Totale knieprothese VIB

Transcriptie

1 ORTHOPEDIE Ttale knieprthese VIB (Verenigd In Bewegen) BEHANDELING

2 Geachte heer/mevruw, Binnenkrt krijgt u een nieuwe knie. Uw peratie staat gepland p dag Opname U wrdt één dag vr de peratie (dus p ) verwacht bij: St. Antnius Ziekenhuis Utrecht m uur p verpleegafdeling 4A St. Antnius Ziekenhuis Nieuwegein m uur p verpleegafdeling H2 Vrlichtingsmiddag U wrdt verwacht vr de vrlichtingsmiddag bij: St. Antnius Ziekenhuis Utrecht p dag, van uur bij Revalidatie/Fysitherapie (nze baliemedewerker wijst u verder de weg). 2

3 3

4 Inhudspgave Ttale knieprthese (VIB) 1 Een knieprthese 1 Ttale knievervanging 1 Wat is VIB? 2 Vrbereidende gesprekken 2 Gesprek met rthpedisch chirurg 2 Gesprek met anesthesilg 4 Gesprek met verpleegkundige 5 Grepsvrlichtingsbijeenkmst 6 Ziekenhuispname 6 Opname en peratie 6 Oefentherapie na peratie 6 Dagprgramma 6 Vrbereiding p peratie 7 Huishuden 7 Aanpassingen in huis 7 Hulpmiddelen 8 Telefnnummers vrzieningen 8 Fysitherapie 9 Andere vrbereidingen 9 Intussen: blijf in beweging 9 De dagprgramma s 9 Prgramma: pnamedag 10 Prgramma: peratiedag 10 Prgramma: de dag na de peratie 11 Prgramma: dag 2 na de peratie 14 Prgramma: vanaf de derde dag na de peratie 14 Prgramma: de dag vr ntslag 14 Prgramma: de dag van ntslag 15 4

5 Instructies vr thuis 16 Bewegingen waar u vrzichtig mee met zijn 16 Medicijnen 17 Activiteiten 17 Risic s bij een knie-peratie 18 Vragen 19 Checklist: bent u er klaar vr? 20 5

6 Ttale knieprthese (VIB) Binnenkrt wrdt u een aantal dagen pgenmen in het St. Antnius Ziekenhuis vr een knieperatie. Daarbij vervangen we uw kniegewricht dr een kunstknie (prthese). In deze flder vindt u algemene infrmatie ver de peratie en de peride die u in het ziekenhuis drbrengt. U kunt k lezen welke zaken u het beste al vóór uw pname kunt regelen. Daarm is het belangrijk m deze flder helemaal dr te nemen vrdat u wrdt pgenmen. Hud er rekening mee dat geen twee patiënten gelijk zijn. In deze flder beschrijven we de gemiddelde patiënt. Het kan dus gebeuren dat in uw geval bepaalde dingen iets anders gaan dan hier beschreven staat. Wij huden u daar z veel mgelijk van p de hgte. En u kunt natuurlijk altijd vragen stellen. Een knieprthese De meest vrkmende reden vr het plaatsen van een nieuwe knie is artrse. Artrse is slijtage van het gewricht. Het kniegewricht bestaat uit twee btuiteinden (het bven- en nderbeen) die met elkaar scharnieren met de knieschijf aan de vrzijde. De uiteinden van het bt zijn bedekt met een laag kraakbeen. Dit kraakbeen is verend en schkdempend en zrgt ervr dat de btdelen sepel ver elkaar heen glijden. Als het kraakbeen is beschadigd, dunner wrdt f p smmige plaatsen zelfs helemaal verdwijnt, spreken we van artrse van de knie ( slijtage ). Ttale knievervanging Bij een ttale knievervanging wrden de versleten delen van de knie weggenmen samen met de restanten van de meniscus en de vrste kruisband. Bij het wegnemen van de versleten delen verwijderen we z min mgelijk bt m een passende prthese te kunnen plaatsen. De verschillende prthesedelen wrden met btcement vastgezet. 1

