Jaarverslag. 1 januari 31 december 2014 maart Stichting Openbare Bibliotheek AanZet

Transcriptie

1

2 Jaarverslag 1 januari 31 december 2014 maart Stichting Openbare Bibliotheek AanZet 1

3 Inhoudsopgave 2014 Voorwoord directeur bestuurder Pag. 4 Hoofdstuk 1 Bestuur en organisatie Pag De Bibliotheek AanZet Pag De organisatie Pag Klantenonderzoek BiebPanel Pag. 8 Hoofdstuk 2 Ontwikkeling en educatie Pag Aanbod projecten leesvaardigheid en mediawijsheid Voorschoolse educatie (VE) 0 4 jaar Boekenpret Primair Onderwijs (PO) 4 12 jaar Doorgaande Leeslijn Primair Onderwijs (PO) buitenschoolse activiteiten in Ridderkerk Pag. 11 Pag. 11 Pag. 12 Pag. 13 Pag. 13 Pag De Bibliotheek op school in 2014 Pag Voortgezet Onderwijs (VO) jaar Pag Kinderboekenweek Pag. 16 Hoofdstuk 3 Lezen en lenen Pag De Bibliotheek AanZet afgezet tegen landelijke cijfers 3.2 Bibliotheekvestigingen 3.3 Leden 3.4 Uitleningen en verleningen 3.5 Collectie Pag. 18 Pag. 18 Pag. 21 Pag. 23 Pag. 24 Hoofdstuk 4 Informeren en raadplegen Pag Databanken 4.2 Website en social media 4.3 Digitale nieuwsbrieven Pag. 27 Pag. 27 Pag. 28 Hoofdstuk 5 Literatuur en Cultuur Pag Literaire en culturele activiteiten Pag Leeskringen Pag. 31 Hoofdstuk 6 Doelgroepgerichte dienstverlening in wijken Pag Laaggeletterdheid 6.2 Media-educatie voor volwassenen 6.3 Senioren Pag. 33 Pag. 34 Pag. 35 Hoofdstuk 7 Lokale invulling Pag Overzicht activiteiten AanZet Pag Activiteiten gemeenten AanZet uitgelicht Pag. 37 Bijlagen Pag Leden per leeftijdscategorie Pag Uitleningen en verleningen Pag Collectie materialen Pag. 50 2

4 3

5 Voorwoord Een nieuw jaar, een nieuwe bibliotheekorganisatie! Op 1 januari 2014 was de fusie tussen de Stichting Openbare Bibliotheek A tot Z en de Stichting BibliotheekNetwerk Zuid-Holland Zuidoost een feit. De beweegredenen achter de fusie waren het toekomstigbestendig maken van de bibliotheekdienstverlening en het kostenefficiënter kunnen werken door de schaalvergroting om de bezuinigingen van de gemeenten beter op te opvangen. De reorganisatie die onderdeel van de fusie uitmaakte, is in september 2014 afgerond. We hebben hiermee de organisatie efficiënter ingericht en nieuwe deskundigheid op het terrein van educatie, marketing en ontwikkeling verankerd. Helaas hebben we in dit proces ook afscheid moeten nemen van een aantal medewerkers, dat zich jarenlang met hart en ziel voor de bibliotheek hebben ingezet. Elke verandering heeft minder fijne kanten. Mede door de dynamische omgeving waarin de bibliotheek zich de laatste jaren bevindt, is de noodzaak tot verandering noodzakelijk. In 2014 heeft onze organisatie haar visie en missie herijkt. Hierbij stond centraal de vraag: waarom bestaan wij hier op aarde? De visie berust zich op vier pijlers: educatievoorziening voor alle inwoners, de gidsfunctie voor alle burgers, de maatschappelijke meerwaarde die de bibliotheek heeft, en leefbaarheid van de (binnen)steden waar wij vestigingen hebben. De missie die wij als organisatie hebben geformuleerd, is: Wij zijn een onafhankelijk baken voor iedereen om in ontspanning te kunnen zijn, persoonlijk te ontwikkelen, kennis op te doen en te delen. De foto op de volgende pagina toont de allereerste openbare leeszaal van Nederland, gevestigd in Dordrecht - anno Naast een mooi tijdsbeeld van eind negentiende eeuws Nederland geeft deze foto ook uitstekend weer waar de bibliotheek voor staat. Het bevorderen van leesvaardigheid en taalvaardigheid maakt iedereen sterker voor de veranderingen in de maatschappij. Een opdracht die 115 jaar later, nog steeds actueel is. Mevrouw A.T.C.M. Kesseler Directeur bestuurder De Bibliotheek AanZet 4

6 5

7 Hoofdstuk 1. Bestuur en organisatie 1.1. de Bibliotheek AanZet De Bibliotheken A tot Z en BibliotheekNetwerk ZHZo zijn ontstaan uit fusies van bibliotheekorganisaties in de regio, respectievelijk in 2006 (ZHZo) en 2010 (AtotZ). Op initiatief van de directies van de twee bibliotheekorganisaties is in 2011 een onderzoek gestart naar verregaande samenwerking. Deze verkenning is in 2013 afgerond met een fusie per 1 januari Gezamenlijke verantwoordelijkheid De behoefte van de bibliotheekklant is veranderd. De razendsnelle ontwikkeling van de informatie- en communicatietechnologie heeft een enorme groei van de hoeveelheid beschikbare informatie met zich meegebracht en heeft nieuw (lees)gedrag doen ontstaan. Om als de Bibliotheek AanZet beter in staat te zijn om op deze ontwikkelingen in te spelen en haar maatschappelijke opdracht op een hoogwaardig dienstverleningsniveau uit te blijven oefenen: het ondersteunen van educatie en persoonlijke ontwikkeling. De organisatie ziet het als haar verantwoordelijkheid de inwoners en de instellingen in de gemeenten te blijven faciliteren, inspireren en stimuleren om media optimaal te gebruiken ten behoeve van persoonlijke ontwikkeling en taalontwikkeling. Sinds 1 januari 2015 hebben gemeenten een andere rol in het sociaal domein, met de overheveling van taken van de Rijksoverheid naar gemeenten. Het gaat hier om (jeugd)zorg en werk en inkomen. Al deze veranderingen maakte de fusie van groot belang. De huidige bezuinigingen op het bibliotheekwerk maakte de fusie urgent. Zederik Molenwaard Ridderkerk Barendrecht Zwijndrecht Hendrik-Ido- Ambacht Alblasserdam Dordrecht Papendrecht Sliedrecht Giessenlanden n Albrandswaard Dordrecht, Giessenlanden, Gorinchem, Hardinxveld- Giessendam, Hendrik-Ido- Ambacht, Leerdam, Molenwaard, Papendrecht, Ridderkerk, Sliedrecht, Zederik en Zwijndrecht, Hardinxveld- Giessendam Gorinchem Leerdam 6

