Evaluatie Mijn huis mijn toekomst

Transcriptie

1 Australiëlaan AB UTRECHT tel: fax: KvK nr E: info@atrive.nl I: Evaluatie Mijn huis mijn toekomst Naveegactie 2016/2017 Gemeente Rheden in samenwerking met haar lokale partners Drs. Eric Schellekens Drs. Joost Wegstapel Datum 21 juni Blad

2 1 Inleiding 3 2 Opzet project Doelgroep en doelstelling van het project Aanpak Producten Verdiepend onderzoek naar niet-gebruik 6 3 Resultaten: algemeen Informatiemarkten Vrijwillige voorlichters Checklist en Gelderse Huistest Huisbezoeken Stimuleringsregeling Afstemming met Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning) Ondernemers PR Neveneffecten 11 4 Resultaten Voorlichtingsbijeenkomsten met informatiemarkt Opkomst Evaluatie Vrijwillige voorlichters Huisbezoeken Stimuleringsregeling Financiële bijdrage Kaarten 22 5 Conclusies en aanbevelingen 25 6 Bijlage Overzicht resultaten per kern 30 2 Blad

3 1 Inleiding Zo lang mogelijk zelfstandig wonen, dat is wat veel senioren graag willen. Dit vraagt om een geschikte woning, zodat zij inderdaad veilig en comfortabel kunnen blijven wonen. Het aantal senioren in de gemeente Rheden groeit, hiermee neemt de urgentie van een geschikte woningvoorraad toe. Een extra impuls geeft het overheidsbeleid van extramuralisering, wat sinds enkele jaren nog door afbouw van de AWBZ wordt versterkt. Hierdoor blijven senioren met een lichte tot matige zorgvraag langer thuis wonen in hun gewone woning, waar zij voorheen nog konden verhuizen naar het verzorgingshuis. En veel van die gewone woningen zijn niet optimaal geschikt. Gezien deze ontwikkelingen vond en vindt de gemeente Rheden het van belang om preventief inwoners te informeren over de mogelijkheden om de woning aan te passen. Hiermee sluit zij bovendien aan bij de kanteling van de Wmo die de eigen verantwoordelijkheid van de burger stimuleert. Bovendien zorgt het preventief aanpassen van de woning ervoor dat bewoners pas in een later stadium of helemaal geen beroep op de Wmo hoeven te doen. De gemeente Rheden heeft de afgelopen jaren niet stilgezeten. In de dorpen Dieren en Laag-Soeren vond in de afgelopen jaren reeds de informatiecampagne Mijn huis mijn toekomst plaats met goede resultaten. In 2014 werd de campagne uitgevoerd in Velp Noord (eerste halfjaar) en Velp Zuid (tweede halfjaar). In 2015 vond de campagne plaats in Rheden, Ellecom, De Steeg en Spankeren. In 2016 besloot de gemeente een zogenaamde Naveegactie te houden in alle kernen vanuit signalen dat veel ouderen alsnog wilden deelnemen en Mijn Huis mijn toekomst via de mond-tot-mond reclame van deelnemers bij steeds meer mensen aansloeg. In de campagne worden ouderen gestimuleerd om met veelal kleine aanpassingen, in zowel koop als huur, hun woning geschikter te maken. In dit evaluatierapport beschrijven wij de resultaten van de campagne. De campagne Mijn huis mijn toekomst vindt plaats in samenwerking met woningcorporatie Vivare, welzijnsorganisatie STOER Rheden, zorgorganisaties Attent Zorg en Behandeling en Innoforte en de ouderenbonden verenigd in het COSBO. Voorliggend evaluatierapport betreft de evaluatie van het project Mijn huis mijn toekomst en is gebaseerd op: evaluatieformulieren bezoekers informatiemarkt evaluatie met de betrokken professionals en vrijwilligers analyse van de checklisten en het gebruik van de stimuleringsregeling. Blad 3

4 2 Opzet project 2.1 Doelgroep en doelstelling van het project De gekozen doelgroep bestaat uit alle zelfstandig wonende inwoners van 55 jaar en ouder en mantelzorgers. Het doel van het project is hen bewust na te laten denken over de nabije toekomst. Wil men in de huidige woning blijven wonen? Zo ja, wat is er voor nodig om in de woning veilig, prettig en comfortabel oud te kunnen worden? Wat kan de bewoner er zelf aan (laten) doen? Welke woningaanpassingen zijn praktisch, eenvoudig en tegen beperkte kosten uit te voeren? Oftewel, bewustwording in het kader van het ouder worden in relatie tot de woning en de hieraan gerelateerde keuzes die gemaakt kunnen worden. Het aanpassen van de woning is één van de keuzes. De voorlichting vanuit het project kan ook leiden tot bewustwording dat bepaald gedrag dat leidt tot gevaarlijke situaties in en om het huis, moet veranderen (bijvoorbeeld losliggende matjes, spullen op de trap). Of tot de constatering dat de huidige woning niet voldoet of op termijn ongeschikt is. En dat men dus eigenlijk zou moeten verhuizen. 2.2 Aanpak Onder de projectnaam Mijn huis mijn toekomst zijn alle 55-plussers, intermediairs en mantelzorgers in de gemeente Rheden benaderd om de doelstelling onder hun aandacht te brengen. Het project is in drie fases opgebouwd. Om een grove schets van de aanpak weer te geven worden de afzonderlijke fases hieronder kort beschreven. Fase I: voorbereiden Bij start campagne: Overleg met projectgroep: plannen van activiteiten en afspraken over taakverdeling Afstemming en op maat maken van de Checklist inclusief update prijzen en afstemming over woningaanpassingen met Vivare (wanneer is toestemming nodig) Stimuleringsregeling klaarmaken Informeren over start campagne: brief aan signaleerders. Informatie/netwerkbijeenkomst signaleerders (professionals en vrijwilligers). Per deelproject: Opstellen voorlichtingsplan met activiteiten Contact leggen met lokale ondernemers en informeren over campagne Bijscholen en trainen vrijwillige voorlichters & afstemmen werkwijze Stimuleringsregeling bijstellen. Blad 4