7 Tussen de verschillende delen van de knieprthese bestaan geen vaste verbindingen. Z blijft het kniegewricht het meest beweeglijk. De stevigheid wrdt gegeven dr de kniebanden aan de binnen en buitenzijde, de spieren en de vrm van de prthese. Daarm is het belangrijk dat bij de peratie de prthesedelen zeer nauwkeurig wrden geplaatst. Vrdat we de peratie beëindigen, test de rthpedisch chirurg de beweeglijkheid en de stevigheid van de nieuwe knie nauwkeurig. Wat is VIB? Bij een knieperatie kennen we twee srten pname: een individuele pname f een VIB-pname. VIB staat vr Verenigd In Bewegen. Dit hudt in dat u tegelijk met ng drie andere patiënten pgenmen wrdt en dat u samen het hele prces drlpt. Dit prces begint bij de pname en lpt verder tt het revalidatieprces en de dag van ntslag. De peratie zelf is bij een VIB-pname niet anders dan bij een individuele pname. Het verschil zit hem vral in het efenprgramma na de peratie. Z kunnen u en uw medepatiënten elkaar mtiveren en enthusiasmeren.. Het verlp van de dagen staat, van dag tt dag, verderp in deze flder beschreven. De verpleegkundige p de afdeling Verpleegkundige Intake kan u meer ver VIB vertellen. De arts bepaalt f u in aanmerking kmt vr het VIB-prgramma. De anesthesilg kan dit besluit eventueel ng veranderen als uw lichamelijke situatie verandert. Vrbereidende gesprekken Vrafgaand aan uw pname krijgt u vrbereidende gesprekken met: de rthpedisch chirurg; de anesthesilg f anesthesiemedewerker; de verpleegkundige. Als tijdens de intake blijkt dat u inderdaad in aanmerking kmt vr het VIB-prgramma, dan krijgt u aansluitend een uitndiging vr de grepsvrlichting. Als u ng vragen hebt na de individuele gesprekken, kunt u die stellen tijdens deze grepsvrlichtingsbijeenkmst. Hiernder leest u wat u tijdens deze gesprekken kunt verwachten. Gesprek met de rthpedisch chirurg Tijdens het eerste plibezek geeft de rthpedisch chirurg u infrmatie die speciaal geldt vr uw persnlijke situatie. Onderwerpen die bijvrbeeld aan de rde kmen, zijn: de behandeling; de peratie; het verwachte resultaat; mgelijke cmplicaties; stppen met antistlling en smmige pijnmedicatie; uw testemming vr de peratie; eventuele ndzakelijke blednderzeken. Tijdens de grepsvrlichting (de grepsvrlichting bespreken we k verderp in deze flder) gaat de rthpedisch chirurg 2

8 uitgebreid in p de vlgende, meer algemene punten: risic s en cmplicaties; infectie; het materiaal van de prthese; gang van zaken rnd de peratie; stppen met antistlling en pijnmedicatie. Nteer hier alvast uw vragen vr de grepsvrlichting Zijn er ng nduidelijkheden na het gesprek met de rthpeed? Tijdens de grepsvrlichting hebt u de gelegenheid uw vragen te stellen. Hiernder kunt u uw vragen nteren, zdat u ze niet vergeet: 3

9 Gesprek met de anesthesilg f anesthesiemedewerker In uw gesprek met de anesthesilg krijgt u infrmatie ver: de verdving (anesthesie) tijdens de peratie; de wijze van anesthesie; vr- en nadelen; bijwerkingen; risic s en cmplicaties; pijnbestrijding; de inname van uw huidige medicatie p de dag van de peratie; eventuele drverwijzing naar een andere specialist (cardilg f lngarts). Nteer hier alvast uw vragen vr de anesthesilg Hebt u vragen vr de anesthesilg? Nteer ze alvast hiernder, zdat u ze niet vergeet tijdens het gesprek. 4

10 Gesprek met de verpleegkundige (Intake) Tijdens de verpleegkundige intake kmen de vlgende zaken aan de rde: het verpleegkundig pnamegesprek; inventarisatie van uw thuissituatie, bendigde hulpmiddelen en/f aanpassingen thuis (checklist); de glbale gang van zaken tijdens de pname p de verpleegafdeling; de pnameduur; de betrkken hulpverleners; grepsgewijze revalidatie; uitgifte van de bendigde infrmatieflders. Nteer hier alvast uw vragen vr de verpleegkundige Hebt u vragen vr de verpleegkundige? Nteer ze alvast hiernder, zdat u ze niet vergeet tijdens het gesprek. 5

11 Grepsvrlichtingsbijeenkmst Tijdens de vrlichtingsbijeenkmst leggen de rthpedisch chirurg, de fysitherapeut en de verpleegkundige gezamenlijk de glbale gang van zaken rnd de peratie uit. In de vlgende samenvatting beschrijven we alvast de belangrijkste punten. Ziekenhuispname U hebt een versleten knie, maar dit betekent niet dat u ziek bent. Binnen een week na de peratie bent u weer dusdanig pgeknapt dat u naar huis te kunt. Daarm prberen wij in het ziekenhuis de nrmale dagelijkse gang van zaken zveel mgelijk na te btsen. U brengt de dagen in het ziekenhuis z min mgelijk in uw bed dr. U neemt k deel aan een revalidatieprgramma. De medepatiënten van uw VIB-grep drlpen samen met u hetzelfde prgramma. Met deze mensen zult u in de week van de peratie revalideren. Dit gebeurt natuurlijk in nauwe samenwerking met de rthpedisch chirurg de fysitherapeut en de verpleegkundigen. Samen met u wrden altijd ng 3 andere patiënten vr een knie-peratie pgenmen. Opname en peratie Enkele weken na uw bezek aan de pli verwachten wij u en uw begeleider, p de dag vóór de peratie, p het afgesprken tijdstip in het ziekenhuis. temp efeningen uit te veren, eventueel met hulp van de verpleegkundige. De dag na de peratie mag u uw knie al belasten en mag u lpen met behulp van een lprek f krukken. De dagen daarna kmt u geleidelijk langer uit bed en brengt u een deel van de dag aangekleed dr. U bent namelijk niet ziek! In deze peride kunt u het beste vrijetijdskleding dragen die niet knelt, zals een jgging- f trainingspak. Dr het natuurlijk herstel en het den van de efeningen wrdt de wndpijn elke dag een beetje minder. Dagprgramma De verpleegkundige bespreekt iedere dag met u wat er p het prgramma staat. Bvendien kmt er een zaalarts langs m te kijken he het met u gaat. U ntdekt al snel wat u wel en niet kunt na de peratie en u breidt uw activiteiten p een verantwrde wijze uit. Dr de intensieve begeleiding kunt u al na enkele dagen weer p een veilige manier zelfstandig lpen, traplpen, in en uit bed stappen, in een stel gaan zitten en weer pstaan. Dan is het mment aangebrken dat u weer naar huis te kunt. U en uw begeleider krijgen uitgebreide instructies mee naar huis. De fysitherapeut bij u in de buurt zal u verder begeleiden. Oefentherapie na de peratie Elke dag efent u met uw zaalgenten nder begeleiding van de fysitherapeut. Daarnaast met u k alléén en in uw eigen 6

