Achterbanraadpleging Vaktherapieën SIGNALEN VAN CLIËNTEN EN NAASTEN

Transcriptie

1 Achterbanraadpleging Vaktherapieën SIGNALEN VAN CLIËNTEN EN NAASTEN

2 Inhoud Aanleiding en doel Methode: vragenlijstontwikkeling, procedure en Resultaten Achtergrond respondenten Kiezen en vaktherapeutische geschiedenis Samenwerking vaktherapeut, tevredenheid en helpende aspecten Waarvoor zetten cliënten vaktherapie in Transdiagnostische factoren Discussie Verwerking gegevens in H2

3 Aanleiding en doel Opdracht GM Vaktherapie door Netwerk Kwaliteitsontwikkeling GGz Monique Wilmer als ervaringsdeskundige in de werkgroep Representeren achterban, dus ervaringen verzamelen LPGGz ondersteunt bij raadpleging Doel: Wat vind de achterban van vaktherapie? Welke vaktherapeutische behandelingen hebben ze gevolgd? Wat heeft de achterban geholpen en wat niet? Waar heeft de achterban aan (willen) werken?

4 Methode (1/2) Vragenlijstontwikkeling Vragen vanuit Monique en aanvulling Federatie Vaktherapeutische Beroepen Uitgangspunt zijn gesloten vragen Mogelijkheden tot toelichting gegeven via open antwoorden Geprogrammeerd in Spidox, programma gebruikt door patiëntenkoepels Uitgezet bij het GGz-panel met ruim 900 cliënten en naasten Mails uitgezet binnen bestand werkgroepleden LPGGz en netwerk Monique Sneeuwbalmethode op internet (Social media) Vragenlijst gericht op cliëntervaringen en wensen, maar ingevuld door cliënten en naasten. Routing: Niet iedereen kreeg dezelfde vragen. Splitsing op volgende variabelen: Cliënt of naaste van cliënt met ervaring cliënt met actuele behandeling, cliënt met ervaring uit het verleden Cliënt of naaste van zonder ervaring

5 Methode (2/2) Wat is bevraagd? Achtergrond: leeftijd, geslacht, psychiatrische diagnose Vaktherapeutische geschiedenis: Toeleiding en keuze Frequentie, vorm en context behandeling (groep vs individueel; ambulant, opname, vrijgevestigd). Helpende aspecten en ervaring: wat hielp, hoe ging de samenwerking, rapportcijfer Waarvoor vaktherapie inzetten: transdiagnostische factoren Alles in beschrijvende statistiek: frequenties cliënten vs naasten vergeleken. Eventuele verschillen zijn kwalitatief van aard en niet statistisch getoetst Opvallende zaken zijn geel gearceerd

6 GM Vaktherapie ACHTERGROND

7 Respondenten totaal (1/2) Goede respons: n = 485; 224 via panel, 261 via internet 284 cliënten met ervaring (58%) 74 naasten van cliënten met ervaring (15%) 60 cliënten zonder ervaring (13%) 67 naasten van cliënten zonder ervaring (14%) Sekse: 71% vrouw, 28% man, Leeftijd: m = 44,85, sd = 15,75

8 Respondenten totaal (1/2) Psychiatrische classificaties Top 4: Depressie, Trauma, Angst en Persoonlijkheidsproblematiek