5 Rolverdeling: - Gemeente: regievoerder van het project. Communicatie richting burgers en betrokken instanties. - STOER: coördinatie en begeleiding huisbezoeken. De vrijwillige voorlichters hebben via de huisbezoeken een zeer grote rol om het project Mijn huis mijn toekomst tot een succes te maken. Zij hebben het directe contact met bewoners en nemen aan de hand van de Checklist de woning door. Deelname in projectgroep. - Vivare: communicatie richting huurders over het aanpassen van de woningen en hun beleid daarin. Regelen van uitvoering van werkzaamheden voor die huurders die aanpassingen via Vivare wilden realiseren. Deelname in projectgroep. - COSBO: communicatie richting haar leden (ouderenbonden) en het creëren van draagvlak. Deelname in projectgroep. - Zorgorganisaties Attent Zorg en Behandeling en Innoforte: signalerende rol richting cliënten. Deelname in projectgroep. Fase II: voorlichten Praktisch vormgeven van de afspraken die in fase I tot stand zijn gekomen Communicatie: informeren van pers, berichtgeving via websites, informeren inwonersorganisaties (o.a. presentatie gegeven voor wijkorganisatie), posters op centrale locaties in de wijk, uitnodigingsbrief aan 55-plussers inclusief folder Praktische en inhoudelijke voorbereiding & uitvoering informatiemarkten. Fase III: uitvoeren en evalueren Het coördineren en afleggen van de huisbezoeken Het daadwerkelijk uitvoeren van de woningaanpassingen Bijeenkomsten vrijwillige voorlichters Evaluatie. Motivering Verleiden 2.3 Producten Ondersteuning Advies op maat De volgende producten zijn ontwikkeld: Uitnodigingsbrief op naam vanuit gemeente (wethouder) Folder met daarin een antwoordkaart voor aanvragen huisbezoek Poster Mijn huis mijn toekomst Checklist Mijn huis mijn toekomst ten aanzien van bouwkundige woningaanpassingen (zoals fysieke aanpassingen in toilet en badkamer) technologische toepassingen (zoals digitaal spiekoog, videodeurintercom, automatische raamopener) 1 en enkele duurzaamheidsmatregelen (zoals waterbesparende douchekop, standby-killer, tochtstrips) 2. Documenten voor huisbezoeken: lijst met lokale ondernemers, informatieblad over thuistechnologie aanbod door zorgaanbieders, document werkwijze huisbezoek Stimuleringsregeling Mijn huis mijn toekomst. 1 Dit is een verschil ten aanzien van het project in Dieren (alleen bouwkundige aanpassingen) en het project in Laag-Soeren (alleen technologische toepassingen). 2 Duurzaamheidsmaatregelen zijn in naveegactie toegevoegd aan checklist. Blad 5

6 2.4 Verdiepend onderzoek naar niet- gebruik Voor de start van de naveegactie in 2016 heeft de gemeente Rheden onderzoek laten doen naar het niet-gebruik van de stimuleringsregeling MHMT in de periode 2014 en 2015 in de kernen Velp, Rheden, De Steeg Ellecom en Spankeren op basis van data-analyse en diepteinterviews. Wat valt op? Bij 60% van de huisbezoeken heeft de bewoner gebruik gemaakt van de stimuleringsregeling. Huisbezoek is dus een zeer effectief instrument. Relatief gezien is in De Steeg (77%) het meest gebruik gemaakt van de stimuleringsregeling. In Spankeren en Rheden relatief het minste (50% om 55%). Het zijn relatief gezien vooral eigenaar-bewoners die van de stimuleringsregeling van de gemeente gebruik hebben gemaakt. Twee derde van de eigenaar-bewoners die een huisbezoek hebben gehad, heeft gebruik gemaakt van de regeling tegenover de helft van de huurders. Hoe ouder de eigenaar-bewoner hoe hoger de deelname aan de regeling (53% van de 55 tot 65-jarigen, 67% van de 65 tot 75-jarigen en 70% van de 75-plussers). Bij de huurders is geen duidelijk verband naar leeftijd te zien. Van de huurders van 65 tot 75 jaar maakt iets meer dan de helft gebruik van de regeling. In de andere leeftijdsklassen iets minder dan de helft. Ook geldt dat hoe groter de woning, hoe vaker er gebruik wordt gemaakt van de regeling. Het zijn vooral appartementen waar veel afhakers wonen. In huurappartementen maakt zelfs twee derde geen gebruik van de regeling. Terwijl van de huur-hoek- en rijwoning dit rond de 40% ligt. Van de huurders in tweekappers is slechts 24% afgehaakt. Ook in de koop is dit patroon zichtbaar, al blijkt dat de eigenaar-bewoners in hoek- en rijwoningen en appartementen vaker gebruik maken van de regeling dan de huurders in dergelijke woningen. Naar bouwjaar van de woning is er geen duidelijk verband waar te nemen. Behalve dat de bewoners van de meest recent gebouwde woningen (na 2000) relatief het vaakst gebruik maken van de regeling. Bovenstaande laat zien dat de eigendomsvorm van de woning, de leeftijd van bewoners-eigenaren en de grootte/type woning van invloed zijn op het doen van woningaanpassingen en het gebruik van de stimuleringsregeling. Aansluitend is een tiental huishoudens geïnterviewd die wel een huisbezoek hebben aangevraagd, maar uiteindelijk toch geen gebruik hebben gemaakt van de stimuleringsregeling. De interviews laten zien dat de situatie en motieven van bewoners om geen woningaanpassingen te doen zeer verschillend zijn. De belangrijkste motieven om geen woningaanpassingen te doen zijn: Het huisbezoek kwam te vroeg/op verkeerd moment gezien persoonlijke situatie/opzien tegen de rompslomp Plannen om toch te gaan verhuizen niet meer investeren in huidige woning Geen geld om woningaanpassingen te doen Het huisbezoek is vooral informatief, bewoner vindt het (nog) niet nodig om woningaanpassingen te doen Het huisbezoek ziet de bewoner als een check om te kijken of hij aan alles heeft gedacht. Blad 6

