Auteur: drs. J.W.M. Theunissen Telefoonnummer: (0316) Onderwerp: Raadsbrief Handhavingsprogramma 2017 Datum:

Transcriptie

1 RAADSBRIEF Aan: Gemeenteraad Montferland Auteur: drs. J.W.M. Theunissen Telefoonnummer: (0316) Onderwerp: Raadsbrief Handhavingsprogramma 2017 Datum: Portefeuillehouder: Burgemeester de Baat Registratienummer: 17INT01319 Geachte gemeenteraad, Aanleiding Op 11 april 2017 heeft het college op basis van het Gemeentebreed integraal handhavingsbeleid 2013 en de onderliggende wetten het handhavingsjaarverslag 2016 en het handhavingsprogramma 2017 (fysieke leefomgeving) vastgesteld. Beide documenten worden u hierbij ter kennisgeving aangeboden. Het algemene beeld over 2016 is dat handhaving binnen de afzonderlijke taakvelden op het gebied van de fysieke leefomgeving kwalitatief goed is uitgevoerd. De geformuleerde doelstellingen zijn kwalitatief gerealiseerd en kwantitatief grotendeels gerealiseerd. Speerpunten uit het handhavingsprogramma 2016 hebben in de uitvoering ook voldoende aandacht gekregen. Zoals asbest, bouw- en sloopafval en toezicht op omgevingsvergunningen voor de activiteit bouwen. Investering in het toepassen van mediationvaardigheden in het voortraject heeft geleid tot beperking van het aantal handhavingsbesluiten en juridische procedures. Aanvullend op de toepassing van mediationvaardigheden door gemeentelijke medewerkers kunnen daarvoor in aanmerking komende gevallen worden voorgelegd aan buurtbemiddeling (Stichting Welcom) of in het kader van een juridische procedure t.b.v. mediation worden voorgelegd aan een onafhankelijke mediator. Met bijgevoegd jaarverslag en jaarprogramma wordt voldaan aan wettelijke criteria. Ervaringen van burgers worden in deze criteria niet meegenomen. Deze worden gemeten tijdens het organisatiebrede onderzoek klanttevredenheid. Overweging: De beperkte personele capaciteit en de voortgang van deregulering vragen om duidelijke prioritering. Voor het taakveld milieu betekent dit dat bedrijven met nauwelijks invloed op het milieu (A1) evenals in 2015 en 2016 niet worden gecontroleerd. Voor het taakveld bouwen en ruimtelijke ordening betekent dit dat de nadruk evenals in voorgaande jaren ligt op constructieve veiligheid, brandveiligheid en gezondheid. Ook zal de gemeente evenals in 2015 en 2016 in principe niet handhavend optreden in de zogenaamde `grensgeschillen` tussen buren onderling. Denk hierbij aan conflicten over tuinhuisjes, schuttingen en heggen. Dit is de primaire verantwoordelijkheid van de inwoners zelf. Waar nodig zal worden verwezen naar de mogelijkheden van buurtbemiddeling. Uitzonderingen op deze regel vormen het in gevaar komen van de constructieve veiligheid, brandveiligheid en gezondheid en/of indien de gemeente hierom wordt gevraagd door de bestuursrechter. Verder zal er (idem 2015 en 2016) niet worden gecontroleerd op: Afwijkingen in materialen/kleuren; Kleine aanbouwtjes; Bronbemaling; Drukvastheid grond; Gewijzigde indelingen (bijvoorbeeld kamerindeling/ramen). - 1 RAADSBRIEF

2 Het college heeft deze lijn twee jaar geleden al vastgesteld en nu (her)bevestigd. Consequenties Voorlopig geen. Het handhavingsprogramma 2017 is afgestemd op de begroting Vervolgtraject Het Gemeentebreed integraal handhavingsbeleid ( ) zal worden (geëvalueerd en) geactualiseerd. Dit proces zal worden opgestart in 2017 en in 2018 worden afgerond. Hierbij zal ook weer gekeken worden naar de prioritering van de werkzaamheden. Dat is dan ook het moment voor een eventuele discussie hierover, de opzet van bijgevoegd uitvoeringsprogramma leent zich hier minder voor. Tevens wordt (vooruitlopend) gekeken naar de (te) beperkt beschikbare personele capaciteit ten opzichte van de toegenomen werkzaamheden van cluster Handhaving. Dit doet zich vooral voor bij de werkzaamheden van onze BOA's. Denk hierbij o.a. aan de Drank- en Horecawet en het feit dat de politie zich op sommige taakvelden steeds vaker terug trekt en steeds meer naar de gemeente wordt gekeken om dit "verlies" op te vangen. In combinatie met de eveneens toegenomen agressie (met tweetallen surveilleren in plaats van alleen) leidt e.e.a tot de conclusie dat niet langer kan worden volstaan met de huidige beschikbare personele capaciteit. Met het oog op de meerjarenbegroting zal het college bij de kadernota hierover adviseren. Hoogachtend, Burgemeester en wethouders van Montferland de secretaris, de burgemeester, T.M.J.M. Evers mr. P. de Baat MPM - 2 RAADSBRIEF

3 Jaarverslag Handhaving Fysieke Leefomgeving Montferland 2016 Vastgesteld door het college van burgemeester en wethouders d.d Aangeboden aan de gemeenteraad op 2017

4 Inhoudsopgave Inleiding Milieu Bouwen en Ruimtelijke regels Brandpreventie APV (inclusief milieu buiten inrichtingen) en Drank en- Horecawet Toezicht bewoning..9 6 Overzicht personele capaciteit Conclusie

5 Inleiding Voor u ligt het jaarverslag met betrekking tot de handhaving op het gebied van de fysieke leefomgeving in de gemeente Montferland in Op grond van het handhavingsprogramma 2016 en het door de gemeenteraad vastgestelde Gemeentebreed integraal handhavingsbeleid 2013 worden handhavingstaken op het gebied van de fysieke leefomgeving integraal uitgevoerd. Dit jaarverslag is daarom eveneens integraal van karakter. Naast de verslaggeving over de verplicht gestelde onderwerpen, wordt tevens verslag uitgebracht over de overige op het gebied van de fysieke leefomgeving uitgevoerde handhavingstaken. Het jaarverslag verschaft inzicht in de mate waarin doelstellingen en taken wel of niet werden gerealiseerd en biedt als zodanig dus leermomenten. Het jaarverslag eindigt dan ook met een conclusie. 3

