18 november 1999 werd een vergadering tussen de betrokken diensten georganiseerd, waarop een en ander werd toegelicht. De Permanente Vertegenwoordiging van België heeft de diensten van de Commissie naar aanleiding van haar verzoek om informatie het antwoord van de Waalse autoriteiten toegezonden op 10 mei Deze brief is door het Directoraat-generaal Energie en Vervoer op 15 mei 2000 geregistreerd. Zijne Excellentie de Heer Louis MICHEL Minister van Buitenlandse Zaken Karmelietenstraat BRUSSEL Wetstraat B-1049 Brussel - België Telefoon: direkte lijn 32 (0) Telex: COMEU B Telegramadres: COMEUR Brussel

2 2. Beschrijving van de maatregel 2.1 Algemene context Dit is het eerste jaar waarin de binnenvaartsector volledig geliberaliseerd is, overeenkomstig Richtlijn 96/75/EG van de Raad van 19 november waarmee de communautaire markt van het goederenvervoer over de binnenwateren vanaf 1 januari 2000 is geliberaliseerd. Na een moeilijke periode waarin de communautaire vloot werd onderworpen aan een sloopactie op Gemeenschapsniveau, is de vloot nu gemoderniseerd en de markt gesaneerd. Een echt communautair beleid inzake capaciteit werd ingevoerd om de resultaten van die inspanningen niet teniet te doen: bijgevolg sluit Verordening (EG) nr. 718/99 2 aan bij de beheersing van de capaciteit van de communautaire vloten en bepaalt zij bovendien bepaalde maatregelen ter bevordering van de binnenvaart. Het vervoer over de binnenwateren in het Waalse gewest heeft de laatste jaren een sterke groei gekend. Bijgevolg is de globale balans van het verkeer via de waterwegen in Wallonië over een periode van drie jaar (1996, 1997 en 1998) met 10% gestegen. Deze groei komt ook tot uiting in de resultaten van de drie Waalse havens (Luik, Namen en Charleroi) waar de activiteiten op het gebied van overslag aanzienlijk zijn geweest. De Waalse binnenwateren die gelegen zijn tussen Frankrijk, Nederland en Duitsland vormen een belangrijke schakel van het Europese netwerk en hebben een totale lengte van 460 km. Ze bieden toegang tot de grootste havenpool ter wereld (de havens van Antwerpen, Rotterdam en Amsterdam). De ingebruikneming van de scheepsliften in Strépy-Thieu zal bovendien het laatste grote knelpunt in het Waalse binnenvaartnetwerk naar Zuid-Europa uitschakelen en nieuw internationaal vervoer mogelijk maken. Naar aanleiding van Richtlijn 96/75/EG van de Raad heeft België besloten om vrije bevrachting en vrije prijsvorming in de binnenvaartsector vanaf 30 november 1998 in te voeren. Sindsdien zijn de bevrachtingssystemen volgens toerbeurt afgeschaft en wordt de binnenscheepvaart geconfronteerd met een volledig vrije markt. Om voor de binnenscheepvaart de overgangsfase naar een geliberaliseerde markt te bevorderen, hebben de Waalse autoriteiten een steunprogramma voor het vervoer over de binnenwateren in hun regio opgezet. Met het eerste Waalse steunplan 3 voor de periode was het mogelijk de binnenvaartsector in het kader van een algemene structurele sanering van de markt te herstructureren en de kleinere bedrijven te begeleiden bij de overgang naar een volledig vrije markt. Met het tweede Waalse steunplan zal de beleidsaanpak ten behoeve van het vervoer over de binnenwateren, die werd ingevoerd door het eerste Waalse steunplan, worden voortgezet en bovendien nog een nieuwe maatregel worden geïntroduceerd. De Waalse 1 Richtlijn 96/75/EG van de Raad van 19 november 1996 houdende voorschriften inzake bevrachting en prijsvorming in de sector nationaal en internationaal goederenvervoer over de binnenwateren in de Gemeenschap, PB L 304 van , blz Verordening (EG) nr. 718/99 van de Raad van 29 maart 1999 betreffende het beleid ten aanzien van de capaciteit van de communautaire binnenvaartvloot met het oog op de bevordering van het vervoer over de binnenwateren, PB L 90 van , blz Steunmaatregel nr. N 604/96, goedgekeurd door de Commissie op

