Contouren meerjarenvisie Uitvoeringsplan Geonovum. Datum 14 december Versie 1.0

Transcriptie

1 Contouren meerjarenvisie 2020 Uitvoeringsplan 2017 Geonovum Datum 14 december 2016 Versie 1.0

2 Inhoudsopgave INLEIDING... 3 CONTOUREN MEERJARENVISIE MAATSCHAPPELIJKE OPGAVEN EN DE PUBLIEKE GEO-INFORMATIE INFRASTRUCTUUR ONZE VISIE HET GEO-DATALANDSCHAP ONZE FOCUS ONS WERK... 7 GEONOVUM IN ORGANISATIE ACTIVITEITEN STANDAARDISATIE STANDAARDISATIE EN KWALITEIT BASISPROGRAMMA INNOVATIEPLATFORMS PLATFORM LINKED DATA NEDERLAND MAKING SENSE FOR SOCIETY D GEO-INFORMATIE OMGEVINGSWET DIGITAAL STELSEL EN INFORMATIEHUIZEN STANDAARDEN OMGEVINGSDOCUMENTEN ADVIES WETGEVING EN BEHEER STANDAARDEN OMGEVINGSWET RUIMTELIJKE ORDENING STANDAARDEN IMGEO BRO STANDAARDEN INFORMATIEMODEL BAG INFORMATIEMODEL KABELS EN LEIDINGEN INFORMATIEMODEL ENERGIE EN RUIMTE KWARTIERMAKER REGIE VAN RD NAAR ETRS BETALAB.NL ADVIES STANDAARDISATIE EN KWALITEIT GEDEELDE INFORMATIEPOSITIE INSPIRE IN NEDERLAND PUBLIEKE DIENSTVERLENING OP DE KAART RUIMTELIJKEPLANNEN.NL LANDELIJKE INFORMATIEVOORZIENING VASTGOEDGEBRUIK LEEGSTAND WEB MEETS GEO KENNIS ANDERS KIJKEN BASISPROGRAMMA KENNISVRAGEN GI-BERAAD BASISPROGRAMMA GEOSAMEN EN GEOAGENDA ADVISERING EN ONDERSTEUNING PROVINCIES BEGROTING EN TARIEVEN FINANCIËN TARIEVEN Geonovum Contouren meerjarenvisie 2020 Uitvoeringsplan

3 Hoofdstuk 1 Inleiding Dit document bestaat uit twee delen: de contouren voor onze meerjarenvisie 2020 en het uitvoeringsplan Meerjarenvisie 2020 Geonovum heeft de gewoonte om eens in de drie, vier jaar een blik vooruit te werpen op wat komen gaat in ons werkveld en in ons werk. Meest recent hebben we dit gedaan in 2013 voor de periode tot in Voor de volgende periode schetsen we in hoofdstuk 2 de eerste contouren van onze nieuwe meerjarenvisie. Deze contouren werken we samen met onze omgeving uit tot een nieuwe visie en strategie. Concrete invulling aan deze visie en strategie geven we in ons jaarlijkse uitvoeringsplan. Het bestuur stelt deze meerjarenvisie vast, na goedkeuring van de Raad van Toezicht. Uitvoeringsplan 2017 Hoofdstuk 3 tot en met 7 vormen samen het uitvoeringsplan voor Het beschrijft de resultaten die wij in 2017 in samenwerking willen behalen en de activiteiten die Geonovum daarvoor uitvoert. Het plan dient als basis voor het monitoren van de voortgang daarin. Samen met het jaarrapport, waarin wij terugblikken op de behaalde resultaten, maakt het uitvoeringsplan deel uit van de verantwoordingscyclus van Geonovum. De programmaraad adviseert het bestuur van Geonovum over het uitvoeringsplan. Het bestuur stelt het uitvoeringsplan vast, na goedkeuring van de Raad van Toezicht. Het uitvoeringsplan voor 2017 is gemaakt op basis van onze inzichten aan het einde van Het beschrijft onze activiteiten in het basisprogramma, activiteiten voor opdrachten die we in 2017 uitvoeren en deels ook activiteiten die wij willen uitvoeren, maar die nog niet zijn gegund. In de loop van het jaar kunnen nieuwe inzichten en behoeften ontstaan, die van invloed zijn op ons werkpakket. Doet dit zich voor? Dan wordt dit besproken in de programmaraad en gerapporteerd aan het bestuur. Geonovum Contouren meerjarenvisie 2020 Uitvoeringsplan

4 Hoofdstuk 2 Contouren meerjarenvisie 2020 Welke maatschappelijke opgaven zijn van betekenis voor de publieke geo-informatie infrastructuur op weg naar 2020? Hoe verandert het geo-datalandschap en de processen die daarin spelen? En wat betekent dit voor de focus en het werk van Geonovum? De antwoorden op deze vragen zijn de basis voor onze meerjarenvisie, waarvan hier de eerste contouren worden geschetst. 2.1 Maatschappelijke opgaven en de publieke geo-informatie infrastructuur De participatiesamenleving De overheid houdt vast aan de ingeslagen koers van mogelijk maken van. De overheid stelt en bewaakt weliswaar nog altijd de kaders om algemene belangen te bewaken, maar spreekt de aanwezige creativiteit en verantwoordelijkheid van burgers en bedrijven aan om tot optimale uitvoering te komen. Vrije beschikbaarheid over informatie van de overheid, inclusief geo-informatie, is hierbij een essentiële randvoorwaarde. Registraties die de overheid opbouwt en beheert om haar taken uit te voeren, blijven van betekenis. Deze geo-informatie echt meervoudig te gebruiken in alle relevante werkprocessen vergt de nodige vernieuwing van deze processen. Tegelijk neemt de roep toe om eigenaarschap van gegevens door burgers. Gegevens gaan immers over de directe leefomgeving, activiteiten en processen waar zij in de lead zijn. Als gevolg van big data is er een verschuiving van de machtsbalans opgetreden in de maatschappij. Dit leidt er toe dat burgers van de overheid meer transparantie eisen in een poging de machtsbalans weer te herstellen. De overheid zal in plaats van zelf registraties aan te houden, op grotere schaal dan nu gebruik maken van data van burgers en bedrijven. Dat vraagt om nieuwe spelregels en standaarden. Data als infrastructuur Traditioneel wordt infrastructuur gezien als de fysieke voorzieningen voor transport, zoals auto-, spoor- en waterwegen, havens en vliegvelden. Wie breder kijkt, kan met infrastructuur de gedeelde voorzieningen bedoelen die nodig zijn om een land goed te laten functioneren. De Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) stelt voor om data als een infrastructuur te zien. In het rapport De publieke kern van het internet (2015) beargumenteert de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid dat de protocollen en standaarden die de basisinfrastructuur van het internet vormen als mondiaal publiek goed moeten worden beschouwd. Het sociaaleconomische belang van het internet maakt het van groot belang het functioneren en de integriteit van de publieke kern van het internet te beschermen. Er wordt gepleit voor een rol van de overheid in een context die voorheen aan de markt overgelaten werd, om te zorgen dat er een gemeenschappelijke infrastructuur is en blijft, waar iedereen gebruik van kan maken. Geografische data is onderdeel van deze gemeenschappelijke infrastructuur. Recent heeft het gemeentebestuur van Eindhoven gepleit voor spelregels en standaarden die er voor zorgen dat alle data die in de openbare ruimte wordt ingewonnen in het publieke domein komen. Eenvoudig en beter omgevingsbeleid De stelselvernieuwing voor het omgevingsbeleid, ingezet door het ministerie van Infrastructuur en Milieu, nadert de komende periode zijn voltooiing. Belangrijkste doelen van deze stelselvernieuwing zijn het vergroten van de ruimte voor eigen initiatieven van burgers en bedrijven, het terugdringen van administratieve lasten, het vergroten van de efficiëntie in het overheidsapparaat en het versnellen van procedures voor planvorming en vergunningverlening. Het digitale stelsel, ofwel de informatievoorziening voor de Omgevingswet, is operationeel. Geografische informatie is de sleutel voor een goede beschikbaarheid en bruikbaarheid van gegevens over de fysieke leefomgeving. Slimme steden Het slim inzetten van een informatievoorziening is één van de manieren waarop de overheid efficiënter kan zijn in het verbeteren van de leefbaarheid, mobiliteit en veiligheid in stedelijk gebied. Komende jaren worden steden slimmer gemaakt. Informatie over locatie is een essentieel Geonovum Contouren meerjarenvisie 2020 Uitvoeringsplan