8 1.2. De organisatie De Bibliotheek AanZet verzorgde in 2014 het bibliotheekwerk in de gemeenten Alblasserdam, Albrandswaard, Barendrecht, Dordrecht, Giessenlanden, Hardinxveld-Giessendam, Hendrik-Ido-Ambacht, Leerdam, Molenwaard, Papendrecht, Ridderkerk, Sliedrecht, Zederik en Zwijndrecht, een werkgebied met inwoners (1 januari 2014). Personeel en organisatie A tot Z De formatie van de Bibliotheek AanZet omvatte 94 fte (149 medewerkers) per 31 december Het managementteam werd gevormd door de directeur bestuurder samen met de manager De Bibliotheken, de manager Educatie en de manager Markt & Innovatie. Het management en de staftaken zijn gecentraliseerd in Centrale Bibliotheek Dordrecht, evenals de teams en de werkzaamheden op het gebied van onderwijs en specifieke doelgroepen. Alle medewerkers in de bibliotheekvestigingen werken vanaf september 2014 op basis van een rooster waarvan een percentage flexibel inzetbaar is t.b.v. de opvang van ziekte, studie en vakantieverlof. Hierdoor kan de bibliotheek altijd dezelfde kwalitatief hoogwaardige service bieden zonder teveel afhankelijk te zijn van tijdelijke invalkrachten. Bovendien kan de organisatie op deze manier meer (vaste) formatieplaatsen behouden. In 2014 is een groep van 11 nieuwe en bestaande medewerkers gestart met de erkende opleiding Medewerker Informatiedienstverlening Bibliotheken (MBO-4). Daarnaast wordt er continu gewerkt aan deskundigheidsbevordering door middel van trainingen en scholingstrajecten voor verschillende groepen medewerkers, bijvoorbeeld op het gebied van didactiek, accountmanagement of retail. Diverse projecten, zoals de Bibliotheek aan Huis, en openstelling van bibliotheekvestigingen is mogelijk door de inzet van meer dan 300 vrijwilligers. Raad van Toezicht AanZet De Raad van Toezicht van de Bibliotheek AanZet heeft in het afgelopen jaar 8 keer vergaderd. De Raad bestond uit de heer drs. B.J. Buddingh, mevrouw mr. B. Hamburger, mevrouw M.J. Jansen Manenschijn, de heer drs. G.W. Meerman en de heer drs. J.T. IJzerman MBA. Voorzitter was de heer A.P.A. Cavadino. De heer Buddingh en mevrouw Jansen Manenschijn zijn in mei toegetreden tot de Raad van Toezicht van de Bibliotheek AanZet. Subsidierelatie De Bibliotheek AanZet heeft een subsidierelatie met 15 gemeenten. Per gemeente vindt er bestuurlijk en ambtelijk overleg plaats. In 2014 zijn er gemiddeld 2 bestuurlijke overleggen en 3 ambtelijke overleggen per gemeente geweest. Naast de bestuurlijke en ambtelijke overleggen per gemeente heeft op 8 juli 2014 een regionale ambtelijke overleg plaatsgevonden. 7

9 1.3. Klantenonderzoek: BiebPanel Om de dienstverlening zo goed mogelijk af te stemmen op de wensen en behoeften van de klant maakt de bibliotheek gebruik van BiebPanel.nl. Dit is een online kwantitatief onderzoek met gebruik van kwalitatieve onderzoekstechnieken en voldoet aan de certificeringseisen. ProBiblio, de serviceorganisatie voor openbare bibliotheken in Noord- en Zuid-Holland, voert het onderzoek uit. Met het onderzoek verkrijgt de bibliotheek niet alleen klantinformatie over de panelleden maar ook benchmark gegevens via het totale panel van de andere deelnemende bibliotheken. Met BiebPanel.nl komt de bibliotheek in contact met klanten over specifieke thema's zoals marketing, collectie, inrichting, imago, etc. Panelleden zijn actieve leden vanaf 16 jaar. Gemiddeld hebben 472 leden van de Bibliotheek AanZet per keer aan de onderzoeken meegewerkt. In 2014 zijn 4 onderzoeken uitgevoerd: 1. Lidmaatschap en tarifering De panelleden zijn tevreden over het abonnement. Zij vinden dat het abonnement waar geeft voor het geld. Ook in de toekomst zijn de panelleden van plan lid te blijven. Positieve onderdelen uit de huidige leenvoorwaarden zijn: Langere uitleentermijn bij bepaalde abonnementen; Gratis reserveren bij bepaalde abonnementen; Gratis verlengen; Partnerpas; Huisgenotenpas. 2. Vindbaarheid en presentatie Bij binnenkomst in de bibliotheek levert de klant eerst materialen in en kijkt dan naar de nieuwe materialen of gaat naar zijn of haar favoriete afdeling. De presentatie van de materialen brengt 60% van de panelleden op nieuwe ideeën. BiebPanelleden zijn enthousiast over presentatietafels en frontale plaatsing. Van de gevulde displaytafels wordt meer geleend dan van displaytafels met lege plekken. Als panelleden gaan zoeken in de bibliotheek is de indeling voor twee derde duidelijk. De vindbaarheid van cd s, dvd s, games en informatieve boeken zijn voor verbetering vatbaar. In dit onderzoek werd ook navraag gedaan over de horeca in de bibliotheek. In een aantal vestigingen is een koffie/theeautomaat aanwezig. Een op de zeven leden maakt wel eens gebruik van deze automaten. 3. Digitale diensten van de Bibliotheek De website van de Bibliotheek AanZet wordt beoordeeld met een 7,5. Voor de panelleden is de website de belangrijkste digitale dienst. Panelleden zien de site van de bibliotheek graag up-to-date en dat belangrijke informatie makkelijk te vinden is. Informatie zoals: online verlengen van materialen; online reserveren van materialen; openingstijden; materialen opzoeken in online catalogus. De bekendheid met en het gebruik van digitale diensten is lager onder oudere bibliotheekleden. 4. Campagnes: inzicht in de bekendheid, belang, gebruik en waardering Op de volgens pagina zijn de uitkomsten van het vierde onderzoek weergegeven. 8

