Introductie. Inhoud. Doel en doelgroep. Achtergrond en vraagstelling. medewerkers willen dat niet meer afwachten

Transcriptie

1

2 Introductie Veel Accountants vragen zich af of ze in de toekomst nog werkzaam willen blijven in de accountancy of dat ze beter een overstap kunnen maken naar elders. Dat gebeurde 15 jaar geleden ook al, maar er lijkt nu meer aan de hand te zijn. De omgevingsfactoren zijn de laatste jaren sterk veranderd en daarom wilde ik graag meer inzicht hebben in de vraagstukken waar zowel kantoren als medewerkers tegen aan lopen. Achtergrond en vraagstelling Een aantal opvallende ontwikkelingen heeft er mee te maken dat een beweging op gang is gekomen die directe gevolgen heeft voor de arbeidsmarkt. Wat je ziet is dat: 1. De instroom van ervaren en talentvolle (assistent) accountants stagneert 2. De ambitie van talentvolle accountants is veranderd; men zoekt steeds vaker naar zingeving en het verwezenlijken van persoonlijke doelen 3. De rol van accountants binnen de accountancy is aan het veranderen 4. De ontwikkelingen bij accountantskantoren zijn onzeker en medewerkers willen dat niet meer afwachten Wie zijn de medewerkers die de accountancy verlaten, waar lopen ze tegen aan en waar zijn ze naar op zoek? Wat ervaren de werkgevers? Komt de capaciteit in gevaar? Hoe lukt het met aannemen van nieuwe medewerkers? Is er iets tegen deze mobiliteit te doen? Welke medewerkers vertrekken als eerste? Zijn dit de mensen die je eigenlijk in de toekomst heel hard nodig hebt voor je kantoor? Doel en doelgroep Het doel van deze enquête is om beter inzicht te krijgen in de toegenomen mobiliteit van accountants op de arbeidsmarkt. Met deze inzichten kan ik accountants die ook op het punt staan de accountancy te verruilen voor een functie in het bedrijfsleven, beter begeleiden. Wat betekent deze gestage uitstroom van accountants voor de kantoren? Ik wil graag deze inzichten delen met iedereen die er zijn voordeel mee wil doen, zowel werkgevers als medewerkers. 1. Werkgevers die in het licht van deze ontwikkelingen de bewegingen in hun medewerkersbestand serieus nemen en hier meer inzicht in willen krijgen. Hoe 2

3 kun je inzichtelijk maken wie er vertrekken? Zijn dit de mensen die je in de toekomst hard nodig hebt en blijven juist degenen zitten die onder de veranderde omstandigheden niet zo goed mee kunnen komen? 2. Werknemers die van elkaars ervaringen en inzichten kennis kunnen nemen en die geholpen willen worden in de volgende stap die ze willen maken. Naar een baan binnen of juist buiten de accountancy. Hoe kun je gericht zoeken naar een baan die echt bij je past? Werkwijze Om in korte tijd bij een redelijk grote groep mijn vragen te kunnen toetsen, is een enquête verstuurd aan 120 ervaren accountant professionals die op een accountantskantoor werken. De vragen waren gericht op de veranderingen die zij ervaren in de accountancy en hun overweging om als gevolg daarvan een overstap naar het bedrijfsleven te onderzoeken. De respons op dit aanschrijven bedroeg 40%. Daarnaast heeft een aantal lezers gereageerd n.a.v. artikelen over dit onderwerp die geplaatst zijn met een link naar de enquête. In totaal hebben 70 respondenten de enquête ingevuld. Voor een optimale respons heb ik de enquête bewust laagdrempelig gehouden met een invultijd van maximaal 4 minuten. Het betrof 5 meerkeuzevragen met de mogelijkheid om meerdere antwoorden te geven en om zelf aanvullende opmerkingen te plaatsen. Om hier nog een verdiepingsslag in aan te kunnen brengen heb ik daarnaast een aantal accountants uit de doelgroep geïnterviewd. Intussen blijft dit doorgaan door reacties die ik over dit onderwerp nog steeds krijg n.a.v. mijn blogs. Zonder de medewerking van de respondenten had dit document niet tot stand kunnen komen en daarvoor wil ik nogmaals mijn hartelijke dank uitspreken. Om dit te onderstrepen, heb ik onder hen inmiddels twee drijfverentesten verloot, afgenomen en teruggekoppeld. Niet zelden leidt dit voor accountants naar een werkomgeving buiten de accountancy. Reden om ook in te zoomen op de gevolgen die dit heeft op de bemensing van kantoren. 3

