Verslag Jubileumcongres Bouwen + binden

Transcriptie

1 Verslag Jubileumcongres Bouwen + binden Expertisecentrum handicap + studie Utrecht, 12 december 2016 Expertisecentrum handicap + studie kan terugblikken op een geslaagd congres op 12 december 2016 in het kader van haar 70-jarig jubileum. Van ervaringsdeskundige tot onderwijsprofessional en van politicus tot beleidsmaker; een keur van sprekers belichtte vanuit de eigen achtergrond het nut en de noodzaak van toegankelijk onderwijs voor studenten met een functiebeperking. Meer dan 200 bezoekers werden bijgepraat over de stand van zaken rond het thema studeren met een functiebeperking in het hoger onderwijs. Voor vragen en praktische tips was volop ruimte in de workshops. In een plenair debat met studenten, bestuurders en politici werden dilemma s van verschillende kanten bekeken. En natuurlijk werden er volop nieuwe contacten gelegd. Hieronder volgt een verslag van de dag. 1 Aftrap door dagvoorzitter Joost Hoebink Dagvoorzitter Joost Hoebink trapte af met het verzoek aan de bezoekers om twee minuten een onbekende te interviewen: aan het thema bouwen en binden werd dus onmiddellijk uiting gegeven. 1 De twaalf workshops zijn niet meegenomen in dit verslag. Alle powerpointpresentaties van de workshops zijn te vinden op 1/6

2 Opening door H.K.H. Prinses Laurentien, Beschermvrouwe van handicap + studie, '70 jaar handicap + studie' Het belang van het thema studeren met een functiebeperking is evident. Dit jaar studeren studenten met een beperking in het hbo en op universiteiten studenten met een beperking ervaren belemmeringen bij het studeren. Zij hebben voorzieningen en/of aanpassingen nodig om succesvol te kunnen studeren. Wat vooral bijblijft is de noodzaak om niet alleen vanuit haalbaarheid maar vooral ook vanuit wenselijkheid en vanuit de studenten zelf te blijven denken. Een rode draad voor Prinses Laurentien is dat beleid het meeste hout snijdt als het in de basis wordt gevoed door de mensen om wie het uiteindelijk gaat. Dus niets bedenken over de hoofden van studenten met een functiebeperking heen, maar met hen. Samen kom je altijd op betere ideeën. Ook voor de instellingen voor hoger onderwijs is het advies: blijf dilemma s vooral delen. Prinses Laurentien beëindigde haar verhaal met de constatering dat diversiteit en inclusiviteit voorwaarden zijn van een duurzame samenleving: De samenleving heeft jullie talenten hard nodig, juist ook vanwege jullie andere blik op de samenleving en beleving van het leven. Het maakt me nederig als ik luister naar mensen die het leven ervaren vanuit een hele andere realiteit en beleefde werkelijkheid dan die van mij. Nederig en daarom verrijkend. En zij hoopt nog heel wat jaren beschermvrouwe van handicap + studie te mogen blijven. 2/6

3 Lezing Nicolette Warmenhoven, Een nieuwe visie op gezondheid en de betekenis voor studenten met een functiebeperking Health of gezondheid is nog steeds gedefinieerd volgens de WHO-definitie van 1948: A state of complete physical, mental, and social well-being and not merely the absence of disease, of infirmity. Macheld Huber stelt gezondheid in een nieuw concept voor als: Het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren, in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven. De essentie is dat er geen externe norm is. Het gaat om de eigen beoordeling van de persoonlijke situatie. De essentiële vraag is: zou de persoon zelf iets willen veranderen en zo ja, wat? Als haakjes van dit nieuwe concept naar positief beleid gericht op studenten met een functiebeperking noemt Warmenhoven: Sta open voor de eigen doelstellingen van studenten en eigen oplossingsrichtingen. Voer een open-deur-beleid: studenten moeten altijd terecht kunnen en niet alleen op dinsdagochtend van uur. Stel vooral de vraag: hoe kan het wél? Plenair debat/interviews met bestuurders, politici en studenten Elf panelleden zaten in drie groepen op het podium. Bestuurders: Klaas Wybo van der Hoek, vicevoorzitter CvB Stenden Hogeschool Babs van den Bergh, adjunct-directeur en bestuurssecretaris VSNU Prof. dr. ir. Tiny van Boekel, directeur onderwijsinstituut WUR Jan Willem Meinsma, lid CvB Hogeschool Windesheim en lid RvA handicap + studie 3/6

4 Politiek en overheid: Jakob van der Waarden, OCW, directie Hoger Onderwijs Eppo Bruins, Tweede Kamerlid Christen Unie Martijn Otten, bestuurslid Jonge Socialisten Paul van Meenen, Tweede Kamerlid D66 Studenten: Maaike Kersten, Wiel & Deal Jerom van Geffen, LSVb-bestuurslid Luc Nibbeling, ISO-bestuurslid 4/6