9 GM Vaktherapie KEUZE EN VAKTHERAPEUTISCHE GESCHIEDENIS

10 Toeleiding en keuze van de therapie Toeleiding 22% Zelf initiatief om via vaktherapie aan problemen te werken 78% Via verwijzing op initiatief hulpverlener Belangrijke keuze-input : motivatie kiezen voor vaktherapie 9 stellingen, 5-puntsschaal: helemaal niet belangrijk neutraal - Heel belangrijk Gemiddelden, ordening van hoog naar laag. Cliënt Naaste M SD M SD Ik wilde op een andere manier aan mijn probleem werken 3,95 1,025 Het is een prettige plek 4,04 0,766 Het is een prettige plek 3,85 1,021 Ik wilde op een andere manier aan mijn probleem werken 4,00 0,951 Mijn behandelaar adviseerde het mij 3,69 1,107 Ik vond dat zelf de beste oplossing voor mijn probleem 3,82 0,962 Ik vond dat zelf de beste oplossing voor mijn probleem 3,54 1,022 Mijn behandelaar adviseerde het mij 3,62 0,961 Andere vormen van behandeling hielpen niet genoeg 3,52 1,172 Andere vormen van behandeling hielpen niet genoeg 3,61 0,904 Mijn behandelaar is dichtbij 3,30 1,14 Mijn behandelaar is dichtbij 3,45 1,087 Ik heb hier eerder positieve ervaringen mee gehad 3,25 1,175 Mensen in mijn omgeving hebben er positieve ervaringen mee gehad 3,42 0,979 Mijn behandelaar staat hoog aangeschreven 3,24 1,057 Mijn behandelaar staat hoog aangeschreven 3,39 0,963 Mensen in mijn omgeving hebben er positieve ervaringen mee gehad 2,97 1,096 Ik heb hier eerder positieve ervaringen mee gehad 3,05 1,045

11 Frequentie, vorm en context van de vaktherapie Frequentie van vaktherapie 27% Meerdere keren per week 54% Wekelijks 14% Eens per twee weken 4% Minder dan eens per twee weken Individueel vs groep 55% volgde individuele therapie 45% volgde therapie in de groep Welke context had de therapie Eigen initiatief N = 78 Verwijzing hulpverlener N = % als onderdeel van ambulante begeleiding GGz 31% als onderdeel van behandeling bij opname 23% als onderdeel van vrijgevestigde therapeut Groep N = Individueel N = 159

12 Welke therapie volgen cliënten met actuele ervaring? totaal actueel ervaring n = 143; meerdere opties mogelijk Niet gevolgd Sinds een half jaar Sinds 1 jaar Sinds 2 jaar Langer dan 2 jaar Client N = 115 Naaste N = 26 Client N = 115 Naaste N = 26 Client N = 115 Naaste N = 26 Client N = 115 Naaste N = 26 Client N = 115 Beeldend Naaste N = 26 Muziek Drama Dans PMT

13 Welke therapie volgden cliënten met ervaring in het verleden? Totaal ervaring vaktherapie in verleden n = 217; meerdere opties mogelijk Niet gevolgd Client N = 169 Naaste N = 48 Afgelopen jaar afgerond Client N = 169 Naaste N = 48 2 tot 3 jaar geleden afgerond Client N = 169 Naaste N = jaar geleden afgerond Client N = 169 Naaste N = 48 6 jaar of langer geleden afgerond Client N = 169 Beeldend Naaste N = 48 Muziek Drama Dans PMT

14 Conclusie Keuze en vaktherapeutische geschiedenis (1/2) Cliënten vinden de volgende zaken gemiddeld het belangrijkst voor hun keuze Op een andere manier willen werken aan problemen De plek waar de vaktherapie kan worden gevolgd wordt als prettig ervaren Cliënten vinden de volgende zaken gemiddeld het minst belangrijk voor hun keuze Een goede ervaring in het verleden van zichzelf of een bekende Een behandelaar die hoog aangeschreven staat Toeleiding, vorm en context suggereren dat vaktherapie soms verplicht is binnen de GGz instelling Minderheid van de cliënten kiest op eigen initiatief om met vaktherapie te werken aan psychische klachten (21%) Uit open antwoorden komt soms naar voren dat vaktherapie een standaard onderdeel was van behandeling of deelname verplicht was binnen opname Open antwoorden suggereren dat vaktherapie steeds vaker wordt wegbezuinigd en/of niet wordt vergoed

15 Conclusie Keuze en vaktherapeutische geschiedenis (2/2) De meeste cliënten met ervaring, volgen sinds een half jaar vaktherapie Als cliënten in het verleden ervaring hadden, dan zijn deze voornamelijk van 6 jaar of langer geleden Cliënten volg(d)en het vaakst: Beeldende Therapie Actueel: 68% van de ondervraagden met actuele ervaring Verleden: 76% van de ondervraagden met ervaring in verleden PMT Actueel: 69% van de ondervraagden met actuele ervaring Verleden: 76% van de ondervraagden met ervaring in verleden

