Feiten en cijfers 2017

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Feiten en cijfers 2017"

Transcriptie

1 Feiten en cijfers

2 Op wereldschaal is de Amsterdamse havenregio een belangrijk logistiek knooppunt. Met een goederenoverslag van 100 miljoen ton per jaar is het de vierde haven van West-Europa. De strategische en centrale ligging in Europa maakt de haven makkelijk bereikbaar en verzekert uitstekende verbindingen met alle grote Europese markten. Port of Amsterdam ontwikkelt, exploiteert en beheert de Amsterdamse haven. Daarnaast stimuleert het duurzame economische ontwikkeling in metropoolregio Amsterdam. Havenregio Amsterdam bestaat uit de (zee)havens van Amsterdam, Beverwijk, Zaandam en Velsen/IJmuiden. 1

3 Kerncijfers CO 2 footprint Port of Amsterdam (ton CO 2 ) Binnenvaart-bezoeken regio NZKG 4e haven West-Europa Havengerelateerde werkgelegenheid NZKG Aantal aanlopen zeecruise (-23,5% t.o.v. 2014) ( direct) ( direct) Amsterdam IJmuiden 23 Aantal scheepsbezoeken Omzet in miljoenen Marktaandeel Hamburg-Le Havre-Range Aantal aanlopen riviercruise Amsterdam NZKG ,14 150,1 8 % Amsterdam Zaanstad Cijfer klanttevredenheid Havenbeveiliging Aantal inspecties op naleven beveiligingsplannen Overslag regio (mln ton) Havengebonden toegevoegde waarde in NZKG (in miljard ) Stimuleren schone scheepvaart Zeeschepen met een milieugerelateerde (ESI) korting 7, , ,1 97, Totaal 7,2 Waarvan direct 4,5 15 % % % 2 3

4 Amsterdam Metropolitan Port Bevoorrading van bouwplaatsen over het water In 2030 is de Amsterdamse havenregio meer dan een overslagpunt. Het is een dynamische metropoolhaven die de krachten bundelt van de drie sterke kernen van Amsterdam: het logistieke knooppunt van wereldformaat, de hoogwaardige regionale industrie en de veelzijdige stedelijke dienstensector. Door deze kernen optimaal met elkaar te verbinden, ontstaan kruisbestuiving, synergie en innovatie. We bouwen aan een haven die steeds meer waarde oplevert voor klanten en omgeving. Een vestigingsklimaat op topniveau voor kansrijke marktclusters, diversificatie en innovatie, banen en inkomsten, leef baarheid en circulariteit zijn hierin sleutelbegrippen. De haven wil een steeds grotere rol spelen in de stofwisseling voor de stad en de regio: de bevoorrading en afvoer, de circulaire afvalen grondstoffen rotonde en de batterijfunctie voor schone energie. Daarmee is en blijft de Amsterdamse havenregio een Europese tophaven en een motor van de economie. Maar dan wel een slimme, snelle, schone motor. Heel veel functies die de stad nodig heeft, zijn in de haven te vinden. Van waterzuivering en energie tot logistieke innovatie en bouwgrondstoffen. De komende jaren zal dit alleen maar toenemen door de groei van Amsterdam en de inzet van de haven op circulaire activiteiten. Koen Overtoom CEO Port of Amsterdam 4 5

5 Waardecreatiemodel Input Bedrijfsmodel Toegevoegde waarde Producten en diensten 1610,8 ha. terrein Haveninfrastructuur Multimodale achterland verbindingen Energie infrastructuur Ambitie: Amsterdam Metropolitan Port; een dynamische metropoolhaven Als Amsterdam Metropolitan Port zijn we een logistiek knooppunt van wereldformaat, met hoog-waardige industriële regio en een veelzijdige stedelijke dienstensector Producten en diensten Uitstekende vestigingslocatie Goede bereikbaarheid Vlotte en veilige haven Batterijfunctie voor duurzame energie Een circulaire afval- en grondstoffen rotonde Financieel Kapitaal Geïnvesteerd vermogen Intellectueel Strategie -2021: Een slimme, snelle en schone haven Rollen Marktmeester: Versterken Matchmaker: Verbinden Co-creator: Verwezenlijken Financieel Economische ontwikkeling van de metropoolregio Werkgelegenheid Omzet afkomstig uit havengeld, huur en erfpacht Dividend t.b.v. de Gemeente Amsterdam In- en externe informatiesystemen Opgeleide medewerkers Kennispartners Sociaal en relaties Samenwerking met externe stakeholders Duurzame klantrelatie Natuurlijk Grond en water Flora & fauna Strategische pijlers Versterken van netwerken en stimuleren transitie Diversifiëren en innoveren van het havenbedrijfsleven Ontwikkelen tot voorkeurshaven Gezonde en slagvaardige organisatie Diensten Optimalisatie van de dienstverlening en het vestigingsklimaat Aanleg, onderhoud en beheer van het Amsterdamse havengebied Bevordering van een vlotte, veilige en milieuverantwoorde afwikkeling van het scheepvaartverkeer Intellectueel Innovatie in havenmanagement Nieuwe bedrijvigheid & startups Sociaal en relaties Bevlogen en betrokken medewerkers Duurzame relatie met de samenleving Tevreden klant en stad Natuurlijk Natuur in de haven Leefbare omgeving Ons waardecreatiemodel (dat gebaseerd is op het IIRC-waardecreatiemodel) visualiseert de manier waarop we toegevoegde waarde creëren voor onze omgeving.

6 Innovatie & duurzaamheid Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Port of Amsterdam wil bijdragen aan een duurzame wereld. Een wereld waarin het goed leven, werken en recreëren is met oog voor onze omgeving en ons milieu. Voor de huidige én toekomstige generaties. Daarom ben ik trots op onze Visie Schone Scheepvaart. Een ambitieuze visie, die bijdraagt aan de verduurzaming van de logistieke keten en leef baarheid van het stedelijke gebied rondom de haven. Dat is voor mij maatschappelijk verantwoord ondernemen. Door bedrijven te helpen met de start van innovatieve activiteiten, versterken we de clusters die van belang zijn voor de toekomst van het havengebied. We richten ons met name op energie(transitie), circulaire en biobased economie, logistieke vernieuwing, digitalisering in de haven en veiligheid en toezicht. Energietransitie Het Klimaatakkoord van Parijs heeft geleid tot een versnelling van de energietransitie en nieuwe kansen voor de Amsterdamse haven. Zoals duurzame energieopwekking, de op- en overslag van alternatieve energiebronnen en het produceren van recyclebare grondstoffen. Natuurlijk werken we ook aan verlaging van onze eigen CO 2 -voetafdruk en verkleinen we milieueffecten op de omgeving. Én wij voelen ons verantwoordelijk voor de negatieve impact van goederen die onze haven passeren. Samen met internationale spelers, andere havens, overheden en ngo s stimuleren wij daarom een eerlijke en verantwoorde handelsketen. Zonne-energie Ambitie: m 2 zonnepanelen in m 2 Windenergie 37 windturbines 64 MW huishoudens Marleen van de Kerkhof Havenmeester 8 9

7 Kolenstrategie We streven naar een kolenvrije haven in De kolenmarkt vertoont, als gevolg van de ingezette energietransitie in Nederland en Duitsland, een dalende trend. Leefbaarheid Havenactiviteiten hebben invloed op de leef baarheid in en rond havengebieden. Uit een representatieve steekproef onder bewoners en recreanten in 2016, blijkt dat de haven en industrie overlast geven, maar dat deze van zeer beperkte invloed is op de leef baarheid van de woonomgeving en de beleving van de recreatiegebieden. De meeste hinder die bewoners en recreanten bleken te ervaren, is lawaai van vliegtuigen. 1 Luchtkwaliteit Schone lucht De luchtkwaliteit in de Amsterdamse havenregio is ten opzichte van 2011 grotendeels verbeterd. Op vijf punten in en rond het havengebied wordt fijnstof, stikstofdioxide (NO 2 ), zwaveldioxide (SO 2 ), ozon (O 3 ), en benzeen, tolueen en xyleen (BTX) gemeten. Het totaal van de concentratie van de verontreinigende stoffen neemt steeds verder af. Op alle meetpunten wordt ruimschoots voldaan aan de Europese norm. 2 De verbetering van de luchtkwaliteit komt onder meer door het aanleggen van 170 walstroompunten. Door walstroom hoeven aangemeerde schepen hun motor niet meer te laten draaien voor stroomvoorziening. Verduurzamen vloot Drie patrouilleschepen van Port of Amsterdam worden uitgebreid met elektromotoren zodat zij nog minder CO 2 uitstoten. Footprint uitstoot in ton CO 2 23,5% reductie tov De norm voor PM 10 is maximaal 40 ug/m 3 De norm voor NO 2 is maximaal 40ug/m 3 SO 2 heeft geen jaargemiddelde normgrens PM 10 fijnstof Walstroom in de Amsterdamse haven Aantal walstroompunten 170 2,1 Gemiddelde metingen luchtkwaliteit NO 2 stikstof Gebruik walstroom (mln KWH) CO 2 -uitstoot patrouillevaartuigen (in ton CO 2 ) % footprint door brandstofverbruik patrouillevaartuigen 26,3 19,9 24,5 24,5 2,4 58% 54% 53% SO 2 zwavel ,1 1. Bron: Bestuursplatform Noordzeekanaalgebied Bron: GGD in 11