6 1 Milieu Op grond van artikel 5.2, lid 1, sub a van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) en artikel 18.2a van de Wet milieubeheer is het een taak van het bevoegd gezag om zorg te dragen voor de bestuursrechtelijke handhaving van alle bedrijven waarop de Wabo en de Wet milieubeheer van toepassing zijn. Het milieutoezicht betreft inrichtingen in de zin van de Wet milieubeheer. Binnen de gemeente Montferland wordt een 3-stappen handhavingstrategie gehanteerd die voldoet aan de kwaliteitseisen zoals genoemd in hoofdstuk 7 van het Besluit omgevingsrecht (hierna: Bor) en in hoofdstuk 10 van de Ministeriële regeling omgevingsrecht (hierna: Mor). Dit houdt in dat na een controle eerst een waarschuwingsbrief wordt verstuurd. Indien uit een hercontrole na de termijn genoemd in deze brief blijkt dat de overtreding niet is opgeheven wordt een vooraankondiging handhavend optreden verstuurd (last onder dwangsom of last onder bestuursdwang). Als hierop bij een volgende hercontrole na de termijn genoemd in de vooraankondiging blijkt dat de overtredingen nog niet zijn beëindigd wordt vervolgens een last onder dwangsom of een last onder bestuursdwang opgelegd. In spoedeisende gevallen kan de stap van een waarschuwingsbrief worden overgeslagen. Per 1 april 2013 worden bedrijven in de zwaarste categorieën bezocht door de milieucontroleurs die werkzaam zijn bij de Omgevingsdienst Achterhoek (hierna:oda) die dit toezicht voor de gemeente Montferland uitvoert. De ODA is een samenwerkingsverband van 10 Achterhoekse gemeenten en de Provincie Gelderland. De ODA is een uitwerking van afspraken die het Rijk, het IPO en de VNG in 2009 hebben gemaakt om de kwaliteit van milieuvergunningverlening en handhaving te verbeteren. van deze afspraken was het oprichten van regionale omgevingsdiensten, waarin de uitvoering van een bepaald minimum takenpakket (het basistakenpakket voor milieutaken) wordt ondergebracht. De bedrijven in de lichtere categorieën worden door de gemeentelijke milieucontroleur bezocht. Ook de juridische afhandeling van de milieu handhavingszaken blijft plaats vinden binnen de gemeente Montferland. Dit houdt in dat de ODA de waarschuwingsbrief opstelt en verstuurt, de eerste stap in het proces zoals omschreven in het Gemeentebreed integraal handhavingsbeleid 2013, maar dat de volgende stappen in dat proces (vanaf de vooraankondiging van handhavend optreden en verder) door de gemeente Montferland worden afgehandeld. In het handhavingsprogramma 2016 is uitgegaan van 1 volledige formatieplaats (excl. ODA) als het gaat om milieutoezicht. Hieronder wordt aangegeven hoeveel controles er in 2016 gepland zijn en hoeveel er gerealiseerd zijn: Milieutoezicht door de gemeente Montferland werkelijk programma Controles A1 0 0 Controles B1-agrarisch Controles B1-industrie 8 10 Controles B2-agrarisch Controles B2-industrie Controles B3-agrarisch 4 4 Controles B3-industrie Controles C2-agrarisch 0 0 Opleveringscontroles (nieuwe inrichting) 27 6 Ad Hoc controles (niet geplande controles; n.a.v klacht) Totaal

7 Milieutoezicht door de ODA werkelijk programma Controles B1 0 0 Controles B2 OBM Controles B2 Overig 0 0 Controles B3 OBM Controles B3 Overig 0 0 Controles C Controles C3-agrarisch 8 18 Controles B4 0 0 Controles B4 OBM 0 0 Controles C Controles D Opleveringscontroles (nieuwe inrichting) 1 18 Ad Hoc controles (niet geplande controles; n.a.v klacht) Vuurwerk controles (i.s.m. de brandweer) 4 4 Verklaring Periodieke controles (de hierboven genoemde categorieën) zijn controles die via een geautomatiseerd systeem gepland worden en regelmatig terugkomen. Hercontroles zijn noodzakelijk indien bij periodieke controles overtredingen worden geconstateerd. Opleveringscontroles worden uitgevoerd bij de oplevering van een nieuwe inrichting. Ad hoc controles worden niet-planmatig uitgevoerd. De controles na een klacht vinden plaats na een klacht over een milieuaangelegenheid. Deze hebben voor het grootste deel betrekking op stank- en/of geluidoverlast, meestal bij agrarische bedrijven of horecabedrijven. Een enkele keer is ook sprake van afval/verrommeling van het terrein van een bedrijf dat voor overlast zorgt. Uit de controles of geluidmetingen die zijn uitgevoerd na het binnenkomen van een klacht kan geconcludeerd worden dat de klacht meestal snel verholpen kan worden of dat er geen sprake is van een overtreding (geen overschrijding van wet en regelgeving). In alle gevallen vindt een terugkoppeling met de klager plaats (tenzij de klager anoniem is). Indien de bedrijfsactiviteiten daar aanleiding toe geven worden bovenstaande controles samen met de brandweer uitgevoerd. Denk hierbij aan controles van vuurwerkopslagen/bedrijven en het toezicht op hoog risicovolle objecten (categorie 1 en 2 Handleiding PREVAP van het Ministerie van Binnenlandse Zaken). Geconcludeerd kan worden dat het aantal door de gemeente Montferland in 2016 uitgevoerde controles ongeveer gelijk is aan het aantal ingeplande controles in Het relatief lage aantal controles in de categorie B2-Agrarisch is te verklaren uit het feit dat er meer controles n.a.v. klachten en opleveringscontroles hebben plaats gevonden dan gepland. Deze controles zijn lastig te voorspellen en conjunctuur gevoelig en zijn dus ten koste gegaan van de controles in de milieutechnisch minder risicovolle categorie B2-Agrarisch. Deze zullen in 2017 worden ingehaald. Ook het aantal door de ODA uitgevoerde controles in 2016 is nagenoeg gelijk aan het aantal ingeplande controles in Eventuele kleine achterstanden (bijv. als gevolg van het niet kunnen controleren door de vogelgriep) zullen in 2017 nog worden afgedaan. 5