3 autoriteiten willen zo de concurrentiekracht van het transport over de binnenwateren als gevolg van de opening van de markt versterken, zodat de vervoerders zich van een plaats op de markt kunnen verzekeren en hun aandeel op die markt kunnen vergroten. Een totaalbedrag van 160 miljoen BEF (ongeveer ) werd uitgetrokken voor de volgende maatregelen: 2.2. Beleidskader Ontwikkeling van commerciële samenwerkingsverbanden Zoals in het eerste Waalse steunplan blijven de Waalse autoriteiten de oprichting van commerciële samenwerkingsverbanden stimuleren om de opkomst binnen de geliberaliseerde markt van groeperingen van schippers te bevorderen die de opdrachtgevers een bepaalde scheepsruimte kunnen aanbieden en de goede uitvoering van het transport kunnen verzekeren. Een jaarlijks budget van 5 miljoen BEF (ongeveer ) is voor deze maatregel uitgetrokken. De maximale steunintensiteit zal 30% bedragen met een maximumbedrag van 1,5 miljoen BEF (ongeveer ) dat per samenwerkingsverband zal worden toegekend in het jaar van de totstandkoming en een maximumbedrag van BEF (ongeveer ) voor de daaropvolgende jaren tot in De kosten die in aanmerking komen zijn de uitgaven voor terreinen, gebouwen en materiële uitrusting. De Waalse autoriteiten bevestigen dat periodieke kosten zoals lonen en allerlei verschillende uitgaven daar niet onder ressorteren. Steun zal worden verleend volgens de criteria bepaald in het door de Commissie goedgekeurde eerste Waalse steunplan, met uitzondering van een vermindering van het minimumaantal leden van dertig naar twintig dat een groepering moet tellen om van de maatregel te kunnen profiteren Technische aanpassing van de vaartuigen Deze maatregel richt zich tot elke onderneming in de sector van het vervoer over de binnenwateren die investeert in technologische aanpassingen of in nieuw of gerenoveerd materieel; ook kosten die samenhangen met zowel materiële investeringen als investeringen in gerenoveerd materieel kunnen daarvan deel uitmaken. De aankoop van nieuwe of tweedehands schepen valt buiten de maatregel. De jaarlijkse begroting bedraagt 24 miljoen (ongeveer ) voor deze maatregel. In vergelijking met het eerste Waalse steunplan blijven de criteria voor de steunverlening onveranderd, dat wil zeggen dat het forfaitair uitkeringsbedrag nog steeds 21% van het in aanmerking komende investeringsbedrag bedraagt met een minimale investeringsdrempel van BEF (ongeveer ). Dit percentage van 21% is niet cumuleerbaar met investeringspremies voor hetzelfde doel. De vastgestelde limiet voor de premie van maximum 2 miljoen BEF (ongeveer ) van het eerste Waalse steunplan is echter afgeschaft Overslagmaterieel Om de bevrachters ertoe aan te zetten meer gebruik te maken van de binnenvaart, willen de Waalse autoriteiten voor diegenen die besloten hebben een beroep te doen op de binnenvaart tot in 2003 de mogelijkheid verlengen om te investeren in infrastructuurinstallaties die nodig zijn voor de overslag van of naar de waterweg. Evenals in het eerste Waalse steunplan moet de begunstigde van de maatregel zich ertoe verbinden een extra tonnage over de waterwegen te vervoeren. Een jaarlijks 3