16 GM Vaktherapie SAMENWERKING EN HELPENDE ASPECTEN

17 Samenwerking met vaktherapeut (1/2) Bevraagd op een 5 punts schaal; zelden/nooit soms dikwijls heel vaak - altijd Cliënt (n = 284) Naaste (n = 74) Gem. SD Gem. SD Mijn behandelaar en ik werken naar de doelstellingen toe die we beiden goedkeurden 3,6 1,371 3,97 1,046 Mijn behandelaar en ik respecteren elkaar 4,43 0,962 4,55 0,705 Mijn behandelaar en ik zijn het eens over wat voor mij belangrijk is om aan te werken 3,77 1,13 3,89 1,001 Het is door vaktherapie voor mij nu duidelijker hoe ik zou kunnen veranderen 3,14 1,235 3,3 1,119 Ik geloof dat de manier waarop we aan mijn probleem werken, de juiste is 3,49 1,199 3,76 1,096 Wij hebben ons een goed begrip gevormd van het soort veranderingen dat goed zou zijn voor mij 3,26 1,234 3,55 1,207 Ik geloof dat vaktherapie de beste oplossing was voor mijn probleem 3,29 1,284 3,54 1,207 Overall gemiddelde gehele schaal 3,5689 0, ,7954 0,90785

18 Samenwerking met vaktherapeut (2/2) Bevraagd op een 5 punts schaal Cliënten zeggen over het algemeen dat zij dikwijls tot vaak positief zijn over de therapeutische alliantie. Naasten schatten de ervaring omtrent samenwerking met de therapeut over het algemeen iets positiever in dan cliënten zelf. Dit blijkt ook uit de gemiddelde rapportcijfers: Cliënt (n = 284) Naaste (n = 74) 7,68 7,76 Er is ruimte voor verbetering voor duidelijk maken hoe verandering tot stand wordt gebracht en samen begrijpen wat voor soort verandering goed zou zijn

19 Helpende aspecten (1/2) Respondenten gevraagd een top 3 helpende aspecten te maken Scores omgerekend naar frequenties Weergave gesplitst voor perceptie cliënten en naasten, gesorteerd op frequentie

20 Helpende aspecten (2/2) Cliënten (n = 284) Naaste (n=74) Het feit dat de nadruk niet lag op praten maar op ervaren was helpend voor mijn herstel 153 Het feit dat de nadruk niet lag op praten maar op ervaren was helpend voor mijn herstel 46 De mogelijkheid om op een andere manier om te gaan met gevoelens was helpend voor mijn herstel 134 De mogelijkheid om op een andere manier om te gaan met gevoelens was helpend voor mijn herstel 39 De nieuwe/andere manier om met mijn probleem om te gaan was helpend voor mijn herstel 123 De nieuwe/andere manier om met mijn probleem om te gaan was helpend voor mijn herstel 29 Het feit dat ik actief bezig kon zijn was helpend voor mijn herstel 99 Het contact met mijn behandelaar was helpend voor mijn herstel 25 Het contact met mijn behandelaar was helpend voor mijn herstel 87 Het feit dat ik kon oefenen om anders om te gaan met situaties was helpend voor mijn herstel 25 Het feit dat ik kon oefenen om anders om te gaan met situaties was helpend voor mijn herstel 83 Het samen onder woorden brengen van mijn probleem was helpend voor mijn 19 De gelijkwaardige relatie tussen mij en mijn behandelaar was helpend voor mijn herstel 75 De gelijkwaardige relatie tussen mij en mijn behandelaar was helpend voor mijn herstel 18 Het samen onder woorden brengen van mijn probleem was helpend voor mijn 64 Het feit dat ik actief bezig kon zijn was helpend voor mijn herstel 17 Het stellen van een duidelijk doel was helpend voor mijn herstel 34 Het stellen van een duidelijk doel was helpend voor mijn herstel 4