8 Juridische procedures De hierboven genoemde controles hebben in 2016 geleid tot de volgende juridische procedures: werkelijk programma Waarschuwingen 1 0 Voornemen tot opleggen last onder dwangsom 2 8 Behandelde zienswijzen 1 2 Besluit tot opleggen last onder dwangsom 0 1 Afwijzen verzoek tot handhaving 1 0 Bezwaar/(Hoger) beroep 0 1 Voorlopige voorziening 0 1 Geconcludeerd kan worden dat er minder voornemens tot het opleggen van een last onder dwangsom zijn verstuurd en minder zienswijzen zijn behandeld. Veel geconstateerde overtredingen zijn al in het voortraject ongedaan gemaakt. Dit is o.a. het gevolg van het toepassen van mediationvaardigheden in het voortraject zowel door de gemeente Montferland als door de ODA. Een positieve ontwikkeling voor de burger en de gemeente. Het aantal (juridische) procedures wordt immers beperkt. Naast het inzetten van mediationvaardigheden bestaat er binnen de gemeente Montferland in daarvoor geschikte gevallen ook de mogelijkheid tot het doorlopen van de (formeel juridische) mediation procedure. Hier is dit jaar geen gebruik van gemaakt. 6

9 2 Bouwen en Ruimtelijke regels Het toezicht op bouwwerken is een taak die voortvloeit uit de Wabo. Dit taakveld omvat het toezicht op de omgevingsvergunning (activiteit bouwen, slopen, veranderen beschermd monument, uitvoeren van een werk geen bouwwerk zijnde of werkzaamheden, voeren handelsreclame), illegale gebouwen of bouwwerken. Het toezicht op de wet- en regelgeving behorende bij het taakveld ruimtelijke regels omvat het controleren van voorschriften van bestemmingsplannen en archeologie-aspecten. In 2016 zijn de volgende controles uitgevoerd (in de laatste kolom zijn de geraamde aantallen controles weergegeven in het handhavingsprogramma werkelijk programma 1. Te controleren bouwwerken (n.a.v. prognose 156 cluster vergunningverlening) 2. Controles omgevingsvergunning activiteit 150 slopen/ sloopmeldingen Totaal (1+2) Controles bestemmingsplan/ illegaal bouwen, aanlegvergunningen, vergunningsvrij bouwen etc. 28 gecontroleerde objecten 200 controles De meest voorkomende overtredingen in het taakveld bouwen en ruimtelijke regels zijn het zonder of in afwijking van een vergunning bouwen. Ook bepalingen van het Bouwbesluit worden regelmatig overtreden (bouwtechnische voorschriften). Verder wordt regelmatig geconstateerd dat voorschriften van het bestemmingsplan worden overtreden (strijdig gebruik). Geconcludeerd wordt dat het aantal gecontroleerde bouwwerken redelijk overeenkomt met de vooraf gegeven prognose. Helemaal exact is dit aantal nooit te voorspellen. Verder is te zien dat het aantal controles in de categorie Controles bestemmingsplan/illegaal bouwen, aanlegvergunningen, vergunningsvrij bouwen etc. achter is gebleven bij de prognose. Reden hiervoor is enerzijds gelegen in een betere naleving (mede door het inzetten van mediation vaardigheden) en anderzijds in het feit dat bij die categorie het aantal gecontroleerde objecten wordt geregistreerd i.p.v het aantal controles. T.a.v. deze objecten zijn meerdere controles mogelijk. Juridische procedures De hierboven genoemde controles hebben in 2016 geleid tot de volgende juridische procedures (inclusief het taakveld brandpreventie): werkelijk programma Waarschuwingen Vooraankondigingen Besluit tot opleggen last onder dwangsom 2 3 Besluit tot opleggen last onder bestuursdwang 0 0 Besluit tot stillegging van de bouwwerkzaamheden 2 10 (in samenhang met een last onder dwangsom) Beslissing op bezwaar 2 1 Voorlopige voorziening 1 1 Beroep 2 1 Hoger beroep 0 1 Door de toepassing van mediationvaardigheden is het aantal formeel juridische procedures reeds enkele jaren beperkt. Onbekend is of dit effect structureel is gezien economische golf bewegingen. De beschikbare juridische personele capaciteit is hierbij dus meer ingezet in het voortraject (meer overleg met belanghebbenden en in de waarschuwingsfase/vooraankondigingsfase) en minder in het sanctionele traject. Ook binnen dit taakveld is er (nog) geen gebruik gemaakt van de (formeel juridische) mediation procedure. 7

10 3 Brandpreventie Het brandveilig gebruik van bouwwerken is geregeld in art 2.1 lid 1 onder d van de Wabo, nader uitgewerkt in het Bouwbesluit Deze bouwwerken worden onderverdeeld in bouwwerken die omgevingsvergunningplichtig zijn (activiteit brandveilig gebruik) en bouwwerken waarvoor een meldingsplicht geldt. Binnen het taakveld brandpreventie vinden controles plaats op de vergunningen en meldingen. Verblijfsruimten zoals scholen, kinderdagverblijven, winkels e.d. moeten in het bezit zijn van een omgevingsvergunning, waarin het (brandveilig) gebruik van een pand is geregeld. Voor een verblijfsruimte kan een volledige omgevingsvergunning zijn afgegeven of een vergunning met beperking. In dat laatste geval zijn bijvoorbeeld minder personen in het pand toegestaan dan waarvoor vergunning is gevraagd. Reden hiervoor kan zijn dat niet alle voorzieningen zijn getroffen die een bepaald veiligheidsniveau van de in het pand aanwezige personen garanderen. Controles vergunningen brandveilig gebruik richten zich dan ook voornamelijk op: - het aantal mensen in een pand dat conform de vergunning is toegestaan; - de mogelijkheid om het pand in geval van nood te verlaten; - de zichtbaarheid van vluchtroute- en veiligheidsaanduidingen. Blijkens de gegevens uit Squit (applicatie) zijn in de gemeente ruim 400 objecten aanwezig, die periodiek gecontroleerd moeten worden op naleving van de regels over brandveilig gebruik. De brandweer is op grond van het collegebesluit van 19 februari 2008 verantwoordelijk voor het toezicht op hoog risicovolle objecten (categorie 1 en 2 Handleiding PREVAP van het Ministerie van Binnenlandse Zaken). Zij hebben in 2016 in totaal 93 controles uitgevoerd. De afdeling Vergunning en Handhaving voert conform het hierboven genoemde collegebesluit de controles voor de prioriteitsklasse 3 en 4 (laag risico) uit. In 2016 zijn de volgende controles door de gemeente uitgevoerd (in de laatste kolom zijn de geraamde aantallen controles weergegeven in het handhavingsprogramma 2016). werkelijk programma Controles meldingen brandveilig gebruik/omgevingsvergunning brandveilig gebruik Hercontroles Horeca/evenementencontroles Controles brandpreventie in het kader van verleende omgevingsvergunningen (milieu en bouw) 10 8 Het jaar 2016 laat een daling van het aantal controles ten behoeve van evenementen zien. Dit wil niet per definitie zeggen dat er minder evenementen waren. Er is in verband met de beschikbare capaciteit selectiever gecontroleerd dan voorheen. Evenementen waarbij brandveiligheid nauwelijks een rol speelde zijn niet (meer) gecontroleerd. Geconcludeerd kan worden dat de overige feitelijke werkzaamheden vrijwel overeenkomen met de ingeplande werkzaamheden. 8