8 Schone scheepvaart De lagere zwavelwaarde is vooral te danken aan schonere scheepvaart. Port of Amsterdam stimuleert schonere scheepvaart door op basis van de Environmental Shipping Indexregeling (ESI) een korting op het zeehavengeld te geven. In kreeg 20% van alle zeeschepen die de haven van Amsterdam aandeden een ESI-korting. Stimuleren schone scheepvaart Zeeschepen met een milieugerelateerde (ESI) korting % % % De ESI-database is gekoppeld aan de zeehavengelddatabase, zodat de ESI-korting automatisch aan de klanten wordt toegekend. Port of Amsterdam verdubbelt de maximale ESI korting voor schepen die in het bezit zijn van een ESIcertificaat én gebruikmaken van LNG in de hoofd- of hulpmotor. Hiermee wil Port of Amsterdam de zee-, cruise- en binnenvaartschepen die de haven jaarlijks bezoeken stimuleren zo slim, schoon en snel mogelijk te bewegen Inzameling scheepsafval in m³ Geur De luchtkwaliteit rond het havengebied van Amsterdam zit sinds 2009 ruim binnen de Europese norm. In het havengebied staan 87 E-noses. Dit zijn digitale neuzen die 2 4/7 geurbronnen, geurklachten, verspreiding van (geur)pluimen en illegaal ontgassen in kaart brengen. Het ophalen van deze informatie maakt het Aantal gemelde klachten 138 makkelijker om de geurbron te herleiden en gericht actie te ondernemen. Het aantal meldingen van geuroverlast in het Noordzeekanaal-gebied is afgenomen van 231 in 2010 tot 121 in 3. Binnenvaartschepen met een Green Award Certificaat krijgen een korting van 5%, 10% of 15% op hun binnenhavengeld, afhankelijk van het type certificaat. Port of Amsterdam had met de gedifferentieerde Green Award korting een havenprimeur Bron: Omgevingsdienst (OD) 13

9 Economische betekenis Havenregio BEVERWIJK VELSEN/IJMUIDEN ZAANSTAD AMSTERDAM Havenregio Als vierde haven van West-Europa, is de havenregio van Amsterdam een knooppunt voor enorme stromen van internationaal vervoer. Amsterdam is een waardevolle hub voor de scheepvaart en een populaire bestemming voor cruiseschepen. De Amsterdamse havenregio omvat hectare en realiseerde in een overslag van 100,8 miljoen ton aan goederen, waarvan 81,3 miljoen ton in Amsterdam. Nieuwkomers als logistiek dienstverlener Gam Bakker, biodiesel producent Greenergy en plastics verwerker IGE Solutions zorgen samen met de stevig gevestigde bedrijven in de Amsterdamse haven voor behoud en versterking van een dynamische, internationale omgeving met grote werkgelegenheid. Het havengebied biedt () banen en is met een toegevoegde waarde van 7,2 () miljard van grote betekenis voor de Metropoolregio Amsterdam. Havengebied Beheergebied 4e haven West-Europa Overslag regio (mln ton) Havenregio Amsterdam (NZKG) Havengerelateerde werkgelegenheid NZKG Aantal havengerelateerde bedrijven in NZKG 96,1 97,6 100, HA ( direct) ( direct)

10 Verbinden van Europa CONNECTING EUROPE OXELOSUND VÄSTERAS SÖDERTÄLJE HELSINKI TALINN ZIJDEROUTE NAAR CHINA NEWCASTLE HULL LONDON AMSTERDAM HAMBURG BREMEN ROTTERDAM DUISBURG HANNOVER ANTWERP DÜSSELDORF BRUSSELS COLOGNE NEUSS WARSCHAU LUXEMBOURG PARIS BASEL LYON GENEVA MILAN GENOVA MARSEILLE

11 Ligging en positie De haven van Amsterdam is onderdeel van de beste haveninfrastructuur ter wereld. 4 De nabijheid van zee, de vele verbindingen met het Europese achterland en de korte afstand naar Amsterdam Airport Schiphol zijn stuk voor stuk gunstige voorwaarden voor een optimale logistiek en distributie. De aan- en afvoer vanuit de Amsterdamse havens naar het achterland kan ook nog eens eenvoudig gepland worden via de intermodale online planner van Port of Amsterdam. Luchtvaart De haven van Amsterdam maakt deel uit van de grootste airport-seaport-city combinatie in Europa (zowel goederenals personenvervoer). Vanaf de internationale luchthaven Amsterdam Airport Schiphol (derde luchthaven van Europa) zijn meer dan 196 internationale bestemmingen bereikbaar. De luchthaven ligt op vijftien minuten afstand van de haven van Amsterdam. (in mln. ton) Binnen NL Import Export Totaal % Shortsea ,3 23% Binnenvaart 34 10,8 21,6 66,4 43,3% Weg 43 1,8 3,5 48,3 31,3% Spoor 0,2 0,5 3,1 3,8 2,4% Bron: CBS 2013 PORT OF AMSTERDAM Gebied # Goederentreinen Bruto tonnage (mln) SCHIPHOL AIRPORT Amsterdam Westhaven Amsterdam Aziëhaven Totaal Haven Amsterdam Absoluut % Absoluut % % 4,9 6,1 1,2 24% % 3,3 3,0-0,3-8% % 8,2 9,1 0,9 11% GREENPORT AALSMEER 4. Bron: The global Competitiveness Report + Enabling Trade Index van het World Economic Forum (WEF) 18 19

12 Spoor Jaarlijks wordt in de regio Amsterdam door goederentreinen (2016) bijna vier miljoen ton goederen aan- en afgevoerd. Dit varieert van kolen, staal en recycling producten tot containers met bijvoorbeeld cacao. Het Europese achterland is vanuit de Amsterdamse haven efficiënt bereikbaar per spoor. In de haven liggen rangeerterreinen en hoofdspoorlijnen. Amsterdam heeft bij Geldermalsen een aansluiting op goederenspoorlijn de Betuwelijn. De Betuwelijn loopt van de Rotterdamse haven tot aan de grens van Duitsland (bij Zevenaar). De Betuwelijn biedt railgoederenvervoerders een rechtstreekse, non-stop verbinding met het Europese achterland. Feestelijke opening zijderoute Nieuwe zijderoute De Amsterdamse haven is aangesloten op een moderne variant van de historische zijderoute. De directe spoorverbinding loopt tussen de Chinese stad Yiwu (regio Shanghai) via Duitsland (Neuss) naar Amsterdam. Via de spoorverbinding hebben logistieke klanten via drie vertrekken per week toegang tot in het oosten van Azië. De verbinding is sneller dan per schip en goedkoper dan per vliegtuig. 5. Bron: ProRail 20 21

13 Short Sea HAMMERFEST NOORWEGEN TROMSØ KIRKENES MURMANSK ZWEDEN FINLAND IJSLAND FLORØ SKOGN TRONDHEIM KRISTIANSUND MOLDE ÀLESUND HOYANGER BERGEN ARDAL HAUGESUND STAVANGER TANANGER VÄSTERÅS NORRKÖPING PORI KOKKOLA RAUMA HELSINKI TURKU SÖDERTÄLJE OXELÖSUND KOTKA UST-LUGA SAINT PETERSBURG RUSLAND ABERDEEN NEWCASTLE UPON TYNE HULL GRIMSBY VERENIGD KONINKRIJK TILBURY LE HAVRE ESBJERG NEDERLAND AMSTERDAM DUITSLAND GDYMIN POLEN Short Sea De milieuvriendelijke short sea (kustvaart) wordt steeds populairder. Ruim eenderde van de totale overslag van Amsterdam wordt via short sea naar de rest van Europa aan- en afgevoerd. FRANKRIJK LIVORNO RIBADEO SANTANDER MARIN, PONTEVEDRA BARCELONA PORTUGAL SPANJE SETUBAL ITALIË GRIEKENLAND LAGOS PIREAUS

14 Scandinavië en Groot-Brittannië Met Scandinavië en Groot-Brittannië heeft Amsterdam traditioneel sterke short sea verbindingen die op wekelijkse basis gebruikt worden. De Amsterdamse haven is van oorsprong een houthaven en krijgt haar hout vanuit Scandinavië aangevoerd. Via de short sea containerlijndienst met Groot-Brittannië worden verschillende goederen getransporteerd tussen de Britse oostkust en Amsterdam. De goederen worden in de regio opgeslagen, ingezet of verder doorgevoerd naar het achterland. Polen, de Baltische Staten en Rusland zijn vanuit Amsterdam goed via short sea bereikbaar. Deep sea Zeeschepen voor intercontinentale scheepvaart kunnen uitstekend gebruik maken van de Amsterdamse havenregio. De Amsterdamse haven is een getijloze haven met een korte vaartijd naar zee. De vaartijd vanaf het loodsstation door het Noordzeekanaal, inclusief het passeren van de sluizen, bedraagt voor grote schepen 3 uur. De terminals zijn goed bereikbaar voor schepen met een diepgang tot 14,05 meter (zoet water). Weg Nederland heeft een zeer goed onderhouden wegennet. De haven van Amsterdam ligt vrijwel direct aan de A10, A5 en de A9, waardoor het Nederlandse rijkswegennet direct bereikbaar is. Dit rijkswegennet sluit aan op de grote internationale autowegen van Europa. Bereik weg (in km) AMS RTM ANVR HAM Cologne Duisburg Düsseldorf Frankfurt Hannover Munich Stuttgart Basel Venlo Utrecht Leeuwarden * AMS Amsterdam RTM Rotterdam ANVR Antwerpen HAM Hamburg * 24 25