12 Vrbereiding p de peratie Na uw peratie met u herstellen. U kunt niet meteen weer alles zelf den. Het is verstandig m vóór uw pname allerlei zaken te regelen, zals: Wie det het huishuden? Wie det de bdschappen? Welke aanpassingen in huis zijn er ndig? Welke hulpmiddelen hebt u ndig? Hiernder ziet u waar u allemaal aan met denken. Huishuden Bdschappen den, stfzuigen en meer van dit srt huishudelijke klussen kunt u de eerste tijd na de peratie ng niet zelf. Misschien is er iemand in uw mgeving die u kan helpen? Bijvrbeeld uw buren, familieleden f vrienden. Bespreek dit ruime tijd vrdat u wrdt pgenmen. Kken kan in het begin wat lastig vr u zijn. De meeste mensen velen zich nzeker als ze znder kruk staan. Misschien kunt u tijdelijk gebruikmaken van een maaltijdvrziening. In elke gemeente is dat anders geregeld. Ok de ksten variëren. Raadpleeg uw gemeentegids vr mgelijkheden en telefnnummers. Een bekende rganisatie is Tafeltje-Dek-Je. Tafeltje-Dek-Je brengt kelverse maaltijden bij u thuis. U met ze zelf pwarmen in de magnetrn. Als u geen magnetrn hebt, kunt u er eentje huren bij Tafeltje-Dek-Je. De magnetrn wrdt dan bij u thuis geplaatst en aangeslten. De werkwijze van Tafeltje-Dek-Je verschilt per regi. U kunt dus het beste van tevren even cntact pnemen met de Tafeltje-Dek-Je in uw buurt. Aanpassingen in huis Vr uw gemak is het verstandig al vrdat u gepereerd wrdt wat aanpassingen in uw huis te den. Tijdens de intake wrdt dit nderwerp uitverig met u besprken. Hiernder zetten we de verschillende punten vr u p een rijtje, zdat u alles ng eens rustig na kunt lezen. Tiletbeugels Hebt u eventueel beugels bij het tilet ndig m u mhg te trekken? Beugels geven extra steun bij het gaan zitten en pstaan. U kunt beugels kpen bij de buwmarkt f bij de thuiszrgwinkel. U met ze zelf (laten) bevestigen. P-stel Met u s nachts regelmatig naar het tilet en bevindt het tilet zich p een andere verdieping dan de verdieping van uw slaapkamer? Dan raden wij u aan een p-stel te regelen vr p de slaapkamer. Ok deze is te leen bij de thuiszrgwinkel. Antislipmat in de duche Ligt er een antislipmat in de duche? Z niet, kp een antislipmat. Dit vermindert het risic van uitglijden. Bad Wij adviseren u de eerste zes weken na de peratie geen gebruik te maken van het bad. Duchen in bad kan eventueel alleen als u een badplankje hebt m p te zitten. 7