10 9

11 10

12 Hoofdstuk 2. Ontwikkeling en educatie In het jaar 2014 is doorgegaan met het realiseren van structurele samenwerking met educatieve partners, vanuit het programma Kunst van Lezen, van Stichting Lezen. Stichting Lezen heeft dit programma in opdracht van het Ministerie van OC&W geïnitieerd, waarbij zij samenwerking hebben gezocht met het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken (SIOB). Het programma omvat BoekStart 1 (doelgroep 0-2 jaar en hun ouders), BoekStart in de kinderopvang 2 (doelgroep 0-4 en beroepskrachten), de Bibliotheek op school 3 (doelgroep 4-12 jaar en ouders plus beroepskrachten), de Bibliotheek op school in het voortgezet onderwijs (doelgroep jaar en beroepskrachten) Aanbod projecten leesvaardigheid en mediawijsheid Naast structurele afspraken met voorschoolse voorzieningen, basisscholen en voortgezet onderwijs bleven educatieve instellingen in de gelegenheid om losse producten en diensten bij de bibliotheek af te nemen voor zowel onder schooltijd als ook buiten schooltijd. Voor schooljaar heeft de Bibliotheek AanZet nieuwe projecten en lessen in de doorgaande leerlijn ontwikkeld en/of aangekocht voor Voorschoolse Educatie (VE), Primair Onderwijs (PO) en Voorgezet Onderwijs (VO) rondom leesbevordering en mediawijsheid. Dit schooljaar hebben de scholen en onderwijsinstellingen het aanbod niet in brochurevorm ontvangen, maar als poster met een handig overzicht van alle producten. Bibliotheekconsulenten hebben alle scholen bezocht en de posters en informatiepakketten uitgedeeld en wensen van de scholen opgehaald. Biebwinkel AanZet De Biebwinkel is gevestigd naast de Centrale Bibliotheek in Dordrecht, er worden op afspraak projecten en lessen door de bibliotheekconsulenten toegelicht aan leerkrachten en/of pedagogisch medewerksters. Op deze locatie wordt ook de cursus Open Boek aangeboden, die leerkrachten opleidt tot leescoördinatoren. Tevens wordt advies gegeven aan vertegenwoordigers van (voor)scholen over de wijze waarop een school een leesbevorderings- of mediawijsprogramma in de doorgaande lijn per schooljaar kan programmeren. Na de zomer heeft een heroriëntatie plaatsgevonden met betrekking tot de Biebwinkel. Er is een plan van aanpak gemaakt voor 2015 met als doel (voor)scholen meer inzage te bieden over de maatwerkmogelijkheden van de bibliohteekdienstverlening. Hierbij is te denken aan collectiesamenstelling, leesbevorderingswerkvormen en activiteiten, mediawijsheid en workshops voor pedagogisch medewerksters en leerkrachten. In de Biebwinkel zijn drie cursussen Open Boek georganiseerd, die leerkrachten opleidt tot leescoördinator basisonderwijs. De taak van een leescoördinator is erop gericht om samenhang in het leesonderwijs aan te brengen. Met een gerichte inzet op leren lezen, begrijpend lezen en leesbevordering kan zeker 95% van alle kinderen het vereiste leesniveau behalen. De invalshoek van deze cursus is dan ook leesbevordering realiseren via leesplezier. Om het leesbeleid goed te borgen zijn in de meest ideale situatie twee leescoördinatoren op de school. Tijdens de cursus wordt toegewerkt naar een uitgewerkt schoolleesplan. De cursus Open Boek is een samenwerkingsproject van de bibliotheek AanZet, Kinderboekwinkel De Giraf en LeesLETTERS Voorschoolse educatie (VE) 0 4 jaar Aanbod Voor de voorschoolse voorzieningen in de AanZet gemeenten is een aanbod ontwikkeld in de doorgaande leeslijn waarin de uitgangspunten van BoekStart in de kinderopvang leidend zijn. Die uitgangspunten zijn: - rijke stimulerende leesomgeving voor kinderen realiseren; - voorleesplan met regelmatig aanbod van leesbevorderingsactiviteiten; - activiteiten in kader van ouderbetrokkenheid; 1 BoekStart voor baby s: Leesbevorderingsprogramma voor ouders en baby s in samenwerking tussen gemeente, consultatiebureau en bibliotheek. 2 Vervolg op BoekStart voor Baby s: Structurele leesbevorderings samenwerking tussen gemeente, kinderopvangvoorzieningen en bibliotheek. 3 de Bibliotheek op school PO en VO: Strategische samenwerking tussen gemeente, primair / voortgezet onderwijs en bibliotheek met als doel de taalvaardigheid, leesmotivatie en informatievaardigheden te verbeteren. 11

13 - verhogen deskundigheid pedagogisch medewerkers. In 2014 zijn diverse voorschoolse organisaties in de gemeenten geïnformeerd over de verbreding van het voorschoolse dienstverleningsaanbod. Er zijn o.a. presentaties gegeven voor medewerkers van kinderopvang en peuterspeelzaal organisaties, ook hebben diverse organisaties de kans gekregen materialen te testen. Op basis van deze aanpak is bij de voorschoolse organisaties in het gehele werkgebied meer bekendheid gegenereerd voor wat de bibliotheek hen te bieden heeft. BoekStart voor baby s BoekStart is hét leesbevorderingsprogramma voor ouders en baby s. Samen lezen, plaatjes aanwijzen en benoemen, versjes leren en verhaaltjes vertellen versterkt de band tussen ouder en kind. Ouders met baby's van 3 of 7 maanden oud krijgen via de gemeente of het consultatiebureau een bon waarmee ze hun kindje gratis kunnen inschrijven bij de Bibliotheek AanZet. Bovendien ontvangen ze een BoekStartkoffertje met leuke, leesbevorderende inhoud. In 2014 zijn in diverse gemeenten de samenwerkingscontacten met de consultatiebureaus nieuw leven ingeblazen of verstevigd. Naast het programma BoekStart voor baby s wordt deze aanpak uitgebreid naar de kinderopvang. BoekStart in de kinderopvang De werkwijze van BoekStart in de kinderopvang is gericht op het ondersteunen van pedagogisch medewerksters in de peuter- en kinderopvang. De uitgangspunten van deze werkwijze sluiten aan bij de vier pedagogische doelen van Riksen Walraven. Met een doelsubsidie van Stichting Lezen is in Alblasserdam een pilot met drie peuter- en kinderopvanglocaties van Wasko gestart. Op basis van een samenwerkingsconvenant tussen Wasko Kinderopvang en de Bibliotheek AanZet is uitbreiding van deze werkwijze gerealiseerd op drie locaties in Papendrecht. Nationale Voorleesdagen Voorlezen aan kinderen is belangrijk! Het prikkelt de fantasie, ontwikkelt het taalgevoel en bezorgt veel plezier. Daarom besteedde de Bibliotheek AanZet tijdens de Nationale Voorleesdagen van 22 januari t/m 1 februari 2014 extra aandacht aan het bevorderen van voorlezen aan kinderen die zelf nog niet kunnen lezen. Het prentenboek van het jaar was: Krrr okodil! van Catherine Rayner. In aanloop op de Nationale Voorleesdagen is de aandacht vooral gericht op de pedagogisch medewerkers en leerkrachten. Zo zijn er inspiratiebijeenkomsten georganiseerd, is een lesbrief verspreid onder instellingen voor voorschoolse educatie met ideeën en lessuggesties om in de groepen uit te voeren. Tijdens de campagne zijn er in de bibliotheken activiteiten voor peuters en hun ouders georganiseerd Boekenpret In de gemeenten Dordrecht, Gorinchem en Leerdam worden met doelsubsidies een specifiek Boekenpretaanbod uitgevoerd. Boekenpret is een leesbevorderingsprogramma om jonge kinderen (2 tot 6 jaar) en hun ouders te laten ontdekken dat je veel plezier kunt beleven aan voorlezen. De bedoeling is de taalontwikkeling te stimuleren, waardoor aansluiting bij het (lees)onderwijs vergemakkelijkt wordt en kinderen de gelegenheid krijgen zich uiteindelijk te ontwikkelen tot goede lezers. De gemeente Dordrecht heeft 54 VVE geoormerkte locaties. Het Boekenpretaanbod wordt geïntegreerd in de doorgaande lijn 0-12 jaar op de basisscholen met een de Bibliotheek op school arrangement 1, geheel in afstemming met de locaties. Dat betekent dat er op 16 VVE-geoormerkte basisscholen en de daarbij behorende voorschoolse voorzieningen door een vaste bibliotheekconsulent leesbevorderingsactiviteiten aangeboden worden in de doorgaande leeslijn. Op basis van een jaarplan voert de bibliotheekconsulent op deze locaties leesbevorderings- en ouderbetrokkenheidactiviteiten uit voor kinderen, hun ouders en beroepskrachten, die met deze doelgroep werken. Alle overige voorschoolse VVE locaties maken gratis gebruik van de Boekenpretmaterialen. Op deze locaties worden ook activiteiten uitgevoerd door bibliotheekconsulenten. Het verschil is dat deze locaties niet beschikken over een vaste bibliotheekconsulent. In 2014 zijn voorbereidingen 12