7 3 Resultaten: algemeen 3.1 Informatiemarkten Bij de start van de naveegactie kregen alle 55-plus huishoudens een op naam gestelde schriftelijke uitnodiging van de wethouder. Inwoners werden uitgenodigd om deel te nemen aan een van de twee informatiemarkten annex voorlichtingsbijeenkomsten, een in Dieren en een in Velp. Bij deze uitnodigingsbrief was een folder gevoegd met daarin een antwoordkaart. Met deze antwoordkaart kon men zich opgeven voor een huisbezoek van een vrijwillige woonadviseur. Tijdens de voorlichtingsbijeenkomst/markt was er een centrale presentatie en werd een gesprek aangegaan over het nut en de mogelijkheden om de woning te verbeteren (door Schellekens Advies/ Atrivé). Tijdens deze gesprekken viel op dat het overgrote merendeel van de aanwezige senioren al meer dan 25 jaar in de huidige woning woonde. Steeds wilde meer dan 95 % van de aanwezigen ook blijven wonen waar ze nu woonden. Zij kregen informatie over de huisbezoeken en de stimuleringsregeling. Naast de voorlichting was er een informatiemarkt van diverse aanbieders op het wonen-welzijn-zorgvlak, hulpmiddelen in huis, actief en fit blijven, maaltijdenservice, pedicure, ouderenbond. Kortom, informatie over zaken om prettiger en veiliger te wonen. Na afloop van de bijeenkomsten konden de bezoekers een evaluatieformulier inleveren. Zij maakten daarmee kans op een prijsje. 3.2 Vrijwillige voorlichters Via STOER zijn circa 18 vrijwillige voorlichters actief betrokken bij de uitvoering van het project. De coördinatie van de huisbezoeken werd ook gedaan door een professional. De taak van de vrijwillige voorlichters is om bij mensen op huisbezoek te gaan om samen met de bewoner aan de hand van de Checklist de woning door te lopen. De vrijwillige voorlichters hebben bij aanvang een training gevolgd waarin de Checklist en de procedure (huisbezoek, stimuleringsregeling, Gelderse Huistest) zijn doorgenomen en inhoudelijke informatie over mogelijke aanpassingen is verstrekt. Vervolgens is er een bezoek gebracht aan een leegstaande huurwoning van Vivare om daar de Checklist uit te proberen. In 2016 is er een vervolgbijeenkomst met de vrijwilligers geweest over de voortgang van het project. Daarnaast heeft STOER verschillende bijeenkomsten met de vrijwilligers georganiseerd tijdens het project over de ervaringen en werkwijze tijdens de huisbezoeken. De vrijwillige voorlichters waren al actief als seniorenvoorlichter en betrokken bij de campagne en hadden derhalve al ervaring met brede signalering. Extra scholing op dat vlak was niet nodig. De groep was en is enthousiast, zeer gedreven en betrokken. Zij onderstrepen het belang van de voorlichting aan de hand van de checklist en het huisbezoek. Blad 7

8 Tijdens de evaluatie gaven de vrijwillige voorlichters de volgende aandachtspunten aan: Informeren van aannemers vraagt aandacht (2014); zij kunnen beter op de hoogte zijn. Hiervoor zijn vervolgens diverse inspanningen gedaan. In 2015 en 2016 was merkbaar dat aannemers het (weer) drukker hadden, waardoor een klus niet gelijk kon worden uitgevoerd. Ook is de ervaring dat de betrokkenheid van een lokale aannemer groot is, dit is dus zeer positief. Soms willen inwoners bedenktijd, dan is het goed om de checklist achter te laten en hier later op terug te komen. Afstemming met Vivare: beleid bij woningaanpassingen in relatie tot huurverhoging. Aandacht is nodig voor mensen met kleine portemonnee die woning willen aanpassen. De ervaring is dat huurders vaak afhaken en niet tot woningaanpassingen overgaan. Inwoners zien vaak op tegen een verbouwing, aandacht is nodig voor het verlagen van de drempel om tot aanpassingen over te gaan. Anderzijds is de ervaring dat het project met de bijbehorende stimuleringsregeling net het laatste duwtje geeft om tot aanpassingen over te gaan. 3.3 Checklist en Gelderse Huistest Checklist Atrivé/ Schellekens Advies hebben een Checklist ontwikkeld waarin per ruimte diverse maatregelen zijn opgenomen op het gebied van woningaanpassingen en thuistechnologie. Bij elke maatregel/aanpassing kan het volgende aangekruist worden: Bij eerste huisbezoek: - Gewenste situatie (is de ideale situatie), welke maatregelen wil men (laten) uitvoeren Bij tweede huisbezoek: - De werkelijk uitgevoerde aanpassingen (constatering achteraf). Per maatregel in de checklist is een gemiddelde kostenraming opgenomen inclusief btw en arbeidsloon, zodat senioren vooraf weten waaraan zij toe zijn. Zij kunnen de offerte van een aannemer toetsen op basis van de richtprijzen in de checklist. Bij een aantal maatregelen is aangegeven dat contact met woningcorporatie Vivare nodig is voor advies en toestemming wanneer huurders deze aanpassing wensen. De checklist is tussentijds geëvalueerd (type maatregelen en prijzen) en steeds geüpdatet voorafgaand aan de start van deelprojecten per kern en ook voor de naveegactie in 2016/2017. Gelderse Huistest Bewoners zijn ook gewezen op de mogelijkheid om de Gelderse Huistest ( in te vullen. In de Gelderse Huistest worden ruim 20 vragen gesteld aan de bewoner. De Gelderse Huistest is onder de aandacht gebracht via de folder en tijdens de informatiemarkten. 3.4 Huisbezoeken Mensen van 55 jaar of ouder konden een bezoek van een vrijwillige voorlichter aanvragen. De vrijwillige voorlichter vult daarbij samen met de bewoner de Checklist in, al lopende door de woning van de bewoner. Blad 8

9 Het huisbezoek is verplicht als men voor een bijdrage uit de stimuleringsregeling in aanmerking wil komen. De vrijwillige voorlichter komt minimaal twee keer op huisbezoek: één keer om de Checklist in te vullen en één keer om vast te stellen welke maatregelen de bewoner heeft laten uitvoeren, zodat hij/zij aan de gemeente kan doorgeven welke maatregelen de gemeente kan vergoeden aan de bewoner. Aan de uitvoering van de maatregelen zijn geen aanvullende eisen gesteld. Bewoners waren vrij in het kiezen van de uitvoering of de uitvoerder. Offertes of rekeningen heeft de gemeente bewust niet opgevraagd, ook stelde zij geen inkomensgrenzen. Alles om de drempel om deel te nemen zo laag mogelijk te maken. Deze eenvoudige werkwijze met checklist vooraf en controle achteraf maakt misbruik van de regeling lastig, zonder dat er een kostbaar bureaucratisch controlesysteem hoeft te worden opgezet. Vaak waren er echter meer contactmomenten nodig. Veel senioren vinden het prettig om nog even na te kunnen denken over de gewenste maatregelen en er met anderen over te praten alvorens een beslissing te nemen. Soms is een vrijwillige voorlichter 3 à 4 keer op bezoek geweest. Vaak zat er bij een vervolgonderzoek een extra familielid. De vrijwillige voorlichter vulde standaard twee exemplaren van de Checklist in. Eén checklist liet hij/zij achter bij de bewoner, zodat de bewoner het persoonlijke advies op maat behield en er mee aan de slag kon. De voorlichter liet zijn/haar visitekaartje met telefoonnummer achter zodat de bewoner de voorlichter eenvoudig kon bereiken voor extra informatie of vragen. De tweede checklist diende voor de controle achteraf op de werkelijk genomen maatregelen. 3.5 Stimuleringsregeling 55-plussers konden een bijdrage uit de stimuleringsregeling ontvangen voor aanpassingen in hun woning. De stimuleringsregeling zag er in hoofdlijnen als volgt uit: De gemeente Rheden betaalt één derde van de geraamde kosten van de maatregelen tot een maximum van 650,- per huishouden. De gemiddelde kostenraming uit de Checklist 3 is het vastgestelde bedrag waarvan de gemeente een derde vergoedt. Bijvoorbeeld: het plaatsen van een seniorenslot heeft een normbedrag van 200,-; de bewoner ontvangt dan 66,67. Men ontvangt een derde van het bedrag ongeacht de werkelijk gemaakte kosten. Er is geen minimum of maximum aan het aantal maatregelen, alleen aan het terug te krijgen bedrag. Deze regeling geldt voor mensen in zowel een huur- als een koopwoning. Om in aanmerking te komen voor de regeling is het noodzakelijk dat de bewoner een afspraak maakt voor een huisbezoek met een vrijwillige voorlichter. Hij/zij noteert vooraf de situatie in de woning en gaat achteraf vaststellen welke aanpassingen en maatregelen zijn uitgevoerd. Voor huurders geldt dat zij contact op moeten nemen met de verhuurder bij bepaalde aanpassingen waarvoor zij advies of toestemming van de woningcorporatie nodig hebben. Bij de gebruikers van de stimuleringsregeling is via deze werkwijze met zekerheid vast te stellen dat zij hun woning hebben verbeterd. Gemeente Rheden krijgt dus scherp zicht op de resultaten van de 3 Er zijn afwijkingen ten opzichte van De checklist van de gemeente Rheden is hier van toepassing. Blad 9