15 Binnenvaart Ruim 43% van alle goederenvervoer van en naar de Amsterdamse havenregio gaat per binnenvaart. De haven van Amsterdam heeft een korte vaarroute naar de Rijn. Hiermee kunnen de industriële- en consumentenmarkten in Nederland, Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland snel en efficiënt worden bediend. Via de goede binnenvaartverbindingen van de Amsterdamse haven vinden met name aardolieproducten, kolen, landbouwproducten, staal, zand en grind, recyclingmaterialen en containers met o.a. voedingsmiddelen en consumentenproducten hun bestemming. Binnenvaarwegen (uren) AMS RTM ANVR Duisburg Düsseldorf/Neuss Cologne Mainz Mannheim Karlsruhe/Wörth Strassbourg Ottmarsheim Basel/Weil Antwerp na Rotterdam 8 na 12 ** Soort schepen in Bij ruim 55% van de bezoeken ging het om motorvrachtschepen: 33% binnenvaarttankers, 10% passagiersschepen, 9% duwboten met een of meerdere duwbakken, 3% overige schepen Bezoeken aan NZKG door binnenvaartschepen (=+2%) Binnenvaart-bezoeken regio NZKG In werd keer opgave binnenhavengeld gedaan. Binnen een opgegeven verblijftermijn kan het havengebied één of meerdere keren bezocht worden. In had Port of Amsterdam een bestand van circa actieve binnenvaartklanten. Binnenvaartschepen met een platina label van Green Award krijgen in de Amsterdamse en Zaanse haven een korting van 20% op het binnenhavengeld. **AMS Amsterdam RTM Rotterdam ANVR Antwerpen 26 27

16 Binnenvaartcorridors HAMBURG AMSTERDAM BERLIN ROTTERDAM LONDON DUISBURG ANTWERP BRUSSELS PRAGUE MAINZ FRANKFURT PARIS STRASBOURG STUTTGART MUNICH VIENNA SALZBURG BASEL GENEVA LJUBLJANA LYON MILAN BORDEAUX

17 Economisch belang Overslag en goederenstromen Overslag Amsterdamse haven en Noordzeekanaalgebied Als vierde haven van West-Europa draagt Amsterdam een belangrijke verantwoordelijkheid in de bevoorrading van het nationale en Europese achterland. De haven van Amsterdam is daarnaast ook als belangrijk industrieel knooppunt een centrum voor innovatie en waardecreatie. De sterke verbondenheid in Amsterdam tussen haven, handel en maakindustrie, tussen logistiek en zakelijkfinanciële dienstverlening maakt de haven bijzonder en onderscheidend. Overdekte overslag Er staan vier all-weather terminals in de Amsterdamse havenregio. Amsterdam is met een capaciteit van ruim anderhalf miljoen ton, de grootste aanbieder van overdekte overslag in Europa. Overslag in mln ton 4e haven West-Europa Import in haven Amsterdam Export uit haven Amsterdam Havengerelateerde werkgelegenheid NZKG Amsterdam NZKG 78,6 79,3 81,3 96,1 97,6 100,8 50,9 49,1 50,6 27,6 30,3 30,7 ( ( direct) direct)

18 Olieproducten Mln ton 2015: 39,4 2016: 42,6 : 44,4 Overige droge bulk Mln ton 2015: 8,0 2016: 8,7 : 9,4 Incl. erts en mest Overige natte bulk Mln ton 2015: 3,4 2016: 3,0 : 2,2 Containers Mln ton 2015: 0,6 2016: 0,6 : 0,6 Steenkool 2015: 17,4 2016: 16,3 : 15,8 Overige Ro/ro en stukgoed 2015: 2,2 2016: 1,7 : 1,9 Mln ton Mln ton Agribulk Mln ton 2015: 7,5 2016: 6,4 : 6,9 Containers in teu 2015: : : Import kolen (mln ton) Amsterdam 16,5 15,8 14,9 Hamburg-Le Havre-range Rotterdam 37,2% Antwerpen 17,7% Hamburg 11,1% Amsterdam 8% Bremen 5,8% Le Havre 5,7% Duinkerken 4% Zeebrugge 2,9% Zeeland Seaports 2,6% Gent 2,6% Wilhelmshaven 2,4% Export kolen (mln ton) Amsterdam 0,9 0,5 0,9 Overslag kolen in % van de totale overslag in Amsterdam Overslag olieproducten in Amsterdam (mln ton) 22% 21% 19% 39,4 42,6 44,4 Export van olieproducten (mln ton) 22,2 24,9 25,6 Import olieproducten 17,3 17,6 18,8 Vervoer door NZKG van cokes en steenkool 21,5 20,2 20,

19 Toegevoegde waarde Port of Amsterdam werkt met drie commerciële teams (Energy, Cargo and Offschore, Real Estate and Cruise, Circular and Renewable Industry) aan het stimuleren van nieuwe markten en aantrekken van nieuwe business. Waaronder superjachten, London Metal Exchange (LME) gecertificeerde metaalpakketten, nieuwe lijndiensten shortsea, energietransitie met klanten en ontwikkelingen in de circulaire economie. Havengebonden toegevoegde waarde in het NZKG (in miljard) Direct Indirect totaal ,8 2,7 6, ,1 2,7 6, ,2 2,6 6, ,3 2,6 6,9 4,5 2,7 7,2 * Bron: datawarehouse Vestiging in het Amsterdamse havengebied Op Bedrijventerrein Westpoort (het Amsterdamse havengebied) zijn circa () (2016) bedrijven gevestigd en mensen werkzaam. Met een oppervlakte van 37 vierkante kilometer, is Westpoort het grootste aaneen gesloten bedrijventerreinen van Nederland. Port of Amsterdam biedt bedrijven een plek in de haven (Stadhaven Minerva, Atlaspark, Alfadriehoek en HoogTij) én ondersteuning. Bijvoorbeeld door bedrijven te helpen elkaar te vinden, via Portle: de online gids voor zakendoen in de Amsterdamse haven. Gronduitgifte in hectare (ha) Bruto uitgegeven terreinen 9,1 21,9 12,2 18,1 Netto uitgegeven terreinen 4,7-0,6 9,6 18,0 Teruggenomen terreinen 4,4 22,5 2,6 0,1 Totaal uitgegeven jaareinde 1.307, , , ,0 Strategische voorraad jaareinde 315,4 321,2 316,2 294,8 Uitgeefbaar terrein 1.623, , , ,8 Cijfer klanttevredenheid Benzinehaven ter wereld Cacaohaven ter wereld Sterke punten van de Amsterdamse haven 7,6 1 e 2 e Omvangrijke im- en export van energieproducten Sterke positie in zee- en riviercruise Goede basis en groei in circulaire en biobased economie Omvangrijke op- en overslag van cacao, overig food en agribulk Maatwerkoplossingen voor complexe logistieke ladingstromen o.a. breakbulk en offshore. Uitstekende ligging met zeehaven, luchthaven Schiphol, de stad Amsterdam en de regio Goede multimodale achterlandverbindingen Grootste zeesluis van de wereld in aanbouw, gereed in

20 In de haven Scheepsbewegingen Het Noordzeekanaalgebied is een druk vaargebied. In 2016 bedroeg het aantal zeescheepsbewegingen in het Noordzeekanaalgebied De gemiddelde Dynamische Turn-arround Time (D-TAT) bedroeg 232 minuten. Aantal scheepsbezoeken Scheepsbewegingen gezien vanaf het Havengebouw Amsterdam NZKG Handige apps: IamPort, Easydock is het reserveringssysteem voor riviercruise, Sluisplanning toont planning van inkomende en uitgaande scheepvaart, MOBI-app voor Port Facility Security Officers (PFSO) en toetsers van het CNB Port Security Toetsingsteam versnelt certificeringsproces, BLIS toont schippers vrije wacht- of ligplaatsen, Riverguide toont actuele vaarweginformatie over routes, bezetting van ligplaatsen, drinkwaterpunten. en auto-afzetplaatsen

21 Zeeschepen Jaarlijks bezoeken zo n zeeschepen het Noordzeekanaalgebied. Voor een vlotte en veilige verkeersafhandeling biedt Port of Amsterdam 2 4/7 begeleiding aan de scheepsvaart via multifunctionele patrouillevaartuigen en een hightech verkeersbegeleidingssysteem. Vanaf 12 mijl op zee tot aan de havenbekkens van Amsterdam krijgen zeeschepen te maken met navigatie, veiligheid, regelgeving, services, communicatie en inspecties. Europese cruises. De riviercruise vertegenwoordigt een economische waarde van circa 87 miljoen euro. Port of Amsterdam is eigenaar van de Passenger Terminal Amsterdam (PTA). De PTA bestaat uit een gebouw van ruim m², 630m kade, gangways en overige faciliteiten en is een multifunctioneel knooppunt tussen land en water. De PTA is ontwikkeld voor het ontvangen en afhandelen van cruiseschepen en dient als transferpunt en parkeerfaciliteit voor touringcars. Het gebouw wordt ook gebruikt voor het faciliteren van evenementen. Zeecruise In 2018 werd Amsterdam, voor het derde jaar op rij, door cruisepassagiers gekozen tot een van de beste cruisebestemmingen van West-Europa en de Britse eilanden. Luxe of budgetcruise, zee- of riviercruise, Amsterdam is één van Europa s topcruisebestemmingen. Voor de stad Amsterdam en de regio zijn de aanlopen van zeecruiseschepen van grote economische waarde. Door de bestedingen van rederijen aan bijvoorbeeld brandstof, afvalinzameling, bevoorrading, havengelden, inzet van lokale gidsen, taxi- en busbedrijven en de bestedingen van passagiers en bemanning in de stad bij musea, restaurants en luxe winkels bedraagt de economische waarde van zeecruise in de metropoolregio Amsterdam 99 miljoen euro per jaar. De meeste cruisepassagiers komen uit Duitsland en Groot-Brittannië. De markt voor zeecruises is de afgelopen jaren gegroeid. Met de komst van de nieuwe grote zeesluis is en blijft Amsterdam een zeer aantrekkelijke haven voor Noord Amsterdam Zeecruise schepen Riviercruise schepen Zeecruise passagiers Riviercruise passagiers IJmuiden Zeecruise schepen Zeecruise passagiers Zaanstad Riviercruise schepen Riviercruise passagiers NZKG Zeecruise schepen Zeecruisepassagiers

