De donkere kant van transplantatie. Programma. Stelling. Dialyse is een prima alternatief voor transplantatie. Situatie in Nederland

Transcriptie

1 De donkere kant van transplantatie Interactieve presentatie Raymond Smulders Charlotte de Bruin Gerben van den Bosch NND 27 maart 2018 (potentiële) belangenverstrengeling Raymond Smulders Charlotte de Bruin Gerben van den Bosch Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk Disclosure belangen spreker Geen Geen Geen Bedrijfsnamen: n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Programma De toename van het aantal patiënten met nierfunctievervanging in Nederland is het gevolg van een verbeterde overleving van patiënten na niertransplantatie, maar.. is transplantatie altijd de beste optie? v Situatie in Nederland v Twee kanten aan een verhaal v Transplantatie als beste middel? v Complicaties van niertransplantatie v Verwachtingsmanagement v Obesitas v Ouderen v Invloed van media op beeldvorming v Take home messages Dialyse is een prima alternatief voor transplantatie Situatie in Nederland 1

2 Transplantatie als beste middel? Wolfe, NEJM

3 Kjellstrand, NDT 2008 Pauly, NDT 2009 Dialyse is een prima alternatief voor transplantatie Complicaties van niertransplantatie Rejectie Infectieuze complicaties AJT 2017 Naesens, Papendal

4 Infectieuze complicaties AJT 2017 Maligniteiten Colon, lung, prostate, gastric, esophagus, pancreas, ovary and breast Kasiske, AJT 2004 Cancer rates vs general population Moderate risk Testes and urinary, bladder 3 2 Cutaneous melanoma, leukemia, liver and gynaecological tumors High risk Kidney 15 5 Kaposi sarcoma, PTLD, skin cancer >20 Cardiovasculaire ziekten zijn doodsoorzaak nr. 1 na niertx Hoog-risico patiënten voorafgaand aan niertransplantatie identificeren Symptomen van cardiale ziekte Cardiale ziekte in voorgeschiedenis Perifeer vaatlijden Diabetes mellitus Beperkte inspanningstolerantie (trappen-test) en screenen Ischemiedetectie Echo cor Stoumpos, TI 2014 Risk-calculator Risk-calculator ALERT study group: ALERT study group: 4

5 Als professionals moeten we vooral de negatieve elementen van niertransplantatie benoemen Focus in voorbereiding op niertx ligt op medisch onderzoek: v Cardiale screening: ECG, X-thorax; ischaemiedetectie bij hoog risico patiënt v Perifeer vaatlijden: duplex aorta-iliacaal v Infectieziekten: hepatitis, HIV, CMV, EBV, VZV, HIV, strongyloïdes v Maligniteiten: wachttijd van curatie tot transplantatie v Hyperparathyreoïdie Psychosociale factoren Dobbels, Transplantation 2009 Scheel, Front Psychiatry 2018 Psychosociale factoren van invloed op therapie-ontrouw Pre-transplantation Post-transplantation non-adherence OR (95% CI) Non-adherence 7.9 (2.35; 26.8) à Late acute rejection 4.4 (1.18;16.16) Less social support 0.9 (0.89; 0.99) v Non-compliance voorafgaand aan transplantatie v Weinig sociale steun v Beperkte mentale kwaliteit van leven Less conscientiousness 0.8 (0.67; 0.95) Higher education level 2.66 (1.16;6.1) Een goede voorbereiding is omgaan met verwachtingen Verwachtingsmanagement v Factoren die van invloed zijn v Transplantatie als scheidslijn v Aandacht voor psychosociale elementen 5

6 Factoren die van invloed zijn Persoonlijkheid Voorlichting Oppakken / verwerken van juiste informatie Ervaringsdeskundigen met wisselende verhalen Voorbereiding Ervaringen in omgeving Psychosociale omstandigheden Uitgangspositie nierziekte (levende nier of postmortaal) Transplantatie als scheidslijn Vooraf Achteraf Verwachtingen Realiteit Rationeel Gevoel Onderzoek = gemiddelde Individuele situatie Dat gebeurt mij niet Het gebeurde wel Aandacht psychosociale elementen Goede PST Ontwikkeling in de regio Bewustwording Juiste gebruik van risico Gerichtheid op kwaliteit van leven Meer aandacht voor conservatief behandelen (ontwikkeling) Transplantatie is niet voor iedereen de beste behandeling Obesitas en niertransplantatie 6

7 Obesitas leidt tot verhoogd perioperatief risico tgv Invloed van obesitas op niertransplantatie Wondinfecties Urineweginfecties Littekenbreuken Langere opnameduur vallograft loss 13 studies, patients HR 1.54 (CI ) Tgv hyperfiltratie, secundaire FSGS voverlijden 14 studies, patients HR 1.19 (CI ) Mn peri-operatief Invloed van obesitas op niertransplantatie Invloed van obesitas op niertransplantatie vallograft loss 13 studies, patients HR 1.54 (CI ) Tgv hyperfiltratie, secundaire FSGS vallograft loss 13 studies, patients HR 1.54 (CI ) Tgv hyperfiltratie, secundaire FSGS vbiopsy-proven voverlijden acute rejection 714 studies; studies, patients patients HR HR (CI (CI ) ) Tgv Mn? peri-operatief vbiopsy-proven voverlijden acute rejection 714 studies; studies, patients HR (CI ) ) Tgv Mn? peri-operatief Invloed van obesitas op niertransplantatie Behandelopties vallograft loss 13 studies, patients HR 1.54 (CI ) Tgv hyperfiltratie, secundaire FSGS Dieet voorafgaand aan niertransplantatie niet zinvol Wel effectief: bariatrische chirurgie; cave hyperoxalurie en veranderde opname van immuunsuppressiva voverlijden vbiopsy-proven acute rejection 14 7 studies; studies, patients HR (CI ) 1.31) Mn Tgv? peri-operatief voverlijden 14 studies, patients 16 studies; patients HR 1.19 (CI ) HR 1.81 (CI ) Mn peri-operatief? 7

8 Ouderen en niertransplantatie Er moet weer een leeftijdsgrens voor niertransplantatie worden ingesteld Eurotransplant Senior Program (ESP) Sinds 1999 ivm langere wachttijd en oudere populatie Donoren 65 jaar naar ontvanger 65 jaar: old-for-old Onafhankelijk van HLA-mismatch Lokale allocatie Sutherland, BJS 2016 Frei, AJT 2008 Frei, AJT 2008 Peters-Sengers, JASN

9 80 % ontvangers > 65 jaar met egfr 30 ml/min 1 jaar na niertransplantatie, is afhankelijk van het type donor Aandachtspunten bij oudere niertransplantatie-ontvanger Geriatrische screening voor niertransplantatie Aanpassing van immunosuppressief regime Young DBD Old DBD Old DCD Peters-Sengers, JASN 2017 (Table 4) Sutherland, BJS 2016 Invloed van media op beeldvorming Media moet minder positief berichten over transplantatie Take home messages v Niertransplantatie is de beste nierfunctievervangende therapie, echter niet voor iedereen op elk moment Afweging risico op complicaties Aandacht voor specifieke patiëntgroepen (ouderen, obesitas) De individuele patiënt staat voorop v Voorbereiding niet alleen richten op medische, maar ook op psychosociale en geriatrische aspecten 9

10 Take home messages (2) v Gefaseerd en herhaaldelijk informatie aanbieden; check hoe informatie is overgekomen ( verwachtingsmanagement ) Dank voor uw aandacht v Realiseer wat invloed van media kunnen zijn v. 10