9 oplossingen voor de toekomst van onze sociale zekerheid. Een visie op de toekomst van onze sociale zekerheid. Bart BUYSSE, Directeur-generaal

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "9 oplossingen voor de toekomst van onze sociale zekerheid. Een visie op de toekomst van onze sociale zekerheid. Bart BUYSSE, Directeur-generaal"

Veerle van Doorn
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 9 oplossingen voor de toekomst van onze sociale zekerheid Een visie op de toekomst van onze sociale zekerheid. Bart BUYSSE, Directeur-generaal

2 Overzicht I. Back to basics II. Tendenzen III. Oplossingen 2

3 I. Back to basics 3

4 1. Sociale zekerheid vs. sociale bijstand Inkomensbescherming bij sociale risico s Ziekte, ongeval, verlies van werk, ouderdom sociale zekerheid Armoedebestrijding Middelentoets bijstand Herverdeling Onderwijs, arbeidsmarkt 4

5 2. Verzekering vs. solidariteit Maatschappelijk draagvlak sociale zekerheid evenwicht: Verzekering Link bijdragen - prestaties Risicospreiding Solidariteit (herverdeling) Onbeperkte bijdragen vs. geplafoneerde uitkeringen Vervangingsratio s Systematische optrekking minima (armoedebestrijding) Gelijkgestelde dagen Blijvende uitbreiding opdrachten: tijdskrediet, loopbaanonderbreking Solidariteit > verzekering waar ligt de grens? 5

6 Hoge vervangingsratio en lage degressiviteit 6

7 Verzekering vs. solidariteit 7

8 België = grote herverdeler 8

9 3. Leeft de sociale zekerheid boven haar stand? Financiering via sociale bijdragen werkgevers en werknemers + paritair beheer Uitbouw (meer uitgaven) o.b.v. groei in trente glorieuses ( ) Lasten op arbeid weegt op competitiviteit bedrijven in globaliserende wereld Overheid als derde betaler: staatstoelagen en alternatieve financiering => derde partij aan tafel! Responsabilisering sociale partners en politiek Performantie? (input vs. output) 9

verzorging Ziekte- en invaliditeitsuitkeringen RVA

10 Uitgaven: een grote hap uit het budget 2018 Globaal budget Totaal werknemers Pensioenen Overdrachten voor geneeskundige verzorging Ziekte- en invaliditeitsuitkeringen RVA Beroepsrisico's 72,1 mia 28 mia 23,7 mia 8,6 mia 7,5 mia 0,6 mia % van bbp 16,4% 10

11 Inkomsten: de financieringsbronnen VERDELING VAN DE ONTVANGSTEN VAN DE SOCIALE ZEKERHEID VAN DE WERKNEMERS (2018) Alternatieve financiering 17,3% Andere 3,3% Toelagen van de overheden 8,0% Bijdragen 71,3% 11

12 Uitgaven > inkomsten uit bijdragen Bijdragen werkgevers en werknemers volstaan niet meer 12

13 II. Tendenzen 13

14 Sociale Zekerheid 1. The times they are changing Vertraagde economische groei sinds jaren 70 Crisis na crisis Sociale zekerheid als stabilisator Emancipatie en individualisering Eéninkomensgezin tweeverdienersgezin Nieuwe sociale risico s: combinatie arbeid/gezin, echtscheidingen, éénoudergezin Verlies aan vertrouwen in overheid als verzekeraar Minder behoefte aan collectieve verzekering, maatwerk Naast collectieve ook eigen verantwoordelijkheid (bv. 2e en 3e pensioenpijler) 14

15 2. Vergrijzing jaagt de kosten omhoog Afhankelijkheidsratio: actieven (inkomsten) / gepensioneerden (uitgaven) 15

16 3. Sociale zekerheid hinkt achterop Later starten, vroeger stoppen met werken én leven langer 16

17 4. Ongewenste gevolgen (te) genereuze sociale zekerheid Oneigenlijk gebruik => batterij aan controlemaatregelen Moeilijke activering Actieve welvaartstaat? Flexicurity en zelfredzaamheid? Nood aan cultuuromslag 17

18 Arbeidsmarkt 1. Verstoring werking arbeidsmarkt Passiviteit en hoge lasten => kapitalisering/automatisering arbeid 18

19 2. Krapte en mismatch Grote jobcreatie ( : jobs - NBB), vnl. in profit Stijgende vacaturegraad (oningevulde vacatures!), > 1/3 vereist geen ervaring of specifiek diploma 19

20 3. Daling werkloosheid > werklozen, ook daling langdurige werkloosheid (> 2 jaar) Daling (jeugd)werkloosheid, stijging werkgelegenheidsgraad