22 Riviercruise Amsterdam is een van de grootste riviercruise havens in Noordwest-Europa. In is het aantal aanlopen van riviercruiseschepen verder gestegen. Ongeveer de helft van de passagiers is intercontinentaal en bezoekt Europa vanaf het water via een riviercruiseschip. Amsterdam is daarbij, vanwege de gunstige ligging bij Schiphol, vaak beginof eindpunt van de Rijn-Main-Donau-route naar Bazel, Boedapest of zelfs de Zwarte Zee. Ook de regio profiteert van de riviercruise. In hebben ruim een half miljoen passagiers met de riviercruisevaart een bezoek gebracht aan de Amsterdam Cruise Port (ACP)- regio. Passagiers gaven in totaal ruim 206 miljoen uit. Dat levert extra inkomsten op, omdat passagiers vaak een paar dagen in Amsterdam aan hun bootreis vast plakken. Amsterdamse haven is ingericht op de grootste riviercruiseschepen.deze hebben een lengte van 135 meter. Yachting Totaal aantal cruisecalls De Nederlandse jachtbouwers zijn marktleiders in hun branche. Ze bezitten een mondiaal marktaandeel van 21,6% en daarmee staan ze op een nummer 1-positie. Luxe scheepsbouw vindt sinds 2080 in de Amsterdamse haven plaats. Momenteel wordt bepaald welke locaties in het havengebied geschikt zijn voor vestiging en uitbreiding van het superjachtcluster. Aanbouw Feadship in het Westelijk Havengebied Gezonde omzet en winstcijfers vertellen maar één kant van het verhaal. Er zijn vele factoren die de gezondheid van een bedrijf bepalen. Denk bijvoorbeeld ook aan je license to operate. Die krijg je niet alleen vanuit je aandeelhouders en investeerders maar ook vanuit de maatschappij, je werknemers en de afzetmarkt. Michiel de Brauw CFO Port of Amsterdam 40 41

23 Meter Meter Nieuwe grote zeesluis Het sluizencomplex in IJmuiden/Velsen bestaat uit vijf sluizen, waarvan drie sluizen door beroepsvaart worden gebruikt. Het totaal aantal geschutte schepen in bedroeg Bijna 95% van de goederensoorten (die over zee komen of naar zee gaan) met de Amsterdamse haven als vertrek- of eindpunt, passeert de huidige grootste zeesluis: de Noordersluis. De grootste zeesluis ter wereld Zuidersluis Middensluis Noordersluis Nieuwe zeesluis 500x70x18 = Getij-onafhankelijk + Beter toegankelijk + Betrouwbaar IJmuiden Noordersluis 400x50x15 Noordzeekanaal 21KM Begin 2022 gereed Amsterdam Haven West-Europa Grotere cruiseschepen Nu 90 Miljoen ton Straks 125 Totale overslag Miljoen ton Hoogste sluisdeur 6 etages 18M = diepgang van de nieuwe sluis Eigenaar Rijkswaterstaat Uitvoerder OpenIJ Eerste paal 07/2016 Gemeente Velsen IJmuiden Amsterdamse Havenregio 42 43

24 Dit is een uitgave van Port of Amsterdam De Ruyterkade 7, 1013 AA Amsterdam +31 (0) PortofAmsterdamNL Port of Amsterdam

25 Uitgave november

Kerncijfers 7.486 38.872 1.685 6,21 OVERZICHT HAVEN WEST EUROPA HAVENGEBONDEN TOEGEVOEGDE WAARDE KOLENHAVEN EUROPA OVERSLAG REGIO

Kerncijfers 7.486 38.872 1.685 6,21 OVERZICHT HAVEN WEST EUROPA HAVENGEBONDEN TOEGEVOEGDE WAARDE KOLENHAVEN EUROPA OVERSLAG REGIO FEITEN EN CIJFERS OVERZICHT Kerncijfers 2 SCHEEPSBEZOEKEN REGIO WERKGELEGENHEID 66.814 625 HAVENGERELATIEERDE BEDRIJVEN AANTAL AANLOPEN ZEECRUISE AMSTERDAM 2013 2014 2014 7.486 2013 126 3 HAVEN WEST EUROPA

Nadere informatie

FEITEN CIJFERS UITGAVE JUNI 2017

FEITEN CIJFERS UITGAVE JUNI 2017 FEITEN CIJFERS UITGAVE JUNI 2017 Op wereldschaal is de Amsterdamse havenregio een belangrijk logistiek knooppunt. Met een goederenoverslag van bijna 97 miljoen ton per jaar is het de vierde haven van West-Europa.

Nadere informatie

Kerncijfers 96, , ,4 OVERZICHT ,4 HAVENGERELATEERDE WERKGELEGENHEID AANTAL SCHEEPSBEZOEKEN

Kerncijfers 96, , ,4 OVERZICHT ,4 HAVENGERELATEERDE WERKGELEGENHEID AANTAL SCHEEPSBEZOEKEN FEITEN CIJFERS FEITEN EN CIJFERS OVERZICHT Kerncijfers BINNENVAART- BEZOEKEN REGIO NZKG AANTAL SCHEEPSBEZOEKEN HAVENGERELATEERDE WERKGELEGENHEID NZKG AANTAL AANLOPEN ZEECRUISE 126 134 2 BENZINEHAVEN TER

Nadere informatie

CIJFERS UITGAVE SEPTEMBER 2015

CIJFERS UITGAVE SEPTEMBER 2015 FEITEN CIJFERS UITGAVE SEPTEMBER 2015 De Amsterdamse havenregio is een van s werelds belangrijkste logistieke knooppunten. Met een goederenoverslag van ruim 97 miljoen ton per jaar is het de vierde haven

Nadere informatie

Haven Amsterdam NV Toekomst in vogelvlucht

Haven Amsterdam NV Toekomst in vogelvlucht Haven Amsterdam NV Toekomst in vogelvlucht Janine van Oosten, directeur CNB en rijkshavenmeester Februari 2013 Havenclub Amsterdam Haven Amsterdam is een bedrijf van de gemeente Amsterdam De havens van

Nadere informatie

Haven Amsterdam Gateway to Europa

Haven Amsterdam Gateway to Europa IJ (voor 1850) Haven Amsterdam Gateway to Europa Jan Egbertsen 26 september 2011, Amsterdam Haven Amsterdam is een bedrijf van de gemeente Amsterdam Amsterdam Noordzeekanaalgebied (rond 1875) Overzicht

Nadere informatie

Gemeenteraad Velsen informatiebijeenkomst 20 februari 2014 n derde presentatie

Gemeenteraad Velsen informatiebijeenkomst 20 februari 2014 n derde presentatie Gemeenteraad Velsen informatiebijeenkomst 20 februari 2014 n derde presentatie Dertje Meijer, President-directeur Naam, Afdeling, Dag maand jaar, Plaats Inhoud 1. Introductie Havenbedrijf Amsterdam 2.

Nadere informatie

Feiten en cijfers 2018

Feiten en cijfers 2018 Feiten en cijfers 2018 sneller slimmer schoner Visie In 2030 is de Amsterdamse havenregio een dynamische metropoolhaven die de krachten bundelt van de drie sterke kernen van Amsterdam: het logistieke knooppunt

Nadere informatie

Mainport en blueports: samenwerken aan multimodaal netwerk

Mainport en blueports: samenwerken aan multimodaal netwerk Mainport en blueports: samenwerken aan multimodaal netwerk Jaarcongres Nederlandse Vereniging van Binnenhavens, Venlo, 5 oktober 2012 Hans Smits, CEO Havenbedrijf Rotterdam N.V. 1 Haven Rotterdam in cijfers

Nadere informatie

Werken bij Havenbedrijf Amsterdam

Werken bij Havenbedrijf Amsterdam Werken bij Havenbedrijf Amsterdam De Amsterdamse haven Als vierde haven van West-Europa speelt de Amsterdamse haven een belangrijke rol in de regionale en nationale economie. Door de strategische ligging

Nadere informatie

Nieuwe bedrijvigheid. Flevokust Lelystad. unieke multimodale situering. Lokale ontwikkeling. 115 hectare havengebonden bedrijventerrein

Nieuwe bedrijvigheid. Flevokust Lelystad. unieke multimodale situering. Lokale ontwikkeling. 115 hectare havengebonden bedrijventerrein Flevokust Lelystad Nieuwe bedrijvigheid Flevokust spoorverbinding Filevrij Lelystad synergie unieke multimodale situering groen milieucategorie 5 transportmodaliteiten Bereikbaarheid flexibiliteit in kavelgrootte