14 getroffen om de Boekenpret ouderbetrokkenheidactiviteiten vanaf 2015 te integreren binnen het aanbod van VVE Thuis, dat op 53 VVE locaties uitgevoerd wordt. Het streven is minder vanuit diverse programma s te gaan werken, maar vanuit een werkwijze in de doorgaande leeslijn diverse programma s te integreren waardoor effectiever en efficiënter gewerkt kan worden. In de gemeente Gorinchem voert de bibliotheekconsulent in opdracht van en in samenwerking met het CED Boekenpretactiviteiten uit. De activiteiten hebben betrekking op het samenstellen van Boekenpretmaterialen, het uitvoeren van activiteiten voor kinderen, ouders en pedagogisch medewerksters. In de gemeente Leerdam wordt Boekenpret aan alle (zeven) voorschoolse voorzieningen aangeboden. Het betreft hier vooral Boekenpret leesbevorderingsmaterialen en ouderbetrokkenheidactiviteiten. In 2014 zijn eveneens in overleg met de gemeente en voorschoolse organisaties, voorbereidingen getroffen om vanuit een maatwerk jaarplan per locatie activiteiten te plannen en uitvoeren door een vaste bibliotheekconsulent Primair Onderwijs (PO) 4 12 jaar In 2014 is voor alle scholen in het werkgebied van de Bibliotheek AanZet een basis bibliotheekdienstverleningspakket ontwikkeld. Dit pakket bestaat uit: een groepsbezoek voor leerlingen groep 3, een groepsbezoek voor leerlingen groep 6, een inspiratieavond voor leerkrachten betreffende de Kinderboekenweek, een activiteit voor leerlingen in het kader van Kinderboekenweek, organisatie en uitvoering lokale en regionale Voorleeswedstrijd en klassikaal leenpas en een gesprek accountconsulent. Op deze manier maken alle kinderen tijdens hun basisschooljaren op een aantal specifieke momenten kennis met en/of gebruik van de dienstverlening van de bibliotheek. Afhankelijk van de subsidieafspraken met de diverse gemeenten is dit basispakket in 2014 gratis aan scholen aangeboden of werd per leerling door de school een aanvullend bedrag betaald. Naast het basispakket kunnen scholen ook kiezen voor losse producten en diensten al dan niet in aanvulling op het basisdienstverlening. Voor deze diensten wordt de kostprijs aan scholen doorberekend Doorgaande Leeslijn In 2014 zijn binnen diverse gemeenten afspraken gemaakt omtrent structurele bibliotheekdienstverlening in de doorgaande leeslijn. Het gaat concreet om het structureel plannen en uitvoeren van bibliotheekdienstverlening in de doorgaande leeslijn van BoekStart voor baby s, peuter- en kinderopvang tot en met structurele maatwerkafspraken ten behoeve van kinderen op de basisschool. Via doelsubsidies zijn specifieke plannen in de doorgaande lees- en leerlijn gemaakt in de gemeenten Alblasserdam, Albrandswaard, Barendrecht, Dordrecht, Hardinxveld-Giessendam en Leerdam Primair Onderwijs (PO) buitenschoolse activiteiten in Ridderkerk In Ridderkerk heeft de combinatiefunctionaris op de 7 brede scholen een programma van activiteiten op het gebied van mediawijsheid uitgevoerd. In totaal heeft zij op de brede scholen 45 activiteiten/bijeenkomsten georganiseerd, waar in totaal 868 kinderen hebben meegedaan. Bij 25 activiteiten/bijeenkomsten vond een afsluiting met de ouders plaats. De activiteiten bestonden uit onder andere Digistrips, SurpriseBios, Pimp de Koning, InternetQuiz, Maak je eigen game en Handig op de PC. Een groot deel van de activiteiten hebben binnenschools plaatsgevonden. Een klein deel van de activiteiten kon buiten de school plaatsvinden. 13

15 2.3. De Bibliotheek op school in 2014 De Bibliotheek AanZet heeft vanaf schooljaar een nieuwe educatieve aanpak geïntroduceerd: de Bibliotheek op school. De Bibliotheek op school is een gezamenlijke strategische netwerkaanpak voor bibliotheken, onderwijs en overheid. Deze aanpak heeft als doel het plezier in lezen van leerlingen te vergroten, de lees-, taal- en informatievaardigheden te verbeteren en meetbaar te maken. Het totale concept de Bibliotheek op school omvat een modulair binnen- en buitenschools dienstverleningsaanbod in de doorgaande leerlijn voor de doelgroep 0-18 jaar. De Bibliotheek AanZet biedt op basis van gemeentelijke afspraken varianten van het de Bibliotheek op school concept. Kenmerkend voor de Bibliotheek op school-werkwijze is dat er aan de hand van zeven bouwstenen gewerkt wordt en een vaste bibliotheekconsulent voor een specifiek aantal uren aan de school verbonden is die op jaarbasis maatwerkactiviteiten uitvoert op het gebied van leesbevordering en/of mediawijsheid ten behoeve van leerlingen, leerkrachten en ouders. Elk Bibliotheek op school arrangement is opgebouwd aan de hand van 7 bouwstenen: 1. Netwerk en beleid: de basis voor de samenwerking wordt gerealiseerd via een gesprek op strategisch niveau tussen gemeente, bibliotheek en bestuurder van school. Er wordt een gezamenlijke visie vastgelegd en een overeenkomst ondertekend; 2. Lees- en mediaplan: centraal staat de vraag op welke wijze de bibliotheek kan ondersteunen bij het verbeteren van de lees- en mediaprestaties van de leerlingen en wat er nodig is om dit te realiseren? De visie van school op collectie, lezen en mediawijsheid is richtinggevend; 3. Lees- en media activiteiten: de bibliotheek levert een dienstenpakket waardoor invulling gegeven wordt aan de realisatie van de vastgestelde visie. Er wordt maatwerk geleverd daar waar mogelijk met standaardproducten; 4. Monitor: via een jaarlijkse monitor worden de opbrengsten van de samenwerking gemeten en zo nodig bijgesteld; 5. Expertise: de bibliotheek biedt een bibliotheekconsulent op HBO werk- en denkniveau en vraagt van de school een leescoördinator (die namens het team) de uitvoering van het lees- en mediaplan coördineren en zorgdragen dat de activiteiten binnen de school uitgevoerd worden; 6. Collectie: via de collectie, lezen en mediawijsheid wordt de taalontwikkeling gestimuleerd, het leesplezier bevorderd en de informatie- en mediavaardigheden verbeterd. De landelijk geldende norm van een basiscollectie van 5 boeken per leerling is voor de Bibliotheek AanZet leidend; 7. Digitale portal: de school heeft toegang tot een digitaal kindvriendelijk en veilig catalogus en uitleensysteem. Monitor De Monitor de Bibliotheek op school is een digitaal instrument op het internet dat scholen en bibliotheken 14