5 ingrediënt voor veel smart city toepassingen. Real time gegevens uit sensornetwerken nemen komende jaren een vlucht. Deze gegevens worden bijvoorbeeld gebruikt om de mobiliteit te verbeteren: van parkeerapp en besturing van matrixborden tot de zelfrijdende auto. Als verschillende partijen op basis van dezelfde real time data kunnen werken en met elkaar communiceren, kan het geheel aan toepassingen als één geheel werken. Bijvoorbeeld netwerken die luchtkwaliteit meten, leveren dan gegevens aan routeplanners die vervolgens minder belastende routes kunnen plannen. 2.2 Onze visie Met deze maatschappelijke opgaven in relatie tot de publieke geo-informatie infrastructuur in het vizier, hoe verandert het geo-datalandschap en de processen die daarin spelen? En wat betekent dit voor de focus en het werk van Geonovum? Het geo-datalandschap Dit is het veelzijdige en uitdagende speelveld waarin Geonovum in de komende jaren opereert. Meer gegevens dan ooit De tendens van de afgelopen jaren zet zich onverminderd voort: er komen meer gegevens beschikbaar dan ooit. Door technologische ontwikkelingen beschikken we over nieuwe en goedkope manieren om ruimtelijke gegevens te verzamelen. En het zijn niet alleen meer professionals die data verzamelen: ook burgers doen dit vrijwillig, onder meer met speciale apps op hun smartphone. Bijvoorbeeld omdat ze betrokken zijn bij een onderwerp uit hun directe leefomgeving als stank, fijnstof of geluidsoverlast. Bovendien zijn de werkprocessen van overheden en bedrijven zo ingericht, dat ze vanzelf data genereren. Een onderhoudsdienst van een gemeente maakt onderweg bijvoorbeeld foto s van de toestand van het wegdek. Zo is er een voortdurende stroom van informatie. En nog meer verbonden Het landschap van de geo-informatie wordt nog rijker en complexer dan nu. Aan de ene kant zijn er meer spelers actief. Aan de andere kant zijn er meer gegevens beschikbaar. Het landschap wordt gekenmerkt door een intensieve samenwerking tussen de vele partijen. Er is daarom meer dan nu sprake van een stelsel van informatiebronnen, dat een gedeelde informatiepositie dient. Een goede illustratie hiervan is het stelsel van informatiehuizen en informatievoorzieningen die onderdeel zijn van het digitale stelsel voor de Omgevingswet, en daarmee niet alleen voor de overheid maar breed toegankelijk is. Geo-profileren Begon het vakgebied van de geo-informatie bij het vastleggen van topgrafie en grenzen, en waren optimale locatiekeuze en ruimtelijke planning lang de drijfveren voor de verdere ontwikkeling ervan? Inmiddels draait het steeds meer om locatie als profilering: weten waar je bent wordt weten wie je bent en wat je nodig hebt. Dit is de drijvende kracht achter locatiediensten in talloze apps. Ook dienstverlening door de overheid kan hierdoor slimmer en eenvoudiger worden, bijvoorbeeld in het nieuwe Omgevingsloket. Van data via algoritmen naar informatie Door onder meer het open databeleid, de invoering van de Europese richtlijn INSPIRE en voorzieningen als Publieke dienstverlening op de Kaart (PDOK) en het digitale stelsel voor de Omgevingswet is veel publieke data toegankelijk geworden. Ook wordt meer data gegenereerd door burgers, bedrijven, sensoren, sociale media, etc. Procestandaarden zijn meer dan ooit nodig om deze verschillende data met elkaar in combinatie te kunnen toepassen en om tot betekenisvolle informatie te komen; algoritmen om data te transformeren naar waardevolle informatie. Inzicht in deze processen en standaardisatie ervan is weten hoe informatie tot stand is gekomen, en daarmee een noodzakelijke schakel voor veelvuldig en verantwoord gebruik van de geo-informatie infrastructuur. Technische, proces- en semantische standaarden Naast technische standaarden en processtandaarden, worden standaarden belangrijker als een gemeenschappelijke taal (semantiek) voor het delen van informatie tussen een groeiend aantal betrokkenen. Dit speelt tussen experts (uit verschillende domeinen), maar ook tussen ICT-deskundigen, juristen en burgers. De inwerkingtreding van de Omgevingswet in 2019 plus de ambities uit het eindbeeld van het Digitaal Stelsel voor 2024 vragen om forse intensiveringen van harmonisatie van definities, gegevens en processen. Het geo-datalandschap verbreedt dus ten aanzien van het soort standaarden dat wordt toegepast. Geonovum Contouren meerjarenvisie 2020 Uitvoeringsplan

