MATERIALENBANK NEDERLANDS ALS 2 DE TAAL IN HET BASISONDERWIJS

Transcriptie

1 MATERIALENBANK NEDERLANDS ALS 2 DE TAAL IN HET BASISONDERWIJS

2 MATERIALENBANK TAALVAARDIGHEID NEDERLANDS INLEIDING Kinderen met een migratiegeschiedenis beschikken vaak over onvoldoende taalvaardigheid in het Nederlands om optimaal aan het onderwijs deel te nemen. Het is dan ook nodig die vereiste taalvaardigheid systematisch op te bouwen. Dit vraagt een structurele aanpak in de klas. Dit gebeurt binnen het ondersteuningsaanbod en het lestijdenpakket voor anderstalige nieuwkomers. In scholen die geen beroep kunnen doen op deze lestijdenkomen ook anderstalige leerlingen over de vloer. Ook deze scholen hebben vragen over de aanpak. Daarom hebben wij als integratiecentrum door de jaren heen een uitgebreide materialenbank uitgebouwd. We willen hiermee de Nederlandse taal aanleren bij anderstalige kinderen. Leerkrachten en vrijwilligers kunnen dit materiaal ontlenen en worden methodisch en didactisch ondersteund. In deze folder vindt u een overzicht van het materiaal dat wij voorhanden hebben. Ten gepaste tijde zullen wij onze materialenbank uitbreiden met nieuw materiaal

3 OVERZICHT VAN DE MATERIALENBANK 1. Kleuteronderwijs PEUTERS Puk & Ko Thuis Zoals de naam al aangeeft, is dit een thuisprogramma voor ouder en kind. Puk en Ko Thuis bestaat uit activiteiten die ouders thuis met hun peuter kunnen doen. Het doel is het thuisfront betrekken bij de taalontwikkeling van de kinderen. Peuters komen al pratend, denkend, spelend en handelend in aanraking met taal en leren die taal begrijpen en gebruiken. - Feestkleren - Geit is jarig - Kabouter Bim - Masja wil regen - Trompie wil spelen - Gebruikswijzer met kopieerbladen

4 Audio CD 1 (Nederlands) Audio CD 3 (Nederlands + Marokkaans-Arabisch + Tarifit) met als thema: - "Wat heb je vandaag?" - "Eet smakelijk!" - "Dat ben ik!" - "Reuzen en kabouters' - "Regen" 2 DE EN 3 DE KLEUTER Praatspel ALLE KLEUTERS Ik & Ko Taalonderwijs in meertalige kleutergroepen. Deze methode is bedoeld voor gebruik in meertalige groepen. Met meertalige groepen bedoelen we groepen met zowel NT1- als NT2-leerders als ook groepen met uitsluitend meertalige kinderen voor wie het Nederlands een tweede taal is. In interactie met de leerkracht en met elkaar leren de kinderen al spelend, knutselend, bewegend en ontdekkend,het Nederlands in verschillende, voor hen betekenisvolle en functionele contexten.

5 Dit gebeurt op een speelse, maar wel doelgerichte wijze, waarbij niet alleen woordenschat, maar ook mondelinge taalvaardigheid, beginnende geletterdheid en taalbeschouwing aandacht krijgen. - Algemene handleiding - Themahandleidingen 1. Bij mij thuis","ssst, wat hoor ik?"," Speel je mee?" 2. Eet smakelijk!"," Brr, Wat koud!","waar is.? 3. Wat loopt en vliegt daar?"," Kunst!"," Op reis" 4. Geen 2 dezelfde","papier hier!","piraten" 5. Hoera', Au!"," Sprookjesland" 6. Iederen is mooi!"," Groot en Klein", "Het circus" Audio CD 1 Audio CD 2 Knieboeken (prenten) Kopieerboek Knuffelpop Ko Prentenboeken - "Een beer voor Ursula" - "De opruim-spin" - "Een tijger onder mijn bed" - "Kip met ranja" - "Krokodillentranen"

6 Schatkist Instap Schatkist Instap bevat materialen om de ontluikende geletterdheid en woordenschatverwerving van allochtone kleuters en de minder taalvaardige Vlaamse kleuters te stimuleren. Er staan 24 geïllustreerde verhalen centraal. Bij ieder verhaal zijn diverse activiteiten ontwikkeld: een introductie activiteit, een woordenschatactiviteit, een drama-activiteit en een activiteit waardoor kinderen zicht krijgen op de verhaalopbouw. Bovendien is er bij elk verhaal een liedje geschreven. - Voorleesboek 1 - Voorleesboek 2 - Boekenhoekset 1 (prentenboekjes + CD) - Boekenhoekset 2 (prentenboekjes + CD) - Opbergdoos - Verhaalplaten Taal-Materiaal DOELGROEP De activiteiten bieden alle kleuters(autochtoon als allochtoon) maximale kansen tot ontplooiing, waarbij niet voorbij wordt gegaan aan de interesse en motivatie van de kleuters in kwestie.