13 Wnkamer en tapijten/kleden Hebt u lsliggende kleden in huis? Z ja, verwijder deze. U kunt er p uitglijden. Lpruimte kamers Hebt u vldende lpruimte in de huiskamer? Het lpen met krukken neemt extra ruimte in beslag. Oefen van tevren alvast met krukken in de kamer. Eventueel kunt u tijdelijk iets verzetten f naar een andere kamer verplaatsen. Hge stel Hebt u een hge stel met armleuningen waar u makkelijk p zit? Z niet, plaats dan een hge stel in de kamer. Als u p een lage stel gaat zitten, kunt u meilijker uit de stel pstaan. Bed Ok bij het in en uit bed stappen is het handig als uw bed p kniehgte is. Als uw bed te laag is, raden wij u aan bedklssen te lenen bij de thuiszrgwinkel. Hulpmiddelen Hierbven zijn al enkele hulpmiddelen ter sprake gekmen, zals de antislipmat en het badplankje. Wij adviseren u dringend de bendigde hulpmiddelen te lenen f te kpen vóórdat u in ns ziekenhuis wrdt pgenmen. een helping hand. Dit is een grijper aan een lichtgewicht stk, waarmee u makkelijk dingen kunt prapen znder te bukken. Telefnnummers vrzieningen WMO-lket Hiervr met u bij uw eigen gemeente zijn. Raadpleeg uw gemeentegids. Stade maaltijdservice Krmme Nieuwegracht BR Utrecht T Thuiszrgwinkel Vitaal Kekekslaan 1 (St. Antnius Ziekenhuis) 3432 CM Nieuwegein Zamenhfdreef JV Utrecht Thuiszrgwinkel Vitras Krijtwal ZT Nieuwegein service@vitrascmd.nl We raden u k aan m de vlgende hulpmiddelen te lenen/kpen, duidelijk te vrzien van uw naam en mee te nemen als u wrdt pgenmen: een speciale (lange) schenlepel; krukken; 8

14 Fysitherapie Ok als u weer thuis bent, hebt u ng fysitherapie ndig. Leg vóór uw pname cntact met een fysitherapeut die u bevalt. Vertel hem/haar wanneer u gepereerd wrdt, zdat hij/zij al ruimte vr u kan reserveren in de planning. Andere vrbereidingen Vrbereiding p het lpen Na de peratie hebt u krukken ndig. U kunt deze kpen/huren bij de thuiszrgwinkel. De dat een week vr de pname, zdat u het lpen met krukken thuis alvast kunt efenen. Het lpen met krukken staat verderp in deze flder beschreven. Vrbereiding p wassen en aankleden U mag na de peratie bukken, hewel u daar vrzichtig mee met zijn. De verpleegkundige f fysitherapeut leert u dat. Na de peratie kunt u niet veral bij kmen. Kusen en schenen aantrekken kan bijvrbeeld een prbleem zijn. Kijk dus van tevren in uw mgeving wie u kan helpen en/f welke hulpmiddelen u kunt gebruiken. Tips: Gebruik instapschenen f de elastische schenveters in uw veterschenen. Elastische schenveters zijn te kp bij de schenmaker en thuiszrgwinkel. Hud er rekening mee dat de vet van uw gepereerde been na de peratie wat dikker is. Gebruik eventueel een lange schenlepel. Te kp bij schenwinkel, schenmaker en thuiszrgwinkel. Gebruik eventueel een kusenaantrekker. Te kp bij de thuiszrgwinkel. Gebruik een helping hand. Dit is een grijper aan een lichtgewicht stk, waarmee u makkelijk dingen kunt prapen znder te bukken. Te kp bij nder andere de thuiszrgwinkel. Intussen: blijf in beweging Tijdens de wachttijd kunt u het beste in beweging blijven. Dat is ged vr: het kniegewricht en zrgt er k vr dat u in gede cnditie blijft. Daardr zult u na de peratie gemakkelijker herstellen. Tips: Lp liever regelmatig een klein stukje dan in één keer een grte afstand. U kunt uw pijnlijke knie ntlasten dr een stk f nderarmkruk te gebruiken aan de kant van de geznde knie. Fietsen en/f zwemmen zijn gede manieren m in beweging te blijven. Ku en vcht zijn niet ged vr uw knie.warme kleding en een warm bad kunnen de pijn verlichten. Bent u te zwaar? Prbeer dan m, eventueel met hulp van een diëtist, af te vallen. De dagprgramma s In de vlgende hfdstukjes leest u wat er vanaf de pnamedag vr u p het prgramma staat. Maar p alle dagen geldt: Wil u meer infrmatie f is iets niet duidelijk? Aarzel niet, en stel gerust uw vragen. 9

