Ontheffing van de verplichting tot het opstellen van een project-mer

Transcriptie

1 Vlaamse overheid Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid Dienst Mer Koning Albert II-laan 20 bus BRUSSEL Tel: 02/ mer@vlaanderen.be Ontheffing van de verplichting tot het opstellen van een project-mer Grondwaterwinning Sint-André en het Waterproductiecentrum (WPC) Torreele in Koksijde Initiatiefnemer: Intercommunale Waterleidingsmaatschappij van Veurne-Ambacht (IWVA) Doornpannestraat Koksijde 4 augustus 2016 PR2348

2 Projectbeschrijving en procedure Het voorgenomen project betreft de hervergunning van de milieuvergunning voor de grondwaterwinning Sint-André en de hervergunning van de milieuvergunning voor het waterproductiecentrum (WPC) Torreele. De eerste vergunning vervalt op 2 juni 2018 en de laatste loopt tot 18 november De hervergunning van de milieuvergunning voor de grondwaterwinning kan niet gerealiseerd worden zonder de productie van infiltratiewater, hierdoor is de hervergunningsaanvraag voor het WPC ook onderdeel van het project en bijgevolg ontheffingsdossier. Binnen de hervergunning van Sint-André zullen enkele kleinere ingrepen gebeuren (p. 3 van het ontheffingsdossier). Voor de aanvoer van infiltratiewater naar de omgevormde spoelgracht zal maximaal gebruik gemaakt worden van bestaande leidingen. Een ontbrekend stuk tussen twee tracés (ca 175 m lengte) zal met een ondergrondse boring gerealiseerd worden. Daardoor blijft de ingreep beperkt tot enkele putten. Het waterwinningsgebied Sint-André heeft een totale oppervlakte van 123 ha 51 a 40 ca en is gelegen op het grondegebied van de fusiegemeente Koksijde, deels op het grondgebied van de deelgemeente Oostduinkerke (36 ha 37 a 29 ca) en deels op het grondgebied van de deelgemeente Koksijde (87 ha 14 a 11 ca). De Intercommunale Waterleidingsmaatschappij van Veurne Ambacht O.V., Doornpannestraat 1, 8670 Koksijde is de enige eigenaar van de waterwinning. Het project behoort tot de bijlage II van het project-m.e.r.-besluit 1 namelijk volgens rubriek 10 o: Werken voor het onttrekken of kunstmatig aanvullen van grondwater: Kunstmatige aanvullingen van grondwater als het debiet 2500 m³ per dag of meer bedraagt. Onttrekken van grondwater als het debiet 1000 m 3 per dag of meer bedraagt en de activiteit gelegen is in of een aanzienlijke invloed kan hebben op een gebied zoals aangeduid in uitvoering van het decreet houdende maatregelen ter bescherming van de kustduinen van 14 juli 1993 of als de activiteit een betekenisvolle aantasting van de natuurlijke kenmerken van een speciale beschermingszone kan veroorzaken. De hervergunning van de grondwaterwinning Sint-André betreft een gezamenlijke dagdebiet van m³/d, met een piekdebiet van maximaal m³/d. Het jaardebiet aan grondwater wordt t.o.v. het vergunde debiet verminderd van tot m³/jaar, gecompenseerd door een verhoging van het infiltratiedebiet van tot m³/jaar waar m³/jaar reeds vergund was als infiltratie van spoelwater. Het projectgebied is gelegen in de speciale beschermingszone Habitatrichtlijngebied BE Duingebieden, inclusief IJzermonding en Zwin en in Vogelrichtlijngebied BE Westkust 2. Het projectgebied is gelegen in een zone die aangeduid werd als VEN-gebied De Westkust. Voor projecten van bijlage II dient in principe een project-milieueffectrapport of project-mer opgesteld te worden. De initiatiefnemer kan er echter voor kiezen om een gemotiveerd verzoek tot ontheffing van de verplichting tot het opstellen van een project-mer (ontheffingsdossier) in te dienen bij de dienst Mer van de afdeling Algemeen Milieu-, Natuur- en Energiebeleid van het departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid in toepassing van artikel van het DABM 3. De dienst Mer ontving het verzoek tot ontheffing, opgemaakt door de initiatiefnemer (en voor de disciplines oppervlaktewater en fauna en flora was er medewerking van erkende MERdeskundigen) op 18 april Het ontheffingsdossier werd door de dienst Mer voor advies voorgelegd aan een aantal instanties waarvan de volgende advies gaven: 1 Besluit van de Vlaamse Regering van 10 december 2004 houdende vaststelling van de categorieën van projecten onderworpen aan milieueffectrapportage, B.S. 17 februari 2005, zoals herhaaldelijk gewijzigd. 2 Het verzoek tot ontheffing bevat een Passende Beoordeling. 3 Het decreet algemene bepalingen inzake milieubeleid van 5 april 1995 (DABM, BS 03/06/1995, herhaaldelijk gewijzigd) Dienst Mer Verzoek tot ontheffing PR2348 2