16 kunnen gebruiken om hun samenwerking te onderbouwen en de effecten ervan te meten. Het instrument bestaat uit vragenlijsten voor leerlingen (vanaf groep 4), leerkrachten en de bibliotheekconsulenten. Kinderen die meer lezen zijn beter in taal. Dit positieve gegeven komt onweerlegbaar naar voren uit wetenschappelijk onderzoek. Voor bibliotheken en scholen wijst dit gegeven op een gemeenschappelijk belang en werkterrein: de taalontwikkeling van kinderen. Deze respondenten vullen een keer per jaar hun vragenlijsten in, wat een beeld oplevert over: het leen- en leesgedrag van de leerlingen, de leesmotivatie van de leerlingen, het leesbevorderend gedrag van leerkrachten en de randvoorwaarden in de samenwerking (bijvoorbeeld de omvang van de collectie in de school of de openingstijden van de schoolbibliotheek). De eerste meting op een locatie geeft een beeld van de startsituatie en vormt de basis voor (nieuwe) samenwerkingsafspraken. Volgende metingen geven aan tot welke veranderingen de afspraken hebben geleid in vergelijking met de startsituatie. Werken met een monitor betekent dat activiteiten rondom lezen en mediawijsheid kunnen worden bijgestuurd en aangescherpt. De resultaten van deze nulmeting geven o.a. een beeld van de profielen van lezers, ouders en leerkrachten. De aanwezige toets gegevens van de school verrijken we met de uitleengegevens van de bibliotheek. Kortom: meten is weten. Uit de monitor van 2014 waaraan 1857 jongens en 1985 meisjes uit de groepen 4 tot en 8 hebben meegedaan blijkt dat ouders van leerlingen in dit werkgebied hun kinderen ruimschoots vaker voorlezen, met hen praten en begeleiden naar de bibliotheek dan het landelijk gemiddelde. Echter qua leesmotivatie scoren de kinderen in het werkgebied van AanZet net iets lager dan het landelijk gemiddelde. Landelijk hebben jongens de monitor ingevuld en meisjes. Stand van zaken de Bibliotheek op school AanZet eind 2014 Eind 2014 hadden in totaal 43 schoollocaties in het werkgebied van de Bibliotheek AanZet een de Bibliotheek op school (dbos). In de gemeenten Albrandswaard, Barendrecht, Giessenlanden en Hendrik-Ido-Ambacht op 1 school. In de gemeente Ridderkerk op 2 scholen en in gemeente Dordrecht op 14 scholen. In Alblasserdam wordt het dbos arrangement aangeboden aan 9 schoollocaties van de in totaal 7 basisscholen. Dit gebeurt vanuit de regeling voor combinatiefuncties op basis van de met rijksmiddelen gefinancierde Impuls brede scholen, sport en cultuur. In Zwijndrecht hebben 9 schoollocaties in Zwijndrecht West het dbos arrangement ter vervanging voor de sluiting van de bibliotheekvestiging aan de Anjerstraat. In Heerjansdam wordt aan 2 basisscholen en kinderopvang die samen gesitueerd zijn in de brede school RaJuBiBos, ook een maatwerk dbos arrangement uitgevoerd. In Dordrecht wordt aan 16 VVE scholen met een specifieke doelsubsidie 4 het dbos arrangement uitgevoerd. In de wijk Sterrenburg wordt op 8 schoollocaties het dbos arrangement uitgevoerd. Dit wordt aangeboden nadat de wijkbibliotheek in 2013 gesloten is. In het najaar van 2014 zijn met alle (vier) basisscholen in Dubbeldam voorbereidingen getroffen om vanaf januari 2015 het Bibliotheek op school arrangement te implementeren, ter vervanging van de sluiting van de bibliotheekvestiging Dubbeldam. Evaluatie van de Bibliotheek op school juli 2014 In 2014 heeft een evaluatie over het schooljaar (respons 77%) plaatsgevonden onder de basisscholen. Enkele belangrijke uitkomsten van de evaluatie: Op de vraag of de school meerwaarde ziet in de keuze van de Bibliotheek AanZet om de Bibliotheek op school arrangementen te ontwikkelen en aan scholen aan te bieden antwoordde 100% positief. Daarnaast is de vraag gesteld of de school tevreden is over de wijze waarop de Bibliotheek op school arrangement op de school is geïmplementeerd. Hierop gaven 92,6% van de respondenten een positief antwoord. Ook is gevraagd of de school tevreden was over de taakinvulling van de bibliotheekconsulenten in het schooljaar Hierop werd door 96,5% van de respondenten met ja geantwoord. 4 Op basis van het actieplan Basis voor beter presteren en het akkoord Effectief benutten van VVE en extra leertijd voor jonge kinderen. 15

17 2.4. Voortgezet Onderwijs (VO) jaar Voor het schooljaar is met drie scholen voor voortgezet onderwijs (in Ridderkerk, Zwijndrecht en Dordrecht) een samenwerkingsovereenkomst gesloten m.b.t. het realiseren van specifieke dienstverlening van de bibliotheek voor de leerlingen van deze scholen. Het gaat hierbij om continuering van de structurele samenwerking aan de hand van de bouwstenen van de Bibliotheek op school. Ook maakt het voortgezet onderwijs veel gebruik van de aangeboden maatschappelijke stages. Zo gaven de jongeren meerdere malen de cursus Klik en Tik aan ouderen. Onder begeleiding van een bibliotheekconsulent hebben 65 klassengroepen een bezoek gebracht aan de bibliotheek en op die manier kennis gemaakt met geschikte boeken passend bij hun leeftijd en interesse gebied. Aanvullend is in het voorjaar van 2014 wederom de landelijke voorleeswedstrijd Read2Me lokaal en regionaal georganiseerd. In aansluiting daarop is een pilot voorleeswedstrijd op maat ontwikkeld voor scholieren uit het Praktijkonderwijs, die succesvol beoordeeld is door de deelnemende scholen uit Dordrecht, Zwijndrecht, Sliedrecht en Ridderkerk Kinderboekenweek Tijdens de Kinderboekenweek zijn er activiteiten geweest in de volgende gemeenten: Alblasserdam, Barendrecht, Dordrecht, Giessenlanden, Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam, Hendrik-Ido-Ambacht, Leerdam, Molenwaard, Papendrecht, Ridderkerk, Sliedrecht, Zederik en Zwijndrecht. In totaal waren er 38 activiteiten in 17 bibliotheken (geen afhaal- of servicepunten) van de Bibliotheek AanZet. Daarnaast heeft er 1 activiteit plaatsgevonden bij de Kinderboerderij Sliedrecht. Hoewel wij niet aan deze activiteit hebben meegewerkt, is de activiteit wel opgenomen in het programmaboekje. In totaal waren er deelnemers bij deze activiteiten. De activiteiten hebben ook leden opgeleverd. In totaal zijn er 804 kinderen bibliotheeklid geworden. Dit is ruim 200% meer dan de door ons gestelde target. Ook zijn er 120 volwassenen lid van de bibliotheek geworden. Dit is 60% van de target. In totaal zijn dit 924 nieuwe leden. De belangrijkste samenwerkingspartners waren op het gebied van Gezondheid & Jeugd: Het ABC Team Alblasserdam, Dansstudio Bounce, Hi5Ambacht, Jong Leerdam, Jeugd Actief Leerdam, Limonadebrigade, Kinderboerderij Sliedrecht, Molenwaard Actief, Rivas, Stichting Open Jeugdwerk Sliedrecht en Toppie Sportcoach Zwijndrecht. Daarnaast is er in Dordrecht samengewerkt met de kinderboekenwinkel De Giraf en het Da Vinci College. 16