15 Het is de bedeling dat u tijdens de pname uzelf leert te injecteren met een anti-trmbsemiddel (Fraxiparine ). De verpleegkundige efent dit iedere avnd met u. Na uw ntslag met u zichzelf ng ngeveer zes weken injecteren, behalve als uw arts iets anders met u heeft afgesprken. U krijgt het recept vr Fraxiparine eventueel al tijdens de grepsvrlichting, maar in ieder geval ruim vrdat u uit het ziekenhuis ntslagen wrdt. Uw familie kan het middel dan alvast bij de aptheek vr u halen. De eerste twee weken na de peratie mag u niet duchen, in verband met de kans p een infectie via de peratiewnd. Na het verwijderen van de hechtingen mag u wel weer duchen. Prgramma: pnamedag Op de pnamedag meldt u zich p het afgesprken tijdstip bij de verpleegafdeling. Op de eerste pagina van deze flder ziet u waar u precies met zijn. Aankmst De verpleegkundige ntvangt u en: cntrleert f de gegevens in uw dssier ng juist zijn; neemt uw temperatuur p en meet uw hartslag en bleddruk; bespreekt het prgramma van de kmende dagen met u en uw familie; geeft u een rndleiding ver de verpleegafdelingen; cntrleert uw medicatie. Hierna krijgt u de gelegenheid m uw kffer uit te pakken en kennis te maken met uw medepatiënten. U kunt in uw eigen kleding blijven rndlpen. Wat er p deze dag ng meer gebeurt: U krijgt, als dat ndig is, een klysma m uw darmen te legen. Een labrant kmt bij u langs m bled af te nemen vr een extra cntrle. Wij raden u aan m s avnds ng even lekker te duchen. U mag namelijk pas weer nder de duche als uw hechtingen verwijderd zijn. Nacht en vlgende chtend Als u niet ged slaapt, kunt u een slaapmiddel krijgen. Een gede nachtrust bevrdert namelijk het herstel. Wrdt u s mrgens gepereerd? Dan met u vanaf uur p de dag ervr nuchter blijven. U mag dan dus niets meer eten f drinken. Prgramma: peratiedag Op de dag van de peratie wrdt u p tijd gewekt. Als u s middags gepereerd wrdt, krijgt u m uur in de chtend ng een licht ntbijt. Daarna met u nuchter blijven. De verpleegkundige meet uw bleddruk en temperatuur en velt uw pls. Daarna mag u zich aan de wastafel verzrgen. U krijgt van de verpleegkundige een peratiehemd. U laat uw nderged uit als u naar de peratiekamer wrdt gereden. 10

16 De verpleegkundige zrgt dat u de medicatie krijgt zals afgesprken met de anesthesilg. Daarna wacht u p het mment dat u naar de peratiekamer gaat. U hebt p de pli en tijdens de grepsvrlichting al kennis gemaakt met een rthpedisch chirurg, maar het kan best zijn dat u dr een andere rthpedisch chirurg wrdt gepereerd. Dit bespreken we met u. De peratie duurt ngeveer anderhalf uur. Na de peratie gaat u naar de uitslaapkamer. Hier blijft u ngeveer een uur, tt alle cntrles laten zien dat u lichamelijk weer fit geneg bent m naar de verpleegafdeling terug te gaan. Als u p de verpleegafdeling terugkmt, hebt u: een infuus, vr de tever van vcht; een blaaskatheter (een slangetje in de blaas vr de afver van urine); een drain, een slangetje in het wndgebied vr de afver van wndvcht; een drukverband p de wnd; een lijntje in uw rug (epiduraal katheter) waardr u verdving krijgt tegediend en uw been ligt in een stffen spalk. de drain; uw algemene gesteldheid. Als u niet misselijk bent, mag u eten en drinken. Wij raden u aan eerst vrzichtig te beginnen met drinken. Pas daarna kunt u k iets gaan eten. De eerste nacht mag u alleen p uw rug liggen.. Prgramma: de dag na de peratie Wat gebeurt er p de dag na de peratie? De verpleegkundige helpt u met de lichamelijke verzrging p bed. U wrdt aangemedigd u van bven zelf te wassen. Een labrant neemt bled bij u af. Een van de zaalartsen kmt vandaag bij u langs. De stffen spalk wrdt verwijderd. De verpleegkundige verwijdert 24 uur na de peratie het drukverband en de drain. De peratiewnd wrdt berdeeld. Zlang u het lijntje in uw rug hebt vr de verdving (epiduraal katheter) hudt u een infuus en een blaaskatheter. De verpleegkundige cntrleert: uw hartslag; uw bleddruk; het infuus; de katheter; de wnd; 11

17 Ter cntrle wrdt er altijd een röntgenft gemaakt van uw nieuwe knie. Dit gebeurt p de eerste f de tweede dag na de peratie. De uitslag van deze ft krijgt u in de lp van de week. Grepstherapie met de fysitherapeut U begint de dag na de peratie met de grepstherapie, nder begeleiding van de fysitherapeut. Dr met elkaar te efenen, stimuleren de leden van uw VIB-grepje elkaar. Pas wel p dat die stimulans niet verslaat naar vermed! Iedereen herstelt in zijn/haar eigen temp. Hud u steeds z ged mgelijk aan de leefregels die de fysitherapeut u geadviseerd heeft. De therapie bestaat p deze dag uit: als dit mgelijk is, starten met lpen met behulp van een lprek f krukken; efenen p een beweegbare beenspalk (CPM); we bespreken de efeningen en leefregels met u en beantwrden uw vragen; het kan zijn dat uw knie iets gezwllen is en pijnlijk is. De eventueel meegekregen cld-packs geven dan verlichting. efening mag beginnen, en he vaak u elke efening met herhalen. Tijdens het efenen met u altijd de vlgende regels in gedachten huden: Gebruik vldende pijnmedicatie, dat maakt het efenen mgelijk. Ga bij het efenen wel tt de pijngrens en prbeer deze langzaam te verleggen. De pijn mag ged velbaar zijn maar met k ged hudbaar zijn. Na het stppen van de efeningen met de pijn weer afnemen. Naast het efenen met u k regelmatig rusten Realiseert u zich dat het lichaam energie en tijd ndig heeft m te herstellen van een peratie. Liggend p bed Buig en strek de knie van het gepereerde been Zittend p bed Span de bvenbeenspieren van het gepereerde been z krachtig mgelijk aan en duw de kniehlte richting de nderlaag.om de strekking van de knie te bevrderen is het belangrijk m de knie regelmatig z plat mgelijk te laten liggen. Oefeningen algemene regels U krijgt efeningen van uw fysitherapeut. Hiernder ziet u enkele vrbeelden. Uw fysitherapeut vertelt u wanneer u met welke 12