7 DOEL Taal-Materiaal is een bronnenboek voor de kleuterleidster/kleuterleider. Zoals de titel suggereert, gaat het niet alleen om taal of alleen om allerlei materialen in de kleuterklas, maar toont het boek aan hoe de twee perfect te combineren zijn. Taal-Centraal DOELGROEP De activiteiten bieden alle kleuters(autochtoon en allochtoon) maximale kansen tot ontplooiing, waarbij niet voorbij wordt gegaan aan de interesse en motivatie van de kleuters in kwestie. DOEL Taal-Centraal is een bronnenboek voor de kleuterleidster/kleuterleider. Via de activiteiten uit dit bronnenboek worden kleuters uitgenodigd na te denken over taal. Door op een speelse, alledaagse manier taal in de kleuterklas in te brengen, kunnen kleuters al op een vroeg tijdstip in de juiste taalrichting worden gestuurd. ERVARINGEN In dit bronnenboek wordt taal tot een bol klei, tot materie waarmee kleuters op een leuke manier bezig kunnen zijn.

8 Dit boek is geen handboek. Mensen die dit boek gebruiken als kant-en-klaar materiaal om kleuters te trainen in bepaalde taalbeschouwelijke aspecten, gebruiken dit boek niet goed! Het is bedoeld voor mensen die op zoek zijn naar manieren om met kleuters op een prettige manier rond taal bezig te zijn. Taal-Verhaal DOELGROEP De activiteiten bieden alle kleuters(autochtoon en allochtoon) maximale kansen tot ontplooiing, waarbij niet voorbij wordt gegaan aan de interesse en motivatie van de kleuters in kwestie. DOEL Taal-Verhaal is een bronnenboek voor de kleuterleidster/kleuterleider. In dit boek vinden ze ideeën en aanwijzingen in verband met hoe het werken met prentenboeken, verhalen en drama aanleiding kan geven tot een grotere taalvaardigheid bij kleuters. ERVARINGEN Taal-Verhaal bestaat uit drie delen met elk een theoretische en praktische handleiding en uitgewerkte activiteiten. Deel 1 werd opgebouwd rond prentenboeken in de kleuterklas, deel 2 rond verhalen en deel 3 rond drama. Dit taalverhaal kan elke dag worden verteld, op elk moment en met alle kleuters.

9 2. Lager onderwijs ANDERSTALIGE NIEUWKOMERS REGULIERE KLAS Joker (bronnenboek + kopieerset) DOELGROEP anderstalige nieuwkomers in de reguliere klas van het basisonderwijs. DOEL de activiteiten in Joker zijn bedoeld als een intensieve taalvaardigheids- injectie voor de periode van instap, d.i. de eerste weken die de nieuwkomer in de klas doorbrengt. Ze zijn gericht op het ontwikkelen van een vrij stevige basis-taalvaardigheid op relatief korte tijd, zodat de nieuwkomer voldoende redzaam is om in de klas en op school 'mee te kunnen doen'. ERVARINGEN De activiteiten die je in joker vindt zijn zo gekozen dat ze kunnen aansluiten bij de vakken die voor de reguliere leerlingen op het lesrooster staan. De activiteiten zijn opgevat als een bezigheid voor je hele klas(en moeten dus 'bovenop' je gewone klasactiviteiten worden georganiseerd), niet voor de nieuwkomer alleen. Dit is een bewuste keuze. De 'sociale' integratie van de nieuwe klasgenoot zal namelijk heel wat vlotter verlopen als hij niet steeds uit de klas wordt gehaald, maar actief deelneemt aan gezamenlijke activiteiten.

10 Het is daarbij overigens helemaal niet zo dat deze activiteiten, hoewel in de eerste plaats gericht op de nieuwkomer, voor je andere leerlingen puur tijdverlies zouden zijn. De activiteiten werden namelijk zo gekozen en opgezet dat ook de andere leerlingen er iets uit kunnen leren. Dat 'iets' kan betrekking hebben op taalvaardigheid en op andere vaardigheden of kennis. Goochelen met woorden I DOELGROEP Eerste opvang van anderstalige nieuwkomers in een onthaalklas in het basisonderwijs. DOEL Het onthaalbeleid voor anderstalige nieuwkomers geeft basisscholen de mogelijkheid een onthaalklas op te richten waarin anderstalige nieuwkomers gedurende een jaar voorbereid kunnen worden om in te stromen in de reguliere klas die het best past bij hun leeftijd en hun vermogen. Met andere woorden: de anderstalige nieuwkomers moeten na één jaar voldoende Nederlands kennen om in de gewone klas mee te kunnen. Goochelen met woorden II DOELGROEP Voor verdere opvang van anderstalige nieuwkomers in een onthaalklas in het basisonderwijs.

