Nieuw financieringsmechanisme voor het secundair onderwijs

Transcriptie

1 Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel DOCUMENT VVKSO Nieuw financieringsmechanisme voor het secundair onderwijs 1 Kenmerken van het nieuwe financieringsmechanisme De architectuur van de nieuwe berekeningswijze zal dezelfde zijn voor de berekening van de omkadering als voor de berekening van de werkingsmiddelen. De startdatum is wel verschillend: voor de werkingstoelagen zal de nieuwe berekening ingaan op 1 september 2008, voor de omkadering op 1 september De uitgangsprincipes zijn dat de financiering van een school voortaan niet meer in grote mate afhankelijk zal zijn van het net waartoe ze behoort, maar wel van de leerlingenkenmerken en de schoolkenmerken. Enkel de verschillen tussen de netten die objectiveerbaar zijn, zullen in rekening worden gebracht. 1.1 Huidige situatie De werkingstoelagen worden op dit moment bepaald door het net waarin de leerling school loopt en de kenmerken van de school. Momenteel is de verhouding tussen het Gemeenschapsonderwijs en het gesubsidieerd onderwijs een verhouding van 100 versus 76. Een leerling in het katholiek secundair onderwijs genereert slechts 76 % werkingsmiddelen in vergelijking met een leerling in het gemeenschapsonderwijs. 1.2 Kenmerken van het nieuwe berekeningsmechanisme Voor de werkingsmiddelen is er in 2008 een bijkomend budget voorzien van 10 miljoen euro, en van 40 miljoen 1 vanaf Voor de berekening houdt men rekening met objectiveerbare verschillen, met leerlingenkenmerken en schoolkenmerken. De overheid heeft de intentie dat er geen verliezers mogen zijn op het niveau van de schoolbesturen Objectiveerbare verschillen De objectiveerbare verschillen zijn specifieke kenmerken van een onderwijsnet die een verschillende financiële behandeling verantwoorden. Zo zijn bijvoorbeeld het Gemeenschapsonderwijs en officieel gesubsidieerd onderwijs verplicht om naast de niet-confessionele zedenleer meerdere godsdiensten aan te bieden. Ook heeft het gemeenschapsonderwijs de grondwettelijke plicht de vrije keuze te garanderen. De bedragen in het kader van de objectiveerbare verschillen komen bovenop de 100 % financiering voor een leerling. 1 Van de 40 miljoen euro waarin er vanaf 2009 jaarlijks is voorzien, is 37,5 miljoen bestemd voor het gewoon secundair onderwijs, en 2,5 voor het buitengewoon secundair onderwijs.

2 Leerlingenkenmerken Een aantal leerlingenkenmerken zal gedeeltelijk de werkingstoelagen bepalen. Dit is nieuw want tot op heden werden leerlingenkenmerken enkel gebruikt voor de berekening van de bijkomende omkadering in het kader van het GOK-decreet. Inzake leerlingenkenmerken zullen de volgende indicatoren worden gehanteerd: het opleidingsniveau van de moeder; het ontvangen van een schooltoelage; de taal van de leerling: thuistaal en taalgebruik; de woonplaats (buurt). Voor de indicatoren opleidingsniveau van de moeder en taal kan de overheid zich voorlopig enkel baseren op bevragingen en verklaringen op eer. Dit is een zwak punt. Het is de bedoeling om geleidelijk databanken van objectieve gegevens aan te leggen Schoolkenmerken De verrekening van de schoolkenmerken gebeurt in het secundair onderwijs door een differentiatie per studiegebied in te bouwen uitgedrukt in een aantal punten per leerling. In het nieuwe berekeningssysteem voor de werkingstoelagen bepalen de schoolkenmerken de basisfinanciering die een school kan krijgen. 2 Uitgangspunten van het VVKSO - Om kwaliteitsvol onderwijs te organiseren heeft elke school voldoende basisfinanciering nodig. Dit betekent dat de basisfinanciering van elke individuele school, dit is de geldwaarde per punt, erop vooruit moet gaan. In deze optiek is de gelijke behandeling van de netten een prioriteit. - De vier geselecteerde leerlingenkenmerken zijn goede voorspellers van leerachterstand en dus zeker op hun plaats als criteria voor omkadering. Het VSKO is de mening toegedaan dat deze indicatoren, zij het in mindere mate, meer werkingstoelagen kunnen verantwoorden gezien de specifieke noden van deze doelgroepleerlingen. - De raming van de objectiveerbare verschillen op 7,5 % is aanvaardbaar. - Een verhoging van de werkingsmiddelen voor de nijverheidsscholen moet opgenomen worden in het reguliere systeem. 3 Breekpunt tijdens de gesprekken: impact van de leerlingenkenmerken De impact van de leerlingenkenmerken, de zgn. bandbreedte, was een breekpunt voor het VSKO. Zo was een bandbreedte van 20 % (zoals initieel voorgesteld) van het totale budget voor het VSKO totaal onaanvaardbaar omdat dit zou resulteren in een daling van de geldwaarde per punt van gemiddeld 10% in vergelijking met de geldwaarde per punt voor het schooljaar 2006/2007. Bij deze berekening zou de basisfinanciering van onze scholen in het gedrang komen.