6 2.2.2 Onze focus Sommige zaken veranderen niet. Zo blijven onze missie en doelen van kracht. Wel gebruiken we hier en daar iets andere begrippen. Zo kiezen we voor gedeelde informatiepositie in plaats van toegankelijkheid. Het gaat immers om een netwerk van data, waarin de overheid als bronhouder naast burgers en bedrijven staat die ook bronhouder zijn. De rol van de overheid verbreedt dan van sec toegang bieden tot overheidsdata naar faciliteren en borgen dat iedereen over de zelfde informatie kan beschikken. Dat sluit aan bij de tendens dat geografische data als infrastructuur voor de samenleving wordt gezien. Ook kiezen we ervoor om ons nadrukkelijker te positioneren als een standaardisatie-organisatie voor geografische informatie, voor technische, proces- en semantische standaarden en van ontwikkeling en beheer tot stimulering van de implementatie en adoptie. Onze missie Geonovum maakt geo-informatie van de publieke sector breed toegankelijk, ontwikkelt en beheert de standaarden die daarvoor nodig zijn en helpt de overheid geo-informatie beter te benutten. In de realisatie van de nationale geo-informatie infrastructuur vormen wij de schakel tussen beleid en uitvoering. Onze doelen De overheid beter laten presteren met geo-informatie, door: Standaardisatie: innovatie, ontwikkeling, beheer en stimulering van de implementatie en adoptie van technische, proces- en semantische standaarden voor de geo-informatie infrastructuur Gedeelde informatiepositie: de bevordering van de gelijke toegang tot geo-informatie en de infrastructuur voor overheden, burgers, bedrijven en kennisinstellingen binnen Nederland en voor de Europese Unie Kennis: de uitbouw en verspreiding van kennis over de geo-informatie infrastructuur en advisering over de strategische agenda voor geo-informatie Samen voor de overheid Geonovum is en blijft van én voor de overheid. Alles wat we doen, doen we in samenwerking. Wij zorgen ervoor dat de overheid met zo weinig mogelijk kosten en tijdsverlies alle relevante geo-informatie kan koppelen en combineren en kan bijdragen aan de gedeelde informatiepositie. Dat doen overheidspartijen met onze standaarden. We helpen de overheid ook om keuzes te maken uit het grote aanbod van geo-data en bij het duiden van nieuwe ontwikkelingen. Wat gebruik je waarvoor en wat niet? Hoe zorg je ervoor dat gegevens eenvormig worden aangeleverd? Hoe zorg je ervoor dat je die gegevens kunt koppelen aan al bestaande gegevens? Aangesloten op de markt Terwijl de overheid onze opdrachtgever blijft, hebben we goede en open contacten nodig met het bedrijfsleven. Want private partijen zijn het die oplossingen ontwikkelen voor de overheid op basis van onze standaarden. Bedrijven verdiepen zich bij de realisatie van die oplossingen in de behoefte van de overheid. Naar hun wensen en eisen luisteren we dus goed. Voor ons zijn bedrijven partners bij de realisatie en implementatie van standaarden voor de geo-informatie infrastructuur. Nieuwe technologieën Het bedrijfsleven en de wetenschap zorgen voor veel technologische ontwikkelingen. Met onze innovatieplatforms en verkenningen maken wij de overheid bewust van die ontwikkelingen en de mogelijkheden daarvan. Dat kan ertoe leiden dat wij nieuwe afspraken en standaarden maken, die aansluiten op al bestaande standaarden, nationaal en internationaal. Dat maken wij mogelijk. Wij creëren zo een stelsel van standaarden. Naast de ontwikkeling van standaarden richten we ons ook expliciet op het gebruik ervan: de implementatie en adoptie. Want uiteindelijk gaat het er natuurlijk om dat onze standaarden worden toegepast in de praktijk. We zorgen dus ook voor praktische ondersteuning met bijvoorbeeld handleidingen, workshops en een helpdesk. Nieuwe sectoren Geonovum is tot nu toe vooral actief binnen het fysieke domein, in sectoren als ruimtelijke ordening, bouw, beheer openbare orde en milieu. Het gaat dan om standaarden, toegang tot en kennis over gegevens die onze fysieke leefomgeving beschrijven. Hier gaan we mee door. Verder bepaalt de behoefte van de overheid in hoge mate in welke sectoren wij actief zijn. Dat kan zijn om de bestaande basis op orde te houden en/of om nieuwe sectoren te bedienen. We verbreden zo nodig ons Geonovum Contouren meerjarenvisie 2020 Uitvoeringsplan

7 werkterrein en ontwikkelen nieuwe standaarden samen met partners uit die sectoren. Bijvoorbeeld in de wereld van mobiliteit, energie(-transitie) en vastgoed/leegstand en de ruimtelijke aanpak in het sociale domein. Wij helpen deze sectoren om te begrijpen wat ruimtelijke gegevens zijn, en wat het belang van standaarden is. In opdracht geven wij vorm aan de afspraken en standaarden over geografische data die onderdeel zijn van de sectorale informatieketens. Geo-informatie voor het web We richten ons meer op het delen van informatie in het maatschappelijk verkeer, op het creëren van een gedeelde informatiepositie. Dat is dus meer dan het vindbaar maken van publieke geo-informatie in catalogi, vooral gericht op de geo-specialist. We krijgen meer te maken met spelers die verder afstaan van het klassieke geo-werkveld. Vindbaarheid op het web, bijvoorbeeld via zoekmachines als Google en BING, is dan een krachtig middel om de veel grotere groep van potentiële datagebruikers te bereiken. Geonovum werkt integraal aan betere vindbaarheid van geo-data op het web. Met deze ontwikkeling werken we bovendien aan een moderne geo-informatie infrastructuur. Bestaand en nieuw Onze uitdaging is om zowel goede zorg te besteden aan de bestaande standaarden en hun onderlinge samenhang te versterken, als een scherp oog te houden voor nieuwe behoeften en innovatie. Denk aan standaardisatie voor nieuwe gebruikersgroepen, van nieuwe informatie en nieuwe soorten (meer en anders) en ook de manier waarop wij standaarden ontwikkelen (proces). Vooral de doorloopsnelheid van het standaardisatieproces zal korter moeten, willen we op tijd in kunnen spelen op nieuwe behoeften. Dat vraagt een grote flexibiliteit. We kijken daarbij naar best-practices uit andere standaardisatiedomeinen Ons werk In grote lijnen blijven we werken, zoals we dat tot nu toe hebben gedaan, met hier en daar een ander accent. Geo-informatie is en blijft onze kern. Wij worden gedreven door onze expertise op het gebied van standaarden en de geo-informatie infrastructuur. Wij werken vanuit de inhoud en het gebruik. Partijen, die gezamenlijk iets willen, vragen ons aan hun tafel vanwege onze deskundigheid: omdat we verstand hebben van geo-informatie, hoe je die het beste vastlegt en kunt uitwisselen met behulp van goede standaarden. Daarmee onderscheiden we ons. Samenhang en synergie Geonovum is een kleine organisatie met korte lijnen tussen de medewerkers en daarmee de verschillende activiteiten. Nadrukkelijk besteden wij aandacht aan de onderlinge samenhang en synergie tussen de activiteiten die wij uitvoeren. De inhoudelijke relaties tussen de verschillende activiteiten zijn namelijk talrijk. Vanuit onze verschillende activiteiten verbinden we verschillende netwerken met elkaar. Onze manier van standaardiseren Onze hoofdproducten zijn de technische, proces- en semantische standaarden, die doorwerken in de praktijk van inwinning, uitwisseling en gebruik van geografische registraties van de overheid. Voor de ontwikkeling en het beheer van onze standaarden gebruiken we een vaste methodiek. Als vertrekpunt nemen we de internationale standaarden, zoals van ISO, OGC, CEN en INSPIRE. Als dat nodig is, voegen we daar een Nederlands profiel aan toe. Dit profiel of deze nationale standaard ontwikkelen en beheren we conform het BOMOS-model. De inrichting van het beheer voor een nieuwe standaard is daarom relatief eenvoudig en snel te verwezenlijken. Voor het werkveld is onze werkwijze, ongeacht de standaard, door het gebruik van BOMOS herkenbaar. Wanneer we standaarden ontwikkelen, bieden we daarbij de mogelijkheid validatietesten uit te voeren. Aanbieders en gebruikers van data, evenals de marktpartijen die software ontwikkelen, krijgen daarmee antwoord op de vraag of de betreffende data of software voldoet aan de standaard. Op deze manier ontwikkelen we een stelsel van standaarden. Door hergebruik, verwijzing en stap-voor-stap harmonisatie nemen de kosten van ontwikkeling en beheer af. De afstemming met de marktpartijen voeren we uit over de breedte van onze standaarden. Dit geeft ons ook de mogelijkheid om snel inzicht te hebben wat nieuwe standaarden betekenen voor acceptatie door de markt. En dat is weer van belang voor implementatie en adoptie. Concretiseren Samen met de informatie- en procesdeskundigen uit een sector bekijken we welke toegevoegde waarde geo-informatie heeft voor hun werkprocessen: van beleidsvorming, uitvoering en Geonovum Contouren meerjarenvisie 2020 Uitvoeringsplan

