Ontheffing van de verplichting tot het opstellen van een project-mer. Bemaling ten behoeve van een ondergrondse parking te Antwerpen

Transcriptie

1 Vlaamse overheid Departement Omgeving Afdeling Gebiedsontwikkeling, Omgevingsplanning en projecten Milieueffectrapportage Koning Albert II-laan 20 bus Brussel T 02/ mer@vlaanderen.be Ontheffing van de verplichting tot het opstellen van een project-mer Bemaling ten behoeve van een ondergrondse parking te Antwerpen Initiatiefnemer: Investar/Argenta Zone Kamp C2 bus Westerlo 23 juli 2018 PR2562

2 Projectbeschrijving en procedure Het voorgenomen project betreft een bemaling van 150 m³ per uur (3600 m³ per dag) voor de bouw van een kantorencomplex met bovengrondse binnentuin en een ondergrondse parking, gelegen Lamorinièrestraat 41/43, 49/51 en 53 te 2018 Antwerpen. De bemaling zal tot 15 m onder het maaiveld worden uitgevoerd en zal ongeveer 16 maanden in beslag nemen. Het project behoort tot de bijlage II van het project-m.e.r.-besluit 1 namelijk rubriek 10o : infrastructuurprojecten; werken voor het onttrekken of kunstmatig aanvullen van grondwater: onttrekken van grondwater, met inbegrip van terugpompingen van onbehandeld en nietverontreinigd grondwater in dezelfde watervoerende laag, als het netto onttrokken debiet 2500 m³ per dag of meer bedraagt. Voor projecten van bijlage II dient in principe een project-milieueffectrapport of project-mer opgesteld te worden. De initiatiefnemer kan er echter voor kiezen om een gemotiveerd verzoek tot ontheffing van de verplichting tot het opstellen van een project-mer (ontheffingsdossier) in te dienen bij de dienst Mer van de afdeling Gebiedsontwikkeling, Omgevingsplanning en -projecten van het departement Omgeving van de Vlaamse overheid in toepassing van artikel of 1 van het DABM 2. De dienst Mer ontving het verzoek tot ontheffing, opgemaakt door het studiebureau RSK, op 05 juli Beoordeling van het verzoek tot ontheffing De Dienst Mer heeft de volgende opmerkingen op het verzoek tot ontheffing: 1.2 : pag. 3: Toetsing aan de MER-plicht : Rubriek 10o van Bijlage II is verkeerd overgenomen. Er staat stadsontwikkelingsprojecten, moet zijn infrastructuurprojecten. Zelfde pagina : Onderhavig project komt in aanmerking voor ontheffing gezien aangenomen wordt dat er geen aanzienlijke gevolgen zullen zijn voor het milieu en door het reeds gevoerde onderzoek een project-mer redelijkerwijze geen nieuwe of bijkomende gegevens over aanzienlijke milieueffecten zou bevatten (cfr. art van het MER/VR-decreet van 18 december 2002 (BS 13.02/2003)). Dit is een voorafname van een eindresultaat. Het project komt in eerste instantie in aanmerking voor een onderzoek tot ontheffing, omdat het een bijlage-ii project betreft. Het onderzoek zelf moet nog aantonen dat er geen effecten zullen zijn. Eigenlijk moet deze zin een deel van het besluit zijn. 1 Besluit van de Vlaamse Regering van 10 december 2004 houdende vaststelling van de categorieën van projecten onderworpen aan milieueffectrapportage, B.S. 17 februari 2005, zoals herhaaldelijk gewijzigd. 2 Het decreet algemene bepalingen inzake milieubeleid van 5 april 1995 (DABM, BS 03/06/1995, herhaaldelijk gewijzigd) Dienst Mer Verzoek tot ontheffing PR2562 2