Nadere informatie

Functie Profiel. Manager Operatie

Functie Profiel. Manager Operatie Functie Profiel Manager Operatie Bedrijf De Amsterdamse haven is een van s werelds belangrijkste logistieke knooppunten. Het maakt deel uit van de grootste airport-seaport-city combinatie in Europa. Een

Nadere informatie

Aan- en afvoer van goederen Hamburg Le Havre range

Aan- en afvoer van goederen Hamburg Le Havre range Aan- en afvoer van goederen Hamburg Le Havre range Januari - Juni 2013-2014 Pagina: 1 Totale Goederenoverslag Hamburg 38.299 29.811 68.109 39.972 32.637 72.609 4.500 6,6 Bremerhaven 19.754 20.009 39.763

Nadere informatie

2 Visie en strategie. de havenregio en de Metropoolregio Amsterdam. Hoofd Strategie en Onderzoek Eduard de Visser

2 Visie en strategie. de havenregio en de Metropoolregio Amsterdam. Hoofd Strategie en Onderzoek Eduard de Visser 2 Visie en strategie Door groei kunnen Hier we is ruimte meer waarde voor een toevoegen interessante aan de quote... stad, de havenregio en de Metropoolregio Amsterdam. Hoofd Strategie en Onderzoek Eduard

Nadere informatie

Jaarcijfers 2011. Perspresentatie Dertje Meijer - 12 Januari 2012. Haven Amsterdam is een bedrijf van de gemeente Amsterdam

Jaarcijfers 2011. Perspresentatie Dertje Meijer - 12 Januari 2012. Haven Amsterdam is een bedrijf van de gemeente Amsterdam Jaarcijfers 2011 Perspresentatie Dertje Meijer - 12 Januari 2012 Haven Amsterdam is een bedrijf van de gemeente Amsterdam Presentatie 1. Vierde haven van Europa 2. Havenvisie: slimme haven 3. Jaarcijfers

Nadere informatie

Aan- en afvoer van goederen Hamburg Le Havre range 2e kwartaal

Aan- en afvoer van goederen Hamburg Le Havre range 2e kwartaal Aan- en afvoer van goederen Hamburg Le Havre range 2e kwartaal 2014-2015 Totale Goederenoverslag Hamburg 39.972 32.637 72.609 38.884 31.928 70.812-1.797-2,5 Bremerhaven 19.188 19.658 38.846 18.477 18.093

Nadere informatie

Aan- en afvoer van goederen Hamburg Le Havre range 4e kwartaal

Aan- en afvoer van goederen Hamburg Le Havre range 4e kwartaal Aan- en afvoer van goederen Hamburg Le Havre range 4e kwartaal 2014-2015 Totale Goederenoverslag Hamburg 81.123 64.549 145.673 77.155 60.669 137.824-7.849-5,4 Bremerhaven 38.701 39.559 78.260 37.009 36.438

Nadere informatie

Herhaalt de geschiedenis zich? Wordt de sluis weer een haven? Co-creatie traject toekomst Noordersluis. 9 april 2019

Herhaalt de geschiedenis zich? Wordt de sluis weer een haven? Co-creatie traject toekomst Noordersluis. 9 april 2019 Herhaalt de geschiedenis zich? Wordt de sluis weer een haven? Co-creatie traject toekomst Noordersluis 9 april 2019 Inhoud van de Presentatie Ontwikkeling havenmond IJmuiden Ruimtevraag, regionale ontwikkelingen

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst schone scheepvaart. SHIP, 1 november Henri van der Weide

Informatiebijeenkomst schone scheepvaart. SHIP, 1 november Henri van der Weide Informatiebijeenkomst schone scheepvaart SHIP, 1 november Henri van der Weide Vluchtige organische stoffen (VOS), geur van lading en geluid bij overslag Kooldioxide (CO2),Stikstofoxiden (NO X), Zwaveloxiden

Nadere informatie

UITDAGINGEN BINNENVAART

UITDAGINGEN BINNENVAART UITDAGINGEN BINNENVAART PROMOTIE BINNENVAART VLAANDEREN 2012 09 18 WATERWEGEN West Europa heeft het dichtste waterwegennetwerk van de EU 90 miljoen inwoners EUR 910 miljard BBP 320 miljoen ton via Rijn

Nadere informatie

Titeldia Marijn van Schoote

Titeldia Marijn van Schoote Marijn van Schoote Haven- en industriegebied Meer dan 40 kilometer! 2 Rotterdamse haven: motor van de economie Havengebied: 12.643 ha (netto 5,978 ha) Werkgelegenheid: 175.000 mensen Toegevoegde waarde

Nadere informatie

Havenvisie 2030 Werkatelier

Havenvisie 2030 Werkatelier Havenvisie 2030 Werkatelier Dertje Meijer, 20 januari 2014 De wereld is sterk in beweging China is de Verenigde Staten gepasseerd als grootste handelsland Eerste tekenen van herstel van de financiële-

Nadere informatie

Havenvisie 2030 Drechtsteden 5 april 2011

Havenvisie 2030 Drechtsteden 5 april 2011 Havenvisie 2030 Drechtsteden 5 april 2011 1 Doel Havenvisie 2030 Richting geven aan de verdere ontwikkeling van de Rotterdamse mainport. Zekerheid en perspectief bieden aan klanten, burgers, overheden

Nadere informatie

Ruimte is schaars en de ontwikkeling van bedrijventerreinen en havengebieden in samenhangende clusters als economische

Ruimte is schaars en de ontwikkeling van bedrijventerreinen en havengebieden in samenhangende clusters als economische Op 20 maart 2019 zijn de verkiezingen voor de Provinciale Staten. De Provincie Zeeland staat voor belangrijke keuzes. Op het terrein van energie, gebiedsontwikkeling, economie en infrastructuur liggen

Nadere informatie

De Rotterdamse haven en het achterland. Havenvisie 2030 en achterlandstrategie

De Rotterdamse haven en het achterland. Havenvisie 2030 en achterlandstrategie De Rotterdamse haven en het achterland Havenvisie 2030 en achterlandstrategie Ellen Naaykens Havenbedrijf Rotterdam N.V. ALV ELC, Venlo 30 november 2011 Inhoud Profiel haven Rotterdam Ontwerp Havenvisie

Nadere informatie

6 Divisie Havenmeester

6 Divisie Havenmeester 6 Divisie Havenmeester Kort voor de verzelfstandiging is het Havenmeesterconvenant Hier ondertekend, is ruimte voor waarmee een interessante de verantwoordelijkheid voor een veilige, vlotte en milieuverantwoorde

Nadere informatie

WARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING. Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, 18 november 2015

WARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING. Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, 18 november 2015 WARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, Inhoud: In het komende half uur: Korte introductie; Rotterdamse haven, Havenbedrijf Rotterdam en pijpleidingen Deltaplan

Nadere informatie

Wereldklasse doen! Havenbedrijf Rotterdam. Henk de Bruijn 25 september 2013. Copyright - Port of Rotterdam

Wereldklasse doen! Havenbedrijf Rotterdam. Henk de Bruijn 25 september 2013. Copyright - Port of Rotterdam Wereldklasse doen! Havenbedrijf Rotterdam Henk de Bruijn 25 september 2013 1 Haven- en industriegebied + 2 Havengebieden Maasvlakte Waal-/Eemhaven Europoort Botlek 3 Haven in cijfers Rotterdamse haven

Nadere informatie

Port of Rotterdam. Ports and Hinterland congres 2012 5-12-2012

Port of Rotterdam. Ports and Hinterland congres 2012 5-12-2012 Port of Ports and Hinterland congres 2012 Emile Hoogsteden Directeur Containers, Breakbulk & Logistics 1 2 1 Port of Agenda Havenvisie 2030 Containeroverslag (t/s en achterlandvolume) Modal split Marktaandeel

Nadere informatie

HAVENBEDRIJF ROTTERDAM N.V.

