Starttraining NT2 voor leerkrachten met tweedejaars nieuwkomers in de reguliere groep

Transcriptie

1 Starttraining NT2 voor leerkrachten met tweedejaars nieuwkomers in de reguliere groep Module 1: NT2 en meertaligheid Wat is taalverwerving, wat is het verschil tussen het leren van je moedertaal (eerste taalverwerving) en het leren van een tweede taal (tweedetaalverwerving). Wat is een goede didactiek voor het leren van Nederlands als tweede taal? Hoe ga je om met de eigen talen van kinderen, wat weten we over meertaligheid? Module 2: Woordenschatverwerving Wat is het belang van woordenschat, hoeveel woorden leren nieuwkomers in een jaar eerste opvang en wat is een effectieve didactiek om woorden te leren? Wat is het verschil tussen incidenteel en intentioneel woordenschatonderwijs? Op welke manier kun je in de reguliere groep voortbouwen op het woordenschatonderwijs uit de nieuwkomersgroep en wat kun je van een tweedejaars nieuwkomer verwachten? Inclusief een aantal onderdelen uit Zien is snappen (lidwoorden; samenstellingen; eigennamen). Module 3: Mondelinge Taalvaardigheid: Total Physical Response + gesprekken voeren Op welke manier werk je aan de mondelinge taalvaardigheid van een nieuwkomerskind? Wat is de Total Physical Response en hoe kun je de principes uit deze aanpak toepassen? Hoe kun je gesprekjes voeren met kinderen die nog een kleine taalvaardigheid in het Nederlands hebben, op zo n manier dat je de taalvaardigheid van de kinderen stimuleert? Module 4: Klankvaardigheid (uit Zien is snappen) Welke klanken heeft het Nederlands en op welke manier kun je kinderen de klanken uit het Nederlands leren? Wat kun je doen op het moment dat je ontdekt dat een kind bijvoorbeeld moeite heeft met leren lezen of spellen doordat het bepaalde klanken uit het Nederlands niet kent? Module 5: NT2-grammatica (2 bijeenkomsten) Een aantal onderwerpen uit Zien is snappen: zinnen maken ; aanwijzend voornaamwoorden; werkwoorden, verkleinwoorden; bijvoeglijk naamwoorden. Grammaticale onderwerpen die lastig te verwerven zijn door tweede taalleerders, als je er niet specifiek aandacht aan besteed. Zien is snappen biedt praktische handreikingen voor het leren hiervan op een visuele en coöperatieve manier.* Module 6: Leren lezen (leerroutes); leermiddelen en doelen Nieuwkomers komen met verschillende leesniveaus binnen. Sommige kinderen zijn nog niet gealfabetiseerd in hun eigen taal (de jonge kinderen, maar soms ook oudere kinderen), andere kinderen zijn wel gealfabetiseerd in een ander schrift, en andere kinderen zijn gealfabetiseerd in het Latijnse schrift, maar moeten nog wel leren lezen in het Nederlands. Als een nieuwkomer na een jaar instroomt in een reguliere groep kan het startniveau dus heel verschillend zijn, hoe kun je hier in de reguliere groep zo goed mogelijk op inspelen? Module 7: Begrijpend lezen Wanneer en op welke manier kun je met tweedejaars nieuwkomers aan de slag met begrijpend lezen. Welke leermiddelen heb je tot je beschikking en met welke leesmoeilijkheden moet je rekening houden? Inclusief Jokerwoorden uit Zien is snappen.