3 Hoofdstuk 4 : Uitvoering. Wat hier ontbreekt is een beschrijving van de manier waarop de ondergrondse constructies zullen worden gebouwd, en de eventuele uitvoeringsalternatieven. Idem voor een fasering van de ondergrondse werken. De gekozen bouwtechniek kan mee de bemalingstechniek beïnvloeden, en dus de effecten van de bemaling. Er kan ook invloed zijn op de uitvoering van eventuele saneringen. Het blijkt dat een bemalingsstudie nog moet worden opgemaakt voor dit project. Het ware beter geweest, had deze ontheffingsaanvraag onderbouwd geweest door de bemalingsstudie. Op die manier kunnen de effecten van de bemaling correcter worden beschreven en beoordeeld. Hoofdstuk 5 : Administratieve voorgeschiedenis. Er zou reeds een stedebouwkundige vergunning zijn afgeleverd. Indien ja, dit gegeven opnemen, en de voor deze ontheffingsaanvraag relevante conclusies oplijsten. Hoofdstuk 6 : alternatieven 6.2 herwaardering van de site : is dit een alternatief? Eerder een projectdoelstelling. Hoofdstuk 7.1 :bodemonderzoeken. De lijst aanvullen met afstand tot de site en de actuele onderzoeksstatus (oriënterend, beschrijvend, sanering nodig, ). Blijkens de opgegeven adressen, liggen er een aantal locaties op het adres van het project zelf. Worden deze verontreinigingen weggegraven? Moet hier niet concreet een saneringsproject worden opgesteld en voorgelegd aan OVAM? Bestaan die documenten reeds? Hoe gebeurt het saneren in relatie tot de bemaling? Het is OK dat er maatregelen worden genomen om het bemalingswater te controleren en te zuiveren, maar dit is slechts een end-of-pipe maatregel. Voor wat verontreinigingen buiten de site betreft, dient te worden nagegaan in hoeverre zij effectief in het bereik liggen van de geplande bemaling Geologische opbouw : Formaties van Kattendijk en Lillo? Klopt volgens geologische kaart in DOV, maar moet exact worden geverifieerd. De locatie ligt in het typegebied van de Formatie van Berchem, waarvan de typische Glycimeris-schelpenbank quasi dagzoomt aan het station van Berchem (werf Posthoflei, januari 1991) en te volgen was in de uitgraving van de helling van de spoortunnel naar Antwerpen- Centraal, o.m. ongeveer ter hoogte van de Lamorinièrestraat. Er is een boring in DOV (28w365), quasi op de projectlocatie, die dit bevestigt. Andere interpretaties dan de geologische kaart op DOV beperken de uitbreiding van de Formatie van Kattendijk tot Antwerpen-Noord (logisch, daar ligt haar typelocaliteit) en van de Formatie van Lillo, die pas in het havengebied verschijnt (ook logisch, gelet op de typelocaliteiten : Lillo, Luchtbal, Oorderen, Kruisschans, Merksem, Zandvliet). Als deskundige moet men lokale geologische gegevens verifiëren, zeker bij een ondergrondproject zoals hier het geval is. De geologische beschrijving van het projectgebied moet beginnen vanaf de basis van de watervoerende laag (=bovengrens Boomse klei). Wat hier ook ontbreekt, zijn de hydrogeologische parameters van de lagen, zoals doorlatendheid (die kan variëren volgens de geologische formatie), en een beschrijving van de grondwatertoestand Dienst Mer Verzoek tot ontheffing PR2562 3