4 Enquêtevragen en uitkomsten De 5 vragen die zijn verstuurd om meer inzicht te krijgen, zijn hieronder samen met de antwoorden opgenomen. Een groot aantal respondenten heeft een vrije toelichting gegeven waaruit ik een selectie heb gemaakt die is bijgevoegd. Vraag 1. De werkzaamheden bij een accountantskantoor zijn aan het veranderen. Hoe ervaar jij dat? (Meerdere antwoorden mogelijk) ANTWOORDKEUZEN Bij jouw huidige werkgever worden medewerkers meegenomen in de ontwikkelingen en voorbereid op de veranderingen in dienstverlening Je zoekt een kantoor met een duidelijke strategische visie, waarbij rekening wordt gehouden met een nieuwe toekomstige rol die de medewerkers daarin zullen vervullen Jouw werkzaamheden zijn de afgelopen jaren al vergaand veranderd en je eigen rol verandert mee. Je zit middenin dat proces en daaraan wil je graag blijven meewerken De veranderingen die tot nu zijn doorgevoerd, zijn voor jou geen reden om een andere werkomgeving te overwegen De ontwikkelingen en de veranderende werkzaamheden in de accountancy spreken je niet aan en daarom overweeg je een rol buiten de accountancy REACTIES 40% 33% 31% 29% 21% Je zoekt meer support en wil beter voorbereid zijn op een toekomstige rol waar andere vaardigheden voor nodig zijn 13% 4

5 Een aantal opmerkingen is hier aangehaald in onderstaande quotes: Inhoud Ben zelf echt bezig met toekomst maar het kantoor wil daar nog niet volledig in mee. Te denken valt aan het hanteren van vaste prijzen en een geautomatiseerde boekhouding. In mijn rol ben ik primair consultant voor andere accountantskantoren. Mijn huidige werkgever denkt goed na over de toekomst en neemt ook stappen tot verandering. Maar bij de meeste kantoren zie ik een soort lethargie op dit gebied. Ik kan me goed voorstellen dat jongeren hier moedeloos of onrustig van worden. De ontwikkelingen zijn in volle gang, maar op dit moment is het op de werkvloer qua werkzaamheden nog niet heel veel veranderd. De digitale ontwikkeling is een feit, maar veel klanten zijn nog terughoudend. Als argument om niet te veranderen wordt aangedragen dat onze klanten daar nog niet aan toe zijn. Ons kantoor laat teveel de oren hangen naar de wensen van de klant, en er wordt voorbijgegaan aan de uitwerking die dat heeft op de medewerkers. Uit de antwoorden op deze vraag blijkt dat veel accountants bij hun huidige werkgever hun rol zien veranderen en dat ze daar ook graag aan mee blijven werken. Opvallend is hun loyaliteit. Deze groep geeft aan dat ze behoefte heeft aan een duidelijke strategische visie op de toekomst van het kantoor. Uit de aanvullende toelichting van een aantal respondenten wordt duidelijk wat zij hiervan vinden. Kantoren die niet (voldoende) toekomstgericht bezig zijn, zijn niet aantrekkelijk als werkgever voor ervaren en/of jonge mensen. Deze bevindingen komen overeen met de conclusies in een marktonderzoek onder millennials, dat onlangs is gehouden door Randstad. 5

6 Vraag 2. Andere redenen die een rol spelen bij je keuzeoverweging, zijn: (Meerdere antwoorden mogelijk) ANTWOORDKEUZEN REACTIES Je ziet te weinig echte vernieuwing bij je huidige werkgever, terwijl daar wel mogelijkheden voor zijn Je vraagt je serieus af wat er door automatisering over een paar jaar nog over is van je huidige werk en wil daar niet op wachten Je wilt meer balans in werk - privé en verwacht dat buiten de accountancy te vinden Je kunt niet meer groeien in het huidige bedrijf en als je nog langer wacht, worden je mogelijkheden er niet beter op De arbeidsvoorwaarden zijn niet in overeenstemming met de zwaarte van de functie Andere reden (alles wat je kwijt wilt m.b.t. je overwegingen) 40% 31% 30% 20% 15% In deze vraag geeft 30% van de respondenten aan meer balans te zoeken tussen werk en privé. Hier heb ik bij een aantal accountants op doorgevraagd. Een aantal had een gelijkluidend antwoord hierop. De moeite die het kantoren kost om vacatures in te vullen, heeft grote gevolgen voor de werkdruk. De onderbezetting als gevolg van vacatures die 2 jaar of langer openstaan vergt van overgekwalificeerde accountants een hoge tol. Het werk van medewerkers die niet gevonden worden doen ze er tegen een hoger uurtarief bij, waardoor ze eerder het klant budget bereiken. 6