8 inspectie tot handhaving. We analyseren deze processen en brengen in beeld hoe geo-informatie hierbij kan worden gebruikt. Ook creëren we samen met hen bewustwording op bestuurlijk niveau van het nut van geo-informatie. Afhankelijk van de uitkomst daarvan concretiseren we de behoefte aan een gemeenschappelijk afsprakenkader, een standaard. Ontwikkelen Is er concreet een behoefte? Dan zorgen we er samen met de sector voor dat de standaard wordt opgesteld. We brengen belanghebbenden bij elkaar en bepalen met hen welke gemeenschappelijke definities worden gebruikt. Dit beschrijven we in een informatiemodel, een semantische standaard. Wij organiseren het proces om tot consensus te komen, zorgen voor afstemming met relevante geo-standaarden, en helpen bij het formaliseren van het informatiemodel in het stelsel van geo-standaarden. Naast semantische standaarden maken we ook technische en processtandaarden voor geo-informatie. We organiseren samenhang in de geo-informatie over de sectoren heen door de relatie met bestaande geo-standaarden te bewaken, zowel op nationaal als op internationaal niveau. Beheren Bestaande geo-standaarden zijn aan verandering onderhevig, bijvoorbeeld door nieuwe wetgeving en beleid, technologie, gebruikerswensen en/of praktijkervaring. Wij inventariseren deze wijzigingen, stellen wijzigingsvoorstellen op en verzorgen het proces van formalisatie. Ondersteunen van implementatie De toepassing van geo-standaarden in de praktijk vergt kennis en kan allerlei vragen oproepen. Wij geven voorlichting over de implementatie van standaarden, bieden tools om de implementatie te bevorderen (zoals handreikingen en voorbeeldbestanden) en hebben een helpdesk om vragen te beantwoorden. Ook faciliteren wij kwaliteitsbewaking met bijvoorbeeld validators en testprotocollen. Bij de implementatie van nieuwe afspraken (bijvoorbeeld wet- en regelgeving) voeren wij regie op de uitvoering. Verbindingen leggen Vanuit onze rol als standaardisatie-expert leggen we nieuwe verbindingen. Naar nieuwe gebruikers, nieuwe informatiedomeinen en sectoren en naar nieuwe technologieën. Maar ook tussen partijen en organisaties die iets voor elkaar kunnen betekenen op het gebied van geo-informatie. Wij faciliteren samenwerking waar dat nodig en gewenst is. Daarbij werken wij op basis van consensus bij alle partijen: op het snijvlak van wat wenselijk, haalbaar en werkbaar is. Samenhang waarborgen Een belangrijk aandachtspunt voor ons is de samenhang in het hele stelsel van informatiebronnen. Wij zien er op toe, dat gegevensdefinities op elkaar zijn afgestemd en dat sectorspecifieke informatiemodellen kunnen praten met bijvoorbeeld algemene geo-standaarden, administratieve standaarden en basisregistraties. Want alleen zo blijven de standaarden werkbaar en worden ze sneller door gebruikers geaccepteerd. Ontstaat behoefte aan een gremium dat toezicht houdt op de samenhang in het stelsel en beslist over eventuele problemen, bijvoorbeeld ten aanzien van definities? Wij dragen hier graag aan bij op het moment dat dit nodig is. Internationaal netwerk onderhouden Standaarden die voor het Nederlandse geo-datalanschap van belang zijn, worden vaak ontwikkeld in internationale gremia (Europese Unie, ISO, OGC, etc.). Ook de ontwikkeling van kennis en innovatie op het gebied van geo-informatie speelt zich grotendeels af in een internationale arena. Wij participeren pro-actief in OGC, ISO, CEN en Europese programma s en gremia als de INSPIRE Maintenance and Implementation Technical (MIG-T) en signaleren wat relevant is voor de Nederlandse wet- en regelgeving en overheden. Toetsen van technologische ontwikkelingen Als kennisorganisatie volgen we technologische ontwikkelingen en weten we wat er internationaal speelt. In open platforms brengen we kennis en ervaring over deze innovaties vanuit de wetenschap, het bedrijfsleven en de overheid samen, en toetsen die voor gebruik door de overheid. We brengen de consequenties van deze innovaties voor de overheid en de bestaande geo-standaarden in beeld. Tussen deze innovatieplatforms en andere werkzaamheden vloeien kennis en ervaring over en weer. Niet alleen leveren we een inhoudelijke bijdrage aan deze innovaties. Ook faciliteren we de platforms, door de organisatie van de governance en financiën, de organisatie van werksessies, congressen en andere bijeenkomsten, verzorging van de communicatie en community building. Geonovum Contouren meerjarenvisie 2020 Uitvoeringsplan

9 Stimuleren van kennisuitwisseling en gebruik Als netwerk- en kennisorganisatie verbinden wij organisaties op inhoudelijke thema s, en wijzen wij overheidspartijen de weg in het geo-datalandschap. Dit doen wij bijvoorbeeld door het organiseren van kennissessies, seminars en discussietafels over het gebruik van geo-informatie binnen maatschappelijke thema s. Wij adviseren proceseigenaren, bijvoorbeeld voor het opstellen van een business case, over de toegevoegde waarde van geo-informatie binnen hun werkprocessen. Vaak doen wij dit in samenwerking binnen de gouden driehoek: het bedrijfsleven, de wetenschap en overheid. Combineren van beleid en uitvoering De positie van verbinder die Geonovum in het geo-datalandschap inneemt, nationaal en internationaal, maakt het mogelijk dat we relevante ontwikkelingen vroegtijdig waarnemen. Denk bijvoorbeeld aan ontwikkelingen in trajecten als het digitale stelsel voor de Omgevingswet, INSPIRE en PDOK, en op het innovatieve vlak van 3D en dynamische geo-informatie, sensoren. Op basis van deze inzichten kunnen we de voortgang monitoren en integraal meedenken over het beleid. Vanuit de inhoud geven wij zo strategisch en tactisch advies over de geo-informatie infrastructuur aan het GI-beraad en het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Geonovum Contouren meerjarenvisie 2020 Uitvoeringsplan

