VOORSTEL. college van burgemeester en wethouders. Onderwerp: Handboek Openbare Ruimte gemeente Heerlen. Voorstel:

Transcriptie

1 VOORSTEL Datum: 15 april 2015 college van burgemeester en wethouders Reg. nr. Decos: BWV Auteur: Dhr. J.G.H. Rosing Afdeling: Beleid en Bedrijfsvoering Telefoonnummer: 4134 Onderwerp: Handboek Openbare Ruimte gemeente Heerlen Voorstel: 1. Het Handboek Openbare Ruimte gemeente Heerlen vast te stellen. 2. Het afdelingshoofd en het bureauhoofd Beleid en Bedrijfsvoering van de afdeling Beheer en Onderhoud binnen de aangegeven kaders het mandaat te geven voor het actueel houden van het Handboek Openbare Ruimte gemeente Heerlen. Mede-auteur: Werkgroepleden HOR Openbaarheid: Openbaar Ambt. Opdrachtgever: Dhr. J. Morsink Portefeuillehouder: Dhr. N. Aarts Parafenbesluit: Nee Begrotingswijziging: Nee Accorderen door directie: Ja Persbericht: Nee Prot. Act. Info. Plicht: Nee

2 pagina 2/5 Onderwerp Handboek Openbare Ruimte gemeente Heerlen Inleiding/aanleiding Aanleiding om tot n Handboek Openbare Ruimte gemeente Heerlen (HOR) te komen, is het grote belang van de openbare ruimte voor de identiteit van de stad en de complexiteit van het ontwerpen, herinrichten, onderhoud en beheren van de openbare ruimte. Binnen de gemeente Heerlen zijn diverse disciplines op een of andere wijze hierbij betrokken en er zijn vele documenten die op een of andere wijze betrekking hebben op deze openbare ruimte. De keuze van het kwaliteitsniveau voor de openbare ruimte in alle delen van onze stad is daarbij het centrale thema. Kwaliteitsniveau van het ruimtelijk ontwerp, van het technisch ontwerp en van het beheer en onderhoud. We hebben behoefte aan richtlijnen voor ontwerpbewust beheren en beheerbewust ontwerpen. Het gaat daarbij niet alleen om eigen infrastructuurprojecten. Vaak leggen externe initiatiefnemers openbare ruimte aan als onderdeel van een ontwikkeling. De te stellen eisen moeten dan eenduidig vastgelegd kunnen worden. Bv. ter uitvoering van de Grondexploitatiewet. De gemeente Heerlen kan op basis van deze wet middels een exploitatieplan eisen opleggen aan derden indien deze gebieden worden overgenomen als openbaar gebied. Dit kan nu door verwijzing naar het HOR. Indien het kostenverhaal gebeurt via een anterieure overeenkomst kan daarin verwezen worden naar het HOR. Op dit moment zijn richtlijnen voor ontwerp en onderhoud geregeld niet of niet op tijd bekend bij de belanghebbenden en hebben ze onvoldoende status. Hierdoor worden er zowel intern als extern herhaaldelijk discussies hierover gevoerd, die de voortgang onnodig belemmeren. Ook kan dit leiden tot niet te verdedigen verschillen in kwaliteitsniveau tussen vergelijkbare gebieden. Bovenstaande heeft ertoe geleid dat er een Handboek Openbare Ruimte is opgesteld, waarin de meest actuele beleidsnota s, ontwerpeisen en beheeruitgangspunten zijn opgenomen. Het is geen eigenstandig beleidsdocument, maar bevat uitgangspunten voor de openbare ruimte gebaseerd op een vertaling en weging van de samenstellende beleidsvelden. Vanwege de weging tussen de diverse beleidsvelden behoeven de delen van het HOR een eigen besluitvorming. Het gaat daarbij m.n. om het spanningsveld tussen kwaliteit van het ontwerp en (betaalbaar) beheer en onderhoud. Het HOR wordt daarmee leidend voor zowel ontwerp als beheer en onderhoud. Naast de ruimtelijke en technische aspecten is in het Handboek ook aandacht besteed aan de wijze waarop de processen tussen de verschillende disciplines en de eventuele externe ontwikkelaar (nog) beter kunnen worden afgestemd. In hoofdstuk 3 is dit onderdeel beschreven. We hebben gekozen voor n digitale versie om op deze wijze de meest actuele informatie beschikbaar te stellen. De eisen ten aanzien van ontwerp en beheer en onderhoud van de openbare ruimte zijn aan veranderingen onderhevig. Het Handboek O.R. is daarom n dynamisch document en dient van tijd tot tijd te worden geactualiseerd.