11 4 APV (inclusief milieu buiten inrichtingen) en Drank en- Horecawet Binnen het taakveld APV (inclusief milieu buiten inrichtingen) en Drank en- Horecawet zijn buitengewoon opsporingsambtenaren werkzaam (BOA s), die tot taak hebben om misdrijven en overtredingen binnen dit taakveld op te sporen en (preventief) te handhaven. Zij zijn bevoegd om strafrechtelijk op te treden tegen deze delicten, in die zin dat terstond een procesverbaal kan worden opgemaakt. Hieronder is een overzicht van de belangrijkste taken van de boa s weergegeven. Overzicht handhavingsactiviteiten BOA s in 2016 Processen verbaal incl. Tobias feiten (parkeren, afval etc.) : 66 Waarschuwingen : 874 De processen-verbaal die zijn uitgeschreven en de waarschuwingen die zijn gegeven betreffen overtredingen van de APV zoals het niet aangelijnd hebben van honden, hondenpoep, het illegaal verbranden van snoeihout, het illegaal aanbieden van afval of zwerfvuil en parkeerovertredingen. Andere taken van BOA s zijn het begeleiden van huisuitzettingen. Door de BOA s is ook een groot aantal klachten en meldingen over overlast en/of overtredingen in de openbare ruimte in behandeling genomen. Via het klantcontactcentrum van de gemeente worden deze meldingen aangenomen. Juridische procedures De hierboven genoemde controles hebben in 2016 geleid tot de volgende juridische procedures: werkelijk programma Waarschuwingen (schriftelijk) 0 15 Vooraankondigingen 2 3 Besluit tot opleggen last onder dwangsom 0 1 Besluit tot opleggen last onder bestuursdwang 0 0 Beslissing op bezwaar 1 1 Voorlopige voorziening 0 1 Beroep 0 1 Hoger beroep 0 0 Geconcludeerd kan worden dat het toegenomen aantal waarschuwingen in het veld heeft geleid tot een beperking van het aantal procedures in het bestuursrechtelijke traject. Dit heeft te maken met het feit dat overtredingen in dit taakveld in de regel in eerste instantie strafrechtelijk door een BOA worden opgepakt. 5 Toezicht bewoning Per 1 april 2015 is één van de toezichthouders van het cluster handhaving werkzaam als toezichthouder BRP. Hierbij wordt toezicht gehouden op het gebied van bewoning van adressen/ panden in het kader van adresfraude en sociale zekerheidsfraude. Hij functioneert hierbij tevens als schakel naar de overige toezichthouders. Voor 2016 resulteert dit in de volgende controles (in de laatste kolom zijn de geraamde aantallen controles weergegeven in het handhavingsprogramma 2016). werkelijk programma Leegstandscontrole Afvalwater-lozingscontrole 0 27 Controle t.b.v. hondenbelasting 0 10 Landelijk risico-adrescontrole Overige/Ad hoc controles

12 Geconcludeerd kan worden dat er fors meer controles in de eerste en beide laatste categorieën zijn uitgevoerd. De verhouding tussen deze controles is lastig te voorspellen en conjunctuur gevoelig. Dat dit ten koste gaat van de overige controles valt te verklaren uit het feit dat dit de primaire werkzaamheden van deze controleur zijn. De overige controles worden opgepakt op verzoek en indien er nog tijd beschikbaar is. 6 Overzicht personele capaciteit Personele capaciteit Cluster Handhaving, afdeling Vergunning en Handhaving per * conform de begroting is 1 fte 1550 uur op jaarbasis (productief) Functienaam Fte Fte (begroting) (werkelijk) Senior Cluster Handhaving milieu Toezichthouder milieu (per 1/4/2013 2,0 fte bij ODA, waarvan 1,5 fte voor Montferland) Juridisch medewerker handhaving 1.0 (excl. ODA) 1.0 (excl. ODA) Subtotaal bwt/ro Toezichthouder BWT/RO Toezichthouder gebruiksvergunningen Juridisch medewerker handhaving Subtotaal APV en DHW BOA Subtotaal Bewoning Toezichthouder BRP Subtotaal TOTAAL Het Gemeentebreed integraal handhavingsbeleid ( ) zal worden (geëvalueerd en) geactualiseerd. Dit proces zal worden opgestart in 2017 en in 2018 worden afgerond. Hierbij zal o.a. gekeken worden naar de prioritering van de werkzaamheden van het cluster Handhaving. Tevens wordt (vooruitlopend) gekeken naar de (te) beperkt beschikbare personele capaciteit ten opzichte van de toegenomen werkzaamheden van het cluster Handhaving. Dit doet zich vooral voor bij de werkzaamheden van onze BOA's. Denk hierbij o.a. aan de Drank- en Horecawet en het feit dat de politie zich op sommige taakvelden steeds vaker terug trekt en steeds vaker naar de gemeente 10