2 *) De publicatie Zien is snappen is voor een aantal modules een vereiste en is voor eigen rekening ( 59). Tijdsduur Per module 3 uur. Basismodules totaal 15 uur, met verdieping 24 uur Huiswerk, enige voorbereiding is vereist Kosten 125 pp per module Training op locatie voor een groep van 8 16 deelnemers op aanvraag Deze training is gevalideerd door Registerleraar (24 RU). Consult in de klas Theorie is goed, oefenen belangrijk, maar het komt aan op de praktijk. Daarom bieden we in deze leergang ook 1 of 2 consulten per deelnemer, waarbij de gespecialiseerde adviseurs van Het ABC feedback geven op het handelen in de praktijk en op specifieke vragen in kunnen gaan. Vaak zal het consult een observatie bevatten, maar de leerkracht staat vrij in het benutten van de consult-tijd.

3 Leergang Welkom in mijn Klas We stellen voor de huidige Starttraining NT2 te koppelen aan een aantal modules die nader ingaan op de sociaal-emotionele aspecten, en een gezamenlijke start en eindbijeenkomst. Deze beschrijving gaat dus over die aanvullende modules. Wij zorgen ervoor dat er nauwe uitwisseling tussen de twee sporen bestaat, en dat regelmatig koppelingen worden gelegd tijdens de bijeenkomsten. 1. Gezamenlijke startbijeenkomst In deze bijeenkomst geven we een overview van hetgeen in de twee sporen wordt behandeld en bepalen we met de deelnemers wat zij met deze leergang willen bereiken. Zowel voor zichzelf als voor de school waar zij werkzaam zijn. Dit leidt tot concrete leerdoelen themabijeenkomsten. Het programma bestaat uit de volgende 4 bijeenkomsten: Een veilige basis Elke leerling heeft baat bij een veilig en positief klassenklimaat. Voor een nieuwkomer, die in korte tijd enorm veel verandering doormaakt, is de continuïteit die hiermee gepaard gaat essentieel. Dit maakt een veilig en positief klassenklimaat een belangrijke randvoorwaarde van waaruit je verder kan toewerken naar het verwelkomen van een nieuwkomer in de groep. Welke bouwstenen zijn nodig om een veilig en positief klassenklimaat te realiseren en hoe vertaalt zich dat naar jouw eigen klas? Een nieuwkomer in je groep Er komt veel kijken bij het verwelkomen van een nieuwkomer in je klas. Wat doet de komst van een nieuwe leerling met de groepsdynamiek en hoe kan je dit proces als leerkracht positief beïnvloeden? Hoe bereid je de groep voor op een nieuwkomer en de nieuwkomer op de groep (school, buurt, stad, land), hoe en in welke mate maak je bepaalde thema s bespreekbaar, neem je hen mee in elkaars belevingswereld, achtergronden en ga je samen op zoek naar de verschillen en overeenkomsten? Als gedrag opvalt Een nieuwkomer ondergaat een enorme cultuuromslag, hetgeen veel energie en flexibiliteit vergt. Mogelijk heeft hij of zij ook heftige dingen meegemaakt. Het kost logischerwijs even tijd om opnieuw te aarden. Het kan ook zijn dat dit onvoldoende lukt. Maar wanneer valt gedrag op en is er iets extra s nodig? Hoe

4 herken je signalen? Wat kan eronder liggen? Zijn de verschillen te groot om zelfstandig (of met behulp van de leerkracht?) te overbruggen, is er sprake van een zeer complexe thuissituatie, is er sprake van een onderliggend trauma, of ligt er iets anders aan ten grondslag? Welke eerste basishandelingen kan je als onderwijsprofessional verrichten in zo n geval? Verdieping: Traumasensitief lesgeven Trauma s zijn niet altijd aan de orde bij deze groep leerlingen, en ook zijn trauma s niet voorbehouden aan deze groep. Maar als er sprake is van een trauma, is het van belang dat de leerkrachten de vaardigheden hebben om hiermee om te gaan. Hoe kan de leerkracht de veerkracht van het kind vergroten? In deze module gaan we in op de praktische handvaten die hiervoor te geven zijn. 3. Consult in de klas Theorie is goed, oefenen belangrijk, maar het komt aan op de praktijk. Daarom bieden we in deze leergang ook 2 consulten per deelnemer, waarbij de gespecialiseerde adviseurs van Het ABC op specifieke vragen en hobbels kunnen in gaan. Vaak zal het consult een observatie bevatten, maar de leerkracht staat vrij in het benutten van de consult-tijd. 4. Gezamenlijke eindbijeenkomst In deze bijeenkomst kijken we terug op de leerdoelen, en bespreken we met de deelnemers de ervaringen en tips & trics voor zowel de eigen leerdoelen als de impact op schoolniveau. Want: hoe nu verder om dit te borgen en te bestendigen? Alle bijeenkomsten duren 2 á 2,5 uur zodat deze naschools gegeven kunnen worden. De uitzondering is de verdiepingsbijeenkomst over traumasensitief lesgeven: deze duurt 3,5 uur.