11 DOEL De belangrijkste doelstelling op vlak van taalvaardigheid is dat de nieuwkomers na één jaar voldoende Nederlands moeten beheersen om de lessen te kunnen volgen in de reguliere klas die het best aansluit bij hun leeftijd en vermogen. ERVARINGEN Een belangrijk verschil tussen Goochelen met woorden 1 en 2 is dat het eerste met zijn 150 taken voldoende materiaal bevat om dekkend te zijn voor de periode van de allereerste opvang in de onthaalklas, terwijl de taken in Goochelen met woorden 2 maar stof bieden voor 40 tot 50 lesuren. In die zin is Goochelen met woorden 2 veel meer een bronnenboek waaruit de leerkracht inspiratie kan opdoen om zelf extra taken te ontwikkelen die naar de doelstellingen toewerken van Goochelen met woorden 2. 1 STE LEERJAAR Taalband: visueel geheugen, visuele discriminatie, auditieve discriminatie, concentratieoefeningen

12 1 STE TOT 6 DE LEERJAAR Ik zit op een stoel De basisidee van deze methode is de volgende: niet alleen woorden hebben betekenis in een taal, maar ook het functioneren van de woordenschat in een voor een ander persoon zinvol geheel( zinsstructuur). Wanneer een zinsstructuur betekenis heeft, zal een kind een woord beter bevatten en onthouden. Er wordt gebruik gemaakt van pictogrammen omdat het kind geen letters kan lezen, maar wel prenten en symbolen concreet kan interpreteren en lezen. Van horen zeggen 1 DOELGROEP Voor anderstalige leerlingen in de leeftijd van 6 tot 12 jaar die nauwelijks of geen Nederlands spreken. Het is ook bedoeld voor leerlingen die al enigszins Nederlands spreken maar de doelstellingen zoals die verder geformuleerd zijn, nog niet bereikt hebben. Van horen en zeggen richt zich tevens op analfabete anderstaligen; en ten dele ook op leerlingen die al in hun moedertaal hebben leren lezen en schrijven, maar die nog niet vertrouwd zijn met de Nederlandse leesbegrippen.

13 DOEL Van horen en zeggen richt zich allereerst op het stimuleren van de mondelinge taalvaardigheid in het Nederlands van verschillende groepen anderstaligen in het basisonderwijs en pas in tweede instantie op het ondersteunen van de schriftelijke vaardigheden. Van een redelijke beheersing van het Nederlands is sprake als een leerling de belangrijkste taalfuncties beheerst in situaties waarmee hij op school en daarbuiten in aanraking komt. - Praatboek - Werkboek - Handleiding - cassettes Van horen zeggen 2 DOELGROEP Voor anderstalige leerlingen in de leeftijd van 6 tot 12 jaar die al enigszins Nederlands spreken, maar nog onvoldoende de belangrijkste taalfuncties beheersen in situaties waarmee zij op school en daarbuiten in aanraking komen. DOEL In deel 2 wordt in grammaticale constructies veel aandacht besteed aan aspecten van tijd. Zo wordt ingegaan op verleden, heden en toekomst van een handeling, op de duur waarin of het tijdstip waarop een handeling zich afspeelt en op het al dan niet voltooid zijn van een handeling. Het zal een hele tijd duren voordat een anderstalige leerling al deze aspecten van tijd heeft verworven. Ditzelfde geldt ook voor de samengestelde zinnen, die in deel 2 aan bod komen. Het verwerven van een tweede taal is immers een langdurig proces.

14 Praatboek: niveau A-B-C werkblaadjes bij volgende thema's - "de boerderij", "december" - "vakantie", "ziek zijn", "de winter" - "dat ben ik", "de dierentuin", "de badkamer" 5 DE TOT 6 DE LEERJAAR Taal toets allochtone kinderen Deze toets voor de derde graad is gericht op schooltaalvaardigheden: een uitgebreide woordenschat tot zo n woorden, definitievaardigheid en de kennis van lastiger woord- en zinsconstructies. Deze toets bestaat uit een handleiding voor de leerkracht, zeven verschillende taken voor de leerlingen en een scoreboek per leerling.

15 MANIER VAN WERKEN het didactisch materiaal wordt niet opgestuurd. afhalen na telefonische afspraak het materiaal kan maximaal 14 dagen ontleend worden. per pakket wordt er een huurprijs van 8 Euro en een waarborg van 10 Euro betaald. het materiaal wordt teruggebracht in afspraak met de contactpersoon. desom vzw President kennedypark Kortrijk T info@desom.be

16 President Kennedypark Kortrijk