18 1: Figuur 1 3: Figuur 3 Zittend p de stel 1 Leg eventueel een handdek p de grnd nder de vet en schuif de vet z ver mgelijk naar achteren z dat de knie ged buigt. Zie figuur 2. Zittend p de stel 3 Zet de kniehlte ged tegen de stelrand. Strek actief de knie. 4: Figuur 4 2: Figuur 2 Zittend p de stel 2 Buig beide knieën en duw met hiel van het geznde been tegen de wreef van het gepereerde been en prbeer de knie z ng verder te buigen. Zie figuur 3. U leert zelfstandig met een lphulpmiddel lpen. Als de fysitherapeut testemming geeft, kunt u zelf efenen. Anders kunt u efenen nder begeleiding van de verpleegkundige. 13

19 Prgramma: dag 2 na de peratie. De rugge-verdving wrdt stpgezet en de epidurale katheter wrdt uit de rug verwijderd. U krijgt tabletten tegen de pijn. Enige uren na het stppen van de rugge-verdving wrdt uw blaaskatheter verwijderd. Fysitherapie U brengt een gedeelte van de tijd buiten uw bed dr. We veren de buigingen p de beenspalk (CPM) p. We breiden efeningen vr het buigen en strekken van uw knie uit. We vergrten de lpafstand. Prgramma: vanaf de derde dag na de peratie U zult merken dat uw cnditie elke dag vruitgaat. Het vertruwen in uw nieuwe knie wrdt steeds grter. U kunt vandaag ruim zittende vrijetijdskleding dragen. s Avnds kunt u uw eigen nachtkleding weer aan. Als u prblemen hebt met de stelgang, krijgt u daar een medicijn vr. De zaalarts kmt bij u langs. Hebt u vragen? Vergeet ze niet te stellen. Het ntslag uit het ziekenhuis kmt steeds dichterbij. Als u daar ng vragen ver hebt, stel ze dan gerust. Fysitherapie U brengt een grter gedeelte van uw tijd buiten het bed dr. Als u ng lpt met een lprek, gaat u ver p krukken. De lpafstand wrdt vergrt. De beweegbare beenspalk (CPM) wrdt afgebuwd. U blijft de knie zelf ged efenen; de knie met iedere dag een stukje verder buigen. U neemt natuurlijk weer deel aan de grepstherapie. U drinkt met de anderen van uw VIB-grepje kffie en u gebruikt de middag- en avndmaaltijd samen aan tafel. Prgramma: de dag vóór ntslag Wij nemen alles met u dr wat vr u thuis belangrijk is. U kunt de Fraxiparine vanaf nu zelfstandig injecteren. De zaalarts bezekt u vr het laatst. Hij/zij neemt met u dr welke medicatie u thuis (weer) gaat gebruiken, zals eventuele pijnstilling. 14

20 Hij/zij kijkt f de wnd drg is; dit is een vrwaarde vr ntslag. Als u ng vragen hebt, stel ze dan gerust. Vraag f uw bezek kleding vr u meeneemt, vr als u naar huis gaat. Regel k alvast uw verver naar huis. U mag de vlgende dag vanaf uur pgehaald wrden. Fysitherapie De therapie bestaat p deze dag uit: efenen van het traplpen; efenen van het buigen en strekken van de knie; het ngmaals drnemen van de efeningen vr thuis en de leefregels. Prgramma: de dag van ntslag U hebt tijdens de afgelpen week heel veel gedaan. Dat heeft k een ged resultaat pgeleverd. U kunt weer zelfstandig lpen, traplpen, in en uit bed stappen en gaan zitten en pstaan in/uit een nrmale stel. De functie van de knie is duidelijk tegenmen en u kunt deze 90 graden buigen. U krijgt twee afspraken van de verpleegkundige: een afspraak vr het verwijderen van de hechtingen (tt die tijd mag u niet duchen); een afspraak vr cntrle bij de rthpedisch chirurg. En verder: De verpleegkundige geeft u een recept mee vr (eventueel) pijnstilling. De verpleegkundige neemt ngmaals het gebruik van Fraxiparine met u dr. U met dit middel ng 6 weken gebruiken, tenzij uw arts anders heeft afgesprken. U krijgt een medisch pasprt. Daar staat in dat u een knieprthese hebt en waar deze van gemaakt is. Bewaar dit dcument altijd bij uw gewne pasprt. Het kan namelijk gebeuren dat uw nieuwe knie detectieprtjes (bijvrbeeld p een vliegveld) activeert. Met uw medisch pasprt kunt u dan laten zien he dat kmt. De verpleegkundige neemt de leefregels vr thuis met u dr en geeft u een bekje waar deze leefregels in staan. Vr uw vertrek kunt u samen met de persn die u phaalt kffie f thee drinken. Fysitherapie Bij uw ntslagpapieren vindt u een brief vr uw fysitherapeut thuis. U met zelf een afspraak met hem f haar maken. Het is aan te raden de fysitherapeutische be- 15