4 budget van 10 miljoen BEF (ongeveer ) zal worden uitgetrokken voor deze maatregel. In vergelijking met het eerste Waalse steunplan is het forfaitaire uitkeringsbedrag teruggebracht van 50% naar 30% van de gedane investering. Er wordt maximaal 5 miljoen BEF (ongeveer ) per bedrijf per jaar uitgekeerd Uitrusting van de Waalse vloot met computerapparatuur Het betreft hier een nieuwe maatregel ter stimulering van de aanschaf en installatie aan boord van computer- en communicatieapparatuur door elke binnenschipper die in een handelsregister in Wallonië is opgenomen. Een jaarlijks budget van 1 miljoen BEF (ongeveer ) zal worden uitgetrokken voor de uitvoering van deze maatregel, die bestaat uit een uitkering van een forfaitair bedrag van 21% van de gerealiseerde investeringen. De investeringsdrempel bedraagt minimaal BEF (ongeveer ) en maximaal BEF (ongeveer ). Elke binnenschipper kan gedurende de looptijd van het plan slechts één aanvraag per schip indienen. 3. De beoordeling van de steunmaatregel Algemene regel Krachtens artikel 87, lid 1, van het Verdrag zijn, behoudens de afwijkingen waarin het Verdrag voorziet, steunmaatregelen van de staten of in welke vorm ook met staatsmiddelen bekostigd, die de mededinging door begunstiging van bepaalde ondernemingen of bepaalde producties vervalsen of dreigen te vervalsen, onverenigbaar met de gemeenschappelijke markt, voor zover deze steun het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloedt. De Commissie stelt vast dat de maatregel in kwestie bepaalde ondernemingen bevoordeelt in vergelijking met andere nationale ondernemingen of andere lidstaten die niet van deze maatregel kunnen profiteren. De maatregel vervalst dus de mededinging en kan het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloeden. Toetsing van de steun aan artikel 87, lid 3, onder c) van het Verdrag Het Waals plan dient te worden beschouwd als steun in de zin van artikel 87, lid 1, van het Verdrag, maar kan, als steun ter vergemakkelijking van de ontwikkeling van de binnenvaart, als verenigbaar met de gemeenschappelijke markt worden aangemerkt aangezien de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt daardoor niet zodanig worden veranderd dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad in de zin van artikel 87, lid 3, onder c) van het Verdrag. Het ontplooien van activiteiten om een verschuiving van het goederenvervoer over de weg naar andere vervoerswijzen, zoals het vervoer over de binnenwateren, te bewerkstelligen dient het gemeenschappelijk belang in de zin van artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag. De Gemeenschap voert al enige tijd een beleid dat er namelijk op gericht is de plaats van iedere vervoerswijze te herschikken door onder andere het gebruik van de binnenvaart te bevorderen, die bijdraagt tot een vermindering van de verkeersdrukte op de weg en bijgevolg tot een duurzame mobiliteit, die milieuvriendelijk is, een hoge mate van veiligheid biedt, weinig niet-hernieuwbare energie verbruikt en een over een belangrijk groeipotentieel beschikt. 4

5 De Gemeenschap voert een beleid inzake capaciteit en promotie van de binnenvaart overeenkomstig Verordening (EG) nr. 718/99 van de Raad 4 waarin in artikel 8 de lidstaten worden gestimuleerd om maatregelen te treffen ten behoeve van het vervoer over de binnenwateren. In andere communautaire instrumenten zoals Richtlijn 92/106/EEG van de Raad houdende vaststelling van gemeenschappelijke voorschriften voor bepaalde vormen van gecombineerd vervoer van goederen 5 of het Groenboek van de Commissie "Naar een eerlijke en doelmatige prijsstelling in het vervoer" 6 en haar Witboek "Een eerlijke vergoeding voor het infrastructuurgebruik" 7 wordt eveneens een pleidooi gehouden voor een evenwichtiger verdeling over de verschillende vervoerswijzen. De resolutie van de Raad over bevordering van intermodaliteit en intermodaal vrachtvervoer 8 bevestigt dat de Raad vastbesloten is vervoerswijzen die bijdragen tot een vermindering van de door het vervoer veroorzaakte milieuverontreiniging, zoals de binnenvaart, te bevorderen. 