18 17

19 Hoofdstuk 3. Lezen en lenen 3.1. De Bibliotheek AanZet afgezet tegen landelijke cijfers In tabel 1 wordt het aantal leden, de collectiegrootte en het aantal uitleningen per lid vergeleken met het landelijk resultaat uit De meest recente landelijke cijfers betreffen namelijk het jaar Tabel 1. De Bibliotheek AanZet 2013 en 2014 ten opzichte van landelijk gemiddelde 2013 leden per inwoners ,0% 21,4% leden per inwoners 2014 n.b. 21,1% collectie per inwoners ,6 1,4 collectie per inwoners 2014 n.b. 1,2 uitleningen per lid ,9 34,9 uitleningen per lid 2014 n.b. 32,6 * landelijke cijfers 2014 zijn nog niet beschikbaar. De cijfers van 2013 zijn de som van de A tot Z en ZHZO. Landelijk heeft de daling van het aantal leden en uitleningen zich voortgezet. Ook bij de Bibliotheek AanZet is er sprake van een daling van leden en uitleningen. Per gemeente doen zich echter opmerkelijke verschillen voor. De tabellen in paragraaf 2 geven de resultaten per gemeente weer en worden mogelijke verklaringen gegeven. 3.2 De bibliotheekvestigingen Eind 2014 telde het werkgebied van AanZet in totaal 32 vestigingen, variërend in omvang, voorzieningen en faciliteiten, van een bibliotheek met volledige dienstverlening tot afhaalpunt. Alblasserdam: 1bibliotheek en 1 afhaalpunt; Albrandswaard: 2 afhaalpunten; Barendrecht: 1 bibliotheek en een servicepunt; Dordrecht: 3 bibliotheken en 2 servicepunt; Giessenlanden: 2 servicepunten; Gorinchem: 1 bibliotheek en 1 servicepunt; Hardinxveld-Giessendam: 1 bibliotheek en 1 servicepunt; Hendrik-Ido-Ambacht: 1 bibliotheek; Leerdam: 1 bibliotheek; Molenwaard: 3 servicepunten; Papendrecht: 1 bibliotheek; Ridderkerk: 1 bibliotheek en 2 servicepunten; Sliedrecht: 1 bibliotheek; Zederik: 3 servicepunten; Zwijndrecht: 1 bibliotheek en 2 servicepunten. In een aantal gemeenten zijn de bibliotheken tijdelijk gesloten geweest, dan wel omgebouwd van servicepunten naar afhaalpunten. De tijdelijke sluiting van bibliotheken vond plaats in Giessenlanden. In Albrandswaard zijn de twee servicepunten omgebouwd tot afhaalpunten. 18

20 Vestigingen openingsuren per week Tabel 2. Overzicht vestigingen 2014 aantal leden aantal bezoeken collectie aantal inwoners collectie/ banden per inwoner met zonder service service Alblasserdam 32 12, ,6 Albrandswaard 34, nb ,0 Poortugaal 19, Portland Barendrecht ,1 Carnisselande de Baerne Dordrecht ,4 Centrum Crabbehof Dubbeldam Stadspolders Sterrenburg Giessenlanden nb ,1 Arkel Giessenburg Gorinchem 71, ,5 Gorinchem Het Gebouw 37, Hardinxveld- Giessendam nb ,8 Boven Hardinxveld Hardinxveld- Giessendam Hendrik-Ido-Ambacht ,2 Leerdam 32, ,3 Molenwaard nb ,2 Bleskensgraaf Groot-Ammers Nieuw-Lekkerland Papendrecht 26 12, ,3 Ridderkerk ,9 Centrum Bolnes Slikkeveer Sliedrecht ,1 19

21 Zederik 33, nb ,2 Ameide 11, Lexmond 11, Meerkerk 10, Zwijndrecht 65, ,1 Walburg Lunenhof Heerjansdam 7,5 617 nb In de bibliotheken Alblasserdam en Ridderkerk Centrum en het servicepunt Dubbeldam in Dordrecht heeft de bezoekenteller niet het hele jaar gefunctioneerd. In Albrandswaard, Giessenlanden, Hardinxveld-Giessendam, Molenwaard, Zederik en het servicepunt Heerjansdam in Zwijndrecht wordt het aantal bezoekers niet bijgehouden. Vestigingen aantal leden 2013 aantal leden 2014 Tabel 3. Overzicht gemeenten 2014 verschil leden % leden 2013/ inwoners 2013 % leden 2014/ inwoners 2014 aantal bezoeken 2013 aantal bezoeken 2014 verschil bezoeken Alblasserdam ,4% 24,8% Albrandswaard ,4% 34,4% nb nb Barendrecht ,8% 18,8% Dordrecht ,8% 21,2% Giessenlanden ,8% 16,1% nb nb nb Gorinchem ,4% 20,3% Hardinxveld- Giessendam ,2% 23,5% nb nb nb Hendrik-Ido- Ambacht ,2% 21,2% Leerdam ,6% 24,6% Molenwaard ,2% 15,5% nb nb nb Papendrecht ,5% 21,6% Ridderkerk ,1% 19,0% Sliedrecht ,6% 21,3% Zederik ,5% 19,1% nb nb nb Zwijndrecht ,5% 19,3%