3 3 4 Voorstel waarover een akkoord werd bereikt 2 Men doet bij het globale budget een voorafname voor de objectiveerbare verschillen en voor 70 % van de enveloppe van het MVD-personeel in het Gemeenschapsonderwijs (zie verder punt 4.5). Het resterend budget van ongeveer miljoen euro wordt voor 90 % verdeeld op basis van schoolkenmerken en voor 10 % op basis van leerlingenkenmerken. Zoals nu reeds het geval is, wordt het resterend budget jaarlijks aangepast aan de gezondheidsindex en voor 40 % aan de evolutie in het leerlingenaantal. 4.1 Objectiveerbare verschillen Het verplicht aanbieden van niet-confessionele zedenleer en meerdere godsdiensten en het instandhouden van de vrije keuze worden als objectiveerbare verschillen geselecteerd. Het item levensbeschouwing geldt voor scholen van het gemeenschapsonderwijs en officieel gesubsidieerd onderwijs (onderwijs georganiseerd door steden, gemeenten en provincies),de vrije keuze geldt enkel voor het Gemeenschapsonderwijs. Een leerling van het Gemeenschapsonderwijs krijgt voor vrije keuze en levensbeschouwing 66,51 euro per leerling, een leerling van het officieel gesubsidieerd onderwijs voor levensbeschouwing 39,9 euro per leerling. 4.2 Basisfinanciering In 2009 (schooljaar 2008/2009) wordt 90 % van het totale budget gebruikt voor de basisfinanciering volgens de schoolkenmerken. In het nieuwe berekeningsmechanisme voor de werkingsmiddelen wordt aan de huidige schoolkenmerken niet geraakt. De differentiatie op basis van graden en studiegebieden blijft ongewijzigd. In het voorstel van de minister wijzigen de huidige puntengewichten 16, 18 en 22 dan ook niet. Deze basisfinanciering is gelijk voor alle leerlingen, ongeacht het net en vertegenwoordigt voor het schooljaar 2008/2009 een geldwaarde per punt van 46,04 euro per leerling. Dit betekent voor de katholieke secundaire scholen een verhoging van 4,71 % in vergelijking van de werkingstoelagen van het schooljaar 2006/ Het VSKO heeft steeds de intentie gehad om een hoger puntengewicht voor de studiegebieden van de nijverheidsscholen voor te stellen.het ging van de veronderstelling uit dat de inspanningen voor de basisuitrusting die nu momenteel op projectmatige basis lopen niet mogen stilvallen. Gezien de ontoereikende bijkomende input van 37,5 miljoen euro betekent een hoger puntengewicht dat de geldwaarde per punt vermindert. Deze vermindering heeft bijgevolg consequenties voor alle scholen en zou tot gevolg hebben dat de basisfinanciering van de andere scholen niet zou verhogen. In deze context leek deze piste voor het VSKO dan ook niet verdedigbaar. We hebben er wel op aangedrongen om de huidige investeringen voor de basisinfrastructuur te verlengen. 2 De bedragen die worden gebruikt komen van simulaties op basis van de ingestuurde leerlingengegevens en gelden voor het schooljaar 2008/ De geldwaarde per punt voor het schooljaar 2007/2008 is nog niet gekend. De eerste schijf wordt gestort in januari 2008.