4 in Antwerpen, met zijn sterke antropogene beïnvloeding. In de buurt van de site bevinden zich bvb de helling van de spoorwegtunnel naar Antwerpen-Centraal, en ook metrokokers Effect op grondwaterkwantiteit : Met betrekking tot de effectgroep wijziging grondwaterkwantiteit wordt nagegaan in welke mate er tijdens de uitvoering van de werken een wijziging optreedt in de grondwaterstand. Bij de realisatie van het voorliggend project is een tijdelijke bemaling nodig voor de aanleg van de funderingen en ondergrondse constructies. Een bemaling heeft echter altijd effect op de grondwaterspiegel. Het effect op bodemwater in verstedelijkt gebied wordt niet significant geacht met betrekking tot een invloed op de vegetatie. Hierdoor kan het effect als verwaarloosbaar (0) beschouwd worden. Het eigenlijke effect van de bemaling op het grondwaterpeil wordt echter niet beschreven in de ontheffingsaanvraag. Er komt een bemaling tot 15 m -mv. Hoe ver zal die reiken, rekening houdend met de bestaande grondwatertafel (reeds antropogeen beïnvloed?). Pas op basis daarvan kan een conclusie worden getrokken over het al of niet optreden van aanzienlijke effecten. De effectwaardering op nul zetten, louter op grond van een algemene stellingname dat een bemaling in stedelijk gebied niet als significant wordt geacht mbt vegetatie, is onvoldoende. Beschrijving van de effecten is ook noodzakelijk om een correcter beeld te krijgen van de impact op verontreinigde zones. Er kunnen ook gevolgen zijn op de chemische en thermische kwaliteit van het grondwater. Hoofdstuk 9 : mobiliteit. Dit hoofdstuk handelt over het stedebouwkundig aspect van het project. Er wordt m³ zand uitgegraven. Dit moet allemaal worden afgevoerd. Met hoeveel ton zand stemt dit volume overeen? Hoeveel vrachtwagens zijn er (per dag) nodig om die massa af te voeren? In dit verband kan verwezen worden naar een aantal recente dodelijke ongevallen in Antwerpen, tussen vrachtwagens en fietsers. Die problematiek van verkeersveiligheid roept telkens de vraag op over de wenselijkheid van vrachtverkeer in de binnenstad, maar anderzijds zal werfverkeer daar een noodzakelijk kwaad zijn, wil men aan herwaardering kunnen doen, toch wel een ruimere plandoelstelling waarin dit project gekaderd wordt. Daarom is het ook belangrijk om de ontheffingsaanvraag niet louter te beperken tot de bemaling in de strikte zin, maar om het probleem geïntegreerd te bekijken, dus ook in relatie tot de bouwmethode en de uitgraving en de fasering ervan (vb bij werken in stross is er gelijktijdig aanvoer van bouwmateriaal en afvoer van grond). Het zijn daar allemaal eerder smalle straten, waar die vrachtwagens door moeten en mogelijk zullen ze in de buurt komen van het drukke station Antwerpen-Berchem. De vraag is dan ook, of er niet moet worden nagedacht over een zo veilig mogelijke route voor vrachtwagens en over het vermijden van conflictpunten met zwakke weggebruikers. Indien dit reeds in een ander document zou gebeurd zijn dan wordt dit toch best opgenomen in deze ontheffingsaanvraag. Dienst Mer Verzoek tot ontheffing PR2562 4

5 Conclusie : de ontheffingsaanvraag is onvoldoende uitgewerkt. De ontheffingsaanvraag dient alle bouwkundige/technische gegevens te bevatten die relevant zijn voor de beoordeling van het bemalingsproject. De bemaling moet geïntegreerd worden bekeken, samen met de bouwwijze van de ondergrondse parking, en de fasering ervan. Er zou er al een stedebouwkundige vergunning zijn afgeleverd voor dit project. Dit dient te worden vermeld in de ontheffingsaanvraag (in 5), samen met alle relevante voorwaarden die daarin reeds zijn opgenomen. Dit laat toe om te beoordelen of sommige eventueel te nemen maatregelen om de impact van de bemaling te beperken, al dan niet reeds onderdeel van het project vormen. De geologische en hydrogeologische beschrijving dient te steunen op plaatsgebonden criteria en volledig te zijn mbt gelaagdheid, hydrogeologische parameters, actuele toestand van het grondwaterpeil en aanwezige antropogene factoren (metrokokers e.d.). De effecten van de bemaling moeten worden beschreven en beoordeeld. Het kan niet de bedoeling zijn om een ontheffing aan te vragen, louter op basis van de algemene stelling dat bemalingen in stedelijk gebied geen effect heeft op vegetaties. De bemalingsstudie kan daarvoor een nuttig document zijn, en wordt bij voorkeur toegevoegd aan de ontheffingsaanvraag. Het aspect verkeersveiligheid mbt vrachtverkeer tijdens de werken moet ook worden behandeld. Besluit Gezien het bovenstaande kan geconcludeerd worden dat deze ontheffingsaanvraag onvoldoende informatie bevat om het aspect milieu een volwaardige plaats te geven bij de besluitvorming. Het ingediende rapport kan niet uitsluiten dat er geen aanzienlijk negatieve effecten te verwachten zijn. Een ontheffing van de verplichting tot het opstellen van een project-mer wordt niet toegekend voor het project : Bemaling ten behoeve van een ondergrondse parking te Antwerpen.. Digitaal getekend door Door Liesl Vanautgaerden Projectmanager Directie Gebiedsontwikkeling Afdeling Gebiedsontwikkeling, Omgevingsplanning en -projecten Dienst Mer Verzoek tot ontheffing PR2562 5