HAVENBEDRIJF ROTTERDAM N.V. HAVEN IN CIJFERS Goederenoverslag Totale goederenoverslag in Rotterdam, 2010-2010 Agribulk 8,4 8,3 10,4 IJzererts en schroot 39,8 23,3 44,0 Kolen 24,1 24,8 28,6 Overig massagoed, droog 12,3 10,2 12,0 Subtotaal

Nadere informatie

MIRT - Verkenning Antwerpen Rotterdam VISIE

MIRT - Verkenning Antwerpen Rotterdam VISIE MIRT - Verkenning Antwerpen Rotterdam VISIE 2010-2020 POSITIONERING DELTALANDSCHAP 2010 BESTAANDE TOEKOMST DELTALANDSCHAP 2010-2020 STRUCTUURBEELD DELTALANDSCHAP 2020 POSITIONERING STEDELIJKE DELTA 2010

Nadere informatie

Dick Gilhuis CCO Zeeland Seaports

Dick Gilhuis CCO Zeeland Seaports Dick Gilhuis CCO Zeeland Seaports Welkom in Zeeland! 1. Zeeland Seaports 2. De rol van familiebedrijven in de Zeeuwse zeehavens 3. De bereikbaarheid van de Zeeuwse zeehavens: 1. Optimaliseren Spoorontsluiting

Nadere informatie

SCHONE SCHEEPVAART VISIE 2030 EN ACTIEPLAN TOT 2021

SCHONE SCHEEPVAART VISIE 2030 EN ACTIEPLAN TOT 2021 SCHONE SCHEEPVAART VISIE 2030 EN ACTIEPLAN TOT 2021 2 INTRODUCTIE VISIE TRENDS EN ONTWIKKELINGEN DIT DOEN WE NU VISIE + ACTIES AFKORTINGEN EN LITERATUURLIJST Voorwoord Als Havenmeester, burger en moeder

Nadere informatie

MAASVLAKTE 2 IN GEBRUIK

MAASVLAKTE 2 IN GEBRUIK MAASVLAKTE 2 IN GEBRUIK LESBRIEF VOORTGEZET ONDERWIJS BOVENBOUW HAVO/VWO ANTWOORDEN DE HAVEN VAN ROTTERDAM Heel veel goederen die we gebruiken komen uit het buitenland. Het grootste deel komt via de haven

Nadere informatie

Maarten Nouwen Projectmanager

Maarten Nouwen Projectmanager 25-11-2014 Amsterdam Cruise Port De cruise business, een kansrijke groeimarkt 1 Maarten Nouwen Projectmanager 2 1 Agenda Amsterdam Cruise Port Trends & ontwikkelingen Rivercruise Wensen en behoeften Rol

Nadere informatie

MAASVLAKTE 2 IN GEBRUIK

MAASVLAKTE 2 IN GEBRUIK MAASVLAKTE 2 IN GEBRUIK LESBRIEF VOORTGEZET ONDERWIJS BOVENBOUW HAVO/VWO OPDRACHTEN DE HAVEN VAN ROTTERDAM Heel veel goederen die we gebruiken komen uit het buitenland. Het grootste deel komt via de haven

Nadere informatie

MEERLAAGS LEGGEN. Sjaak Verburg Themabijeenkomst (Kennistafel) Buisleidingen, 19 april 2016

MEERLAAGS LEGGEN. Sjaak Verburg Themabijeenkomst (Kennistafel) Buisleidingen, 19 april 2016 MEERLAAGS LEGGEN Sjaak Verburg Themabijeenkomst (Kennistafel) Buisleidingen, Even voorstellen Sjaak Verburg: Havenbedrijf Rotterdam N.V. Programmamanager K&L Business developer Energie en Procesindustrie

Nadere informatie

Blue Ports - waterknooppunten

Blue Ports - waterknooppunten 1 Blue Ports - waterknooppunten B E R E I K B A A R, D U U R Z A A M E N L E E F B A A R B A RT BOUWENS 1 5 O K TO B E R 2 0 1 0 W W W. M O V A R E S. N L / W A T E R Onze ruimte onder druk? 2 Oorzaak:

Nadere informatie

WELKOM IN ROTTERDAM! Regio West-Brabant en het Havenschap Moerdijk te gast bij Havenbedrijf Rotterdam N.V. Maasvlakte, 11 september 2015

WELKOM IN ROTTERDAM! Regio West-Brabant en het Havenschap Moerdijk te gast bij Havenbedrijf Rotterdam N.V. Maasvlakte, 11 september 2015 WELKOM IN ROTTERDAM! Regio West-Brabant en het Havenschap Moerdijk te gast bij Havenbedrijf Rotterdam N.V. Maasvlakte, 11 september 2015 1 PROVINCIE BRABANT BELANGRIJK VOOR ROTTERDAM! Rotterdam-Noord-Brabant:

Nadere informatie

SCHEEPVAART OP DE WESTERSCHELDE. 23 Maart 2016

SCHEEPVAART OP DE WESTERSCHELDE. 23 Maart 2016 SCHEEPVAART OP DE WESTERSCHELDE Een duurzame toekomst Ir. Thijs de Boer 23 Maart 2016 2 Introductie Beroepsvaart Visserij Recreatie (vaart) Toerisme Veerdiensten Binnenvaart Natuurlijk systeem Omgeving

Nadere informatie

Factsheet Nieuwe grote zeesluis

Factsheet Nieuwe grote zeesluis Factsheet Nieuwe grote zeesluis Tal van Nederlandse en Europese consumenten en bedrijven maken dagelijks gebruik van goederen en grondstoffen die door het Amsterdamse sluizencomplex binnenkomen: energieproducten

Nadere informatie

Jaarmonitor goederenvervoer

Jaarmonitor goederenvervoer Jaarmonitor goederenvervoer Goederenvervoer blijft groeien in 2018 In 2018 werd 1,71 miljard ton goederen vanuit, naar en in Nederland vervoerd. Dit was een stijging van 1,2 procent in vergelijking met

Nadere informatie

Ruimte voor ontwikkeling

Ruimte voor ontwikkeling Ruimte voor ontwikkeling Ruimte voor ontwikkeling Offshorehaven bij uitstek De internationale zeehaven van Den Helder biedt een zee aan ruimte en mogelijkheden. Het is de thuisbasis voor een groeiend aantal

Nadere informatie

Bronnenlijst Monitor Logistiek & Goederenvervoer

Bronnenlijst Monitor Logistiek & Goederenvervoer Bronnenlijst Monitor Logistiek & Goederenvervoer Bron Naam figuur / tabel publicatie Indicator Publicatiejaar (jaar van toegang) Link (indien mogelijk) A.1 CBS Vervoerd gewicht door beroeps- en eigen vervoer

Nadere informatie

Branche Update: Container terminals

Branche Update: Container terminals Branche Update: Container terminals Economisch Bureau Sector & Commodity Research Nadia Menkveld +31 206 286441 Concurrentiepositie haven van belang voor terminal Hoewel de overslag in de haven van Rotterdam

Nadere informatie

Klaar voor de toekomst!

Klaar voor de toekomst! Klaar voor de toekomst! Den Haag Rotterdam Dordrecht Moerdijk Zierikzee Voorwoord Breda Middelburg Vlissingen Goes Bergen op Zoom Roosendaal De politiek heeft na een uitgebreide verkenning besloten om

Nadere informatie

JAARVERSLAG HAVENBEDRIJF AMSTERDAM Volle kracht vooruit

JAARVERSLAG HAVENBEDRIJF AMSTERDAM Volle kracht vooruit JAARVERSLAG HAVENBEDRIJF AMSTERDAM 2016 Volle kracht vooruit Inhoudsopgave 2 Algemeen Voorwoord directie 3 Profiel Havenbedrijf Amsterdam 6 De markt 9 Volle kracht vooruit 16 Waarde Hoe creëren we waarde

Nadere informatie

Scheepsbouw in de Delta Sterk in Techniek en Logistiek. Sjef van Dooremalen 12 maart 2012

Scheepsbouw in de Delta Sterk in Techniek en Logistiek. Sjef van Dooremalen 12 maart 2012 Scheepsbouw in de Delta Sterk in Techniek en Logistiek Sjef van Dooremalen 12 maart 2012 1 Inhoud 1. Sterk in de Cluster 2. Belangrijk in de Delta 3. Voorop in kennis en innovatie 4. Logistiek en Techniek

Nadere informatie

zeeland seaports ...en het belang van het spoor Dick Gilhuis Commercieel Directeur 15 februari 2012

zeeland seaports ...en het belang van het spoor Dick Gilhuis Commercieel Directeur 15 februari 2012 zeeland seaports...en het belang van het spoor Dick Gilhuis Commercieel Directeur 15 februari 2012 Inhoud 1. Overslag 2011 zeevaart 2. Modal split 3. Herkomst en bestemming 4. Spoorinfrastructuur 5. Transittijden

Nadere informatie

volgens HbR zelfs verder Rotterdam

volgens HbR zelfs verder Rotterdam Heel Rijnmond één grote keten? Havenbedrijf Rotterdam Sandra Prenger 1 Heel Rijnmond industrial area logistics hub metropolitan area distribution volgens HbR zelfs verder Rotterdam Inhoud Havenvisie 2030

Nadere informatie

De Rotterdamse haven en het achterland. Havenvisie 2030 en achterlandstrategie. Ellen Naaykens

De Rotterdamse haven en het achterland. Havenvisie 2030 en achterlandstrategie. Ellen Naaykens De Rotterdamse haven en het achterland Havenvisie 2030 en achterlandstrategie Ellen Naaykens Havenbedrijf Rotterdam N.V. Movares symposium 29 november 2011 Inhoud Profiel haven Rotterdam Ontwerp Havenvisie

Nadere informatie

Voorop in de ontwikkeling van multimodale ketenregie

Voorop in de ontwikkeling van multimodale ketenregie Voorop in de ontwikkeling van multimodale ketenregie Overseas Logistics Multimodal Inland Locations Supply Chain Solutions Advanced logistics for a smaller world Als het gaat om het optimaal beheersen

Nadere informatie

De Zeeuwse haven LADINGEN 2007 DE MOTOR VAN DE ECONOMIE

De Zeeuwse haven LADINGEN 2007 DE MOTOR VAN DE ECONOMIE De Zeeuwse haven DE MOTOR VAN DE ECONOMIE De motor van de regionale economie Wist u dat Zeeland Seaports, het havengebied van Borsele, Terneuzen en Vlissingen het derde grootste havengebied van Nederland

Nadere informatie

Tarieventabel Zeehavengeld 2016

Tarieventabel Zeehavengeld 2016 Tarieventabel Zeehavengeld 2016 Definities a) Lijndienst Van een Lijndienst is sprake als aan alle volgende voorwaarden wordt voldaan: 1) Het Zeeschip vaart in overeenstemming met de door de Cliënt aan