21 Conclusie samenwerking en helpende aspecten Cliënten en naasten die vaktherapie hebben gevolgd zijn zeer tevreden Naasten schatten de tevredenheid van cliënten iets hoger in dan cliënten zelf De top 3 aspecten waardoor vaktherapie helpend is voor herstel Nadruk eens niet op praten Leren op andere wijze met gevoelens om te gaan Een nieuwe aanpak was het meest helpend Cliënten en naasten verschilden het meest op de beoordeling van de mate waarin actief bezig zijn helpend kon zijn. Cliënten geven aan dat activatie meer helpt met herstellen, terwijl naasten denken dat dit cliënten minder helpt

22 GM Vaktherapie WAARVOOR WIL MEN VAKTHERAPIE INZETTEN?

23 Werken aan problemen Lijst met 24 transdiagnostische aspecten gebruikt Alle aspecten konden worden aangeklikt, dus omgerekend naar 0-1 Frequenties laten berekenen, som geeft aan hoe vaak gekozen Totaalsom per transdiagnostische factor Som van frequenties per aspect Gesorteerd van hoge naar lage totale frequentie Resultaten: Tabel cliënten en tabel naasten met ervaring waaraan gewerkt? Factoren Aspecten Tabel cliënten en tabel naasten zonder ervaring en interesse in vaktherapie waaraan zou je willen werken? Factoren Aspecten

24 Werken aan problemen factoren Cliënten met ervaring Transdiagnostische factoren cliënt (n = 284) naaste (n = 74) Totaalscore op Welbevinden 855 Totaalscore op Welbevinden 182 Totaalscore op Emotieregulatie 670 Totaalscore op Emotieregulatie 169 Totaalscore op Impulscontrole 273 Totaalscore op Impulscontrole 62 Totaalscore op Arousal 175 Totaalscore op Arousal 36 Totaalscore op Waarnemen 120 Totaalscore op Executieve functies 32 Totaalscore op Executieve functies 119 Totaalscore op Verliesverwerking 29 Totaalscore op Verliesverwerking 96 Totaalscore op Waarnemen 15 Totaalscore op Regelsystemen 37 Totaalscore op Regelsystemen 9

25 Werken aan problemen aspecten Cliënten met ervaring Transdiagnostische aspecten Factor Cliënt (n = 284) Factor Omgaan met spanning arousal 175 Omgaand met verdriet Emotieregulatie 46 Omgaan met angst emotieregulatie 169 Beter uiten van gedachten en gevoelens Welbevinden 46 Omgaand met verdriet emotieregulatie 166 Omgaan met angst Emotieregulatie 41 Beter uiten van gedachten en gevoelens welbevinden 164 Herkennen intensiteit van gevoelens Emotieregulatie 37 Opkomen voor eigen behoeftes welbevinden 154 Omgaan met spanning Arousal 36 Herkennen intensiteit van gevoelens emotieregulatie 148 Omgaan met woede Emotieregulatie 33 Mijzelf serieus nemen welbevinden 141 Opkomen voor eigen behoeftes Welbevinden 33 Omgaan met woede emotieregulatie 123 Omgaan met verandering Verlies 29 Contact maken met anderen welbevinden 104 Persoonlijke mogelijkheden ontdekken Welbevinden 26 Afleren van lastige gewoontes impulsregulatie 103 Contact maken met anderen Welbevinden 25 Eigen keuzes maken welbevinden 103 Omgaan met agressie/frustratie Impulsregulatie 24 Persoonlijke mogelijkheden ontdekken welbevinden 100 Mijzelf serieus nemen Welbevinden 22 Omgaan met verandering verlies 96 Afleren van lastige gewoontes Impulsregulatie 20 Eigen mening geven welbevinden 89 Eigen keuzes maken Welbevinden 20 Beter waarnemen waarnemen 77 Tot actie overgaan Impulsregulatie 14 Executieve Tot actie overgaan impulsregulatie 73 Overzicht krijgen en houden over wat ik wil doen functies 13 Omgaan met agressie/frustratie impulsregulatie 67 Omgaan zorgen voor de toekomst Emotieregulatie 12 Omgaan zorgen voor de toekomst emotieregulatie 64 Handelen volgens een plan Executieve functies 11 Gefocust blijven op doelen die ik stel Executieve functies 48 Eigen mening geven Welbevinden 10 Overzicht krijgen en houden over wat ik wil doen Executieve functies 45 Vormgeven van dag- en nachtritme Regelsysteem 9 Mijn idee van de werkelijkheid toetsen bij anderen waarnemen 43 Gefocust blijven op doelen die ik stel Executieve functies 8 Vormgeven van dag- en nachtritme regelsysteem 37 Beter waarnemen Waarnemen 8 Niet tot actie overgaan impulsregulatie 30 Mijn idee van de werkelijkheid toetsen bij anderen Waarnemen 7 Handelen volgens een plan Executieve functie 26 Niet tot actie overgaan Impulsregulatie 4 Naaste (n = 74)