21 handeling te starten de dag na ntslag uit het ziekenhuis en deze in eerste instantie minimaal 2 keer per week te plannen. Blijf thuis efenen en herhalen, zals de fysitherapeut u heeft geadviseerd. Z krijgt u het beste resultaat vr uw nieuwe knie! Lpen met 2 ellebgkrukken Na de peratie met u enige tijd met krukken lpen m de genezing van de knie te bevrderen. He det u dat het beste? Zet de twee krukken naar vren. Zet het gepereerde been tussen de krukken. Strek de heup en de knie ged. Steun p de krukken en trek het andere been bij. Zie figuur 5. Instructies vr thuis Thuis met u (enige tijd) bepaalde medicijnen gebruiken. Bvendien is het belangrijk dat u langzaamaan uw activiteiten uitbreidt. Al deze nderwerpen kmen in de vlgende hfdstukken aan de rde. Bewegingen waar u vrzichtig mee met zijn Vermijd bewegingen zals hurken en de benen ver elkaar slaan. Verder met u p het vlgende letten: Liggen in bed Om de strekking van de nieuwe knie te bevrderen is het belangrijk dat u geen kussentje nder uw knie legt tijdens het slapen. U mag p uw zij liggen. Fguur 5 Op den duur kunt u drstappen in plaats van bijtrekken. Lpen met 1 ellebgkruk Hud de ellebgkruk aan de geznde kant, dus in de hand tegenver de gepereerde knie Traplpen Bij het traplpen hudt u met 1 hand de leuning vast, met de andere hand de kruk. Trap p Verplaats eerst het niet-gepereerde been. Trek daarna het gepereerde been en de kruk bij. Zie figuur 6. 16

22 Als dit (ng) niet lukt, kunt u een helping hand gebruiken. Zitten Zit bij vrkeur p een hge stel met armleuningen. Sla uw benen niet ver elkaar. Let p dat u niet indut als u in de stel zit. Figuur 6 Trap af Verplaats eerst de kruk. Sluit dan aan met het gepereerde been en daarna met het niet-gepereerde been. Zie figuur 7. Medicijnen Bledverdunners Als u al Sintrm f Marcumar gebruikt, dan blijft u deze slikken na de peratie. Deze medicatie is sms z ingesteld dat u thuis geen Fraxiparine heft te spuiten. Maar meestal met u na de peratie wel enige tijd Fraxiparine gebruiken. Dit bespreken we met u. Activiteiten Figuur 7 Misschien kan het vlgende ezelsbruggetje u helpen m dit te nthuden: Trap p = stijgen: sterke been eerst Trap af = zakken: zwakke been eerst Bukken Wilt u iets van de grnd pakken f juist neerzetten? De dat dan als vlgt: strek het gepereerde been naar achteren en buig de knie van het vrste been. Maak hierbij gebruik van een steunpunt. Buw uw activiteiten rustig p. Lp en efen liever wat vaker een krte tijd, dan lang achtereen. Gebruik de eerste peride een lphulpmiddel m verbelasting van uw spieren te vermijden. Uw fysitherapeut zal u hier advies ver geven. Vrkm vergewicht f (als u te zwaar bent) prbeer af te vallen. Er is sprake van verbelasting als uw spieren stijf en gevelig zijn en deze klachten niet vergaan met rust, f als u een pijnstiller ndig hebt. Uit veiligheidsgpunt wrdt geadviseerd de eerste zes weken niet te fietsen, te zwemmen f zelf aut te rijden. Meerijden in een aut mag wel,. Na zes weken mag u weer fietsen, zwemmen en autrijden. 17