22 3.3. Leden Leden AanZet: daling én stijging Het ledenbereik van AanZet is gedaald van leden in 2013 naar in Dit komt neer op een daling van het aantal leden met 0,6%. Hier zijn lokale verschillen zichtbaar. In Dordrecht hebben we in leden meer dan in Dit is een stijging van 7.2%. De grootste daler is Albrandswaard. Daar waren in inwoners lid van de Bibliotheek AanZet. In 2013 waren er nog inwoners lid. Dit is een daling van ongeveer 30%. In Albrandswaard zijn in 2014 de vestigingen omgevormd tot afhaalpunten. Er is in Poortugaal en Rhoon-Portland geen collectie aanwezig, en leden kunnen alleen digitaal boeken bestellen en op de afhaalpunten ophalen. Wel is er op beide locaties een ruilbibliotheek aanwezig. Dit komt ook naar voren in paragraaf 2.4 Uitleningen en verleningen. Hier zien we een daling van het aantal uitgeleende boeken en verleningen van meer dan 90%. Doorlopende acties in 2014 In 2014 is er een aantal doorlopende acties geweest. Denk hierbij aan de Ik Bieb. Bestaande leden worden bij deze actie opgeroepen zich als ambassadeur voor de bibliotheek in te zetten en nieuwe leden te werven. Uitgaande van hun tevredenheid over de bibliotheek willen we de bestaande leden extra motiveren door een beloning te geven voor elk nieuw geworden lid. Daarnaast hebben de acties Geef de bieb cadeau! en doorlopende actie wanbetalers plaatsgevonden. Bij de eerste actie kunnen mensen een cadeaupas kopen, om iemand een jaarabonnement van de bibliotheek cadeau te doen. Doorlopende actie wanbetalers: de bibliotheek hanteert een stilzwijgende verlening van het abonnement. Als het bibliotheeklid zijn of haar lidmaatschap niet op tijd opzegt, wordt het lidmaatschap automatisch met een jaar verlengd. De Bibliotheek AanZet heeft een telemarketingbureau ingeschakeld om deze leden te benaderen. Het callcenter van dit telemarketingbureau belt deze leden op, herinnert hen aan het bedrag dat nog betaald moet worden en biedt hen de mogelijkheid om hun contributie voortaan via automatische incasso te voldoen. Tijdelijke acties in 2014 In 2014 is er aantal tijdelijke acties gehouden. Tijdens de Nationale Voorleesdagen kregen alle kinderen, van 0 tot en met 6 jaar, die lid werden een cadeautje en hoefden geen inschrijfgeld te betalen. Van 8 tot en met 16 maart 2014 was de Boekenweek, tijdens de Boekenweek is een actie gehouden met betrekking tot ledenbehoud: Cadeau voor trouwe leden. Leden van 18 jaar en ouder konden tijdens de Boekenweek gratis de unieke verhalenbundel Ondertussen ergens anders ophalen in de bibliotheek. Ook werd er tijdens de Boekenweek een actie gehouden met betrekking tot ledenwerving: Lid worden? Doe het tijdens de Boekenweek! Als mensen tussen 8 en 16 maart lid werden van de Bibliotheek AanZet ontvingen zij twee verrassingen: de verhalenbundel Ondertussen ergens anders en een boekenbon ter waarde van 5,-. In de periode van 10 november tot en met 4 januari was de actie De Bibliotheek AanZet gaat voorlezen bij IKEA Barendrecht. Voor elk speelgoedbeest, boek of spel dat in deze periode werd verkocht, doneerde de IKEA Foundation 1 euro aan onderwijsprojecten voor kinderen. Tijdens het Nederland Leest Slotfeest op 29 november werd een ledenwerfactie gehouden. In het programmaboekje was een kortingsbon bijgevoegd waarmee de bezoeker aan het Slotfeest 10,- korting kan krijgen op een abonnement bij de Bibliotheek AanZet. In onderstaande tabel vallen een aantal gemeenten op door het procentueel groot verschil tussen 2013 en Alfabetisch gezien: Albrandswaard, met een daling van iets meer dan 30%. Dit komt, zoals hierboven al genoemd, het ombouwen van de servicepunten in Poortugaal en Rhoon-Portland naar afhaalpunten. De bibliotheken in Giessenlanden zijn tijdelijk gesloten. Dit heeft een daling van het aantal leden van meer dan 18%. De daling in Molenwaard van bijna 20% komt voort uit de onzekerheid over het behoud van de bibliotheken in deze gemeente. 21

23 Tabel 4. Leden en ledenbereik per gemeente Vestigingen leden 2013 inwoners per 1 januari 2013 % leden 2013/ inwoners 2013 leden 2014 inwoners per 1 januari 2014 % leden 2014/ inwoners 2014 verschil % 2013/2014 Alblasserdam ,4% ,8% -6,0% Albrandswaard ,4% ,4% -30,9% Poortugaal Portland Barendrecht ,9% ,8% -10,1% Carnisselande de Baerne Dordrecht ,8% ,2% 7,2% Centrum Crabbehof Dubbeldam Stadspolders Sterrenburg Giessenlanden ,8% ,1% -18,4% Arkel Giessenburg Gorinchem ,4% ,3% -9,5% Gorinchem Het Gebouw 2 Hardinxveld- Giessendam ,2% ,5% -7,0% Boven Hardinxveld Hardinxveld- Giessendam Hendrik-Ido- Ambacht ,2% ,2% -4,5% Leerdam ,6% ,6% -7,5% Molenwaard ,2% ,5% -19,3% Bleskensgraaf Groot-Ammers Nieuw- Lekkerland Papendrecht ,5% ,6% -7,8% Ridderkerk ,1% ,0% -5,5% Centrum Bolnes Slikkeveer Sliedrecht ,6% ,3% -5,6% 22

24 Zederik ,5% ,1% -11,1% Ameide Lexmond Meerkerk Zwijndrecht ,5% ,3% -5,8% Walburg Lunenhof Heerjansdam Meer dan 60% van de leden is jonger dan 18 jaar. Inzoomend naar leeftijdscategorie is een derde van de leden tussen de 4 en 12 jaar. Dit is overigens ook de enige leeftijdsgroep die in omvang toeneemt. Bijlage 1 geeft een gedetailleerd overzicht van de leeftijdsverdeling van de leden per gemeente Uitleningen en verlengingen De uitleencijfers zijn fors gedaald, tussen de 1,7% en 92,6%. Bij de meeste gemeenten ligt het tussen de -1,7% en de -15,1%. De gemeente die cijfermatig in onderstaande tabel het meest op valt is de gemeente Albrandswaard. De daling van de uitleningen en verleningen bedraagt daar 92,6%. Dit is veroorzaakt door het ombouwen van de vestigingen in Poortugaal en Rhoon-Portland tot afhaalpunten. Leden kunnen daar alleen boeken ophalen en retourneren. Tabel 5. Uitleningen + verlengingen verschil % verschil Alblasserdam ,5% Albrandswaard ,6% Barendrecht ,7% Dordrecht ,2% Giessenlanden ,6% Gorinchem ,6% Hardinxveld-Giessendam ,9% Hendrik-Ido-Ambacht ,2% Leerdam ,7% Molenwaard ,1% Papendrecht ,7% Ridderkerk ,3% Sliedrecht ,6% Zederik ,0% Zwijndrecht ,7% E-books In samenwerking met de Koninklijke Bibliotheek (KB) in Den Haag wordt landelijk de ondersteuning voor het gebruik van e-books geregeld. Door deze samenwerking is er een uniforme manier van het gebruik van e-books bij alle bibliotheken in Nederland. Bij de Bibliotheek AanZet wordt nog voorzichtig gebruik gemaakt van e-books. In 2014 hebben leden 1 keer of meerdere malen een e-book gelezen via de bibliotheek. In totaal hebben deze leden e-books gelezen. De Bibliotheek op school In hoofdstuk 2.3 is de Bibliotheek op school behandeld. In onderstaande tabel zijn het aantal uitleningen via dbos weergegeven. 23