5 Studenten met een beperking willen het liefst zo normaal mogelijk leven en iedereen gunt hun dat ook. Maar wat is daarvoor nodig? Ik wilde vooral genieten van het studentenleven, een biertje drinken in de kroeg, om drie uur thuiskomen en dan de volgende morgen fris en fruitig naar college gaan, zegt Maaike Kersten van Wiel & Deal, een stichting die studenten een functiebeperking steunt bij praktische problemen. Maar het is voor studenten met een beperking niet zo eenvoudig om zorgeloos te studeren. Maaike Kersten zit in een rolstoel en kon maar moeilijk van haar studententijd genieten. Dat maakt haar vastbesloten om nu anderen te helpen. Iedereen voelt zich bij het onderwerp betrokken. Juist in het onderwijs moeten er eerlijke kansen zijn, verwoordt Kamerlid Eppo Bruins (ChristenUnie) de stemming in de zaal. Meer hobbels tegenkomen is gewoon niet rechtvaardig. Het publiek en de panelleden mogen met een rood of groen papiertje stemmen over stellingen die de gespreksleider opwerpt. Studeren met een functiebeperking dient integraal deel uit te maken van de onderwijskwaliteit, is de eerste stelling. Daarover is iedereen het eens: alle groene blaadjes gaan omhoog. Prestatieafspraken Maar hoe dan? De meeste aanwezigen hebben moeite met harde prestatieafspraken voor onderwijsinstellingen. Die werken niet, menen ze. Zulke afspraken zijn vooral gericht op 5/6

6 rendement en snelheid. En voor studenten met een beperking heb je juist flexibiliteit en maatwerk nodig. Goed onderwijs voor studenten met een functiebeperking moet van onderop komen, vindt vicevoorzitter Klaas-Wybo van der Hoek van Stenden Hogeschool. Daar drong dit idee door dankzij een paar docenten met hart voor dit onderwerp. Later kwam er pas beleid. Maar waar kun je de onderwijsinstellingen dan op aanspreken? Op hun eigen ambities, misschien. De aanwezigen zien wel iets in kwaliteitsafspraken binnen de onderwijsinstellingen zelf, waar de studenten dan zelf bij betrokken worden: wat kan er hier beter? Uit de zaal kwam de suggestie om in de algemene rapportages van de Nationale Studenten Enquête (NSE) studeren met een functiebeperking jaarlijks als thema mee te nemen. Dan is er automatisch meer aandacht voor. Voorrang De meest omstreden stelling gaat over werk na afstuderen. Moeten studenten met een beperking voorrang krijgen bij stages of vacatures? Oftewel, moet je bedrijven dwingen om mensen met een functiebeperking in dienst te nemen? Liever niet, zeggen de aanwezige studenten. We willen aangenomen worden om wat we kunnen, stelt één van hen in de zaal. Ook Luc Nibbeling van het Interstedelijk Studenten Overleg is tegen zulke voorrang: De angst voor anders-zijn is groter dan de angst om geen stageplek te vinden. Maar Martijn Otten van de Jonge Socialisten, de jongerenafdeling van de PvdA, kijkt er anders naar. We moeten wel zorgen dat er genoeg plekken zijn waar mensen met een functiebeperking aan de slag kunnen, zegt hij. Je kunt wel tegen hen zeggen: jullie zijn precies hetzelfde. Maar als ze dan geen baan krijgen, ben je verder van huis. De strijd tegen vooroordelen is nog niet gestreden. En een punt is ook dat de financiële steun aan studenten met een beperking niet goed - namelijk niet voor iedereen gelijk - geregeld is. Dat studenten met een beperking in de ene stad honderden euro s meer steun krijgen dan in de andere, vond iedereen raar. Zelfs Jonge Socialist Otten heeft daar moeite mee, terwijl zijn partij toch aan dat beleid van decentralisering heeft meegewerkt. Misschien moeten de gemeenten een minimumbedrag aanhouden, opperde hij voorzichtig. Dankwoord door Marian de Groot, directeur van Expertisecentrum handicap + studie Marian de Groot, directeur van Expertisecentrum handicap + studie, bedankte tot slot iedereen. Door de aanwezigheid van studenten met een functiebeperking, de mensen die in de dagelijkse praktijk werkzaam zijn, bestuurders, politici en belangenbehartigers was het een dag waarop volop ideeën konden worden uitgewisseld. Een dag van waaruit Expertisecentrum handicap + studie samen met alle betrokkenen verder kan bouwen aan inclusief onderwijs. 6/6