7 Gevolg: men ervaart continue een hoge werkdruk, terwijl deadlines en budgetten richting klant niet worden bijgesteld. Maar liefst 40% van de respondenten vindt dat er te weinig echte vernieuwing plaatsvindt op kantoor, terwijl daar volgens hen voldoende mogelijkheden voor zijn. Dit zullen vooral de mensen zijn die graag vernieuwend bezig zijn. Mensen kunnen daarin sterk verschillen. Een greep uit de reacties op vraag 2: Ik kan nog doorgroeien tot partner, maar houd ik daarmee voldoende uitdaging in mijn werk? Lastig te beoordelen en daarom twijfel ik of ik binnen de accountancy werkzaam wil blijven. Als IT-er zit ik zelf bij mijn huidige werkgever op mijn plaats. Maar de laatste twee jaar heb ik veel collega accountants zien gaan en komen. Er is heel veel verloop. Ik ben op zoek naar een werkomgeving waar meer diversiteit tussen collega s is. De groep vind ik te homogeen en daarom niet meer zo inspirerend. Meerdere keren heb ik in een gesprek aangegeven dat de verhouding werk-privé niet klopt. Dit wordt toegegeven en ook dat er iets aan veranderd zal worden, maar op één of andere manier wordt het dan uit eindelijk toch bij de medewerker neergelegd. Gelijke ervaringen hebben collega s van mij. 7

8 Vraag 3. Accountants zijn dikwijls tevreden met hun inhoudelijke werkzaamheden maar minder gelukkig in hun huidige werkkring. Herken je het volgende en ben je ook op zoek naar: (meerdere opties mogelijk) Mogelijkheden om meer toegevoegde waarde aan de klant te kunnen geven 58% Betere mogelijkheden om jezelf te ontwikkelen, met een naar eigen inzichten te besteden ontwikkelbudget Meer betrokkenheid van medewerkers bij de strategie van het kantoor 35% N.v.t. 29% 35% Uit deze vraag wordt duidelijk dat veel medewerkers zoeken naar mogelijkheden om hun klanten meer toegevoegde waarde te kunnen bieden. Dit blijkt een belangrijke reden te zijn om naar een rol buiten de accountancy te zoeken. Professionals verwachten daar meer te kunnen betekenen voor (interne) klanten. Daarnaast zijn veel medewerkers op zoek naar meer inbreng bij de strategie van hun werkgever. Ook wil men meer invloed op de eigen ontwikkelingsmogelijkheden hebben. Deze uitkomsten komen overeen met een onderzoek van het Amerikaanse bureau Gallup, dat vermeldt dat de huidige genereatie werkenden een andere kijk op werk heeft dan eerdere generaties. Het rapport gaat weliswaar specifiek over millenials, maar komt sterk overeen met datgene wat professionals in de accountancy zoeken in hun werk. Het rapport stelt dat de organisatiecultuur op een 4-tal punten moet veranderen om (nieuw) talent niet alleen te vinden, maar ook te boeien en te binden. Hierover meer in de conclusies. 8

9 Vraag 4. Vooropgesteld dat je nu bij een accountantskantoor werkzaam bent: overweeg je wel eens een job buiten de accountancy? ANTWOORDKEUZEN REACTIES Jazeker 50% Ik twijfel daar nog over 29% Nee 21% Je wilt binnen de accountancy werkzaam blijven, maar overweegt om een andere werkgever te zoeken 0% Deze vraag geeft duidelijk aan hoeveel ondervraagde accountants een baan buiten de accountancy ambiëren. Van de respondenten zegt 50% dit zeker te willen terwijl een kleine 30% het nog overweegt. Van de respondenten overweegt niemand om binnen de branche over te stappen naar een andere werkgever. Dit zou een signaal moeten zijn voor de accountantskantoren. Naast ontwikkelingen in de branche zoals blockchain, automatiseringen, nieuwe verdienmodellen enz., verdient het onderwerp binden en boeien van medewerkers, serieuze aandacht. Zaken die aar talenten warm voor lopen, binden en boeien door het uitdragen van een heldere strategie, waar medewerkers bij voorkeur ook over meedenken serieuze aandacht. 9