10 bewustwordings- en voorlichtingscampagne, gericht op feitelijke woningaanpassingen. Gemeenten die wel voorlichting geven maar geen stimuleringsregeling hebben, krijgen geen zicht op de feitelijk genomen maatregelen en zijn niet goed in staat de resultaten van hun inspanningen te meten. De vrijwillige voorlichters gaven aan dat de kleine aanpassingen met lage kosten vaak zelf worden betaald door inwoners. Daarnaast gaven de vrijwillige voorlichters aan, dat er huishoudens zijn die na een huisbezoek aanpassingen hebben gedaan, maar geen gebruik gemaakt hebben van de stimuleringsregeling. En er zijn ongetwijfeld ook huishoudens die zelf op basis van de brief en/of informatiemarkt aanpassingen hebben gedaan, zonder daarbij gebruik te maken van het huisbezoek en stimuleringsregeling. De ervaringen met de stimuleringsregeling zijn positief. 3.6 Afstemming met Wmo (Wet m aatschappelijke o ndersteuning) Tijdens de uitvoering van het project Mijn huis mijn toekomst is steeds optimaal afgestemd met medewerkers van de Wmo, zodat mensen die wellicht beter via de Wmo geholpen zouden kunnen worden ook werden doorverwezen en omgekeerd. Beleidsmatig is er nauwelijks overlap omdat MHMT is gericht op bewustwording, preventie en het nemen van maatregelen voordat het strikt nodig is, terwijl vanuit de Wmo gekeken wordt naar (duurdere) woningaanpassingen nadat gebleken is dat ze nu nodig zijn. Veel kleinere maatregelen als het aanbrengen van beugels, steunen en bijvoorbeeld een verhoogde toiletpot vergoedt gemeente Rheden inmiddels niet meer vanuit de Wmo omdat ze aangemerkt zijn als algemeen gebruikelijke voorziening. Tot slot betalen mensen Wmo-aanpassingen in de regel (bijna) volledig zelf in de vorm van eigen bijdragen die maandelijks via CAK worden verrekend. 3.7 Ondernemers Bij het begin van de campagne heeft de gemeente gesprekken gevoerd met ondernemers over het project Mijn huis mijn toekomst met als doel hen te informeren over het project en hun medewerking te vragen. Ook heeft zij ondernemers tussentijds geïnformeerd over het project en hun uitgenodigd voor deelname aan de informatiemarkten. Tijdens de huisbezoeken ontvingen de bewoners een lijst met aannemers via de vrijwillige voorlichters. De bewoner heeft zelf de keuzevrijheid: één van deze bedrijven benaderen, een ander bedrijf benaderen, of zelf of buren/familie/kennissen de aanpassing uit (laten) voeren. 3.8 PR De communicatie over het project Mijn huis mijn toekomst heeft plaatsgevonden door het eenmalig sturen van een brief aan alle 55-plussers van gemeente Rheden, het versturen van een persbericht naar de lokale media en het ophangen van posters op centrale locaties. Er heeft geen vervolg PR plaatsgevonden, omdat alle 55-plus huishoudens de brief hebben ontvangen en de respons voor de huisbezoeken direct goed op gang kwam. Merkbaar was dat de start van een deelproject iedere keer weer zorgde voor hernieuwde aandacht voor het project, ook in andere dorpen van de gemeente Rheden. De naveegactie leverde een grote respons op die leidde tot maar liefst 646 huisbezoeken. Deze hebben in de zomer en het najaar van 2016 plaatsgevonden. Blad 10

11 3.9 Neveneffecten De vrijwillige voorlichters komen bij de mensen thuis om de checklist door te nemen, maar kunnen breder signaleren, bijvoorbeeld financiële problemen, verwaarlozing, eenzaamheid et cetera. De voorlichters zijn breder opgeleid en hebben meer ervaring dan alleen het opplussen van woningen. Zij kennen de sociale kaart van gemeente Rheden. Velen van hen zijn actief in het langjarige huisbezoekproject 70-plus van COSBO/STOER. Hierdoor is doorverwijzing -in overleg en altijd met toestemming van de bewoner- vrij eenvoudig. Een ander neveneffect is dat bewoners zich bewust worden van gevaarlijke situaties als gevolg van gedrag en ingesleten gewoonten (spullen op de trap laten liggen, op een kruk gaan staan voor het openen van een raam, losliggende matjes et cetera). Het accent dat in de voorlichting gelegd wordt op comfort en gemak helpt veel senioren over de drempel om maatregelen te treffen die zij voorheen pas zouden doen als het echt nodig is. Denk aan een inloopdouche of een tweede toilet op de slaapverdieping. Voorbeeldige afspraken Met Vivare afspraken maken over aanpak van woongebouwen Via Mijn huis mijn toekomst en de intensieve contacten met bewoners zijn inmiddels concrete afspraken tot stand gekomen tussen woningcorporatie Vivare en de gemeente Rheden. Het geschikt en veilig maken van woningen om langer thuis te blijven wonen begint immers vaak niet bij de voordeur van de woning. Appartementsgebouwen hebben soms een slecht toegankelijke entree, galerijen met een op- of afstap, deuren die erg zwaar te bedienen zijn, matige verlichting en/of slecht toegankelijke bergingen. De woning zelf is meestal gelijkvloers en daardoor al heel geschikt voor ouderen. Aanpassingen van het woongebouw die voor één of meerdere bewoners gewenst of noodzakelijk zijn, leiden tot veel gemak voor alle bewoners. In 2016 hebben gemeente Rheden en Vivare in het dorp Rheden afspraken gemaakt over enkele complexen waar veel ouderen wonen aan de Massenweg, de Klaproosstraat en de Groenestraat. Het gaat onder andere om het aanbrengen van automatische deuren, een spreek-luisterverbinding, sensoren voor verlichting en het wegnemen van hoogteverschillen. Gemeente Rheden draagt 1/3 bij in de kosten van deze gemeenschappelijke voorzieningen per complex en Vivare 2/3. Afgesproken is dat bewoners geen huurverhoging krijgen voor deze maatregelen. Wmoconsulenten van de gemeente leveren de inhoudelijke expertise voor de te nemen maatregelen en Vivare voert de projecten uit. In 2017 gaan gemeente en Vivare in Dieren aan de slag met vergelijkbare complexen en in hun jaarlijkse prestatieafspraken committeren Vivare en gemeente Rheden zich hieraan. Blad 11