13 wordt gekeken om dit "verlies" op te vangen. In combinatie met de eveneens toegenomen agressie leidt e.e.a tot de conclusie dat niet langer kan worden volstaan met de huidige beschikbare personele capaciteit. Met het oog op de meerjarenbegroting zal bij de kadernota hierover worden geadviseerd. 7 Conclusie Het algemene beeld over 2016 is dat handhaving binnen de afzonderlijke taakvelden op het gebied van de fysieke leefomgeving kwalitatief goed is uitgevoerd. De geformuleerde doelstellingen zijn kwalitatief gerealiseerd en kwantitatief grotendeels gerealiseerd. Speerpunten uit het handhavingsprogramma 2016 hebben in de uitvoering ook voldoende aandacht gekregen. Zoals asbest, bouw- en sloopafval en toezicht op omgevingsvergunningen voor de activiteit bouwen. Investering in het toepassen van mediationvaardigheden in het voortraject heeft geleid tot beperking van het aantal handhavingsbesluiten en juridische procedures. 11

14 Handhavings- programma Fysieke Leefomgeving Montferland 2017 Vastgesteld door het college van burgemeester en wethouders d.d Aangeboden aan de gemeenteraad op 2017

15 Inhoudsopgave Inleiding Milieu (binnen inrichtingen) inclusief bodem Bouwen en Ruimtelijke regels Brandpreventie APV en Drank- en Horecawet (inclusief milieu buiten inrichtingen) Toezicht bewoning adressen/panden Overzicht personele capaciteit... 12

16 HANDHAVINGSPROGRAMMA FYSIEKE LEEFOMGEVING GEMEENTE MONTFERLAND 2017 Inleiding Voor u ligt het integrale handhavingsprogramma fysieke leefomgeving van de gemeente Montferland voor Dit handhavingsprogramma is gebaseerd op het door de gemeenteraad vastgestelde Gemeentebreed integraal handhavingsbeleid Met dit handhavingsbeleid voldoet de gemeente Montferland aan de eisen gesteld in de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). De Wabo bundelt diverse vergunningen, ontheffingen, vrijstellingen en meldingen die nodig zijn voor het realiseren van een fysiek object (bouw, aanleg, oprichting, gebruik en sloop) zodanig dat één besluit overblijft. Verder vloeit uit deze wet een aantal kwaliteitseisen met betrekking tot de handhaving op het gebied van de fysieke leefomgeving voort. Conform het door de gemeenteraad vastgestelde handhavingsbeleid, dat een looptijd heeft van 5 jaar, zullen de resultaten van dit handhavingsprogramma mee worden genomen in de jaarlijkse evaluatie van dat handhavingsbeleid (handhavingsjaarverslag). Het handhavingsprogramma van de gemeente Montferland voor 2017 beslaat de zogenaamde fysieke leefomgeving, in casu de vakgebieden milieu, bouwen, ruimtelijke regels, brandpreventie, de Algemene Plaatselijke Verordening (APV), de handhaving van de nieuwe Drank- en Horecawet (DHW) en bewoning adressen/panden. In dit programma zijn alle handhavingstaken opgenomen en afgezet tegen de beschikbare capaciteit aan mensen en middelen. In dit programma kunt u dus lezen wat de gemeente in 2017 aan handhavingstaken gaat uitvoeren. Systematische aanpak en projectmatig werken Bij het opstellen van dit handhavingsprogramma is rekening gehouden met de ervaringen die zijn opgedaan in de handhavingsprogramma s 2015 en De resultaten van deze programma s (opgenomen in jaarverslagen) zijn verwerkt in onderliggend programma. Integraliteit en deregulering Integraal werken en deregulering zijn actueel en worden ook als gevolg van landelijke ontwikkelingen gestimuleerd. De druk op onze capaciteit noopt ons om waar mogelijk nog verder te dereguleren en onze prioritering nog verder te specificeren. Hieronder zal deze deregulering en prioritering dan ook nader worden uitgewerkt. In het kader van deregulering is ook nieuwe wetgeving ontwikkeld. Denk hierbij aan de hierboven genoemde Wabo, het Activiteitenbesluit (Besluit algemene regels inrichtingen) waarin 12 Algemene Maatregelen van Bestuur zijn samen gevoegd. Het integrale karakter van toezicht/handhaving wordt verder benadrukt door de toezichthouders zelf. Toezichthouders vervullen een oog- en oorfunctie voor toezichthouders van andere taakvelden. Om het integrale werken binnen onze gemeente nog verder te ontwikkelen wordt waar mogelijk gebruik gemaakt van cursussen of (in-company) trainingen. Integraal overleg vindt mede plaats in het Lokaal Handhavingsoverleg, waar alle disciplines zijn vertegenwoordigd, alsmede vertegenwoordigers van de Omgevingsdienst Achterhoek (ODA), brandweer en de politie (indien noodzakelijk medewerkers van het waterschap of provincie). Een ander voorbeeld van integraal werken binnen onze organisatie is het feit dat per 1 april 2015 één van de toezichthouders van het cluster Handhaving werkzaam is op het gebied van toezicht bewoning adressen/panden. Hij functioneert hierbij als schakel naar de overige toezichthouders. Mediation(vaardigheden) Verder zet de gemeente Montferland in op het toepassen van mediationvaardigheden in het voortraject. Een positieve ontwikkeling voor de burger en de gemeente omdat dit het aantal (juridische) procedures immers beperkt. Naast het inzetten van mediationvaardigheden bestaat er binnen de gemeente Montferland in de daarvoor geschikte gevallen ook de mogelijkheid tot het doorlopen van de (formeel juridische) mediation procedure.

17 Leeswijzer In de volgende hoofdstukken worden de vijf vakgebieden inhoudelijk uitgewerkt. Daarna worden de juridische taken uiteen gezet. Vervolgens wordt een overzicht gegeven van de beschikbare personele capaciteit. Status van het programma Het programma inclusief de daarin benoemde capaciteit wordt vastgesteld door het college van B&W. Het management zorgt voor uitvoering van het programma. Aan het einde van de looptijd wordt, via een handhavingsjaarverslag, gerapporteerd over de uitvoering. De gegevens uit het verslag worden gebruikt om het volgende handhavingsprogramma nog beter op de praktijk te laten aansluiten. Het handhavingsprogramma is gebaseerd op de beschikbare personele en financiële middelen zoals vastgelegd in de begroting Het structureel beschikbare budget bedraagt 3.686,--. Dit budget is bestemd voor specialistische metingen/onderzoeken door externen en voor materialen/goederen t.b.v. toezicht en handhaving. Tevens is ,-- structureel beschikbaar voor landmetingen (uitzetten rooilijn e.d.). Het programma heeft een looptijd van 1 januari 2017 tot en met 31 december 2017.