10 Hoofdstuk 3 Geonovum in 2017 De overheid beter laten presteren met geografische informatie (geo-informatie). Dat is waar de medewerkers van Geonovum dagelijks aan werken. Wij doen dat door met standaarden de uitwisseling en het gebruik van geo-informatie onderling en met andere soorten informatie mogelijk te maken en de gedeelde informatiepositie voor geo-informatie te verbeteren. Daarnaast helpen wij overheidsorganisaties door hen te informeren over bestaande voorzieningen en door organisaties die behoefte hebben aan geo-informatie te verbinden aan partijen die hen daarmee kunnen helpen. 3.1 Organisatie Geonovum is een compacte overheidsstichting met veel kennis en een rijk netwerk. Wij opereren doelgericht en pragmatisch. Onze inhoudelijke specialismen zijn de standaardisatie en architectuur van de geo-informatie infrastructuur. Onze organisatorische expertise ligt in het vermogen om verschillende partijen met elkaar te verbinden en om samenwerking tot stand te brengen. Onze directie, experts, procesmanagers en officemanager vormen samen de uitvoerende kracht van Geonovum. In 2017 hebben wij ongeveer 25 medewerkers (18 fte). Het merendeel van onze medewerkers is voor enkele maanden tot enkele jaren gedetacheerd vanuit publieke organisaties. Een aantal medewerkers is in dienst van Geonovum. Op projectbasis huren wij medewerkers in uit de markt. Door deze combinatie hebben wij een sterke binding met het werkveld en zijn wij tegelijkertijd flexibel. Onze totale omvang is afhankelijk van onze opdrachtportefeuille. 3.2 Activiteiten Basisprogramma Een deel van onze activiteiten voeren wij uit in het basisprogramma. Dit programma omvat onze reguliere taken op het gebied van standaardisatie en kennisverspreiding over de geoinformatie infrastructuur. Het basisprogramma wordt gesubsidieerd door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM) en Rijkswaterstaat, het Ministerie van Economische Zaken RVO, het Kadaster en de Geologische Dienst Nederland TNO (basisfinanciering). Aan de uitvoering van het basisprogramma dragen tevens bij het Ministerie van BZK Logius en het Interprovinciaal Overleg (IPO). U herkent de onderdelen van het basisprogramma in het uitvoeringsplan aan de groen balk onderaan de beschrijving. Basisprogramma Opdrachten In aanvulling op het basisprogramma voeren wij voor overheidspartijen opdrachten uit, die de geo-informatie infrastructuur versterken. Deze opdrachten worden gefinancierd door opdrachtgevers en/of gesubsidieerd uit andere bronnen dan de basisfinanciering. Voor deze opdrachten geldt dat: de resultaten van de opdracht: - bijdragen aan de realisatie van onze visie en doelen en/of die van de visie GeoSamen 1 ; - passen binnen de actuele inzichten van de geo-informatie architectuur; de uitvoering van de opdracht zorgt voor samenwerking tussen meerdere publieke organisaties op het gebied van de geo-informatie infrastructuur; partijen in de programmaraad en/of het GI-beraad zich hebben gecommitteerd aan de opdracht; het opdrachtgeverschap duidelijk vastligt. 1 Gemeenschappelijke visie van overheid, wetenschap en bedrijfsleven op geo-informatievoorziening in Nederland voor ; Geonovum Contouren meerjarenvisie 2020 Uitvoeringsplan

11 Een groot deel van de activiteiten uit 2016 zetten wij in 2017 voort. U herkent deze activiteiten in het uitvoeringsplan aan de blauwe blak onderaan de beschrijving, voorzien van de (beoogde) opdrachtgever(s) of partners en de status: kans als de opdracht of samenwerking nog niet is gegund c.q. gestart, offerte als het offertetraject loopt en loopt als de opdracht is gegund c.q. de samenwerking in uitvoering is. Opdrachten In het figuur hieronder zijn de activiteiten voor 2017 onderverdeeld naar onze doelen en naar het basisprogramma en opdrachten. Figuur 1 Overzichtskaart activiteiten 2017 Standaardisatie Gedeelde informatiepositie Kennis Basisprogramma Standaardisatie en kwaliteit Anders kijken Kennisvragen GI-beraad Opdrachten Innovatieplatforms: Platform Linked Data Nederland Making Sense for Society 3D geo-informatie Omgevingswet: Digitaal Stelsel en Informatiehuizen Standaarden Omgevingsdocumenten Advies wetgeving en beheer standaarden Omgevingswet Ruimtelijke Ordening standaarden IMGeo standaarden BRO standaarden IM BAG IM Kabels en Leidingen IM Energie en Ruimte Kwartiermaker regie van RD naar ETRS89 BetaLab.NL Advies standaarden en kwaliteit INSPIRE in Nederland Publieke dienstverlening op de kaart Ruimtelijkeplannen.nl Landelijke informatievoorziening vastgoedgebruik leegstand Web meets Geo GeoSamen en GeoAgenda Advisering en ondersteuning provincies In de volgende hoofdstukken geven wij een korte beschrijving van onze activiteiten, onderverdeeld naar onze doelen: standaardisatie, gedeelde informatiepositie en kennis. Geonovum Contouren meerjarenvisie 2020 Uitvoeringsplan