10 Vraag 5. De werkzaamheden van een financiële functie buiten de accountancy kan, afhankelijk van type organisatie en in welke fase deze zich bevindt, inhoudelijk zeer divers zijn. Als je je oriënteert op een financiële functie, is het je dan helder welke rol het beste bij jou past? ANTWOORDKEUZEN Ja, de verschillende rollen zijn mij duidelijk en ook waar ik het beste in zou passen 21% Dat is een van de lastige dingen, omdat vooraf niet altijd duidelijk is wat de rol van de financiële functie in de dagelijkse praktijk werkelijk zal inhouden Daar heb ik nog geen duidelijk beeld bij 29% Inzicht in voorkeurs-drijfveren geeft duidelijkheid in het type rol dat het beste bij iemand past. Maar nu heb ik er nog geen duidelijk beeld bij REACTIES Opmerkelijk is dat uit de grote groep van accountants (50 80%) die een andere baan zoekt in het bedrijfsleven, maar een klein deel (21%) weet welke rollen er in het bedrijfsleven zijn voor Financials en in welke rol ze werkzaam zouden willen zijn. Over dit onderwerp heb ik eerder een enquête gehouden. De resultaten daarvan zijn uitgewerkt in een kennisdocument dat je kunt downloaden % % 20 Men hecht waarde aan een drijfverentest als hulpmiddel bij het ontdekken van de rol die goed bij iemand past. Uit de toelichting zijn de volgende opmerkingen geselecteerd: 10

11 Accountancy wordt meer en meer procesbegeleiding en ICT, en dat spreekt me wel aan. Van meerdere oud-collega s, die overgestapt waren naar het bedrijfsleven, heb ik begrepen dat ze lang moesten zoeken naar een rol waarin ze zich goed voelden. 11

12 Conclusies Uit het grote aantal reacties op deze enquête, blijkt dat dit onderwerp leeft onder accountants. De aspecten die worden belicht, zijn door veel respondenten aangevuld met eigen opmerkingen en hebben samen met de aanvullende gesprekken voor nieuwe inzichten gezorgd. Inzicht 1. Samenvattend kan gezegd worden dat er door ervaren accountants 3 belangrijke redenen worden aangegeven om mogelijk een financiële rol in het bedrijfsleven te ambiëren: % van de accountants vindt dat er te weinig vernieuwing plaatsheeft bij hun huidige werkgever. Daarmee groeit de onzekerheid m.b.t. hun toekomst binnen de accountancy. 2. Door de ontwikkelingen in de accountancy en de onzekerheid die daarbij hoort, heeft meer dan 30% van de respondenten twijfels over wat er op termijn over zal zijn van hun werk. 3. Work life balance: 30% van de ondervraagden vindt de balans niet goed. Dat is reden om buiten de accountancy te kijken naar een baan. Inzicht 2. Accountants zoeken meer eigen inbreng in hun werk, dit betekent dat ze op zoek zijn naar meer eigen verantwoordelijkheid. Ze willen meer betrokkenheid bij ontwikkelingen over de toekomst van het kantoor en ze willen meer zelf de regie houden m.b.t. hun eigen ontwikkeling. Daarbij willen ze graag meer toegevoegde waarde leveren aan hun klanten, de huidige omstandigheden laat hen daarvoor geen ruimte. Inzicht 3. Van de respondenten die aan deze enquête deelnamen wil niemand de overstap maken naar een ander accountantskantoor. Dat verklaart mede waarom het moeilijk is voor kantoren om vacatures te vervullen op het niveau van controleleider/ relatiebeheerder met 3-5 jaar ervaring die zelfstandig opdrachtteams kunnen aansturen. Hoe breng je daarin verandering? Hoe zorg je voor behoud van je medewerkers? Dit gaat over binden en boeien en dat wordt voor kantoren steeds belangrijker. 12