23 Fietsen p de hmetrainer mag, in verleg met uw fysitherapeut,. Zrg dat u in beweging blijft! Risic s bij een knieperatie Uw arts vertelde het u al: aan iedere peratie zijn enige risic s verbnden. Om te kijken f u lichamelijk in staat bent een knieperatie te ndergaan, bent u gescreend. Maar een screening biedt geen garantie p een peratie en herstelperide znder cmplicaties. Daarm werken we er hard aan m cmplicaties te vrkmen. Wat het allerbeste helpt is: u z snel mgelijk uit bed te laten kmen en weer te leren lpen. Hiernder ziet u de belangrijkste cmplicaties p een rij. Infectie Als u een nieuwe knie krijgt, blijft de kans p een infectie - k in de tekmst - bestaan. Daarm krijgt u tijdens en sms na de peratie een antibiticum. Ok een infectie die elders in het lichaam zit, kan uw nieuwe knie aantasten. Prbeer daarm iedere infectie te vrkmen. Als u tch een infectie krijgt, is het van belang dat die snel en gericht wrdt bestreden. Bij een infectie met u dus altijd uw arts melden dat u een nieuwe knie hebt. Neem direct cntact p met uw huisarts als u een ntsteking hebt, zals: steenpuist(en); ingegreide teennagel; lngntsteking; blaasntsteking; keelntsteking. Vertel, bij een bezek aan arts, tandarts f therapeut, duidelijk dat u een ttale knieprthese hebt. De behandeling kan hier z ndig p aangepast wrden. Trmbse Een andere cmplicatie die na een knie peratie kan ptreden, is stlling van het bled (trmbse). Als uw knie geïnfecteerd is, krijgt u krts en kan uw knie wnd wat dikker en rder wrden. De wnd kan gaan lekken. De infectie wrdt behandeld met antibitica via het infuus en het kan zijn dat u pnieuw gepereerd met wrden. 18

24 Vragen Bij trmbse hebt u een dik, glanzend been en vaak een pijnlijke kuit. U kunt bvendien wat krts hebben. Opname kan ndzakelijk zijn. Via een infuus met medicatie wrdt getracht het stlsel p te lssen. Hebt u ng vragen? Neem dan gerust cntact p met nze pli Orthpedie. U vindt nze cntactgegevens in het grijze adreskader achterin deze flder. Trmbse kan ntstaan drdat u minder in beweging bent. Daarm start u vr de peratie met Fraxiparine. Dit is een antistllingsmiddel (bledverdunner). Fraxiparine met eenmaal per dag vlak nder de huid ingespten wrden. Tijdens uw verblijf in het ziekenhuis leert de verpleegkundige he u dat zelf kunt den. Als u vr de pname al Sintrm /Marcumar gebruikte, gaat u hier na de peratie gewn mee dr. Bvendien is het belangrijk dat u in beweging blijft. Nableding Dr het gebruik van antistllingsmedicijnen hebt u kans p een nableding. Een nableding merkt u p drdat de wnd gaat lekken. Meestal stpt de bleding spntaan. Sms is het ndig een nableding peratief te behandelen. Om de kans p cmplicaties z klein mgelijk te maken, is het belangrijk dat u zich hudt aan de instructies die u hebt gekregen. 19

25 Checklist: bent u er klaar vr? Hiernder ziet u een lijst met zaken die u vóór uw pname (eventueel) met regelen. Misschien zijn niet alle items vr u van tepassing. Z kunt u bijvrbeeld uw bed verhgen met klssen óf een extra matras, maar het kan k zijn dat uw bed al hg geneg is. De intakeverpleegkundige neemt de checklist met u dr en vinkt aan wat vr u van tepassing is. Z weet u zeker dat u niets vergeet. Omschrijving geregeld n.v.t. Traplpen Trapleuning Bedhgte Klssen Extra matras Zitten Hge stel met Armleuningen Vleren Geen lsliggende kleden Tilet Tiletverhger(s) Pstel/urinaal p slaapverdieping Handgrepen Deurkruk/ fnteintje Duche Antisliptegel f matje Handgrepen/duchestang Badplank (gebruiken nder begeleiding!) Alarmering Alarmsysteem aanwezig 20

26 Maaltijden Maaltijdvrziening Mantelzrg Mantelzrg vr huishuden/ bdschappen Fysitherapie Fysitherapeut peratiedatum meedelen Meenemen ; (eventueel vrzien van uw naam) Nachtkleding Ochtendjas Tilletartikelen Makkelijk zittende kleding Medicatie (in riginele verpakking) Krukken Instapschenen f elastische veters Badstf skken Kusenaantrekker Lange schenlepel Helping hand Linnen tas met lang hengsel Flders Het meten van pijn Afdelingsflder Fraxiparineflder Decubitusflder Knieflder (meenemen bij pname) 21

27 St. Antnius Ziekenhuis T E patienteninfrmatie@antniusziekenhuis.nl Spedeisende Hulp Orthpedie Lcaties en bezekadressen Ziekenhuizen St. Antnius Ziekenhuis Utrecht Sestwetering 1, Utrecht (Leidsche Rijn) Pliklinieken St. Antnius Plikliniek Utrecht Overvecht Neckardreef 6, Utrecht St. Antnius Ziekenhuis Nieuwegein Kekekslaan 1, Nieuwegein St. Antnius Plikliniek Huten Hfspr 2, Huten St. Antnius Spatadercentrum Utrecht-De Meern Van Lawick van Pabstlaan 12, De Meern

28 Meer weten? Ga naar Dit is een uitgave van St. Antnius Ziekenhuis ORT 13/07-13