12 Hoofdstuk 4 Standaardisatie Om de het gebruik en de uitwisseling van geo-informatie onderling en met andere gegevens eenvoudig mogelijk te maken, zorgen we voor geo-standaarden en adviseren wij anderen bij de ontwikkeling en vernieuwing van hun geo-standaarden. Daarnaast helpen we gebruikers onze geo-standaarden goed toe te passen, onder meer door toetsinstrumenten te ontwikkelen en voorlichting te geven. En natuurlijk werken wij samen aan innovatie op het gebied van geostandaardisatie. 4.1 Standaardisatie en kwaliteit Basisprogramma In het basisprogramma ontwikkelen en beheren wij de basisset geo-standaarden en bijbehorende implementatie-instrumenten. Dit zijn: het Raamwerk van standaarden voor de nationale geo-informatie infrastructuur het Basismodel Geo-informatie (NEN 3610) de Nederlandse metadatastandaard voor geografie en voor services de Nederlandse profielen voor Web Map Service en Web Feature Service het StUF-Geo voor het synchroon houden van objecten in verschillende registraties richtlijnen voor visualisatie, tiling en de handreiking Webrichtlijnen en geo-informatie Ook beheren wij een basisarchitectuur voor de nationale geo-informatie infrastructuur, afgestemd op de nationale overheidsreferentiearchitectuur (NORA) en internationale architecturen, waaronder het Europese INSPIRE. Ons standaardisatiewerk voeren wij uit in nauwe samenwerking met andere standaardisatie partijen, zoals het Forum Standaardisatie, ICTU, KING, Logius, het Nederlands Centrum voor Geodesie en Geoinformatica (NCG) en het Nederlands Normalisatie Instituut (NEN). Internationaal werken wij samen met ISO/TC211, het Open Geospatial Consortium (OGC), W3C en het Joint Research Center (JRC) van de Europese Commissie. In 2017 vindt een OGC-meeting plaats in Nederland, mede georganiseerd door de TU Delft. Wij dragen daar inhoudelijk aan bij. In 2017 leggen we de volgende accenten in het standaardisatiewerk. Zo verkennen we op internationaal vlak de mogelijkheden om onze inbreng in W3C structureler vorm te geven en streven we ernaar OGC en W3C en OGC en BuildingSmart bij elkaar te brengen op terreinen waar wij overlap zien tussen standaarden in ontwikkeling. Als partner in het BIM-Loket zorgen we ervoor dat deze resultaten doorwerken in de Open BIM standaarden. In OGC-verband werken we aan mechanismen voor identificatie en authenticatie van geo-services. Zowel vanuit het Digitaal Stelsel Omgevingswet als vanuit PDOK zien we hier behoefte aan ontstaan. Op nationaal niveau werken we voor de ontwikkeling van nieuwe standaarden vanuit het basisprogramma actief mee aan de diverse innovatieplatforms, om zo abstracte zaken concreet te kunnen testen. We borgen de in het kader van de Omgevingswet ontwikkelde standaarden, profielen en architectuurprincipes binnen de set aan geo-standaarden en gebruikers daarvan. Als beheerder van standaarden brengen we een nieuwe versie uit van de Nederlandse profielen voor metadata. Hierin nemen we de meest recente wijzigingen vanuit INSPIRE op en besteden we aandacht aan de relatie tussen metadata en linked data en tussen metadata in de geo-wereld en in de archiefwereld. Om open geo-data van kwaliteitskenmerken te voorzien ontwikkelen we een laagdrempelige systematiek voor kwaliteitsbeoordeling. Integraal onderdeel van ons standaardisatiewerk zijn de uitbouw en verspreiding van kennis over de geoinformatie infrastructuur. Traditiegetrouw hoort daar de organisatie van de Open Geodag bij, een inhoudelijke netwerkbijeenkomst, waarop we iedereen op één dag bijpraten over de meest recente ontwikkelingen met betrekking tot geo-informatie. Verder geven we invulling aan onze kennisrol door mee Geonovum Contouren meerjarenvisie 2020 Uitvoeringsplan

13 te werken aan opleidingen en trainingen van derden, bieden we stageplaatsen aan HBO- en WO-studenten en organiseren we bijeenkomsten en workshops rond thema s die raken aan het gebruik van de geoinformatie infrastructuur. Resultaten in 2017 Voor dit onderdeel van het basisprogramma stellen wij een agenda op, die bij aanvang van 2017 gepubliceerd wordt. Deze agenda laat in detail zien welke resultaten en activiteiten er in 2017 op de planning staan op tactisch en operationeel niveau. De resultaten worden door de programmaraad van Geonovum, als stuurgroep van het basisprogramma, bekrachtigd. Onze activiteiten beheer, onderhoud en ontwikkeling van de basisset geo-standaarden met bijbehorende implementatie-instrumenten faciliteren van de correcte toepassing van deze standaarden in de praktijk door het verzorgen van een helpdesk, website, validatie-instrumenten, community, en verspreiding van nieuwsbrieven en voorlichtingsmateriaal semantische afstemming tussen informatiemodellen voor drie onderwerpen samen met de dataeigenaren bijdragen aan innovaties in het Platform Linked Data Nederland en aan Making Sense for Society, het living lab voor sensoren en Smart Cities, die de implementatie van standaarden bevorderen en kunnen leiden tot aanpassing van de geo-standaarden en/of andere documentatie afstemming van geo-standaarden met internationale ontwikkelingen, digitale overheid, KING, INSPIRE en bijvoorbeeld de sector Bouw, en het vertalen van nieuwe ontwikkelingen naar onze standaarden organiseren platform met bedrijven voor adoptie van standaarden en in beeld brengen van de baten van standaardisatie organiseren van de Open Geodag en verzorgen van gastcolleges, docentenvoorlichting en themabijeenkomsten en stagebegeleiding Standaardisatie en kwaliteit 4.2 Innovatieplatforms Geonovum volgt technologische ontwikkelingen op het gebied van geo-ict en weet wat er internationaal speelt. In innovatieplatforms brengen we kennis en ervaring over deze innovaties vanuit de wetenschap, het bedrijfsleven en de overheid samen, en toetsen die voor gebruik door de overheid. We brengen de consequenties van deze innovaties voor de overheid en de standaarden in beeld. Onze aanjagende activiteiten voor het Platform Linked Data Nederland ronden we in 2017 af. In 2017 gaan we door met onze platforms: Making sense for society (internet of things, sensordata uit slimme auto s, smart cities) Nederland in 3D Platform Linked Data Nederland Om de toepassingsmogelijkheden van linked data te onderzoeken is in 2014 het Platform Linked Data Nederland (PLDN) gestart, een initiatief van Geonovum samen met partijen uit de overheid, het bedrijfsleven en de wetenschap. Inmiddels is het platform een bekend en succesvol fenomeen. PLDN heeft er voor gezorgd dat linked data in Nederland niet alleen maar een buzzword is, maar ook onderdeel van operationele kennis en dat er een kennisnetwerk is. De PLDN community heeft het aantal linked data specialisten in Nederland vergroot en heeft er ook voor gezorgd, dat organisaties als de Belastingdienst, Kadaster, Kennisnet, de Nederlandse Politie, de Rabobank de Linked Data specialisten inhuren die bij de PLDN activiteiten betrokken zijn is het laatste jaar van PLDN in deze periode, met Geonovum als aanjager en facilitator. We besteden daarom veel aandacht aan de vraag hoe en in welke vorm het platform voortgezet kan worden en zorgen Geonovum Contouren meerjarenvisie 2020 Uitvoeringsplan