26 Werken aan problemen factoren Cliënten zonder ervaring Transdiagnostische factoren cliënt (n = 60) naaste (n = 67) Totaalscore op Emotieregulatie 86 Totaalscore op Welbevinden 97 Totaalscore op Welbevinden 81 Totaalscore op Emotieregulatie 91 Totaalscore op Impulscontrole 24 Totaalscore op Impulscontrole 49 Totaalscore op Arousal 23 Totaalscore op Arousal 31 Totaalscore op Executieve functies 20 Totaalscore op Executieve functies 31 Totaalscore op Verliesverwerking 13 Totaalscore op Verliesverwerking 17 Totaalscore op waarnemen 7 Totaalscore op waarnemen 17 Totaalscore op regelsystemen 5 Totaalscore op regelsystemen 9

27 Werken aan problemen aspecten Cliënten zonder ervaring Transdiagnostische aspecten Factor Cliënt (n = 60) Factor Omgaan met spanning arousal 23 Omgaan met spanning arousal 31 Omgaand met verdriet emotieregulatie 22 Omgaan met woede emotieregulatie 24 Omgaan met woede emotieregulatie 20 Beter uiten van gedachten en gevoelens welbevinden 23 Beter uiten van gedachten en gevoelens welbevinden 19 Omgaand met verdriet emotieregulatie 20 Omgaan zorgen voor de toekomst emotieregulatie 17 Herkennen intensiteit van gevoelens emotieregulatie 19 Herkennen intensiteit van gevoelens emotieregulatie 17 Omgaan met angst emotieregulatie 17 Opkomen voor eigen behoeftes welbevinden 17 Omgaan met verandering verlies 17 Omgaan met verandering verlies 13 Omgaan met agressie/frustratie impulsregulatie 16 Persoonlijke mogelijkheden ontdekken welbevinden 12 Opkomen voor eigen behoeftes welbevinden 16 Omgaan met angst emotieregulatie 10 Contact maken met anderen welbevinden 16 Afleren van lastige gewoontes impulsregulatie 10 Afleren van lastige gewoontes impulsregulatie 14 Contact maken met anderen welbevinden 10 Tot actie overgaan impulsregulatie 14 Mijzelf serieus nemen welbevinden 10 Persoonlijke mogelijkheden ontdekken welbevinden 14 executieve executieve Overzicht krijgen en houden over wat ik wil doen functies 10 Gefocust blijven op doelen die ik stel functies 14 Omgaan met agressie/frustratie impulsregulatie 9 Omgaan zorgen voor de toekomst emotieregulatie 11 Gefocust blijven op doelen die ik stel executieve functies 8 Eigen keuzes maken welbevinden 11 Eigen keuzes maken welbevinden 7 Overzicht krijgen en houden over wat ik wil doen executieve functies 11 Eigen mening geven welbevinden 6 Mijn idee van de werkelijkheid toetsen bij anderen waarneming 10 Beter waarnemen waarneming 5 Mijzelf serieus nemen welbevinden 9 Vormgeven van dag- en nachtritme regelsysteem 5 Vormgeven van dag- en nachtritme regelsysteem 9 Tot actie overgaan impulsregulatie 3 Eigen mening geven welbevinden 8 Niet tot actie overgaan impulsregulatie 2 Beter waarnemen waarneming 7 executieve executieve Handelen volgens een plan functies 2 Handelen volgens een plan functies 6 Mijn idee van de werkelijkheid toetsen bij anderen waarneming 2 Niet tot actie overgaan impulsregulatie 5 Naaste (n = 67)