Nadere informatie

MAASVLAKTE 2 IN GEBRUIK

MAASVLAKTE 2 IN GEBRUIK MAASVLAKTE 2 IN GEBRUIK LESBRIEF VOORTGEZET ONDERWIJS ONDERBOUW OPDRACHTEN DE ROTTERDAMSE HAVEN GROEIT! Heel veel goederen die we gebruiken komen uit het buitenland. Het grootste deel komt via de haven

Nadere informatie

Naam HAVEN ROTTERDAM import en export

Naam HAVEN ROTTERDAM import en export Naam HAVEN ROTTERDAM import en export Als er één plek is die duidelijk maakt waarom Nederland in de moderne tijd zo n belangrijk handelsland is, dan is het Rotterdam wel. De haven ligt in de delta van

Nadere informatie

MV2 en de toekomst van de haven Een alternatieve visie op Rotterdam

MV2 en de toekomst van de haven Een alternatieve visie op Rotterdam MV2 en de toekomst van de haven Een alternatieve visie op Rotterdam Gérard Brockhoff Adstrat Adstrat Consulting, 1 Skyline Rotterdam, Ronald Tilleman Havenvisie 2050 (concurrentiepositie) Waarom is Rotterdamse

Nadere informatie

Container Terminal Doesburg Presentatie

Container Terminal Doesburg Presentatie Container Terminal Doesburg Presentatie Container Terminal Rotra Familiebedrijf 4de generatie 860 medewerkers Koninklijk Actief in logistiek sinds 1909 Onberispelijk gedrag van het management Financieel

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 3243 Vragen van het lid

Nadere informatie

Corneel Geerts Transportgroup. Our driving force is people!

Corneel Geerts Transportgroup. Our driving force is people! Our driving force is people! Logistic services, international road haulage, groupage & full loads, intermodal transport road & rail, warehousing & distribution in Europe, costum clearance & export documents.

Nadere informatie

Portbase Terminal en Depot Selector

Portbase Terminal en Depot Selector Portbase Terminal en Depot Selector Services Portbase verbindt alle partijen in de logistieke ketens van de Nederlandse havens. Via het Port Community System faciliteert Portbase datadeling tussen bedrijven

Nadere informatie

Vanuit Nederland de hele wereld over. Continenten verbonden. Personally worldwide.

Vanuit Nederland de hele wereld over. Continenten verbonden. Personally worldwide. Vanuit Nederland de hele wereld over. Continenten verbonden. Personally worldwide. Wij staan voor u klaar. Wereldwijd. Al sinds 1921 vervoeren wij goederen voor onze klanten over de gehele wereld. Van

Nadere informatie

Eindexamen aardrijkskunde vwo 2006-II

Eindexamen aardrijkskunde vwo 2006-II Vervoer en ruimtelijke inrichting Opgave 4 Het Project Mainportontwikkeling Rotterdam bron 4 Den Haag Rotterdam Legenda: zandwinningsgebied landaanwinningsgebied (Tweede Maasvlakte) haven- en industriegebied

Nadere informatie

Jaarverslag project GeurinZicht 2016

Jaarverslag project GeurinZicht 2016 Jaarverslag project GeurinZicht 2016 Het enose netwerk in de Amsterdamse haven Inleiding In het jaarverslag van het enose-project Geurinzicht worden de resultaten en ontwikkelingen van het jaar 2016 beschreven.

Nadere informatie

Totaal massagoed 296,0 292,3 285,9. Containers 121,3 125,4 123,6

Totaal massagoed 296,0 292,3 285,9. Containers 121,3 125,4 123,6 2013 2012 2011 IJzererts en schroot 35,9 32,7 37,4 Kolen 30,7 25,3 26,7 Agribulk 10,3 8,1 9,9 Overig massagoed, droog 12,3 12,0 13,3 Subtotaal massagoed, droog 89,2 78,1 87,3 Ruwe aardolie 91,1 98,3 92,8

Nadere informatie

25 jaar bewegen rond de luchthaven

25 jaar bewegen rond de luchthaven 25 jaar bewegen rond de luchthaven Peter Joustra Senior Projectleider 13 november 2015 @peter_joustra #SADC_NL Outline 1. SADC : organisatie en scope. 2. Van 1987 tot heden: de ontwikkeling van luchthaven

Nadere informatie

KRUISBESTUIVINGEN TUSSEN LUCHT EN ZEEHAVEN

KRUISBESTUIVINGEN TUSSEN LUCHT EN ZEEHAVEN KRUISBESTUIVINGEN TUSSEN LUCHT EN ZEEHAVEN Dick van Damme Lector Logistiek Hogeschool van Amsterdam Terneuzen 3 september 2015 AGENDA 1. Ontwikkelingen lucht- en zeehaven 2. Uitdagingen en strategierichtingen

Nadere informatie

Alternatieve energiebronnen en gevolgen voor de haven Havendebat, 2 november 2017, Coby van der Linde

Alternatieve energiebronnen en gevolgen voor de haven Havendebat, 2 november 2017, Coby van der Linde Alternatieve energiebronnen en gevolgen voor de haven Havendebat, 2 november 2017, Coby van der Linde Plan De veranderingen in de internationale oliemarkten Gevolgen voor ARA, rol van energiehub Energietransitie,

Nadere informatie

Project Uitvoering Wachtplaatsenbeleid binnenvaart

Project Uitvoering Wachtplaatsenbeleid binnenvaart Project Uitvoering Wachtplaatsenbeleid binnenvaart Betty de Keizer, Nautische Sector/ afdeling Beleid 7 oktober 2009, Amsterdam Haven Amsterdam is een bedrijf van de gemeente Amsterdam Inhoud presentatie

Nadere informatie

Bijlage 1 bij de Verordening Haven- en Kadegelden Tarieventabel Zeehavengeld 2015, als bedoeld in artikel 1.6, eerste lid

Bijlage 1 bij de Verordening Haven- en Kadegelden Tarieventabel Zeehavengeld 2015, als bedoeld in artikel 1.6, eerste lid Bijlage 1 bij de Verordening Haven- en Kadegelden 2014 Tarieventabel Zeehavengeld 2015, als bedoeld in artikel 1.6, eerste lid a. Lijndienst Van een Lijndienst is sprake als aan alle volgende voorwaarden

Nadere informatie

5.8. Boekverslag door F woorden 23 februari keer beoordeeld. Aardrijkskunde. 1. Geografische ligging. Centraal

5.8. Boekverslag door F woorden 23 februari keer beoordeeld. Aardrijkskunde. 1. Geografische ligging. Centraal Boekverslag door F. 1360 woorden 23 februari 2002 5.8 214 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde 1. Geografische ligging Centraal Antwerpen heeft de beste ligging als haven in Europa. Wat betreft de ligging

Nadere informatie

4ECONOMISCHE POORTEN

4ECONOMISCHE POORTEN 4ECONOMISCHE POORTEN 73 Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) selecteert vijf poorten: de zeehavens Antwerpen, Gent, Zeebrugge en Oostende (in samenhang met de regionale luchthaven van Oostende)

Nadere informatie

MIRT- onderzoek goederenvervoercorridor Oost. Tiel 18 mei 2016 Programma manager: Zuhal Gül

MIRT- onderzoek goederenvervoercorridor Oost. Tiel 18 mei 2016 Programma manager: Zuhal Gül MIRT- onderzoek goederenvervoercorridor Oost Tiel 18 mei 2016 Programma manager: Zuhal Gül Vraagstelling MIRT onderzoek 1. Kansen/belemmeringen voor optimalisatie (t.b.v bereikbaarheid en concurrentiekracht)

Nadere informatie

AHOY ROTTERDAM 29, &

AHOY ROTTERDAM 29, & AHOY ROTTERDAM 29,30 11 2016 & 1 12 2016 www.easyfairs.com/transport-nl DE BEURZEN TRANSPORT, LOGISTIEK & DISTRIBUTIE Netwerken op Europees niveau Onze beurzen staan bekend als de meest effectieve manier

Nadere informatie

Dutch Data Center Association presenteert jaarlijks onderzoek

Dutch Data Center Association presenteert jaarlijks onderzoek Dutch Data Center Association presenteert jaarlijks onderzoek Economie "Always On" dankzij Nederlandse datacenters Brancheorganisatie Dutch Data Center Association (DDA) presenteert vandaag haar rapport

Nadere informatie

WELKOM IN ROTTERDAM THEMA: MARITIEME INDUSTRIE

WELKOM IN ROTTERDAM THEMA: MARITIEME INDUSTRIE WELKOM IN ROTTERDAM Rik Dalmeijer Gebiedsmanager Dordrecht Inland Seaport September 2016, Bezoek Drechtraad aan Rotterdam THEMA: MARITIEME INDUSTRIE Rik Dalmeijer Gebiedsmanager Dordrecht Inland Seaport

Nadere informatie

Samenwerking in de Delta. Jaap Jelle Feenstra Hoofd Public Affairs HbR 29 nov 2012

Samenwerking in de Delta. Jaap Jelle Feenstra Hoofd Public Affairs HbR 29 nov 2012 Samenwerking in de Delta. Jaap Jelle Feenstra Hoofd Public Affairs HbR 29 nov 2012 Haven- en Industrie Complex = HIC Mainport Rotterdam incl Dordrecht + Waal-/Eemhaven 1 Containers Shortsea Forest products

Nadere informatie

Westelijke Dordtse Oever

Westelijke Dordtse Oever Westelijke Dordtse Oever Ruimte voor bijzondere ondernemers: 1.000 hectare, 900 bedrijven en 14.000 arbeidsplaatsen www.distriparkdordrecht.nl www.westelijkedordtseoever.nl www.investerenindordrecht.nl

Nadere informatie

Ronde tafel Havenvisie 2030

Ronde tafel Havenvisie 2030 Ronde tafel Havenvisie 2030 Strategische connectiviteit: nieuw Aanpak perspectief voor de waardering van de Amsterdamse scenarioworkshop haven Bart Kuipers Rotterdam stad+haven M.m.v. Dr. M. Nijdam, Prof.dr.