14 voor een warme overdracht aan het netwerk van professionals. We sluiten deze periode af met een slotevenement, waarop we helderheid verschaffen over PLDN in de komende jaren. Geonovum blijft lid van het netwerk om linked data-onderzoek, toegespitst op het terrein van geo-data data te stimuleren en uit te voeren. Resultaten in 2017 plan voor volgende periode PLDN met warme overdracht van onze rol als aanjager en facilitator slotevenement huidige periode PLDN inhoudelijke bijdrage aan linked data-onderzoek, toegespitst op geo-data Onze activiteiten verkennen behoefte aan en potentiële landingsplaatsen voor PLDN overdracht PLDN communicatiemiddelen aan linked data community Platform Linked Data Nederland Partners Cubiss, EuroSDR, IenM, Kadaster, Kennisnet, Logius, Status Loopt Taxonic, TNO, SLO, Waternet Making Sense for Society Samen met partners uit de overheid, het bedrijfsleven en de wetenschap werkt Geonovum aan het innovatieplatform Making Sense for Society, het Living Lab for the Internet of Everything. Het Internet of Everything is een technologische ontwikkeling, waarbij allerlei voorwerpen (lantaarnpaal, goederencontainer, beveiligingscamera s, auto s, afvalcontainers, etc.) zijn aangesloten op het internet en voorzien van een microcomputer. Hierdoor wordt het mogelijk met deze voorwerpen te communiceren, ze te bevragen (via sensoren), opdrachten te geven (via actuatoren) en op elkaar te laten reageren. En ook mensen (Internet of People) raken meer aangesloten op het internet en produceren grote hoeveelheden data. Deze op internet aangesloten voorwerpen en mensen vormen een nieuwe groep van actoren in de leefomgeving. In het Smart City concept wordt deze technologie ingezet om een stad efficiënter, veiliger en aangenamer te maken. In dezelfde beweging is ook de zelfrijdende auto te scharen, als rijdende sensor. Om toepassing van deze technologie gemakkelijker te maken voor de overheid, bedrijven en burgers, is inpassing in de nationale geo-informatie infrastructuur nodig. Voor deze inpassing zijn nog veel vragen te beantwoorden. Vragen over de techniek van data-acquisitie, -opslag en -fusie, maar ook beleidsvragen (open sensordata, open devices, governance en privacy). Door in praktijkcases met deze vraagstukken aan de gang te gaan, komen we tot praktische aanbevelingen over standaarden en delen we kennis over infrastructuur, beleid, governance en bijvoorbeeld privacy. De kennis en ervaring uit het living lab zijn onder meer van belang voor de implementatie van de Omgevingswet en INSPIRE in Nederland. Beide vereisen dat op termijn gegevens uit sensornetwerken beschikbaar, bruikbaar en bestendig worden gemaakt. Dat vergt aanpassing van onze infrastructuur. Geonovum voert het procesmanagement van het platform en de onderliggende projecten en stuurt op het delen van kennis en opschalen van succesvolle experimenten. Standaardisatie is een belangrijke factor voor opschaling en beheersmatige toepassing van sensordata. De inhoudelijke focus van Geonovum ligt op het ontwikkelen, implementeren en beheren van standaarden en spelregels. Zo voeren wij een verkenning uit naar nieuwe smartness indicatoren en brengen dit in bij ISO en OGC, ontwikkelen wij een informatiemodel voor sensor(registratie) in steden als uitwerking van het informatiemodel IMGeo en doen wij onderzoek naar de betekenis van data uit slimme auto s voor publieke toepassingen, zoals wegbeheer, bewaken van de milieukwaliteit en beheer en inrichting van de openbare ruimte. Resultaten in 2017 vier tot acht platformbijeenkomsten een set van indicatoren voor de slimme stad Geonovum Contouren meerjarenvisie 2020 Uitvoeringsplan

15 versie 1.0 van het informatiemodel Sensoren met advies over de toepasbaarheid van internationale open standaarden rapport met inzicht in betekenis data uit slimme auto s voor maatschappelijk gebruik en de randvoorwaarden die daarbij spelen Onze activiteiten faciliteren van de stuurgroep Making Sensing for Society opstellen van een activiteitenagenda voor het platform organiseren van platformbijeenkomsten en verbinden van partijen uitvoeren van inhoudelijke verkenningen en verzorgen van rapportages verzorgen van de communicatie over activiteiten en resultaten van het platform via nieuwsbrieven, best practices, website, vakbladen en sociale media Platform Making Sense for Society Partners CGI Nederland, Gemeenten Den Haag, Eindhoven, Status Loopt Nijmegen en Zwolle, IenM, NSO, RIVM, RWS D geo-informatie De basis op orde Eind 2016 vindt onder leiding van het ministerie van IenM een ontwerp- en haalbaarheidsstudie plaats voor het programma Nederland in 3D De basis op orde. Bij een positieve uitkomst wordt in 2017 gestart met de realisatie van Nederland in 3D: een 3D-basisvoorziening die Nederland voorziet van betrouwbare 3D basis(geo-)informatie. Functioneel ligt deze voorziening in het verlengde van de (geo-)basisregistraties, die in 2D betrouwbare en eenduidige basisinformatie leveren. Geonovum is samen met het ministerie van IenM kwartiermaker van het programma, en in de uitvoering zijn adviseur en procesbegeleider. Eén van de belangrijkste, beoogde afnemers van de 3D-basisvoorziening is het Digitaal Stelsel Omgevingswet. In de ruimtelijke ordening kennen we veel regels die betrekking hebben op fenomenen die zich volledig in 3D afspelen, zoals de verspreiding van geluid en stikstof en de veiligheidsrisico s die horen bij het vervoer van gevaarlijke stoffen. Om effectief te kunnen bepalen welke effecten ruimtelijke ingrepen hebben op deze thema s, is naast een 3D-rekenmodel ook goede 3D-basisinformatie over de omgeving nodig. In de GeoAgenda is 3D is een belangrijk speerpunt in de doorontwikkeling van de basisregistraties voor adressen en gebouwen (BAG) en grootschalige topografie (BGT). 3D kan helpen om de relatie tussen objecten in de 2D BAG en BGT inzichtelijk te maken. Ook is het realiseren van een 3D-basisvoorziening genoemd als één van de speerpunten onder Een innovatieve infrastructuur. BIM Geo Vanuit de bouwsector ligt er een vraag over afstemming tussen 3D geo-informatie enerzijds en anderzijds 3D uit BIM (Bouw Informatie Modellering) dat in de bouwwereld wordt gebruikt. Aan de hand van een use case willen we inzicht krijgen in de effecten van geplande ruimtelijke ingrepen, ontworpen in BIM, door ruimtelijke analyses uit te voeren in een 3D GIS-omgeving. Hiervoor werken we een interface (koppelvlak) uit tussen de meest gebruikte 3D BIM-standaard (IFC) en 3D geo-standaard (CityGML). Dat doen we in opdracht van het BIM-Loket in samenwerking met het Kadaster, RWS en mogelijk één of meer gemeenten. We helpen mee om de resultaten hiervan te verankeren in het Open BIM standaarden pakket van het BIM-Loket. Resultaten en activiteiten in 2017 verkenning/verkennen gebruikersbehoeften en potentiele toepassingen 3D-basisvoorziening ontwerp(en) van de 3D-basisvoorziening met plan voor besluit over start realisatie van 3Dbasisvoorziening interface uitwerken tussen 3D BIM-standaard (IFC) en geo-standaard (CityGML) Geonovum Contouren meerjarenvisie 2020 Uitvoeringsplan