18 1 Milieu (binnen inrichtingen) inclusief bodem Periodieke controles Voor het toezicht bij bedrijven (inrichtingen volgens de Wet milieubeheer) is 1 milieucontroleur beschikbaar (1,0 fte). Daarnaast zijn 2 juridisch medewerkers handhaving milieu (0.67 fte) beschikbaar. Per 1 april 2013 worden bedrijven in de zwaarste categorieën bezocht door de milieucontroleurs die werkzaam zijn bij de Omgevingsdienst Achterhoek (hierna:oda) die dit toezicht voor de gemeente Montferland uitvoert. De ODA is een samenwerkingsverband van 10 Achterhoekse gemeenten en de Provincie Gelderland. De ODA is een uitwerking van afspraken die het Rijk, het IPO en de VNG in 2009 hebben gemaakt om de kwaliteit van milieuvergunningverlening en handhaving te verbeteren. van deze afspraken was het oprichten van regionale omgevingsdiensten, voor de uitvoering van een bepaald minimum takenpakket (het basistakenpakket voor milieutaken, deze zijn opgenomen in de wet Vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH)). De bedrijven in de lichtere categorieën worden door de gemeentelijke milieucontroleur bezocht. Ook de juridische afhandeling van de milieuhandhavingszaken blijft plaats vinden binnen de gemeente Montferland. Dit houdt in dat de ODA de waarschuwingsbrief opstelt en verstuurt, de eerste stap in het proces zoals omschreven in het Gemeentebreed integraal handhavingsbeleid 2013, maar dat de volgende stappen in dat proces (vanaf de vooraankondiging van handhavend optreden en verder) door de gemeente Montferland worden afgehandeld. De bedrijven die periodiek worden bezocht kunnen dus grofweg in twee categorieën worden onderverdeeld, gerangschikt naar de verwachte milieubelasting. Hieronder (volgende pag.) vindt u de uitgesplitste jaarplanning in cijfers (ODA/gemeente). Ingevolge artikel 5.2 lid 1 sub a van de Wabo en artikel 18.2a van de Wet milieubeheer is het een taak van het bevoegd gezag om zorg te dragen voor handhaving van alle bedrijven waarop de Wabo en de Wet milieubeheer van toepassing zijn. Prioritering In het door de gemeenteraad vastgestelde Gemeentebreed integraal handhavingsbeleid 2013 is een prioriteitsstelling voor het vakgebied van de fysieke leefomgeving opgenomen. In dit handhavingsprogramma wordt deze prioriteitsstelling voor het deelgebied milieu nader gespecificeerd. Voor 2017 worden de volgende prioriteiten voor het deelgebied milieu gehanteerd: - adequate handhaving Wabo en Wet milieubeheer; - asbest; - bouw- en sloopafval; - illegaal consumentenvuurwerk; - bodem- en grond. Klachtenafhandeling Conform het protocol klachtenafhandeling worden ieder jaar diverse klachten in behandeling genomen. De meeste klachten richten zich op: - geluidoverlast (met name van horeca) - geuroverlast (met name van agrarische (verwante) bedrijven) Met name deze twee aspecten vormen directe hinder voor omwonenden/burgers en worden zo spoedig mogelijk afgehandeld. Gelet op de geraamde personele bezetting in 2017 en de ervaringen die zijn opgedaan in de handhavingsprogramma s 2015 en 2016 worden de volgende aantallen controles en juridische werkzaamheden geraamd:

19 Raming milieutoezicht door de gemeente Montferland Aantal Controles A1 0 Controles B1-agrarisch 10 Controles B1-industrie 24 Controles B2-agrarisch 27 Controles B2-industrie 34 Controles B3-agrarisch 8 Controles B3-industrie 13 Opleveringscontroles (nieuwe inrichting) 12 Ad Hoc controles (niet geplande controles; n.a.v. 27 klacht) In het kader van de hierboven genoemde nadere prioritering en deregulering zullen de inrichtingen met geringe impact op het milieu (A1) evenals in voorgaande jaren niet worden gecontroleerd. Verder zullen controles geclusterd branchegericht worden uitgevoerd. Raming milieutoezicht door de ODA Aantal Controles B1 1 Controles B2 incl. OBM 12 Controles B3 incl. OBM 11 Controles C3 12 Controles C3 agr. 10 Controles C4 8 Controles D4/5 6 Opleveringscontroles (nieuwe inrichting) 18 Ad Hoc controles (niet geplande controles; n.a.v. 33 klacht) Vuurwerk controles (i.s.m. de brandweer) 4 Raming juridisch-handhaving Aantal Voornemen opleggen dwangsom 8 Zienswijzen 2 Dwangsombeschikkingen 1 Bezwaar/beroep 1 Voorlopige voorziening 1