4 4 4.3 Leerlingenkenmerken In 2009 (schooljaar 2008/2009) wordt 10 % van het totale budget gebruikt voor de leerlingenkenmerken en gespreid over de vier indicatoren, waarbij de indicator buurt minder zwaar doorweegt dan de drie andere: voor de indicator buurt wordt 1% gereserveerd, voor de andere drie indicatoren telkens 3%. Het budget dat voor elke indicator wordt gereserveerd, wordt dan verdeeld over het totaal aantal leerlingen in Vlaanderen dat aan deze indicator beantwoordt. Het bedrag dat een indicatorleerling genereert wordt bepaald door het aantal leerlingen dat bij deze indicator aantikken omdat men vertrekt vanuit een gesloten enveloppe per indicator. Voor het schooljaar 2008/2009 geeft dit de volgende bedragen: Taal Opleiding Buurt Schooltoelage Budget euro euro euro euro Aantal lln Bedrag per ll. 337,63 euro 117,22 euro 36,30 euro 198,24 euro Omdat scholen met veel indicatorleerlingen extreem meer werkingsmiddelen kregen, past men op elke van de leerlingenindicatoren een aftopping toe. Als er voor een indicator in een school meer leerlingen dan een bepaalde norm aantikken, wordt dit aantal voor deze indicator afgetopt. De vrijkomende middelen worden opnieuw aan de globaal te verdelen enveloppe voor leerlingenindicatoren toegevoegd. De aftopping gebeurt op het procentuele aandeel van aantikkende leerlingen gelijk aan het Vlaamse gemiddelde plus tweemaal de standaardafwijking. De volgende tabel geeft per indicator de waarden van het gemiddelde en de standaarddeviatie. taal opleiding sector toelage gemiddelde 0,104 0,246 0,261 0,156 standaarddeviatie 0,156 0,164 0,218 0,100 Voor de indicator opleiding moeder wordt afgetopt vanaf 0, x 0,164 = 0,574. Dit betekent dat als in een school het tikpercentage op opleiding moeder groter is dan 57,4 %, het aantal tikkers voor opleiding moeder in die school wordt gereduceerd tot deze 57,4%. In 2009 wordt 10 % van het budget verdeeld op basis van de leerlingenindicatoren. Dit percentage neemt jaarlijks toe met 0,125 % tot 11 % in De minister stelde in eerste instantie een groeipad voor dat bij 13% eindigde. Ook dit was voor het VSKO onaanvaardbaar omdat dit groeipad ten koste ging van de geldwaarde per punt. Meestappen in het groeipad tot 11 %, kan volgens het VSKO wel omdat deze stijging kan opgevangen worden door de middelen die vrijkomen door de natuurlijke afvloei van het vastbenoemde MVD-personeel in het gemeenschapsonderwijs (zie punt 4.5). 4.4 Gevolgen op macro-niveau voor de scholen van het katholiek secundair onderwijs De toepassing van het nieuwe systeem betekent dat het katholiek secundair onderwijs in 2009 (schooljaar 2008/2009) in totaliteit 11,99 % meer werkingsmiddelen zal krijgen in vergelijking met cijfers van het zelfde begrotingsjaar indien men het huidige systeem verder zou toepassen.

5 5 Scholen met veel leerlingen die aan de vooropgestelde leerlingenkenmerken voldoen,zullen zich ver boven dit gemiddelde stijgingspercentage bevinden. 4.5 Vastbenoemd MVD-personeel in het gemeenschapsonderwijs Enkel in het gemeenschapsonderwijs heeft men een categorie van vastbenoemd MVD-personeel. De laatste benoeming in deze categorie gebeurde in 1984.Gezien de specifieke problemen,zoals een hoog percentage absenteïsme en gebrek aan efficiëntie,loopt reeds jaren een uitdoofscenario. De volgende afspraken werden gemaakt: - het gemeenschapsonderwijs hoeft slechts 30% (aanvankelijk was dit slechts 25 %) van deze enveloppe te betalen vanuit hun werkingsmiddelen, vanaf 2016 moeten ze 60 % betalen en vanaf 2017 moeten ze alle overblijvende personeelsleden betalen; - de middelen die vrijkomen door de natuurlijke uitstroom van personeelsleden van deze categorie worden toegevoegd aan het globale budget en komen dus ten goede aan alle leerlingen, ongeacht het net. 4.6 Transitiefonds voor het gemeenschapsonderwijs Door toepassing van het nieuwe systeem, zal meer dan 35 % van de gemeenschapsscholen over minder werkingstoelagen beschikken. Om deze verliezen op te vangen krijgt het gemeenschapsonderwijs in 2009 een transitiefonds van euro.jaarlijks wordt dit fonds met euro afgebouwd over een periode van 10 jaar (2018).Deze middelen worden extra aan het budget toegevoegd en zijn dus geen voorafname op het bestaande budget dat beschikbaar is. 5 Positionering van het VSKO Het VSKO vindt dit akkoord aanvaardbaar om de volgende redenen: - De weging van de objectiveerbare verschillen is steeds arbitrair, maar de voorgestelde 7,5 % is aanvaardbaar.een volledige gelijke behandeling zou wellicht ten koste gaan van de vrijheid van onderwijs. - Rekening houdend met de maatregelen met betrekking tot het MVD-personeel en het transitiefonds, die telkens uitdovend zijn, wordt de gelijke behandeling gerealiseerd.het verschil in financiering wordt niet meer bepaald door het net waarin de leerling school loopt, maar door de kenmerken van de leerling zelf. - Specifieke leerlingenkenmerken brengen ook specifieke noden met zich mee, ook op het financiële vlak.het VSKO is dan ook voorstander van bijkomende werkingsmiddelen voor die leerlingen, indien de basisfinanciering voldoende is om kwaliteitsvol onderwijs voor iedere leerling te garanderen. Enkel bij deze benadering komt elke leerling tot zijn recht. - De bandbreedte (10 % in 2009, met een maximum van 11%) die van toepassing is bij de verdeling van de werkingsmiddelen kan geen prefiguratie zijn van de bandbreedte voor het nieuw te ontwikkelen omkaderingssysteem. - Het VSKO behoudt zich de vrijheid om andere dossiers die niet aan bod gekomen zijn aan te kaarten en op de politieke agenda te plaatsen. We denken hier aan de aparte dotaties van het gemeenschapsonderwijs voor eigenaarsonderhoud, leerlingenvervoer en werking van de koepel. Ook wil het VSKO volledige transparantie bekomen in de middelenstroom van openbare besturen naar onderwijs.