12 4 Resultaten 4.1 Voorlichtingsbijeenkomsten met informatiemarkt Opkomst Voor de naveegactie van Mijn Huis Mijn Toekomst zijn twee informatiemarkten georganiseerd op 16 april Eén in Velp en één in Dieren. De informatiemarkt in Velp is door circa 125 personen bezocht. Zo n 65 personen waren ook aanwezig tijdens de presentatie. De informatiemarkt in Dieren werd door circa 200 personen bezocht, waarvan er 140 de presentatie hebben bijgewoond. Figuur 4.1 Bezoekers en evaluatieformulieren informatiemarkten Evaluatie Wat opvalt is dat er tijdens de informatiemarkten van de naveegactie relatief weinig evaluatieformulieren zijn ingevuld (20 in Velp en 19 in Dieren). Voor nagenoeg alle respondenten in Velp voldeed de bijeenkomst aan de verwachtingen. In Dieren was dit met 68% minder het geval. Hier gaf ook ruim een kwart aan dat de bijeenkomst slechts gedeeltelijk aan de verwachtingen voldeed. Het gemiddelde rapportcijfer voor de informatiemarkt in Dieren lag dan ook met een 7,4 lager dan die voor Velp (8,1). Veel mensen hebben goede tips of informatie gekregen die zij konden gebruiken voor hun eigen situatie. In Velp is driekwart van de respondenten met nieuwe ideeën voor aanpassingen huiswaarts gekeerd. In Dieren was dit 63%. De informatiemarkten en voorlichtingsbijeenkomsten werken voor veel mensen als een eyeopener, ze zien praktische oplossingen, de veilige werking van een driepuntssluiting van een deur of een digitaal spiekoog waarvan ze het bestaan niet kenden. Sommigen constateren dat een inloopdouche, morgen geplaatst, inderdaad ook morgen het gemak en comfort oplevert waarop zij niet zouden hoeven wachten tot het nodig is. Blad 12

13 Figuur 4.2 Evaluatie informatiemarkten Figuur 4.3 Gemiddelde rapportcijfer informatiemarkten 4.2 Vrijwillige voorlichters Vrijwel iedereen is zich door de informatiemarkt (gedeeltelijk) meer bewust van wat zij zelf kunnen (laten) doen om comfortabel en veilig te wonen. Driekwart van de respondenten in zowel Velp als Dieren is van plan om fysieke zaken in de woning aan te gaan passen. Er zijn allerlei verschillende mogelijke aanpassingen genoemd. In Velp betrof het veelal aanpassingen in de badkamer, zoals een inloopdouche, douchezitje, antislipvloer etc. In Dieren werden vaak aanpassingen aan de trap en het plaatsen van beugels genoemd. Blad 13

14 Figuur 4.4 Aanpassingen die men van plan is n.a.v. informatiemarkten (links Velp, rechts Dieren) 4.3 Huisbezoeken In totaal hebben er tijdens de naveegactie 646 huisbezoeken plaatsgevonden door 16 vrijwilligers. In de kern Dieren ging het op 263 huisbezoeken, in Laag-Soeren om 10, in Velp-Noord om 91, in Velp-Zuid om 128 en in Rheden en de kleine kernen om 154 huisbezoeken. Zowel absoluut als relatief zijn met name in de kern Dieren veel woningen van 55-plussers bezocht. In de naveegactie is 8,2% bezocht. Samen met de eerdere acties komt het totaal aandeel bezochte woningen van 55-plussers in Dieren op 15,6%. In de andere kernen schommelt het aandeel bezochte woningen van 55-plussers rond de 5%. Figuur 4.5 Aantal huisbezoeken en betrokken vrijwilligers De meeste bewoners waar een huisbezoek heeft plaatsgevonden hebben een koopwoning (62%). Met name in Velp-Noord lag het aandeel eigenaar-bewoners met 85% erg hoog. In Velp-Zuid en Dieren was de verhouding huur/koop bijna fifty-fifty (47% om 53% en 45% om 55%). Zo n 11% is jonger dan 65 jaar. Vooral de 65 tot 75-jarigen (31%) en de 75 tot 85-jarigen (39%) hebben een huisbezoek gehad. In de kernen Velp-Noord, Velp-Zuid en Dieren zijn het de 75 tot 85- jarigen die het vaakste een huisbezoek hebben gehad. In Rheden en Laag-Soeren zijn het juist het vaakste de 65- tot 75-jarigen geweest. We constateren dat oudere eigenaar-bewoners eerder geneigd zijn te investeren in woningaanpassingen dan huurders. Het besef dat zij moeilijk een andere geschiktere woning in de gemeente kunnen vinden klinkt regelmatig door. Ook de tot voor kort Blad 14

15 verstopte woningmarkt die verkoop moeizaam maakt, leidt ertoe dat oudere eigenaar-bewoners beseffen dat verkassen lastig wordt. Ouderen met een wat hoger inkomen komen ook niet meer in aanmerking voor een sociale huurwoning (regels voor z.g. "passend toewijzen ). In gesprekken blijkt dat huurders terughoudend zijn om (veel) eigen middelen in een huurwoning te investeren. Velen vinden dat een verantwoordelijkheid van de woningcorporatie. Ondanks de stimuleringsbijdrage van de gemeente zien met name huurders ook vaak op tegen de kosten. Ook voor oudere huurders is de optie van verhuizen naar een geschikte woning niet gemakkelijk: Als zij verhuizen krijgen ook zij te maken met de inkomenseisen en de eisen van passend toewijzen. Bovendien is het aantal geschikte woningen in Rheden beperkt en kunnen huurders geconfronteerd worden met een huursprong omdat de nieuwe huurwoning vaak duurder is dan de woning die zij verlaten. Figuur 4.6 Aantal en aandeel huisbezoeken 4.4 Stimuleringsregeling In de naveegactie hebben 383 huishoudens ook gebruik gemaakt van de stimuleringsregeling. Dat is 59% van het totaal aantal huisbezoeken. In Rheden en de kleine kernen hebben tijdens de naveegactie relatief de meeste huisbezoeken geleid tot gebruik van de stimuleringsregeling (70%), in Dieren het minste (54%). Figuur 4.7 Aantal en aandeel gebruikers stimuleringsregeling In alle kernen hebben in de naveegactie met name eigenaar-bewoners gebruik gemaakt van de stimuleringsregeling. Wat opvalt is dat in Laag-Soeren geen enkele huurder gebruik heeft gemaakt van de stimuleringsregeling. Hierbij moet wel worden opgemerkt dat er in de naveegactie ook maar 3 huisbezoeken bij huurders in Laag-Soeren hebben plaatsgevonden. Blad 15