20 2 Bouwen en Ruimtelijke Ordening Er zijn 2 bouwcontroleurs (2.0 fte) en 3 juridisch medewerkers handhaving bouwen (1.56 fte) voor handhaving op het gebied van het taakveld bouwen en ruimtelijke ordening aanwezig. Dit taakveld omvat het toezicht op de omgevingsvergunning (activiteit bouwen), illegale gebouwen of bouwwerken, gebruiksvoorschriften van het bestemmingsplan en toezicht op sloopvergunningen. Handhavingsprioriteiten De beschikbare tijd moet verdeeld worden over een aantal aandachtsgebieden. In het door de gemeenteraad vastgestelde Gemeentebreed integraal handhavingsbeleid 2013 is een prioriteitsstelling voor het vakgebied van de fysieke leefomgeving opgenomen. In dit deel van het handhavingsprogramma wordt deze algemene prioriteitsstelling gehanteerd. Hierbij zijn een aantal afwegingsfactoren gekozen waarmee de prioriteit van een bepaalde zaak kan worden vastgesteld. Deze afwegingsfactoren zijn: 1. Schade, gevaar/onveiligheid en/of overlast; 2. Verzoek om handhaving ingevolge de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb); 3. Recidive (herhaalde overtreding); 4. Overtreding(en) die zich uitstrekt/uitstrekken over meerdere deelgebieden; 5. Meerdere overtredingen/activiteiten in één deelgebied in strijd met/zonder vergunning; 6. Gegronde klacht; 7. Peildatum: overtreding van na 1 januari Aan iedere afwegingsfactor wordt een bepaald aantal punten toegekend. Daarmee wordt aangegeven hoe zwaar de factor weegt bij het bepalen van de prioriteit van een zaak. De zaken met het hoogste aantal punten hebben de hoogste prioriteit en worden als eerste opgepakt. De hierboven reeds genoemde verhouding tussen de (beperkt) beschikbare capaciteit en de noodzaak en maatschappelijke tendens van verdere deregulering noopt ook in dit geval tot een nadere specificering van de hier gehanteerde prioritering. Hieruit vloeit voort dat voor het taakveld bouwen en ruimtelijke ordening de nadruk in de prioritering ligt op constructieve veiligheid, brandveiligheid en gezondheid. In het verlengde daarvan en de uitspraak van de ABRvS van 25 juni 2014 (ECLI:RVS:2014:2303) zal de gemeente evenals in 2015 en 2016 niet handhavend optreden in de zogenaamde `grensgeschillen` tussen buren onderling. Denk hierbij aan conflicten over tuinhuisjes, schuttingen en heggen. Dit is de primaire verantwoordelijkheid van de inwoners zelf. Waar nodig zal worden verwezen naar de mogelijkheden van buurtbemiddeling. Uitzonderingen op deze regel vormen het in gevaar komen van de hiervoor genoemde constructieve veiligheid, brandveiligheid en gezondheid en indien de gemeente hierom wordt gevraagd door de bestuursrechter. Verder zal er evenals in voorgaande jaren niet worden gecontroleerd op: Afwijkingen in materialen/kleuren; Kleine aanbouwtjes; Bronbemaling; Drukvastheid grond; Gewijzigde indelingen (bijvoorbeeld kamerindeling/ramen). Gelet hierop en op de geraamde personele bezetting in 2017 en de ervaringen die zijn opgedaan in de handhavingsprogramma s 2015 en 2016 worden de volgende aantallen controles, te controleren bouwwerken en juridische werkzaamheden (inclusief het taakveld brandpreventie, zie hieronder) geraamd (De te realiseren bouwwerken en overige activiteiten worden meerdere malen bezocht):

21 Raming bouwtoezicht Aantal 1. Te controleren bouwwerken (n.a.v. prognose 156 cluster vergunningverlening) 2. Controles omgevingsvergunning activiteit 150 slopen Totaal (1+2, worden samen geregistreerd) 306 Controles bestemmingsplan/ 30 illegaal bouwen, aanlegvergunningen, vergunningsvrij (objecten) bouwen etc. Raming juridische werkzaamheden Aantal Waarschuwingen 15 Vooraankondigingen 10 Besluit tot opleggen last onder dwangsom 3 Besluit tot opleggen last onder bestuursdwang 0 Besluit tot stillegging van de bouwwerkzaamheden 10 (in samenhang met een last onder dwangsom) Beslissing op bezwaar 1 Voorlopige voorziening 1 Beroep 1 Hoger beroep 1 Project handhaving i. h.k.v. de luchtfoto s gemaakt t.b.v. de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) Eenmaal per jaar worden er luchtfoto s gemaakt van onze gemeente in het kader van het up to date houden van de BAG. Hieruit komen situaties en bouwwerken naar voren die in eerste instantie niet door onze toezichthouders zijn opgemerkt. In het derde en vierde kwartaal wordt in projectverband, samen met de BAG-beheerder, bepaald of en hoe deze situaties verder worden opgepakt.

22 3 Brandpreventie Ook het brandveilig gebruik van bouwwerken is geregeld in de Wabo (art 2.1 lid 1 onder d, nader uitgewerkt in het Bouwbesluit). Deze bouwwerken worden onderverdeeld in bouwwerken die omgevingsvergunningplichtig zijn en bouwwerken waarvoor een meldingsplicht geldt. Gebouwen zijn onderverdeeld in vier prioriteringsklassen, waarbij categorie 1 en 2 als de zwaarste categorieën worden beschouwd. Categorie-1 bouwwerken : omgevingsvergunning brandveilig gebruik (en toezicht) direct noodzakelijk; Categorie-2 bouwwerken : omgevingsvergunning brandveilig gebruik (en toezicht) noodzakelijk; Categorie-3 bouwwerken : omgevingsvergunning brandveilig gebruik (en toezicht) zeer gewenst; Categorie-4 bouwwerken : omgevingsvergunning brandveilig gebruik (en toezicht) gewenst. Prioriteit Uren/controle Controlefrequentie Categorie-1 H 4 2 x per jaar Categorie-2 H 3 1 x per jaar Categorie-3/4 M 2 1 x per 2 jaar Deze gegevens komen oorspronkelijk uit de Handleiding PREVAP van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. De uren die zijn aangegeven voor controles zijn (volgens eigen ervaringsgegevens) zeer indicatief, en excl. voorbereiding, correspondentie, dossier- en applicatiebeheer. Het college van burgemeester en wethouders heeft op 19 februari 2008 besloten dat de afdeling brandweer (tegenwoordig Brandweer Achterhoek West/VNOG) verantwoordelijk is voor toezicht op de brandveiligheid volgens PREVAP indeling prioriteitsklasse 1 en 2 (hoog risico) en de afdeling Bouwen en Milieu (tegenwoordig afdeling Vergunning en Handhaving) voor de prioriteitsklasse 3 en 4 (laag risico). Hierbij wordt opgemerkt dat het mandaat en de juridische afhandeling van alle brandpreventiecontroles (dus ook 1 en 2) door de afdeling Vergunning en Handhaving wordt uitgevoerd. In de raming van de juridische werkzaamheden binnen het taakveld bouwen en ruimtelijke regels zijn dus tevens de juridische werkzaamheden ten behoeve van de brandpreventie verdisconteerd. Daarnaast wordt in samenwerking met de brandweer ook gecontroleerd op de brandveiligheid bij evenementen. Gelet op de geraamde personele bezetting in 2017 en de ervaringen die zijn opgedaan in de handhavingsprogramma s 2015 en 2016 worden de volgende aantallen gemeentelijke controles geraamd: Aantal Controles op brandveilig gebruik 92 Hercontroles 10 Horeca/evenementencontroles 75 Controles brandpreventie in het kader van verleende 10 Omgevingsvergunningen (activiteit bouwen) Zoals hierboven al werd gesteld zijn de gebouwen met de prioriteiten 1 en 2 de gebouwen met het hoogste (brandveiligheids-) risico. Gebouwen met een lager risico, de prioriteiten 3 en 4, bezoekt de brandweer alleen voorzover zij er een preparatief en/of repressief belang heeft. Over het algemeen zijn het gebouwen waarvoor zij een zogenaamde bereikbaarheidskaart maakt. Zo n kaart ligt op het eerste uitrukvoertuig waarop belangrijke operationele informatie staat. De planning van de brandweer valt buiten het bereik van dit programma. De brandweer maakt hiervoor zelfstandig een regionaal programma.