21 4. Lage werkgelegenheids- en activiteitsgraad Employment rate = employed population of working age Activity rate = employed + unemployed people population of working age Werkzaamheidsgraad en potentiële arbeidsreserve, opgesplitst naar socio-demografische kenmerken (Vlaanderen, 2016) (Bron: ADSEI, bewerking steunpunt Werk) Werkzaamheidsgraad Extra 21

22 4. Lage werkgelegenheids- en activiteitsgraad Probleem kwaliteit arbeid 22

23 7. Sociale zekerheid en arbeidsmarkt onder druk 23

24 III. Oplossingen 24

25 Welke sociale zekerheid willen we? Eenvoudig, transparant Performant, eigentijds Billijk, duurzaam Evenwicht Inkomsten en uitgaven Solidariteit en verzekering Collectieve en eigen verantwoordelijkheid Efficiënte, activerende sociale zekerheid & dynamische, moderne, inclusieve arbeidsmarkt 25

26 Aanpak Sociaal pact Overheid en sociale partners Gedragen door alle sociaal verzekerden: actieven en inactieven, sterke en zwakke schouders, alle generaties Coherent over verschillende uitkeringscategorieën 26

27 Hoe? 1. Sociale zekerheid bij de tijd brengen Adequate bescherming Afdoende maar betaalbaar Duurzaam (economische, demografische factoren) Vereenvoudiging Terug naar oorspronkelijke risico s? Procentueel of forfaitair? Individualisering vs. gezinsmodulering Harmonisering/toenadering Loontrekkende, ambtenaren, zelfstandigen Gemengde loopbanen, professionele mobiliteit Digitale mogelijkheden Opportuniteiten benutten E-government 27

28 2. Evenwicht herstellen Basis: verzekering (link bijdragen - prestaties) + solidariteit Bovenop: voldoende vervangingsratio, mede door eigen verantwoordelijkheid Systeem beter bestand tegen externe schokken, spreiding van risico s en verantwoordelijkheden, repartitie en kapitalisatie 28

29 3. Werkgelegenheidsgraad opkrikken Flexible and reliable contractual arrangements Comprehensive lifelong learning strategies Effective active labour market policies Modern social security systems 29

3. Werkgelegenheidsgraad opkrikken Moderne, dynamische, inclusieve arbeidsmarkt Iedereen mee Werk = beste sociale bescherming, financiering en

30 3. Werkgelegenheidsgraad opkrikken Moderne, dynamische, inclusieve arbeidsmarkt Iedereen mee Werk = beste sociale bescherming, financiering en beperking uitgaven sociale zekerheid Activerende uitkeringssystemen Betere screening en heroriëntering Coherent activeringsbeleid over alle stelsels heen 30

31 3. Werkgelegenheidsgraad opkrikken Drempels verlagen = kansen geven Arbeidswetgeving actualiseren nieuwe noden, maatwerk, ruimte voor oplossingen Inloop- en transitietrajecten, experimenten Goedkope, kwalitatieve en flexibele kinderopvang Werkgevers: ruimer selecteren, kansen geven, investeren in mensen Werkzoekenden: ruimer zoeken, kansen nemen/grijpen Preventie Sociale innovatie (evenwicht mens & organisatie, mens & machine) Echte leercultuur => inzetbaarheid (E-)leerrekening (rugzakje)? Digitale tools/toegang rond vorming/kennis -> digital faciliteert leren Digitale kloof dichten 31

32 3. Werkgelegenheidsgraad opkrikken Digital readiness We scoren vrij goed Werkpunten: skills, internetgebruik, openbare diensten 32

GRAAD BEVOLKING België onderaan de rangschikking 7,9% van de

33 3. Werkgelegenheidsgraad opkrikken Vormingsinspanningen ONDERNEMINGEN BURGERS KOSTEN België 2,4% > 1,9% PARTICIPATIE- GRAAD BEVOLKING België onderaan de rangschikking 7,9% van de jarigen heeft een opleiding gevolgd in de 4 weken voorafgaand aan de enquête 33

34 3. Werkgelegenheidsgraad opkrikken Verklaring Groep van Tien Hoe transformatie en transitie sturen, faciliteren en begeleiden? Activering & heroriëntering Levenslang leren Inlooptrajecten & experimenten Onderwijs/ opleiding & skills ARBEIDSMARKT en DIGITALISERING Arbeidsmobiliteit en inclusiviteit Level playing field Toekomstgericht overleg Transitiepool 34

35 Rol sociale partners Beheerders sociale zekerheid Expertise Draagvlak Werk aan de winkel! 35

36 Bedankt voor uw aandacht! 36

Vergelijkbare documenten

Hoe heeft de sociale zekerheid de crisis doorstaan?

Hoe heeft de sociale zekerheid de crisis doorstaan? Hoe heeft de sociale zekerheid de economische crisis van 2009 en 2012 doorstaan? Die twee jaar bedraagt de economische groei respectievelijk -2,8% en