28 Conclusie werken aan problemen Cliënten en naasten geven aan dat cliënten vooral willen werken aan: Welbevinden Emotieregulatie Cliënten en naasten hebben over het algemeen geen ander perspectief op waar cliënten aan willen werken. Naasten achten de factor Waarnemen minder belangrijk voor cliënten dan cliënten zelf Naasten achten de aspecten omgaan met spanning (bij cliënten met ervaring) en omgaan met zorgen over de toekomst minder belangrijk voor cliënten dan cliënten zelf (bij cliënten zonder ervaring).

29 GM Vaktherapie DISCUSSIE: POSITIEVE ASPECTEN EN KANTTEKENINGEN

30 Discussie Positief Relatief grote respons n = 485 Perspectief van cliënten en van naasten op de wensen en ervaringen van cliënten Indicatie van perceptieverschil Kanttekeningen Veelal vrouwen (71%) en hoge gemiddelde leeftijd (44 jaar) Ervaring met vaktherapie veelal 6 jaar of langer geleden Oververtegenwoordiging van cliëntervaringen rond depressie/dysthymie, trauma, angststoornissen en persoonlijkheidsstoornissen Beïnvloedt ook frequentie transdiagnostische factoren en aspecten

31 GM Vaktherapie RESULTATEN ALS INPUT VOOR HOOFDSTUK 2

32 Kwaliteitscriteria vanuit cliënten- en naastenperspectief basis voor H2

33 Focus van zorg uitkomsten Vaktherapie van zichzelf al transdiagnostisch opgezet, waarbij gekeken wordt naar werken aan klachten en herstel in meer algemene zin Cliënten en naasten geven aan dat cliënten vooral aan de volgende zaken willen werken bij vaktherapie: Welbevinden: uiten gedachten en gevoelens, opkomen eigen behoeftes Emotieregulatie en arousal: omgaan met angst, verdriet en spanning

34 Vorm van zorg regie patiënt en relaties in triade Regie Uit de resultaten blijkt dat weinig cliënten (21%) uit eigen initiatief vaktherapie volgen. Het grootste deel doet dit op advies/initiatief van hulpverleners of de instelling. Dit vraagt om bewustzijn van vaktherapeuten en mogelijk extra investering in therapeutische relatie. Cliënten en naasten geven aan dat cliënten bijna altijd wederzijds respect ervaren en dat vaak samen met de therapeut besluiten waar aan moet worden gewerkt. Er valt echter winst te behalen in het duidelijk maken hoe verandering tot stand wordt gebracht en samen begrijpen wat voor soort verandering goed zou zijn Relatie in triade Cliënten en naasten hebben een ander perspectief op wat cliënt belangrijk vindt Naasten schatten de samenwerking tussen cliënt en vaktherapeut iets positiever in dan cliënten zelf Naasten schatten in dat activatie minder helpt in het herstel van cliënten dan cliënten zelf.

35 Inhoud van zorg zorgproces op maat, continu Resultaten geven aan dat met name op een andere manier werken aan problemen een belangrijke motivatie is in de keuze voor vaktherapie Wekt de suggestie dat de andere manier van werken en de nadruk op het nonverbale een aspect is van zorg op maat leveren. Uit de open antwoorden komt naar voren dat het aanbod steeds minder toegankelijk wordt. Enerzijds doordat vaktherapie wordt wegbezuinigd, anderzijds doordat vaktherapie in mindere mate wordt vergoed

36 Eisen aan zorg professioneel en transparant Geen directe input voor specifiek aandachtspunt!