16 Nederland in 3D Opdrachtgever Ministerie van IenM Status Kans BIM Geo Opdrachtgevers BIM-loket, Kadaster, RWS en gemeenten Den Haag Status Offerte en Rotterdam 4.3 Omgevingswet Het ministerie van IenM werkt aan de bundeling, vereenvoudiging en modernisering van het omgevingsrecht in brede zin. De minister van IenM heeft de vele wetten die betrekking hebben op de fysieke leefomgeving, zoals de Wro, Wabo en de Tracéwet, vervangen door één wet die de belangrijkste delen van het omgevingsrecht zowel materieel als procedureel omvat: de Omgevingswet. Voor een succesvolle implementatie en uitvoering van de Omgevingswet is het noodzakelijk dat er gewerkt wordt aan de hand van standaarden. Geonovum werkt in diverse opdrachten mee aan de realisatie van de digitale informatievoorziening voor de Omgevingswet, waaronder: Digitaal Stelsel en Informatiehuizen Standaarden Omgevingsdocumenten Advies wetgeving en beheer Digitaal Stelsel en Informatiehuizen Een belangrijk speerpunt bij de ontwikkeling van de Omgevingswet is de vernieuwing en digitalisering van de informatievoorziening, met als belangrijkste doelen het vergroten van de ruimte voor eigen initiatieven van burgers en bedrijven, het terugdringen van administratieve lasten, het vergroten van de efficiëntie in het overheidsapparaat en het versnellen van procedures voor planvorming en vergunningverlening. Met het concept van het Digitaal Stelsel Omgevingswet beoogt het ministerie van IenM alle beschikbare informatie met één klik op de kaart beschikbaar te maken. Het stelsel bestaat uit drie hoofdonderdelen: de gebruiker krijgt toegang tot het digitaal stelsel via gebruikerstoepassingen; de laaninfrastructuur leidt de vragen van de gebruiker op een veilige en efficiënte wijze door naar de informatiehuizen. In de huizen wordt de ruwe data die in een domein beschikbaar is, omgezet naar op de vraag toegespitste informatieproducten; de informatiehuizen geven de antwoorden. In 2017 ondersteunen wij onze opdrachtgevers met advies over te gebruiken standaarden, architectuur en gegevens. Wij werken mee aan de realisatie van het sectoraal knooppunt, waarbij wij borgen dat de standaarden en architectuurkeuzes die eerder zijn gemaakt, worden toegepast. Ook ondersteunen wij de informatiehuizen, onder meer bij het opstellen van de informatiemodellen bij de diverse huizen. Wij adviseren over het nut en de noodzaak van informatiemodellering, werkwijze en samenhang. Resultaten en activiteiten in 2017 advies/adviseren over de toepassing standaarden en architectuur voor het sectoraal knooppunt advies/adviseren over informatiemodellering voor informatiehuizen Digitaal Stelsel en Informatiehuizen Opdrachtgevers RWS en RIVM Status Kans Standaarden Omgevingsdocumenten In 2019 treedt volgens de planning de Omgevingswet in werking. Op dat moment worden de omgevingsdocumenten van de Omgevingswet digitaal vastgesteld en ontsloten op een niveau dat minimaal gelijkwaardig is aan de huidige Wro-voorzieningen. Om dit mogelijk te maken, zijn onder meer Geonovum Contouren meerjarenvisie 2020 Uitvoeringsplan

17 informatiemodellen nodig. Deze informatiemodellen zijn een doorontwikkeling van de huidige RO Standaarden. De standaarden worden generiek ontwikkeld voor alle officiële overheidspublicaties. Alle Omgevingsdocumenten worden opgesteld in de vorm van een specifieke toepassing op het generieke model. Op deze manier kan de inhoud van omgevingsdocumenten volgens hetzelfde proces bekend worden gemaakt, geconsolideerd en beschikbaar gesteld als andere officiële publicaties. Naast het informatiemodel wordt een uitwisselstandaard en een verbeeldingsstandaard opgesteld. Wij ontwikkelen deze standaarden in nauwe samenwerking met KOOP, het kennis- en exploitatiecentrum voor officiële overheidspublicaties. Hierbij betrekken wij materiedeskundigen vanuit de bevoegde gezagen, softwareleveranciers en adviesbureau s, wetgevingsjuristen, architecten en aanpalende projecten vanuit het programma Aan de slag met de Omgevingswet (onder meer landelijke voorziening en toepasbare regels). In 2017 stellen we de specifieke toepassingen op en ontwikkelen we de verbeeldingsstandaard. Resultaten in 2017 een afgestemd informatiemodel Omgevingsdocumenten waarin de structuur van de omgevingsdocumenten vastligt specifieke toepassingen voor de omgevingsdocumenten een verbeeldingsstandaard Onze activiteiten doorontwikkelen van het generieke concept informatiemodel voor omgevingsdocumenten; opstellen van specifieke toepassingen voor omgevingsdocumenten; opstellen verbeeldingsstandaard; afstemmen tussen informatiemodellering en de Registratie Omgevingsdocumenten, tussen het (juridische) overgangsrecht en de (informatiekundige) transitie bij de overgang van de Wro naar de Omgevingswet en structureel afstemmen met het Kadaster en KOOP voor een succesvolle implementatie van de omgevingsdocumenten in een nieuwe registratie verzorgen consultatie van de standaard Standaarden Omgevingsdocumenten Opdrachtgever RWS Status Kans Advies wetgeving en beheer standaarden Omgevingswet Het vastleggen van de standaard omgevingsdocumenten in de ministeriële regeling van de Omgevingswet borgt de wettelijke verplichting van de digitale aspecten van de omgevingsdocumenten. Geonovum adviseert het ministerie van IenM op basis van onze ervaring met betrekking tot de wettelijke verankering van de voorloper van de standaard voor omgevingsdocumenten: de Regeling standaarden ruimtelijke ordening. Ook levert Geonovum een inhoudelijke bijdrage aan de overige digitale aspecten van de wetgeving, bijvoorbeeld voor het overgangsrecht in de invoeringswet. Op het moment dat de standaard wettelijk is verankerd, moet deze worden beheerd. In het programma Aan de slag met de Omgevingswet is hier een project voor ingericht. Geonovum levert hierin expertise vanuit het inrichten van beheer van de standaarden, en ondersteunt bij het maken van beheerafspraken. Resultaten en activiteiten in 2017 advies/adviseren over wettelijke verankering van de standaarden omgevingsdocumenten bijdrage(n) aan overige digitale aspecten van de Omgevingswet advies/adviseren over de inrichting van het beheer van standaarden en beheerafspraken Advies wetgeving en beheer standaarden Omgevingswet Opdrachtgevers Ministerie van IenM en/of RWS Status Kans Geonovum Contouren meerjarenvisie 2020 Uitvoeringsplan