Evaluatie Inschrijvingsperiode September 2004 Synthese

Transcriptie

1 GELIJKE ONDERWIJSKANSEN-I LOKAAL OVERLEGPLATFORM BASISONDERWIJS GENT VOORZITTER PROF. DR. JP VERHAEGHE VAKGROEP ONDERWIJSKUNDE HENRI DUNANTLAAN GENT TEL: 09/ FAX: 09/ JEAN.VERHAEGHE@UGENT.BE Evaluatie Inschrijvingsperiode September 2004 Synthese Het absolute inschrijvingsrecht is een van de pijlers van het Decreet Gelijke Onderwijskansen van juni Vanaf het schooljaar krijgt elke ouder het recht zijn of haar kinderen in te schrijven in de school of vestigingsplaats die hij of zij verkiest. In het decreet worden echter ook een paar uitzonderingen voorzien waardoor scholen toch nog leerlingen kunnen weigeren of doorverwijzen. Een van die uitzonderingsmaatregelen bepaalt dat scholen leerlingen waarvan de thuistaal niet het Nederlands is, kunnen doorverwijzen, indien de school 10% meer van deze leerlingen heeft, dan er gemiddeld op het grondgebied van de gemeente les volgen. Ook nieuw ingeschreven leerlingen die in hun vorige school een advies voor buitengewoon onderwijs kregen, kunnen worden doorverwezen, indien de school vindt dat haar draagkracht is overschreden. Uitzondering hier op is een advies voor Type 8 Scholen kunnen ook leerlingen weigeren indien bijkomende inschrijvingen vanwege materiële omstandigheden de veiligheid van de kinderen in gevaar zouden brengen. M.a.w. wanneer de school 'vol' zit. Het niveau waarop de school zich 'vol' verklaart, bepaalt de school zelf. Dit kan gaan tot op het niveau van het leerjaar. Wanneer een school van deze mogelijkheid gebruik wenst te maken, dient ze elke nieuwe weigering schriftelijk te melden aan de betrokken ouders en aan de voorzitter van het Lokaal Overlegplatform. Eens een school op een bepaald niveau start met leerlingen te weigeren, dient ze dit voor alle nieuwe aanmeldingen consequent verder toe te passen. De coördinatievergadering van het LOP evalueerde de voorbije inschrijvingsperiode; Dit is de synthese van deze evaluatie. Het gaat over inschrijvingen voor het schooljaar , voor zover die plaats vonden vóór 13 september De cijfers Algemeen In Gent zijn er 77 scholen. Omdat een aantal scholen bestaan uit meerdere afdelingen, zijn die samen goed voor 111 vestigingsplaatsen. 13 van deze vestigingsplaatsen organiseren enkel kleuteronderwijs, enkele vestigingen enkel lager onderwijs. Op de meeste plaatsen wordt er zowel kleuter- als lager onderwijs aangeboden. In het voorjaar van 2004 werd door het LOP een hertelling georganiseerd van het aantal leerlingen in het Gentse Basisonderwijs. In totaal waren er op de eerste schooldag van februari 2401 leerlingen ingeschreven in het gewoon basisonderwijs. Dit is een daling van 238 kinderen in vergelijking met februari Pagina 1 van