5 Literatuurlijst bij Starttraining NT2 Folkert Kuiken & Anne Vermeer (redactie), Nederlands als tweede taal in het basisonderwijs, ThiemeMeulenhoff, 2013 Marianne Boogaard & Mathilde Jansen (redactie), Alles wat je altijd al had willen weten over taal. De taalcanon, Meulenhoff, 2012 Anja Rutgers van der Loeff, Praktijkgids tweedejaars nieuwkomers, 5 delen, 1999 (niet meer verkrijgbaar, op de meeste nieuwkomersscholen in Amsterdam nog wel aanwezig) Elisabeth van der Linden & Folkert Kuiken, Het succes van tweetalig opvoeden. Gids voor ouders en opvoeders, Acco, Leuven/Den Haag, 2012 Marinella Orioni, Meertalig opvoeden, Van Gennep, Amsterdam, 2015 Ruimte voor nieuwe talenten. Keuzes rond nieuwkomers op de basisschool. M. Hajer e.a (Lectoreninitiatief Professionalisering Taalonderwijs Nieuwkomers., Ministerie van Onderwijs/PO Raad, 20 maart Leony Coppens, Marthe Scheijerberg, Carina van Kregten, Lesgeven aan getraumatiseerde kinderen. Een praktisch handboek voor het basisonderwijs. SWP, 2016 Josée Coenen & Marije Heijdenrijk, Zien is snappen. Grip op lessen Nederlands voor anderstalige kinderen, groep 1 t/m 4. Bazalt/HCO, 2010 Josee Coenen, De Bovenkamer. Een kleurrijke grammatica van het Nederlands, Bazalt, 2015 Met apart een Handleiding voor leraren. Woordenschatdidactiek Jack Duerings e.a., Op woordenjacht. Creatief en effectief werken aan woordenschatuitbreiding, Garant, 2011 Dirkje van den Nulft & Marianne Verhallen, Met woorden in de weer. Praktijkboek voor het basisonderwijs, Coutinho, 2 e herziene druk 2009 Tessa de With e.a., Woordenschatonderwijs, meer dan alleen woorden leren. CPS, 2013 Mondelinge taalvaardigheid Resi Damhuis, Akke de Blauw & Nelleke Brandenbarg, Combilist, een instrument voor taalontwikkeling via interactie. Praktische vaardigheden voor leidsters en leerkrachten. Expertisecentrum Nederlands, 2004 Begrijpend luisteren en lezen Jan Berenst e.a., Meer dan lezen. Over geletterdheid, geletterdheidsontwikkeling en leesonderwijs. Van Gorcum, 2016

6 Aafke Bouwman, Karin van de Mortel, Judith Maas, Monica de Wit, Werkmap Begrijpend Luisteren en woordenschat, CPS, 2015 Karin van der Mortel & Marriët Förrer, Lezen, denken en begrijpen. Handboek begrijpend lezen en luisteren in het basisonderwijs, CPS, 2010, herziene versie 2014 Karin van der Mortel & Marriët Förrer, Werkmap Begrijpend Lezen, Teksten begrijpen in groep 1 t/m 8. CPS, 2014 Websites