3.1 Steun voor de ontwikkeling van commerciële samenwerkingsverbanden Steunmaatregelen om de binnenschippers aan te moedigen zich te groeperen in commerciële samenwerkingsverbanden zullen ertoe bijdragen dat deze versnipperde sector een flinke onderhandelingspositie op de markt zal kunnen veroveren. De binnenschippers worden gestimuleerd om zich bij logistieke structuren aan te sluiten, ze krijgen meer verantwoordelijkheid en kunnen meer en betere logistieke diensten aan de bevrachters aanbieden. De Commissie heeft in haar verslag aan de Raad van 9 juni 1994 over de toekomstige organisatie van de binnenvaartmarkt de lidstaten aanbevolen dergelijke logistieke structuren op te zetten als begeleidende maatregel bij de geleidelijke liberalisering van de binnenvaartmarkten. Het aanzetten tot groeperen van binnenschippers in commerciële samenwerkingsverbanden voldoet aan de in Richtlijn 96/75/EG van de Raad 9 (het organiseren in belangengroeperingen die beter op de logistieke behoeften van de verladers zijn afgestemd) vermelde bepalingen en beantwoordt aan de doelstelling, die wordt genoemd in artikel 8 van Verordening nr. 718/99 van de Raad betreffende het beleid ten aanzien van de capaciteit van de communautaire binnenvaartvloot 10 die de lidstaten aanmoedigt maatregelen te treffen om het groeperen van kleine binnenschippers in commerciële samenwerkingsverbanden te stimuleren. De Commissie meent dat een steunmaatregel om het groeperen van binnenschippers te bevorderen als verenigbaar met de gemeenschappelijke markt beschouwd kan worden. De sector van het vervoer over de binnenwateren blijkt in een groot aantal kleine bedrijven versnipperd te zijn. Een steunmaatregel waarin het groeperen in commerciële samenwerkingsverbanden wordt gestimuleerd kan de doeltreffendheid van de vervoersactiviteiten vergroten. De Commissie is van oordeel dat de steunintensiteit aanvaardbaar is gezien de doelstellingen die met de maatregel worden nagestreefd. 4 Verordening (EG) nr. 718/99 van de Raad van 29 maart 1999 betreffende het beleid ten aanzien van de capaciteit van de communautaire binnenvaartvloot met het oog op de bevordering van het vervoer over de binnenwateren, PB L 90 van , blz PB L 368 van , blz COM(95) 691 van COM(98) 466 van PB L 56 van , blz PB L 304 van , blz PB L 90 van , blz. 1. 5

6 Wat betreft de bepalingen inzake verenigingen van ondernemingen krachtens artikel 81 van het Verdrag of Verordening nr. 1017/68 van de Raad van 19 juli , meer bepaald in artikel 4, verbinden de Waalse autoriteiten zich ertoe deze bepalingen na te leven. 3.2 Steun voor de technische aanpassing van de schepen De technische aanpassing van de schepen die derhalve aan de eisen van de moderne vervoerstechnieken voldoen en die een hoge mate aan veiligheid van de vloot bieden vormt een essentieel element om de vloot te moderniseren en maakt het voor de vervoerders mogelijk nieuwe markten te veroveren waarvoor modern en/of gespecialiseerd materieel vereist is. In artikel 8 van voornoemde Verordening nr. 718/99 worden de lidstaten aangespoord maatregelen te treffen om de technische aanpassing van de schepen te stimuleren met het oog op de verbetering van de arbeidsomstandigheden en verhoging van de technische veiligheidseisen. Volgens de praktijk van de Commissie 12 is een steunintensiteit van 21% aanvaardbaar gezien het gestelde doel en de hoge kosten van de te verwezenlijken investeringen. 3.3 Steun voor overslagmaterieel Het overslagmaterieel is van essentieel belang voor het succes van het vervoer over de binnenwateren. Subsidies voor het overslagmaterieel kunnen de doorslaggevende factor zijn om ondernemingen ervan te overtuigen deze vervoerswijze in hun logistieke keten te integreren. Bijgevolg maakt deze steun, doordat nieuw binnenvaartverkeer wordt aangetrokken, de ontwikkeling van het vervoer over de waterwegen mogelijk, zoals is aangetoond in het overzicht naar aanleiding van het eerste Waalse steunplan De Commissie is van mening dat een dergelijke steunmaatregel zinvol is, aangezien heel wat ondernemingen nog geïnteresseerd kunnen zijn in de reële mogelijkheden van het vervoer over de binnenwateren. Een steunintensiteit van 30% lijkt evenredig te zijn met wat bepaald is in Verordening (EG) nr. 2196/98 13 van de Raad betreffende de toekenning van communautaire financiële bijstand voor maatregelen ten behoeve van het gecombineerd vervoer, waarin sprake is van een steunintensiteit van 30% voor soortgelijke maatregelen. 