3 Departement Landbouw en Visserij (09 juni 2016 positief) Agentschap voor Natuur en Bos Adviezen en Vergunningen Oost- en West-Vlaanderen (27/06/2016 ongunstig advies) Agentschap Onroerend Erfgoed West-Vlaanderen (29/06/2016 opmerkingen) Vlaamse Milieumaatschappij Afdeling Operationeel Waterbeheer (15/06/2016 positief) Gemeente Koksijde (22/06/2016 positief) Er is geen advies ontvangen van: Provincie West-Vlaanderen; VMM Afdeling Ecologisch Toezicht; LNE Afdeling Milieuvergunningen West-Vlaanderen. Beoordeling van het verzoek tot ontheffing Het verzoek tot ontheffing bevat een duidelijke beschrijving en verduidelijking van het project. Het project en de omgeving ervan worden duidelijk gesitueerd op topografische kaart en op de geldende bestemmingsplannen. Alle relevante disciplines ( bodem, grondwater, oppervlaktewater, fauna en flora, lucht, geluid en trillingen, landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie en mens ) worden behandeld door het beschrijven van de referentietoestand en het bespreken en beoordelen van de effecten. De mogelijke potentiële effecten op fauna en flora en in mindere mate landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie zijn echter niet voldoende in beeld gebracht (zie verder). In de ontheffingsnota zijn milieueffecten onderzocht en besproken. Alle relevante disciplines (zie hierboven) werden behandeld. Binnen elke discipline wordt in dit document tot de conclusie gekomen dat er geen aanzienlijke negatieve effecten op het milieu t.g.v. het project kunnen optreden. De mogelijke effecten van de inrichting en exploitatie op de discipline fauna en flora werden echter niet afdoende onderzocht. Volgens het advies van het Agentschap voor Natuur en Bos merken we het volgende op: De mogelijke effecten voor fauna en flora zijn van tweeërlei aard. Enerzijds hebben de werken rechtstreeks effect doordat vegetaties (tijdelijk of permanent) worden gewijzigd door de aanleg van de panden en het tracé (aanlegfase). Anderzijds zijn er de effecten ten gevolge van de geplande waterwinning (exploitatiefase). Het ANB stelt vast dat de vergunningsplichtige activiteit, het plan of programma betekenisvolle aantasting impliceert voor de instandhoudingsdoelstellingen van de speciale beschermingszone. Het ANB verklaart zich niet akkoord met de conclusies uit de passende beoordeling wegens de volgende redenen: Uit de rudimentaire resultaten van de hydrologische studie blijkt dat de vergunningsplichtige activiteit zal leiden tot een grondwaterdaling ter hoogte van grondwaterstandafhankelijke habitats en soorten. De passende beoordeling wordt ongunstig geadviseerd. Het VEN-gebied komt voor een groot deel overeen met het habitatrichtlijngebied. Uit de aangeleverde data blijkt dat de winning zal leiden tot een grondwaterdaling. Deze grondwaterdaling kan een effect hebben op de fauna en flora van het VEN-gebied. Het ANB stelt vast dat de vergunningsplichtige activiteit onvermijdbare en onherstelbare schade aan de natuur in het VEN kan veroorzaken. Naast het ongunstig advies voor de passende beoordeling heeft het ANB samenvattend volgende opmerkingen op de effectbespreking fauna en flora van het ontheffingsdossier: Dienst Mer Verzoek tot ontheffing PR2348 3