16 Figuur 4.8 Eigendomssituatie van alle huisbezoeken en gebruikers stimuleringsregeling Blad 16

17 Figuur 4.9 Leeftijd (in klassen) bewoners van alle huisbezoeken en gebruikers stimuleringsregeling In alle kernen hebben met name de 65- tot 75-jarigen en de 75- tot 85-jarigen gebruik gemaakt van de stimuleringsregeling. In Velp-Noord hebben ook relatief veel 85-plussers meegedaan. Dat was ook al tijdens de eerdere acties het geval. Blad 17

18 Figuur 4.10 Bouwjaar woning van alle huisbezoeken en gebruikers stimuleringsregeling Bewoners met een woning gebouwd tussen hebben relatief vaak een bijdrage uit de stimuleringsregeling ontvangen. Dit geldt voor alle kernen en verschilt niet van de resultaten van de eerdere acties. Blad 18

19 Figuur 4.11 Woningtype van alle huisbezoeken en gebruikers stimuleringsregeling In de meeste kernen hebben met name huishoudens in rijwoningen gebruik gemaakt van de stimuleringsregeling. Uitzondering hierop is Velp-Noord. In Velp-Noord hebben in de naveegactie juist veel bewoners in appartementen (en in mindere mate in 2^1 kapwoningen) gebruik gemaakt van de stimuleringsregeling en in Laag-Soeren juist veel bewoners in vrijstaande woningen. Blad 19

20 4.5 Financiële bijdrage De huishoudens die in de naveegactie een financiële bijdrage hebben ontvangen, hebben in totaal maatregelen uitgevoerd. De gemeente Rheden heeft daaraan een financiële bijdrage geleverd van ruim ,-. De gemiddelde bijdrage van de gemeente per huishouden bedraagt ongeveer 359,-. In Velp-Noord en Laag-Soeren lag de gemiddelde bijdrage met 382 en 381 het hoogste. In Dieren heeft de gemeente gemiddeld het minste geïnvesteerd ( 350). De bewoners, waarvan bekend is dat zij woningaanpassingen hebben gedaan, hebben zelf ruim ,- geïnvesteerd in deze aanpassingen. Dit betekent dat de gemeente met haar stimuleringsbijdrage katalysator is geweest voor een investering van bewoners die in de praktijk drie keer zo hoog was. Een mooi multipliereffect. Figuur 4.12 Aantal maatregelen en financiële bijdrage Het merendeel (66%) van het geïnvesteerde bedrag is besteed aan de badkamer. In Velp-Noord is dit zelfs 77% van het geïnvesteerde bedrag. In de naveegactie zijn ten opzichte van de eerdere acties ook enkele energetische maatregelen meegenomen. Hieraan is in totaal ruim geïnvesteerd. Figuur 4.13 Geïnvesteerde bedrag naar ruimte In alle kernen zijn in de badkamer vooral beugels naast de douche geplaatst. In Laag-Soeren geldt dit ook voor beugels naast het toilet. Blad 20

21 Tevens wordt in de meeste kernen veel baden vervangen door een douche. In Velp-Zuid en Rheden zijn er veel oude tegels vervangen voor antisliptegels. Niveauverschillen weghalen bij voor- en achterdeur en het plaatsen van een tweede leuning of beugels bij de trap zijn ook veel genomen maatregelen. Figuur 4.14 Maatregelen in de badkamer als percentage van totaal aantal aanpassingen in badkamer Blad 21

22 4.6 Kaarten Mijn huis mijn toekomst Velp-Noord Legenda Huisbezoek naveegactie!( Huisbezoeken en stimuleringsregeling naveegactie!( Huisbezoeken naveegactie Huisbezoek eerdere acties!( Huisbezoeken en stimuleringsregeling!( Huisbezoeken Mijn huis mijn toekomst Velp-Zuid Legenda Huisbezoek naveegactie!( Huisbezoeken en stimuleringsregeling naveegactie!( Huisbezoeken naveegactie Huisbezoek eerdere acties!( Huisbezoeken en stimuleringsregeling!( Huisbezoeken Blad 22

23 Mijn huis mijn toekomst Dieren Legenda Huisbezoek naveegactie!( Huisbezoeken en stimuleringsregeling naveegactie!( Huisbezoeken naveegactie huisbezoek!( Huisbezoeken en stimuleringsregeling!( Huisbezoeken Mijn huis mijn toekomst Laag-Soeren Legenda Huisbezoek naveegactie!( Huisbezoeken en stimuleringsregeling naveegactie!( Huisbezoeken naveegactie huisbezoek!( Huisbezoeken en stimuleringsregeling!( Huisbezoeken Blad 23

24 Mijn huis mijn toekomst Rheden Legenda Huisbezoek naveegactie!( Huisbezoeken en stimuleringsregeling naveegactie!( Huisbezoeken naveegactie Huisbezoek eerdere acties!( Huisbezoeken en stimuleringsregeling!( Huisbezoeken Blad 24

25 5 Conclusies en aanbevelingen In dit hoofdstuk zijn de belangrijkste uitkomsten van de naveegactie van het project Mijn huis mijn toekomst in 2016 en 2017 voor de gehele gemeente Rheden en haar kernen te vinden. Ook geven we aanbevelingen weer op basis van de resultaten van de campagnes MHMT van de afgelopen jaren. Resultaten Mijn huis toe- mijn komst Dieren Laag-Soeren Velp Noord Velp Zuid Rheden en kleine kernen subtotaal vorige acties naveegactie totaal Aantal huishoudens 55+ Aantal inwoners 55+ Bezoekers informatiemarkt(en) Aantal huisbezoeken Aantal uitgevoerde maatregelen Aantal keer gebruik sti- muleringsre- geling Financiële bijdrage gemeente Financiële bijdrage inwoners Gemiddelde bijdrage per inwoner ca Blad 25