3 pagina 3/5 Kader Programma Leefomgeving en programma Ruimtelijke ontwikkeling. Kernthema: Schoon en heel, Mobiliteit en parkeren en Fysieke leefomgeving. Bevoegdheid College Voorstel 1. Het Handboek Openbare Ruimte gemeente Heerlen vast te stellen. 2. Het afdelingshoofd en het bureauhoofd Beleid en Bedrijfsvoering van de afdeling Beheer en Onderhoud binnen de aangegeven kaders het mandaat te geven voor het actueel houden van het Handboek Openbare Ruimte gemeente Heerlen. Argumenten 1.1. een vastgesteld handboek schept eenduidigheid over de aan de openbare ruimte te stellen eisen qua ontwerp, beheer en onderhoud Door vaststelling van het HOR wordt status gegeven aan de daar in opgenomen uitgangspunten en oplossingen voor ontwerp, beheer en onderhoud. Door verwijzing naar het HOR is het nu mogelijk om als gemeente eenduidig te zijn voor de interne en externe opdrachtgever over de eisen en randvoorwaarden voor een ontwerp van de openbare ruimte. Discussies over aangedragen ( goedkopere en duurdere ) ontwerpoplossingen die uit oogpunt van beheer niet wenselijk zijn worden daarmee zo veel mogelijk voorkomen. Indien wordt afgeweken van bestaand beleid dan vindt er vooraf terugkoppeling plaats naar het college in het HOR is opgenomen welke gemeentelijke beleidskaders gehanteerd zijn bij de gemaakte keuzes per gebied Voorop staat dat de openbare ruimte een middel is om bij te dragen aan de gemeentelijke doelen. Dat de openbare ruimte duurzaam in stand moet worden gehouden, van een goede kwaliteit moet zijn en tegen acceptabele kosten aangelegd en beheerd moet worden, wordt door alle vakmensen geaccepteerd. Discussie vindt echter plaats over wat kwaliteit is, wordt het aspect duurzaam verschillend uitgelegd en kan de vraag gesteld worden welke prijs acceptabel is. Daarom moeten ontwerp, inrichting, beheer en onderhoud van de openbare ruimte vanuit de echte doelen vorm gegeven worden. Dat zijn de doelen die verwoord zijn in het Meerjarig Bestuurlijk programma. In het HOR wordt voor elk gebied (element) de gewenste situatie beschreven voor de verschillende onderdelen die samen de openbare ruimte vorm geven. Hierbij is de integrale benadering een belangrijk uitgangspunt geweest. Daarbij zijn alle door de raad of B&W vastgestelde beleidskaders in de afweging meegenomen, zoals het kwaliteitsplan IBOR (Integraal Beheer Openbare Ruimte), Groenbeleidsplan, Verkeerscirculatieplan etc. Door op alle niveaus te verwijzen naar de relevante beleidskaders is heel transparant waar de (kwaliteits-)keuzes op gebaseerd zijn. Daarbij wordt de ontwerpvrijheid niet onnodig beperkt.