3.4 Steun voor computerapparatuur Het vervoer over de binnenwateren, als onderdeel van de intermodale vervoersketen, vereist elektronische informatie- en communicatiesystemen aan boord. Dankzij deze systemen kan de scheepsruimte beter beheerd worden (b.v. programma's voor de beheersing van scheepsruimte naar gelang van de stabiliteit van het schip en de bestemming) en wordt de coördinatie met de andere deelnemers in de vervoerssector verbeterd (b.v. de coördinatie met de beheerder van de binnenwateren, van een haven enz.), en dit alles draagt bij tot een grotere efficiëntie qua kosten en tijdsgebruik waardoor het vervoer over de binnenwateren kan blijven concurreren. De Commissie merkt op dat de Waalse autoriteiten in dit geval een steunintensiteit van 21% hebben bepaald, naar analogie van de bovengenoemde Verordening (EG) nr. 2196/98 betreffende maatregelen ten behoeve van het gecombineerd vervoer 11 PB L 175 van , blz Besluit van de Commissie nr. 604/96 - België. 13 PB L 277 van , blz. 1. 6

7 waarin een steunintensiteit van 30% voor innoverende maatregelen is toegestaan. De Commissie is van oordeel dat het bedrag van de investeringssteun voor de aanschaf van informatica-apparatuur aanvaardbaar is. 3.5 Conclusie De hierboven beschreven steunmaatregel past in het communautaire beleid inzake de capaciteit van de communautaire binnenvaartvloot met het oog op de bevordering van het vervoer over de binnenwateren, zoals vastgelegd in Verordening (EG) nr. 718/99 van de Raad. De Waalse autoriteiten verbinden zich er bovendien toe de bepalingen van de Verordening en de daarbij behorende uitvoeringsmaatregelen na te leven. In het algemeen blijft het Waalse plan voor steun aan de binnenvaart het vervoer over de binnenwateren bevorderen als een alternatieve vervoerswijze voor het wegvervoer, die milieuvriendelijk is en in staat is om onmiddellijk nieuwe capaciteit op te nemen. Bijgevolg beantwoordt dit aan de doelstellingen van een duurzame mobiliteit, waarvoor het communautaire vervoersbeleid pleit. Het tweede Waalse steunplan is derhalve verenigbaar met de gemeenschappelijke markt in de zin van artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag. De steun in kwestie draagt bij tot de ontwikkeling van het vervoer over de binnenwateren, dat de laatste jaren een groei heeft gekend, zonder dat deze echter het handelsverkeer zodanig verandert dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad. 4. Besluit De Commissie heeft derhalve besloten geen bezwaar te maken tegen het tweede Waalse plan voor steun aan de binnenvaart. Indien deze brief vertrouwelijke gegevens zou bevatten die niet aan derden mogen worden bekendgemaakt, wordt u verzocht de Commissie daarvan binnen vijftien werkdagen vanaf de ontvangst van dit schrijven in kennis te stellen. Indien de Commissie binnen de vastgestelde termijn geen met redenen omkleed verzoek ontvangt, neemt zij aan dat u ermee akkoord gaat dat deze brief in zijn geheel wordt gepubliceerd. Dit verzoek dient per aangetekend schrijven of per fax te worden gericht aan: Europese Commissie Directoraat-generaal Energie en Vervoer Directoraat E - Vervoer over land Wetstraat 200 B-1049 Brussel Fax: (0) Met bijzondere hoogachting, Voor de Commissie Loyola de PALACIO 7