26 5.1 Conclusies Het project Mijn huis mijn toekomst in de gemeente Rheden heeft tot een zeer goed en meetbaar resultaat geleid: Bewustwording Alle inwoners van 55 jaar en ouder zijn via een brief op naam van de wethouder geïnformeerd over het project Mijn huis mijn toekomst. Zij zijn daarmee in de gelegenheid gesteld zich bewust te worden van de mogelijkheden en het nut om de woning -uit voorzorg- aan te passen. Circa 325 inwoners hebben zich tijdens de naveegactie in 2016 nader geïnformeerd door aanwezig te zijn bij de voorlichtingsbijeenkomsten/ informatiemarkten. Vanaf de start van de voorlichtingspilot in Dieren in 2012 hebben 1095 (circa 7% van alle inwoners 55-plus) inwoners de verschillende voorlichtingsbijeenkomsten per kern bezocht. Voor het merendeel van de bezoekers voldeed de bijeenkomst aan de verwachtingen. Men heeft goede tips of informatie gekregen die men kon gebruiken voor de eigen situatie. Vrijwel iedereen is zich (een beetje) meer bewust van wat hij/zij zelf kan (laten) doen om comfortabel en veilig te wonen en vallen te voorkomen. De grote meerderheid van de bezoekers is van plan om fysieke zaken in de woning aan te gaan passen. Signaleerders (dit zijn professionals en vrijwilligers die veel contact hebben met inwoners en een verwijzende functie hebben) zijn uitgerust met informatie over bouwkundige en technologische woningaanpassingen en kunnen verwijzen naar het project. Huisbezoeken In totaal hebben er bij 646 huishoudens huisbezoeken plaatsgevonden tijdens de naveegactie. Vanaf de start van MHMT in 2012 zijn 1451 huishoudens bezocht (circa 13,5% van alle 55-plus huishoudens). Deze huisbezoeken zijn ten dele tot stand gekomen door een bezoek aan de informatiemarkt, de overige bezoeken zijn rechtstreeks aangevraagd op basis van de brief met antwoordkaart en de berichtgeving in de media. 38% van de bewoners waar een huisbezoek heeft plaatsgevonden (naveegactie) was huurder; 62% was eigenaar-bewoner. Deze percentages komen overeen met de eerder acties. 55% Van de deelnemende huishoudens aan een huisbezoek (naveegactie) was 75-plusser. 11% Was tussen 55 en 65 jaar. Ook deze percentages wijken niet af van de eerdere acties. Tijdens de huisbezoeken geven inwoners aan dat het project in combinatie met de stimuleringsregeling een belangrijke aanleiding voor hen is om nu tot aanpassingen over te gaan. Voorafgaand aan het huisbezoek denken sommige mensen dat er niets in hun woning nodig is, terwijl ze vervolgens alsnog verschillende aanpassingen uitvoeren naar aanleiding van het huisbezoek. Hier is het effect van bewustwording in combinatie met een persoonlijke aanpak zichtbaar. Het accent in de voorlichting op comfort en gemak is van belang. Dit leidt ertoe dat inwoners besluiten nu aan te passen en niet te wachten tot het nodig is. Stimuleringsregeling 382 huishoudens hebben in de naveegactie (59% van totaal aantal adressen waar een huisbezoek heeft plaatsgevonden) gebruik gemaakt van de stimuleringsregeling van de gemeente. In totaal hebben huishoudens sinds de start in 2012 gebruik gemaakt van de stimuleringsregeling. Dit is 7,5% van alle 55-plus huishoudens. Van die huishoudens is met Blad 26

27 zekerheid vast te stellen dat zij hun woning hebben verbeterd. De naveegactie leidde tot bijna een verdubbeling van aantal deelnemende huishoudens. Van de stimuleringsregeling is met name gebruikt gemaakt door eigenaar-bewoners (65% eigenaar bewoners, 35% huurders), in de leeftijdsgroep jaar. Zij bewonen overwegend een eengezinswoning van het bouwjaar De huishoudens die een financiële bijdrage hebben ontvangen hebben in totaal maatregelen uitgevoerd tijdens de veegactie, gemiddeld bijna 5 maatregelen per huishouden. Het aantal genomen maatregelen vanaf de start van MHMT is De veegactie in 2016 heeft dus ook bijna een verdubbeling van het aantal genomen maatregelen teweeggebracht. De gemeente Rheden heeft via de stimuleringsregeling tijdens de naveegactie een bijdrage geleverd van ruim ,-; de bewoners hebben zelf ruim ,- geïnvesteerd in de woning. De gemiddelde gemeentelijke bijdrage per huishouden bedraagt 359,-. Voor de gehele looptijd was de bijdrage van de gemeente aan de stimuleringsregeling ,--, bewoners investeerden zelf ,--. Het merendeel (66%) van het geïnvesteerde bedrag is besteed aan een gelijkvloerse badkamer/toilet. Op grote afstand gevolgd door investeringen in de voorkant/toegankelijkheid van de woning & buitenruimte (tuin/balkon) en het toilet beneden. Met name de huisbezoeken die heel laagdrempelig worden aangeboden door enthousiaste vrijwilligers die zelf deel uitmaken van de doelgroep en de stimuleringsbijdrage die gemeente Rheden verleend, zijn belangrijke verklarende factoren voor het grote succes van Mijn Huis mijn toekomst in Rheden. Er zijn landelijk geen vergelijkbare voorbeelden bekend van voorlichtingscampagnes gericht op woningaanpassingen door en voor ouderen die zulke grote aantallen huisbezoeken en zulke grote aantallen maatregelen hebben gerealiseerd. Gemeente Rheden mag trots zijn op haar aanpak, haar lange termijnbeleid en haar opmerkelijke resultaten. Neveneffecten De volgende neveneffecten van de huisbezoeken in het kader van het project Mijn huis mijn toekomst zijn geconstateerd: Bewoners zijn zich bewust geworden van gevaarlijke situaties, vooral ook door gedrag en ingesleten gewoonten (spullen op de trap laten liggen, op kruk gaan staan voor het openen van een raam, losliggende matjes et cetera). Het project gaat dus verder dan alleen fysieke woningaanpassingen. MHMT biedt de mogelijkheid van vroeg signalering van mogelijke problemen met de eigen regie en de zelfredzaamheid. De vrijwillige voorlichters komen via de huisbezoeken immers achter de voordeur en spreken mensen in hun eigen huiselijke omgeving. Over eventuele vroeg signalering zijn goede afspraken met de vrijwillige voorlichters gemaakt over doorverwijzing naar bijvoorbeeld een Wmo-consulent, over privacy en instemming van de bezochte senioren. De gefaseerde aanpak van de uitrol per kern sinds 2012 maakte elke keer reacties los van inwoners uit andere kernen. Er kwamen regelmatig verzoeken van inwoners uit andere kernen bij de gemeente binnen met de vraag of zij ook mochten deelnemen aan het project. De kracht van de herhaling is hier zichtbaar. De grote aantallen huisbezoeken en woningaanpassingen in de naveegactie zijn hiervan het bewijs. Hoort-zegt- het-voort werkt en creëert zijn eigen ambassadeurs. Ook blijkt hieruit dat een aantal inwoners meer tijd nodig heeft voordat zij de stap willen zetten om deel te nemen. En uiteraard neemt elk jaar het aantal senioren nog toe dat zich aangesproken voelt door de voorlichtingscampagne. Blad 27