13 Inzicht 4 Verrassend is dat een groot aantal accountants (50-80%) die een werkkring buiten de accountancy overwegen, nog weinig beeld hebben van de mogelijke rollen die er zijn en wat de werkzaamheden daarvan precies inhouden. Zij hebben wel aangegeven dat een drijfverentest hen daarbij kan ondersteunen. Een drijfverentest is een test voor zowel de werkgever als de individuele medewerker. Het geeft de individuele medewerker haarfijn en tastbaar inzicht in wat hem drijft en welke werkzaamheden daarbij passen. Drijfveren, werk en team Daarnaast bepaalt de omgeving, c.q. het team in belangrijke mate of een baan goed bij je past. Het succes van een individueel teamlid is mede afhankelijk van de aansluiting bij het team. D.w.z. ben je qua drijfveren complementair aan de drijfveren van het team? Kun je effectief bijdragen, plezier ervaren en daardoor succesvol zijn in het werk? Inzicht in de drijfveren van een team wordt verkregen door de drijfveren van individuele medewerkers bij elkaar op te tellen. Kan de werkgever teams samenstellen met aan elkaar complementerende drijfveren die in balans (aanwezig) zijn. Teams die op die manier zijn samengesteld kunnen goed en effectief samenwerken. Individuele medewerkers komen in een dergelijk goed samengesteld team beter tot hun recht en zullen daarin prettiger kunnen samenwerken. Werkgevers met succesvolle teams zijn bovendien aantrekkelijke werkgevers. Inzicht in de drijfveren van een team geeft de mogelijkheid om bij de samenstelling ervan te sturen op de aanwezigheid van complementaire drijfveren. Daarmee neemt de kans op een succesvol team enorm toe. Vernieuwing in de accountancy In de enquête geven veel accountants die uit de accountancy willen vertrekken aan, dat ze echte vernieuwing missen in hun huidige baan. De wil onder medewerkers om te vernieuwen is er wel, maar het lukt vaak gewoonweg niet om vernieuwingen te implementeren. Er is grote kans dat dit te maken heeft met de combinatie van drijfveren in de teams. In veranderingstrajecten is goede samenwerking waarbij de drijfveren elkaar aanvullen van groot belang. Hoe dat werkt en hoe je dat kunt meten, laat bijgaande illustratie zien. 13

14 De 6 verschillende drijfveren met toelichting zich aan gemaakte afspraken houdt: Blauw Op een plezierige manier samenwerkt, sociaal en transparant is: Groen De test meet exact in hoeverre de volgende drijfveren (weergegeven in kleuren) aanwezig zijn in het team: Ambitieus is en concrete doelen stelt: Oranje Goede (strategische) ideeën heeft en innovatief is: Geel Zich op een gezonde manier met elkaar verbonden voelt: Paars Slagkracht heeft om dwingende besluiten te kunnen nemen: Rood Duidelijk en gestructureerd werkt en In het team is ontwikkeling en innovatie een belangrijke drijfveer die nodig is om te vernieuwen. Maar daarnaast moeten ideeën productief gemaakt worden. Daarvoor is een dosis ambitie en actie nodig. Het zijn de drijfveren van mensen in het team die nieuwe ideeën aan concrete doelen kunnen koppelen. Drijfveren die zorgen voor resultaat en doelgerichtheid in de groep. Voor een efficiente samenwerking is er een machinale deel van het teamwork. Processen en samenwerken gaat over drijfveren in de groep die ervoor zorgen dat processen en de onderlinge samenwerking lekker lopen. Afspreken en aanspreken gaat over de drive van de groep om dingen helder met elkaar af te spreken én elkaar vervolgens aan die afspraken te houden. Als dit onvoldoende aanwezig is in de groep, dan kunnen de teamleden ondanks gemaakte afspraken gewoon hun eigen gang gaan, en ze komen daar ook mee weg. Dit staat implementatie van veranderingen in de weg. 14

15 De vernieuwers en doelgerichte medewerkers Zijn de drijfveren die nodig zijn voor innovatie en ontwikkeling, op kantoren (nog) in voldoende mate aanwezig? Of zijn de medewerkers die zich zorgen maakten over de uitblijvende vernieuwing, al vertrokken naar elders? Hoe zorg je dat de goede medewerkers die hard nodig zijn, binnenboord blijven? Is het met het huidige medewerkersbestand mogelijk om de nodige veranderingen succesvol door te voeren? Of is het verstandig om juist voor deze veranderingen medewerkers aan te trekken die de nodige aanvulling van drijfveren hebben? Vragen waar je met individuele drijfveren meetbaar inzicht in krijgt. Een team waarvan met de samenstelling rekening is gehouden met de goede balans van de hierboven beschreven drijfveren, is succesvoller. Succesvolle teams zijn aantrekkelijk voor nieuwe medewerkers. Iedereen wil graag deel uitmaken van een succesvol team en dat gaat samen met de aanwezige drijfveren die aan elkaar complementair zijn. Met een drijfverentest is het mogelijk om concreet en meetbaar in kaart te brengen welke medewerkers nodig zijn in de nieuwe organisatie, wie bijdraagt aan de implementatie van de nieuwe organisatie en voor wie het wellicht beter is om een baan te zoeken buiten de bestaande organisatie. Hoe smaakt de drijfverentest? Een verdere toelichting over het gebruik van de drijfveren geef ik uiteraard graag. Maar ook hier geldt, als bij de smaak van een sinaasappel, je kunt er uitgebreid over spreken en schrijven, maar wie er eentje eet begrijpt er meer van. Dus als je de test zelf wilt maken, stuur ik je graag een testcode toe. Laat het me weten dan help ik je graag verder. Mail me maar: Of bellen op