Nadere informatie

De haven van Oostende, energie haven

De haven van Oostende, energie haven De haven van Oostende, energie haven Evy Copejans Vlaams Instituut voor de Zee De haven van Oostende is een kleine maritieme haven, gelegen in één van de grootste en belangrijkste havengebieden ter wereld,

Nadere informatie

A merger of equals. Havenbedrijf Gent en Zeeland Seaports. Daan Schalck, CEO Havenbedrijf Gent

A merger of equals. Havenbedrijf Gent en Zeeland Seaports. Daan Schalck, CEO Havenbedrijf Gent A merger of equals Havenbedrijf Gent en Zeeland Seaports Daan Schalck, CEO Havenbedrijf Gent Fusieovereenkomst, aandeelhoudersovereenkomst en statuten ingediend Start van het openbare besluitvormingstraject

Nadere informatie

EUROPA S NR. 1 KNOOPPUNT VAN CONTAINER- STROMEN

EUROPA S NR. 1 KNOOPPUNT VAN CONTAINER- STROMEN EUROPA S NR. 1 KNOOPPUNT VAN CONTAINER- STROMEN DEEPSEA- EN FEEDERSERVICES Hutchison Ports ECT Delta en Hutchison Ports ECT Euromax zijn multi-user terminals. Elke rederij is hier verzekerd van maximale

Nadere informatie

Economische betekenis cruise- en ferryvaart in het Amsterdam Noordzeekanaal gebied Samenvatting

Economische betekenis cruise- en ferryvaart in het Amsterdam Noordzeekanaal gebied Samenvatting Economische betekenis cruise- en ferryvaart in het Amsterdam Noordzeekanaal gebied Samenvatting In opdracht van Stichting Amsterdam Cruise Port 14 oktober 2004 Projectnummer T13.4.013 ZKA Consultants &

Nadere informatie

Connecting the energy

Connecting the energy Connecting the energy Zonne-energie gratis laten gebruiken Energie besparen Softs concept. Een uniek idee Al jaren wordt er gesproken over verduurzaming. Maar woorden omzetten in daden is waar veel initiatieven

Nadere informatie

Zuidwest-Nederland Een geweldige plek om zaken te doen

Zuidwest-Nederland Een geweldige plek om zaken te doen Zuidwest-Nederland Een geweldige plek om zaken te doen Zuidwest-Nederland omvat de provincie Zeeland en het westen van de provincie Noord-Brabant. Als veelbelovende regio met ongeveer 100.000 bedrijven

Nadere informatie

i F jnm azi z g ne n tw erk k vo v o o r o bou o w log o ist s i t ek, k k e n lpun u t n e t n n en n ni n euw e ui u td t aging n en

i F jnm azi z g ne n tw erk k vo v o o r o bou o w log o ist s i t ek, k k e n lpun u t n e t n n en n ni n euw e ui u td t aging n en Fijnmazig netwerk voor bouwlogistiek, knelpunten en nieuwe uitdagingen, NVB congres, Kampen 1 Inhoud Inleiding Marktbeschrijving bouwmaterialen, trends en ontwikkelingen Positie van binnenvaart en binnenhavens

Nadere informatie

Onze activiteiten. Ons businessmodel

Onze activiteiten. Ons businessmodel Onze activiteiten Om onze missie 'Connecting the Netherlands' efficiënt en effectief uit te voeren, hebben we onze kernactiviteiten ondergebracht in vier business areas: Aviation, Consumer Products & Services,

Nadere informatie

Zeeland Seaports groeit tegen verdrukking in

Zeeland Seaports groeit tegen verdrukking in Zeeland Seaports groeit tegen verdrukking in Maritiem Nederland #5 juni 2012 Economie 25 Als alternatief voor het onder water zetten van de Hedwigepolder had staatssecretaris Henk Bleker een gebied van

Nadere informatie

A15 Corridor. Conclusies A15. 4. De A15 is dé verbindingsschakel tussen vier van de tien Nederlandse logistieke hot spots i.c.

A15 Corridor. Conclusies A15. 4. De A15 is dé verbindingsschakel tussen vier van de tien Nederlandse logistieke hot spots i.c. A15 Corridor Conclusies A15 1. Een gegarandeerde doorstroming van het verkeer op de A15 is noodzakelijk voor de continuïteit en ontwikkeling van de regionale economie rond de corridor en voor de BV Nederland.

Nadere informatie

Port Waste Catch Innovatiever. Schoner. Duurzamer. Make it happen.

Port Waste Catch Innovatiever. Schoner. Duurzamer. Make it happen. Port Waste Catch Innovatiever. Schoner. Duurzamer. Make it happen. Het Havenbedrijf Rotterdam wil investeren in de vermindering van de plastic soep. Samen met andere partijen gaan we de mogelijkheid onderzoeken

Nadere informatie

Vrijwel allen hier aanwezig hebben daar een bijdrage groot of klein aan geleverd. Daarom aan iedereen: Veel dank!

Vrijwel allen hier aanwezig hebben daar een bijdrage groot of klein aan geleverd. Daarom aan iedereen: Veel dank! - LET OP: ALLEEN HET GESPROKEN WOORD GELDT - Openingswoord Locoburgemeester Gehrels bij de ondertekening verzelfstandiging Haven Amsterdam op donderdag 21 maart 2013 Dames en heren, Excellentie, Het is

Nadere informatie

Chinese aanwezigheid in de Rotterdamse haven

Chinese aanwezigheid in de Rotterdamse haven Economie CHINA NU Tekst: Judith van de Bovenkamp Chinese aanwezigheid in de Rotterdamse haven De eerste Chinezen in Nederland vestigden zich in 1911 in de Rotterdamse wijk Katendrecht. Zij werden vooral

Nadere informatie

ROTTERDAM BIOPORT. Frans Jan Hellenthal Business Developer Havenbedrijf Rotterdam 8 december 2011

ROTTERDAM BIOPORT. Frans Jan Hellenthal Business Developer Havenbedrijf Rotterdam 8 december 2011 ROTTERDAM BIOPORT Frans Jan Hellenthal Business Developer Havenbedrijf Rotterdam 8 december 2011 Havenbedrijf Rotterdam N.V. Structuur: Overheids-N.V., aandeelhouders: de gemeente (70%) en het Rijk (30%)

Nadere informatie

Rotterdam en de kracht van het achterland. Oss, 6 april 2011

Rotterdam en de kracht van het achterland. Oss, 6 april 2011 Rotterdam en de kracht van het achterland Oss, 6 april 2011 Inhoud Containerontwikkeling Rotterdam Achterlandstrategie Logistiek knooppunten 2 Ontwikkeling overslagvolume 30 2008 2009 2010 25 20 15 10

Nadere informatie

De economie van de luchtvaart; waarde voor Eindhoven? Presentatie BVM 2 25 augustus 2018, Knegsel Dr Walter J.J. Manshanden

De economie van de luchtvaart; waarde voor Eindhoven? Presentatie BVM 2 25 augustus 2018, Knegsel Dr Walter J.J. Manshanden De economie van de luchtvaart; waarde voor Eindhoven? Presentatie BVM 2 25 augustus 2018, Knegsel Dr Walter J.J. Manshanden Ontwikkeling aantal passagiers, 2008-16 Landen EU > 50 miljoen pax in 2016 Aantal

Nadere informatie

2.Hoe hangen vervoerstromen, transportketens en transportnetwerken met elkaar samen?

2.Hoe hangen vervoerstromen, transportketens en transportnetwerken met elkaar samen? Samenvatting door een scholier 999 woorden 24 juli 2005 6,7 43 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdstuk 1: Vervoer en de ruimtelijke aspecten daarvan 1.Hoe verklaar je vervoersstromen? Vervoer en transport

Nadere informatie

Amsterdamse haven en innovatie

Amsterdamse haven en innovatie Amsterdamse haven en innovatie 26 september 2011, Hoge School van Amsterdam Haven Amsterdam is een bedrijf van de gemeente Amsterdam Oostelijke handelskade (huidige situatie) Oostelijke handelskade (oude

Nadere informatie

Montferland. Voorwoord

Montferland. Voorwoord Montferland R U I M T E V O O R O N D E R N E M E N! Rob Visser, wethouder Economische Zaken Voorwoord De gemeente Montferland beschouwt werkgelegenheid als de motor van onze maatschappij. Het scheppen

Nadere informatie

sneller slimmer schoner Jaarverslag 2018

sneller slimmer schoner Jaarverslag 2018 sneller slimmer schoner Inhoudsopgave Kerncijfers 2018 Bericht van de directie Sneller, slimmer, schoner Bericht Voorzitter Raad van Commissarissen Duurzame batterij voor stad en regio Profiel, visie en

Nadere informatie