4 pagina 4/ het HOR speelt in op de gehanteerde gebiedsindeling van de diverse beleidskaders De gebiedsindeling van het HOR is gemaakt door de indelingen van de diverse beleidsnota s over elkaar te leggen. De hoofdindeling is hoofdinfrastructuur, landschappelijke gebieden, bedrijventerreinen, centrumgebieden en woongebieden. Deze zijn verder onderverdeeld in sub-gebieden. Bv. woongebieden in woonwijken en historische linten/bijzondere plekken. Deze worden tenslotte onderverdeeld in elementen zoals woonstraat, winkelstraat, parkeerterrein etc. Elk element bevat een algemene beschrijving en richtlijnen voor verharding, groen, ondergrondse infrastructuur, inrichting en reiniging het (digitale) HOR leidt tot een betere communicatie tussen intern en extern betrokkenen bij de openbare ruimte Door een voor een ieder toegankelijk, digitaal HOR is vanaf het begin voor een ieder duidelijk wat de actuele richtlijnen zijn voor ontwerp, inrichting, beheer en onderhoud. Daarmee krijgt een ieder hetzelfde beeld van het nagestreefde kwaliteitsniveau en de kosten. Wie daar van wil afwijken moet de consequenties in beeld brengen en daar een besluit over uitlokken. De digitale opzet biedt vele mogelijkheden voor ontsluiting afgestemd op de diverse doelgroepen, intern en extern. Vooralsnog is het alleen gericht op direct betrokkenen. Mede met het oog op de motie van de raad over smart services gaan de gedachten uit naar een brede ontsluiting m.n. ook voor de burgers van Heerlen. In het HOR is een apart hoofdstuk gewijd aan de verdere concretisering van de integrale aanpak bij ontwerpbewust beheren en beheerbewust ontwerpen. Hierbij worden het reguliere beheerproces, het projectmatige ontwerpproces en het beleidsmatige programmeringsproces in onderlinge samenhang beschreven. Dit schept meer duidelijkheid over de diverse rollen van de verschillende afdelingen m.b.t. de openbare ruimte het ontwerpen, beheren en onderhouden van de openbare ruimte is aan veranderingen onderhevig. Het HOR dient van tijd tot tijd te worden geactualiseerd en is daarom n dynamisch document. Mede daarom is gekozen voor de digitale opzet. Het zal daarbij vaak gaan om kleinere wijzigingen. Daarom wordt aan het college voorgesteld om de meest betrokken managers van de afdeling Beheer en Onderhoud en namens deze de werkgroep HOR het mandaat te geven om actualisaties van het handboek door te voeren. In de werkgroep dienen de stedenbouwkundige van de afdeling Ruimtelijke en Economische Ontwikkeling, (REO) een technisch ontwerper en een beheerder van de afdeling Beheer en Onderhoud n plaats te hebben. Indien er sprake is van substantiële, beleidsmatige wijzigingen zullen deze in overleg met de portefeuillehouder aan het college voorgelegd worden.

5 pagina 5/ de afdeling Beheer en Onderhoud functioneert op het snijvlak van ontwerp en beheer en onderhoud van de openbare ruimte Binnen de afdeling Beheer en Onderhoud is zowel het technisch ontwerp als het beheer en onderhoud van de openbare ruimte belegd. Bij de afdeling REO is het ruimtelijk ontwerp belegd. Tegenargumenten Niet van toepassing Kosten en dekking Het actueel houden van het HOR en de toegankelijkheid voor interne en externe partijen geschiedt met de bestaande middelen van de betrokken afdelingen. Communicatie Na vaststelling door het college zal het collegebesluit via de nieuwspagina op intranet naar de medewerkers worden gecommuniceerd en indien noodzakelijk zullen er nog bijeenkomsten worden georganiseerd. Ten behoeve van externen zal op de internetsite van de gemeente Heerlen een passage opgenomen worden onder het thema wonen en leefomgeving resp. bouwen / verbouwen. Evaluatie De werkgroep zal 3 jaar na vaststelling door het college n (tussen-) evaluatie opstellen voor het college Planning, procedure en uitvoering N.v.t. Bijlagen Het Handboek Openbare Ruimte is digitaal bereikbaar: Toegang tot het HOR is d.m.v. n gebruikersnaam en wachtwoord afgeschermd. Tot 1 maand na vaststelling door het college is de gebruikersnaam en wachtwoord: College