25 Tabel 6. Uitleningen dbos 2014 Aantal leerlingen Aantal leerlingen dat leende op school Percentage leerlingen dat leende op school 51,7% Uitleningen op school Uitleningen bibliotheek Totaal uitleningen dbos Collectie In de bibliotheken wordt voorzien in actuele, brede en aantrekkelijke collecties voor alle leeftijdsgroepen, recreatief en informatief, met een gevarieerd assortiment van kranten en tijdschriften afgestemd op het werkgebied van de bibliotheek. In de collectie is vanuit de maatschappelijke opdracht van de bibliotheek speciaal aandacht voor het onderwijs, laaggeletterden en ouderen. Naast de papieren collectie kunnen leden gebruik maken van een digitale collectie ebooks, emuziek en eluisterboeken. Per bibliotheek is de papieren collectie afgestemd op het werkgebied. Tabel 7. Collectie materialen Aantal Materialen verschil % verschil Alblasserdam ,0% Albrandswaard ,5% Barendrecht ,2% Dordrecht ,2% Giessenlanden ,3% Gorinchem ,7% Hardinxveld-Giessendam ,5% Hendrik-Ido-Ambacht ,4% Leerdam ,5% Molenwaard ,0% Papendrecht ,2% Ridderkerk ,5% Sliedrecht ,3% Zederik ,3% Zwijndrecht ,9% Totaal ,0% Nieuw collectiebeleid In 2013 is het collectiebeleid voor de jaren vastgesteld. Uitgangspunt van het collectiebeleid is dat de Bibliotheek AanZet één collectie heeft, die voor alle leden van de bibliotheek te leen is en voor alle bezoekers van de bibliotheek vrij te raadplegen is. Een collectie is dus niet strikt gebonden aan een bibliotheek. Op basis van gebruikersprofielen krijgen collecties een lokale samenstelling. De Bibliotheek AanZet zal de komende jaren de inrichting van haar bibliotheken volgens Retail principes aanpassen. Bij het Retail concept staan actualiteit, presentatie en het gebruiksgemak voor de klant voorop. Het betekent extra aandacht voor de presentatie van de collectie door o.a. frontale presentaties en thema- of genredisplays. Naar verwachting neemt het rendement van de collectie daardoor toe. Het doel van de herziening is het bereiken van een hogere omloopsnelheid. Een en ander zal tot gevolg hebben dat de collectie verder zal inkrimpen, maar wel sneller zal worden vervangen. In 2014 heeft tot 1 september een intern collectieteam het wekelijks collectiebeheer uitgevoerd. Vanaf 1 september is dit uitbesteed aan ProBiblio. Reserveren binnen het werkgebied van AanZet is gratis en gereserveerde materialen worden bezorgd op een vestiging naar keuze. Gebruiksgemak van de klant staat daarbij voorop. In de loop van 2014 zijn de tarieven binnen het totale werkgebied van AanZet gelijkgetrokken. 24

26 Het collectiebeleid van de Bibliotheek AanZet streeft naar minimaal het behalen van de landelijke norm van jaarlijks 10% van de collectie te vervangen. De Bibliotheek AanZet werkt met collectieprofielen. Elke bibliotheek heeft haar eigen collectieprofiel. Jaarlijks wordt per bibliotheek op basis van het gebruik, het collectieprofiel geactualiseerd. Tabel 8. Aanschaf en sanering collectie 2014 Aanschaf t.o.v. collectie 2013 Sanering t.o.v. collectie 2013 Alblasserdam Albrandswaard Barendrecht Dordrecht Giessenlanden Gorinchem Hardinxveld-Giessendam Hendrik-Ido-Ambacht Leerdam Molenwaard Papendrecht Ridderkerk Sliedrecht Zederik Zwijndrecht Totaal Specifieke collecties In een aantal bibliotheken zijn specifieke collecties aanwezig voor kinderen en jongeren met leesproblemen. Kinderen in de basisschoolleeftijd vinden in het Makkelijk Lezen Plein een aantrekkelijke collectie lees- en luisterboeken en dvd s met verfilmde kinderboeken. Niet alleen voor de kinderen, maar ook ter ondersteuning van ouders en leerkrachten. Voor de jeugd in het voortgezet onderwijs zijn de collecties 4YOU! - voor jongeren met leesproblemen - en Young Adults voor alle jongeren. Specifiek voor volwassenen die de Nederlandse taal willen leren, zijn er NT2-collecties. Voor laaggeletterde volwassenen is er in Bibliotheek Ridderkerk Centrum en Bibliotheek Walburg Zwijndrecht een collectie Lees&Schrijf. 25

27 26

28 Hoofdstuk 4. Informeren en raadplegen De bibliotheek is hét informatiecentrum voor onafhankelijke en betrouwbare informatiebemiddeling. De informatie wordt zowel in papieren als digitale vorm aangeboden. De bibliotheekmedewerkers beantwoorden de hele dag door uiteenlopende vragen van de klant, zowel in de bibliotheken als via de website. In de bibliotheken zijn studiefaciliteiten, zoals werkplekken met pc s met internet en diverse programma s, informatieve digitale databanken en gratis WIFI. Via de website kan men los van plaats en tijd, kaarten voor activiteiten reserveren, de catalogus raadplegen, materalen aanvragen en geleende materialen verlengen; ook kunnen scholen en instellingen digitaal een keuze maken uit het gevarieerde aanbod en een bestelling plaatsen Databanken De bibliotheek biedt gratis databanken aan met o.a. krantenknipsels, uittreksels en recensies van Nederlandse (jeugd)literatuur en wereldliteratuur, boektitels op thema etc. Allemaal handig te gebruiken als naslagwerk voor diverse doeleinden. Het gebruik is in 2014 ten opzichte van 2012 en 2013 sterk gedaald, met name in de overige bibliotheken van AanZet. Tabel 9. Databanken Aantal pageviews Dordrecht/ Ridderkerk Alblasserdam/ Zwijndrecht Overige vestigingen AanZet Totaal Website en social media Tabel 10. Website A tot Z/ZHZO en AanZet Bezoeken Unieke bezoekers Pageviews totaal totaal totaal totaal Ter verduidelijking van de cijfers in bovenstaande tabel: door de invoering van de Cookie melding wordt een groot deel van de bezoekers in 2013 niet geregistreerd. Hierdoor zijn de aantallen bezoekers en unieke bezoekers lager dan voorgaand jaar. De nieuwe website van de Bibliotheek AanZet is halverwege het jaar online gegaan en werd deze toegankelijk voor het publiek. Hierdoor is het aantal bezoekers en unieke bezoekers vergeleken met de sites van A tot Z en BibliotheekNetwerk ZHZO het jaar ervoor, lager uitgevallen. Het aantal unieke bezoekers ligt gebruikelijk lager dan het aantal bezoekers. Dit komt omdat een unieke bezoeker meerdere malen de website kan raadplegen. Social media Via sociale media worden aan de bibliotheek gerelateerde nieuwsfeiten gedeeld, daarnaast worden activiteiten aangekondigd en komt de collectie aan bod. Ook worden er rondom landelijke campagnes vaak prijsvragen uitgezet. Doel is om de interactie met onze leden en andere geïnteresseerden te bevorderen. In het aantal vrienden en volgers is nog altijd een sterke stijgende lijn waarneembaar: het aantal vrienden van de Bibliotheek AanZet op facebook is 755. Het aantal mensen dat de Bibliotheek AanZet volgt via twitter is