2 6084 (2,3%) van de leerlingen hebben niet het Nederlands als thuistaal, tegenover 620 (23,2%) in Dit is dus een stijging van 2,1 procentpunten. Relatieve aanwezigheid van leerlingen met thuistaal niet Nederlands De toepassing van het decreet bepaalt dus dat scholen die 3 % (of meer) leerlingen hebben waarvan de thuistaal niet het Nederlands is, nieuwe leerlingen met een ander taal dan het Nederlands als thuistaal, die zich aanmelden voor inschrijving, kunnen doorverwijzen. Deze doorverwijzing is gebonden aan een in het decreet vastgelegde procedure en moet verlopen via het Lokaal Overlegplatform. Zolang er geen andere school gevonden wordt, blijft de leerling ingeschreven in de eerste school. 31 scholen of vestigingsplaatsen voldoen aan het criterium om te kunnen doorverwijzen. 2 school behoren tot het Gemeenschapsonderwijs; 13 tot het Stedelijk Onderwijs; 1 tot het Katholiek Onderwijs en 1 school tot het vrij niet-confessioneel onderwijs. 7 scholen of vestigingsplaatsen die op basis van de cijfers van 2002 niet konden doorverwijzen omdat ze de op dat moment vereiste drempel van 33% niet haalden - kunnen dit nu wel doen. 3 scholen of vestigingsplaatsen die op basis van de cijfers van 2002 konden doorverwijzen, kunnen dit niet langer kunnen omdat ze niet meer de vereiste minimumgrens van 3 % halen. In de maand juni werden alle scholen die meer dan 3% haalden, benaderd met de vraag of ze ook effectief gebruik wensten te maken van hun recht op doorverwijzing. De meeste gesprekken verliepen ter plaatse, een aantal andere via de telefoon. Uit de rondvraag bleek aanvankelijk dat slechts 4 van de 31 vestigingsplaatsen van hun recht op doorverwijzing wensten gebruik te maken. Achteraf is daar nog 1 school bijgekomen. Van deze scholen komen er 3 uit het Katholiek Onderwijs, 1 uit het Gemeenschapsonderwijs en 1 uit het Stedelijk Onderwijs. Doorverwijzingen Doorverwijzingen dienen gemeld te worden aan de voorzitter van het LOP. Binnen het LOP werd een bemiddelingscel geïnstalleerd die moet bemiddelen om tot een definitieve inschrijving van de leerling te komen. Deze definitieve inschrijving kan zijn in de doorverwijzende school of in een andere school. De bemiddelingscel is samengesteld uit Jean Pierre Verhaeghe (voorzitter), Johan Lamote (ondersteuner), in het geval het gaat over een allochtone leerling Alexandra da Silva Pinto (Stedelijke Integratiediens) en een CLB-medewerker. (Elk net heeft hiervoor twee medewerkers ter beschikking, per dossier wordt onderling bekeken wie van deze zes het dossier zal opvolgen.) In totaal werden 37 meldingen van doorverwijzing op basis van thuistaal niet Nederlands aan het LOP gemeld. 28 meldingen kwamen uit de Stedelijke school, de andere uit 2 Katholieke scholen met respectievelijk 6 en 3 doorverwijzingen. 2 scholen (1 uit het gemeenschapsonderwijs 1 uit het Katholiek Onderwijs) die te kennen gaven te zullen doorverwijzen, hebben dit tot nu toe niet gedaan. De procedure verliep steeds als volgt: Na elke melding van doorverwijzing worden de leden van de bemiddelingscel op de hoogte gebracht. Aan de CLB-medewerkers wordt gevraagd af te spreken wie het dossier mee kan opvolgen. Alexandra da Silva Pinto contacteert de ouders meestal via een huisbezoek om de verdere procedure toe te lichten en na te gaan of de ouders wensen gebruik te maken van de bemiddelingscel. Indien dit het geval is wordt in overleg met de CLB-medewerker en de directie van de doorverwijzende school een datum en uur voor samenkomst van de bemiddelingscel vastgelegd. Pagina 2 van

3 Als tijdens de samenkomst van de bemiddelingscel blijkt dat de ouders akkoord gaan met de doorverwijzing, wordt indien de ouders dit wensen, onmiddellijk afspraken gemaakt met een nieuwe school. Ook als de ouders geen gebruik wensen te maken van de bemiddelingscel, wordt het dossier opgevolgd tot er een nieuwe inschrijving gerealiseerd is. Van alle dossiers werd telkens een uitgebreid verslag gemaakt dat bezorgd werd aan de leden van de bemiddelingscel en aan de ouders. Van de 37 doorverwijzingen werden er 8 ingetrokken, toen bleek dat op de Verklaring op eer bij de thuistaal, twee talen waaronder het Nederlands waren ingevuld. Dit gebeurde op basis van een advies van de Commissie inzake Leerlingenrechten en het standpunt van het Departement Onderwijs. Beiden stellen dat indien er twee talen voorkomen op de Verklaring op eer, waaronder het Nederlands, het Nederlands als thuistaal geldt. Nieuw dit jaar was het feit dat tijdens de samenkomst van de bemiddelingscel twee ouders uitdrukkelijk verklaarden dat de oorspronkelijke Verklaring op eer waarop enkel een vreemde taal als thuistaal vermeld stond, niet correct was en zij deze wensten te herroepen. Deze mogelijkheid wordt ook voorzien in een uitspraak van de Commissie inzake Leerlingenrechten. (zie beslissing CLR Nr. 2004/9) 2 leerlingen konden in de doorverwijzende school blijven omdat ze reeds een broer of zus in deze school hadden. 6 kinderen vonden een andere school na de samenkomst van de bemiddelingscel. 21 kinderen veranderden van school, zonder dat er een bemiddeling plaatsvond. Bij de 37 kinderen waren er anderstalige nieuwkomers. De 37 meldingen kwamen binnen tussen 18 augustus en 26 augustus. Op 1 september was een oplossing voor 3 kinderen. De resterende 2 kinderen hadden een school op 2 september. Er dienden geen dossiers doorgestuurd te worden naar de Commissie inzake Leerlingenrechten. Tot nu zijn er officieel geen doorverwijzingen gebeurd op basis van draagkracht van de school is overschreden. De gemandateerden vanuit de CLB s die in de coördinatievergadering zetelen geven echter aan dat zij vanuit de scholen meer vragen hieromtrent krijgen dan vroeger. Er is geen zicht op concrete aantallen maar men neemt aan dat er meer dan voorheen kinderen ingeschreven worden die in een andere school een advies voor Buitengewoon Onderwijs kregen. Weigeringen Het Gelijke Onderwijskansendecreet geeft aan scholen de mogelijkheid om bijkomende inschrijvingen van leerlingen te weigeren indien de materiële omstandigheden de veiligheid van de kinderen in gevaar brengt. M.a.w. wanneer de school of het leerjaar 'vol' zit. Het niveau waarop de school zich 'vol' verklaart, bepaalt de school zelf. Wanneer een school van deze mogelijkheid gebruik wenst te maken, dient ze elke nieuwe weigering schriftelijk te melden aan de betrokken ouders en aan de voorzitter van het LOP In totaal werden tegen begin september 238 meldingen van weigering aan de voorzitter van het LOP toegestuurd. Ter vergelijking: In 2003 werden tegen eind september slechts 70 meldingen bezorgd. Deze meldingen zijn afkomstig uit 14 scholen of vestigingsplaatsen; 10 scholen uit het Stedelijk onderwijs; 1 uit gemeenschapsonderwijs, 1 katholieke school en 2 niet-netgebonden scholen. Tot nu toe liet nog geen enkele school weten volledig vol te zitten. Wel lieten scholen weten voor een of meerdere leerjaren vol te zitten, zonder dat er achteraf nog individuele meldingen van weigering opgestuurd werden. Pagina 3 van