4 Het aspect verdroging tijdens de exploitatiefase in studiegebied I en II dient verder uitgewerkt te worden. De tekst hier opgenomen is niet aangepast in analogie met de reeds gebeurde verdere uitwerking van de passende beoordeling. Deze effectbeoordeling dient bovendien nog verder uitgewerkt te worden zoals in de bespreking van de passende beoordeling 4. De hydrologische veranderingen (resultaten van het grondwatermodel) dienen op een correcte manier geëvalueerd te worden in relatie tot fauna en flora. De vergelijking dient te gebeuren t.o.v. de reële, gebruikte debieten. Een ecohydrologische benadering is aangewezen. De conclusie dient aangepast te worden in relatie tot de verdere uitwerking van het effect verdroging. Het ANB wenst er op te wijzen dat de begrote grondwaterdaling mogelijks zal leiden tot een wijziging van de duinpannevegetatie, gelegen ten zuiden van zuigput 1. Deze vegetatie is een verboden te wijzigen vegetatie conform artikel 7 van het vegetatiebesluit. Tevens wordt een algemene opmerking gemaakt: in het ontheffingsdossier staan geen eenduidige gegevens van de gewenste, vergunde en reële debieten. Deze dienen in een overzichtstabel opgenomen te worden. Het Agentschap voor Natuur en Bos stelt bijgevolg vast dat er onvoldoende werd aangetoond dat er geen aanzienlijke milieueffecten op aanwezige natuurwaarden zullen veroorzaakt worden. Het verzoek tot ontheffing wordt door hen dan ook ongunstig geadviseerd. Het ANB stelt dan volgende aanpassingen voor: De grondwaterdaling t.o.v. de reële opgepompte debieten dient in detail begroot te worden. Vervolgens moet nagegaan worden wat deze grondwaterdaling betekent voor de actueel aanwezige duinpannes en -valleien en de hiermee gepaard gaande soorten. Een kwantitatieve benadering is hier aangewezen; dit is zeker mogelijk voor het effect op de grondwaterafhankelijke habitats. Indien uit deze resultaten zou blijken dat er een effect is op de betreffende habitats en soorten, dient er gezocht te worden naar een scenario van winning dat niet zal leiden tot betekenisvolle aantasting van de habitats en soorten, waarvoor de speciale beschermingszone is aangemeld. Wat betreft de discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie zijn er door Agentschap Onroerend Erfgoed enkele opmerkingen geformuleerd: Discipline bouwkundig erfgoed: In het projectgebied zijn twee relicten van WO I gelegen opgenomen in de Inventaris van het Wereldoorlogerfgoed: 1. Waterput WO I Beschrijving Locatie: Gelegen in het natuurreservaat De Doornpanne, ten O van het wandelpad dat op zijn beurt in het verlengde van de Visserstraat ligt, op ca. 1 km ten NO van de kerk van Koksijde-dorp. Het wandelpad zou verhard zijn met brokstukken van vernielde bunkers. Beschrijving Relict: Bakstenen waterput die nu ca. 2 m boven het zand uitsteekt, ca. 4 m 50 cm diep is, met een diameter van 360 cm en muren van 30 cm dikte. Historische achtergrond: Deze waterput zou tijdens WO I door het Britse leger geconstrueerd zijn. De Britten hadden een waterbevoorrading van Houlle (Frankrijk) tot aan de Doornpanne aangelegd. Het was oorspronkelijk de bedoeling deze leiding tot in Nieuwpoort door te trekken, 4 Voor meer detail zie advies Agentschap voor Natuur en Bos (dd. 22 juni 2016) Dienst Mer Verzoek tot ontheffing PR2348 4

5 maar dit werd nooit gerealiseerd. Ook de Belgen hadden pompen in Adinkerke (Cabour), De Panne (bij de stortbaden) en vermoedelijk ook in Koksijde opgericht. Deze pompen werden op het einde van WO I door het Ministerie van Binnenlandse Zaken overgenomen en belandden zo bij de (voorlopers van de) I.W.V.A., de Intercommunale Watermaatschappij Veurne-Ambacht. Deze waterput, aangelegd door de Britten, zou evenwel bevoorraad geweest zijn vanaf een leiding uit Doornpanne, St-André of Koksijde-Dorp, dus niet vanuit Frankrijk. 2. Pad verhard met brokstukken beton WO I Beschrijving Locatie: Gelegen in het verlengde van de Visserstraat, op ca. 1 km ten NO van de kerk van Koksijde-dorp, langs het wandelpad van natuurreservaat De Doornpanne. Vlakbij bevindt zich een bakstenen waterput uit WO I. De omgeving bestaat uit duinen. Beschrijving Relict: Pad verhard met brokstukken beton. Historische Achtergrond: De verharding van dit paadje gebeurde naar verluidt met brokstukken van betonnen constructies (bunkers en schuilplaatsen), uit WO I daterend. Tijdens de jaren 30 zouden de betonnen constructies uit de omgeving ontmanteld zijn omwille van een verkavelingsproject. Deze weg kon dan dienen voor de aanvoer van bouwmaterialen, maar zo ver is het nooit gekomen, gezien de I.W.V.A. (Intercommunale Watermaatschappij Veurne- Ambacht) de percelen opkocht voor het oppompen van drinkwater. Andere bronnen menen dat het zou gaan om brokstukken van WO II-bunkers, die zich tussen Koksijde Bad en St.-André bevonden. In het verzoek tot ontheffing wordt niet expliciet vermeld dat de geplande ingrepen geen impact hebben op de hogervermelde WO I relicten en dat deze behouden blijven; er wordt enkel vermeld dat de impact van de geplande ingrepen op het landschap vrij beperkt is. Desgevallend vraag het Agentschap voor Onroerend Erfgoed om de impact op de WO I relicten en landschap te verduidelijken. Het is dus niet voor alle milieudisciplines in deze project-mer-ontheffingsnota duidelijk dat er geen aanzienlijke negatieve effecten als gevolg van de realisatie van het voorgenomen project verwacht kunnen worden. Besluit Gezien het bovenstaande kan geconcludeerd worden dat deze ontheffingsaanvraag onvoldoende informatie bevat om het aspect milieu een volwaardige plaats te geven bij de verdere besluitvorming. Uit het ingediende ontheffingsdossier blijkt niet duidelijk dat er geen aanzienlijke effecten te verwachten zijn, vooral m.b.t. de discipline fauna en flora en landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie. Bijgevolg kan de ontheffing van de verplichting tot het opstellen van een MER op basis van de wijze van invulling van het ontheffingsdossier niet toegestaan worden. Digitaal getekend Door Paul Van Snick Algemeen directeur Afdelingshoofd Afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid Dienst Mer Verzoek tot ontheffing PR2348 5