23 4 APV (inclusief milieu buiten inrichtingen) en Drank en- Horecawet Handhaving van de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) en de nieuwe Drank en Horecawet (DHW), die per 1 januari 2013 van de Nederlandse Voedsel en- Warenautoriteit (NVWA), naar de gemeente is gekomen wordt uitgevoerd door Buitengewoon Opsporingsambtenaren. De beschikbare capaciteit bedraagt 2.5 fte. In de werkzaamheden wordt gecontroleerd op activiteiten met negatieve milieugevolgen (het zogenaamde milieu buiten inrichtingen ) en overige activiteiten die voor overlast zorgen dan wel schadelijk, hinderlijk of ontsierend zijn voor de openbare ruimte, zowel in de kernen als in het buitengebied. De handhaving van de DHW richt zich hoofdzakelijk op het voorkomen van alcohol gebruik bij jongeren onder de 18 jaar. De werkzaamheden zijn onderverdeeld in onderstaande thema s. Honden - aanlijnen van hond - overlast en agressie - belasting Afval - controle op de wijze van aanbieding - zwerfvuil in de openbare ruimte - Illegaal dumpen/lozen/verbranden in de openbare ruimte - Bodemverontreiniging Aantal Parkeren - parkeren in groenstroken, op het trottoir, op invalidenparkeerplaatsen, op fietsstroken e.d. - parkeren van aanhangers en caravans - controle van de naleving parkeergedrag in de blauwe zone - parkeren van grote voertuigen buiten hiertoe aangewezen locaties - parkeren van meerdere bedrijfswagens bij elkaar in de bebouwde kom Kappen en stoken - Controle op naleving APV aangaande het kappen van bomen - Controle op de naleving van de verleende stookontheffingen Huisuitzettingen - Begeleiden en bijstaan in geval van huisuitzettingen Openbare weg - Hinderlijke, uitzicht belemmerende en/of gevaarlijke (overhangende) beplanting - Obstakels op of aan de weg - Illegale uitwegen - Dempen van sloten - Aanpakken overlast door winkelwagens - Maken of beschadigen van een weg Vandalisme - illegaal plakken en kladden - vernieling gemeentelijke eigendommen en voorwerpen in de openbare ruimte Illegaal kamperen - Controle op illegaal kamperen Vuurwerk - Controleren gebruik en misbruik van vuurwerk rond de jaarwisseling Drank en Horecawet - Controleren op verstrekken van alcohol aan jongeren onder de 18

24 Totaal - Inschatting is dat bovenstaande thema s leiden tot het volgende aantal: waarschuwingen: Proces Verbalen: Toelichting Binnen dit taakveld worden diverse thema s met een hoge prioriteit gewaardeerd om verschillende redenen: - enkele thema s hebben bestuurlijk prioriteit in verband met dreigende schade of overlast voor derden (o.a. overlast in en rondom horecagelegenheden) - Andere aspecten zijn terugkerende thema s die al jarenlang hoog in de lijst van ergernissen staan (o.a. hondenpoep, illegale afvalstort, zwerfvuil). - Op lokaal niveau speelt de parkeerproblematiek een belangrijke rol. Raming juridische werkzaamheden Aantal Waarschuwing (schriftelijk) 7 Vooraankondigingen 3 Besluit tot opleggen last onder 1 dwangsom/bestuursdwang Beslissing op bezwaar 1 Voorlopige voorziening 1 Beroep 1 Hoger beroep 0 5 Toezicht bewoning adressen/panden Per 1 april 2015 is één van de toezichthouders van het cluster handhaving werkzaam als toezichthouder BRP. Hierbij wordt toezicht gehouden op het gebied van bewoning van adressen/panden. Hij functioneert hierbij tevens als schakel naar de overige toezichthouders. Voor 2017 levert dit de volgende raming op van de aantallen controles: Aantal Leegstandscontrole 340 Afvalwater-lozingscontrole 27 Controle t.b.v. hondenbelasting 10 Landelijk risico-adrescontrole 105 Overige/Ad hoc controles 110

25 Overzicht personele capaciteit Personele capaciteit Cluster Handhaving, afdeling Vergunning en Handhaving per * conform de begroting is 1 fte 1550 uur op jaarbasis (productief) Functienaam Fte (begroting) Senior Cluster Handhaving Fte (werkelijk) milieu Toezichthouder milieu 1.0 (excl. ODA) 1.0 (excl. ODA) Juridisch medewerker handhaving Subtotaal bwt/ro Toezichthouder BWT/RO Toezichthouder brandveilig gebruik Juridisch medewerker handhaving Subtotaal APV en DHW BOA Subtotaal bewoning adressen/panden Toezichthouder bewoning adressen/panden Subtotaal TOTAAL Het Gemeentebreed integraal handhavingsbeleid ( ) zal worden (geëvalueerd en) geactualiseerd. Dit proces zal worden opgestart in 2017 en in 2018 worden afgerond. Hierbij zal ook weer gekeken worden naar de prioritering van de werkzaamheden van het cluster Handhaving. Tevens wordt (vooruitlopend) gekeken naar de (te) beperkt beschikbare personele capaciteit ten opzichte van de toegenomen werkzaamheden van het cluster Handhaving. Dit doet zich vooral voor bij de werkzaamheden van onze BOA's. Denk hierbij o.a. aan de Drank- en Horecawet en het feit dat de politie zich op sommige taakvelden steeds meer terug trekt en steeds vaker naar de gemeente wordt gekeken om dit "verlies" op te vangen. In combinatie met de eveneens toegenomen agressie leidt e.e.a tot de conclusie dat niet langer kan worden volstaan met de huidige beschikbare personele capaciteit. Met het oog op de meerjarenbegroting zal bij de kadernota hierover worden geadviseerd.