4 Alle scholen weigeren op het niveau van het leerjaar. Van de 238 geweigerde leerlingen zijn er 17 autochtonen (73,3%) en 63 (26,47%) allochtonen. Het percentage geweigerde allochtonen zit licht boven het percentage gekende leerlingen met Thuistaal niet Nederlands (2,30%). Het verschil is statistisch evenwel niet significant (χ 2 = 0,16, p > 0,6) en dus volledig aan het toeval toe te schrijven Een overzicht van scholen die voor een of meerdere leerjaren vol zitten is terug te vinden op de website Anderstalige nieuwkomers Net als vorige schooljaren hebben een aantal anderstalige nieuwkomers via Kom-Pas een school gevonden. Bij de start van het schooljaar waren er dat 24. Dit zijn er 13 minder dan in 2003, toen er begin september 37 anderstalige nieuwkomers via Kom-Pas een school vonden. Op dit moment is er nog geen zicht op het totale aantal anderstalige nieuwkomers dat in het basisonderwijs ingeschreven is. Naast de 24 Anderstalige Nieuwkomers die via Kom-Pas naar een school werden toegeleid zitten er nog veel meer in de scholen. De ervaring leert dat ongeveer 2/3 van de Anderstalige Nieuwkomers op eigen houtje (via familie of vrienden) een school vinden. De vraag van vorig jaar, dat scholen hun aantal AN zou doorgeven aan Kom-Pas wordt momenteel redelijk goed opgevolgd. Een school kan anderstalige nieuwkomers enkel doorverwijzen op basis van thuistaal niet Nederlands als de school voldoet aan de voorwaarden om te kunnen doorverwijzen en als ze dit ook consequent doet voor alle kinderen met thuistaal niet Nederlands die zich aanmelden. Knelpunten - Regio Sint-Amandsberg: in tegenstelling tot vorig jaar waren er geen berichten over ouders die zich in verschillende scholen dienden aan te melden vooraleer ze zich konden inschrijven. Er is echter wel de vaststelling dat op dit moment er twee scholen zijn die al weigeringen hebben voor de leeftijdsgroep eerste kleuterklas en dat twee andere scholen een doorverwijzingsbeleid hanteren met betrekking tot kinderen met Thuistaal niet Nederlands. Op dit moment zijn er officieel nog geen problematische situaties gekend, maar het blijft afwachten hoe de situatie verder evolueert. - Een ander knelpunt dat werd gesignaleerd, is het werken met de Verklaring op eer in verband met het Nederlands als thuistaal. Een paar directies hadden de indruk dat ouders de Verklaring op eer niet correct invulden en verklaarden thuis wel Nederlands te praten terwijl duidelijk was dat dit in de realiteit niet het geval was. Ouders zouden dit doen om niet doorverwezen te kunnen worden. Belangrijk is wel dat dit om individuele signalen gaat en dat er noch bij ouders, noch bij scholen kan gezegd worden dat dit gaat om systematisch misbruik. Zoals hoger gesignaleerd is het dit jaar ook een paar keer gebeurd dat ouders hun eerste verklaring op eer wensten te wijzigen en beweerden dat naast hun moedertaal ook het Nederlands gehanteerd werd als thuistaal. De grijze zone - Het is een positief signaal te merken dat er zoveel scholen zijn die inspanningen leveren om de inschrijvingen correct te laten verlopen en dat er inspanningen geleverd worden om de procedures rond het weigeren en doorverwijzen van leerlingen te volgen. Pagina 4 van

5 - Algemeen mag worden aangenomen dat er minder klachten en geruchten rond onregelmatigheden bij inschrijving circuleren dan voorgaande jaren. Hierbij dient echter vermeld te worden dat er ook geen systematisch en grondig onderzoek naar dit soort klachten gebeurd is. We hoorden slechts van twee gezinnen (anderstalige nieuwkomers) die op een paar scholen geweigerd werden, zonder dit door de school aan het LOP gemeld werd. - We hebben geen zicht op het aantal scholen dat op dit moment correct omgaat met het aanmeldingsregister, noch of er al dan niet scholen zijn die leerlingen weigeren zonder dit aan het LOP gemeld wordt. Pagina van