28 Gemeente Rheden en woningcorporatie Vivare hebben in 2016 praktische en concrete afspraken gemaakt over het aanpassen en aanpakken van de toegankelijkheid en veiligheid van de gemeenschappelijke delen van appartementencomplexen waar veel senioren wonen. 5.2 Aanbevelingen Het project Mijn huis mijn toekomst heeft veel opgeleverd. Het is dan ook aan te bevelen om een vervolg te geven aan het project Mijn huis mijn toekomst. Juist omdat de kracht van de herhaling zo belangrijk is bij dergelijke bewustwordingstrajecten ( tussen de oren krijgen ). Er ligt nu een stevige basis, ook organisatorisch, om op voort te bouwen. Temeer omdat het thema langer zelfstandig wonen de komende jaren actueel blijft met de groeiende vergrijzing en de extramuralisering. Op basis van hun contacten met inwoners benadrukken ook de vrijwillige voorlichters het belang van een vervolg. Aanbevelingen vervolg: Het project is de afgelopen jaren stapsgewijs uitgerold in de gemeente. In 2016 heeft gemeente Rheden gekozen voor een gemeentebrede benadering. En met succes: Qua deelname, aantallen huisbezoeken, aantallen genomen maatregelen, geïnvesteerde bedragen leverde de naveegactie bijna verdubbelingen op ten opzichte van de eerder gehouden jaarlijkse kernbenaderingen samen. Kies voor inbedding van het voorlichtings- en stimuleringsprogramma Mijn huis mijn toekomst in het jaarprogramma van STOER en haar (vrijwillige) medewerkers. Handhaaf de werkwijze met een persoonlijke brief als een effectief middel om inwoners te bereiken; met de informatiemarkten die gemeentebreed kunnen plaatsvinden, met de vrijwilligers, de huisbezoeken, de checklist van maatregelen en de stimuleringsregeling: De informatiemarkten hebben als neveneffect dat relevante ondernemers en maatschappelijke organisaties betrokken zijn bij het project. De vrijwillige voorlichters van STOER vormen een dragend en enthousiast team van deskundige en vertrouwenwekkende adviseurs die goede gesprekspartners zijn voor senioren. Zij zijn getraind en willen graag verder aan de slag met de huisbezoeken aan inwoners van 55 jaar en ouder. Juist omdat de huisbezoeken een belangrijk instrument zijn om mensen aan het denken te zetten en het zetje te geven om tot het nemen van maatregelen over te gaan. Het is zinvol om de combinatie te maken met de reguliere huisbezoeken aan 70-plussers in de gemeente, dit zijn namelijk voor een deel dezelfde vrijwilligers. Professionals en vrijwilligers met een signalerende rol zijn belangrijk. Leg expliciet de verbinding met de praktijkondersteuners met de specialisatie ouderen van de huisartsen en met fysiotherapeuten in de gemeente. Zij kunnen een belangrijke informerende en verwijzende rol vervullen richting inwoners. Huurders blijken minder geneigd maatregelen te nemen dan eigenaar-bewoners, deels is dit een financiële kwestie, deels omdat de woning niet hun eigendom is. Maak met woningcorporaties concrete en controleerbare afspraken via de jaarlijkse prestatieafspraken met welke maatregelen zij hun woningvoorraad geschikter maken voor de groeiende doelgroep oudere huurders. De voorbeeldige afspraken die gemeente Rheden in 2016 met Vivare maakte voor kern Rheden kunnen navolging krijgen in 2017 in Dieren en daarna in de andere kernen. Met de corporatie zouden ook afspraken gemaakt kunnen worden over het op voorraad geschikt maken van woningen voor de toekomstige vraag en labeling van aangepaste appartementencomplexen voor ouderen en mensen met (mobiliteits-)beperkingen. Blad 28

29 De tekorten aan deze woningen (met name rollatorgeschikt) in de toekomst worden enkel groter, als zij ook worden toegewezen aan huishoudens die met een niet-aangepaste woning uit de voeten kunnen. De corporatie zou, bij renovatie van complexen, de woningen standaard kunnen voorzien van een basispakket van toegankelijkheids- en veiligheidsmaatregelen, ontleend aan MHMT, zodat de huurwoningvoorraad geleidelijk afgestemd wordt op de toekomstige behoefte De financiële stimuleringsregeling blijkt keer op keer een belangrijke steun in de rug voor inwoners om tot het nemen van maatregelen over te gaan. Handhaaf de eenvoud en daarmee de laagdrempeligheid van de huidige regeling. Daarmee voorkomt de gemeente bureaucratische regel- en controledrift en de daarbij behorende kosten. En ze voorkomt dat mensen kopschuw worden om deel te nemen. Het is aan te bevelen om jaarlijks een budget van ,-- (op is op) te reserveren waaruit de stimuleringsregeling gefinancierd kan worden, zodat continuïteit gewaarborgd blijft. Met dit budget bereikt gemeente Rheden, naast de beoogde bewustwording, dat ouderen zelf twee- tot driemaal zoveel investeren om zichzelf in staat te stellen langer en met meer comfort en gemak in hun eigen woning te blijven wonen. Tot slot: gemeente Rheden wees trots op het succes van Mijn huis mijn toekomst. En draag deze boodschap uit. Uw aanpak, het bereik en de resultaten kunnen een voorbeeld zijn voor veel andere gemeenten die ouderen willen stimuleren om woningaanpassingen te doen. Blad 29

30 Blad 30 Gemiddelde bijdrage per inwoner Financiële bijdrage inwoners ca Financiële bijdrage gemeente Aantal keer gebruik stimuleringsregeling Aantal uitgevoerde maatregelen Aantal huisbezoeken Bezoekers informatiemarkt(en) Aantal inwoners Aantal huishoudens Resultaten Mijn huis mijn toekomst Dieren Laag-Soeren Velp Noord Velp Zuid Rheden en kleine kernen subtotaal vorige acties naveegactie totaal 6 Bijlage Overzicht resultaten per kern