Toegankelijkheid & lokaal sociaal beleid Stakeholdersforum Welzijnsoverleg Regio Gent

Transcriptie

1 Toegankelijkheid & lokaal sociaal beleid Stakeholdersforum Welzijnsoverleg Regio Gent Didier Boost Universiteit Antwerpen OASeS, Master in het Sociaal Werk

2 Structuur Terugblik gesprekstafels (On)toegankelijkheid vanuit een grondrechtenperspectief Decreet lokaal sociaal beleid Geïntegreerd Breed Onthaal 2

3 3 Terugblik gesprekstafels

4 Terugblik gesprekstafels Wat moeten we bannen? Politieke inbreng inperking uiting signalen (1) Apolitiek / technisch (5) Te vage en/of foute signalen (4) 4

5 Terugblik gesprekstafels Wat moeten we behouden? Signalenprocedure: Toegankelijkheid van lokaal beleid Bespreken, analyseren, toewijzen en opvolgen van signalen Onafhankelijke ondersteuning door WRG brug tussen beleid en derden Redactie van signalen door middenveld Klankbordgroep Feedback 5

6 Terugblik gesprekstafels Wat moeten we behouden? Inhoudelijk: Zowel wijkgericht als stadsbreed Herkenbaarheid van de signalen Een manier om gehoord te worden Het leeft en werkt Meerwaarde samenwerking: Participatie van veel actoren Dialoog tussen actoren Verbindend vanuit stad naar bovenlokale Samen verhaal: iedereen wordt geresponsabiliseerd 6

7 Terugblik gesprekstafels Wat kan beter? Organisatorisch: Interne structurering en organisatie Weinig overleg tussen verschillende stappen Beter informatiesysteem Thematische dialoogtafels Denkdagen Ronde tafels tijdens opmaakfase Communicatieproblemen bilateraal oplossen Wie regisseert wie? Want is doelstelling van regisseursoverleg Hoe basiswerkers blijvend motiveren? 7

8 Terugblik gesprekstafels Wat kan beter? Visie & strategie Visie over regie bespreken Doelgerichtheid: Prioriteiten opstellen? Hoe meer doelgericht werken? Betere strategie naar beïnvloeding (hogere) overheden Verbinding met federale en Vlaamse netwerken Afstemming lokale strategische planning 8

9 Terugblik gesprekstafels Wat kan beter? Opvolging en communicatie Feedback door de regisseurs Communicatie rond opvolging van signalen en oplossingen Antwoordenbundel Terugkoppeling rondpolitiek en beleid 9

10 Terugblik gesprekstafels Wat kan beter? Procedure: Signalenprocedure Beter onderbouwen van signalen Signalen ophangen aan nieuwe ontwikkelingen Spanningsveld: signalen hebben tijd nodig om aangepakt te worden Bundelingsdagen kunnen efficiënter Afstemming wijk en stadsbreed Afstemming met Ieders Stem Telt Betrekken ervaringsdeskundige in communicatie naar beleid Grotere rol klankbordgroep? Inbreng academische wereld? Meer investeren in sociale coördinatie Filter naar beleid = spanningsveld 10

11 Toegankelijkheid Vanuit een grondrechtenperspectief 11

12 Toegankelijkheid als rode draad Wat betekent toegankelijkheid binnen de context van de maatschappelijke hulp-, dienst- en zorgverlening? Géén eigenschap, maar een permanente opdracht Hefboom tot een rechtvaardig aanbod waarbij gelijkheid en gelijkwaardigheid centraal staan (Piessens, 2008) Een toegankelijke hulpverlening als de schakel tussen het recht en rechtvaardigheid (Hubeau, 1997) MAAR: Recht op hulp- en dienstverlening is in de praktijk een recht met beperkingen? Toegankelijkheid kan vanuit verschillende perspectieven worden benaderd (Lammertyn, 1998) 12

13 De facetten van (on)toegankelijkheid (On)toegankelijkheid wordt beïnvloed door (zie bv. Sannen, 2003): Organisatorische factoren: kenmerken aan de aanbodszijde van de hulp-, dienst- en zorgverlening, oftewel: de 7 B s van toegankelijkheid (Hubeau & Parmentier, 1991) Bekendheid, Bereikbaarheid, Beschikbaarheid, Begrijpbaarheid, Betrouwbaarheid, Betaalbaarheid & Bruikbaarheid Cliëntgebonden factoren: kenmerken aan de vraagzijde van de hulp-, diensten zorgverlening op het niveau van de cliënt en zijn/haar (probleem)situatie individueel schuldmodel Relationele factoren: kenmerken op het niveau van de relatie en samenwerking tussen de hulpvrager en hulpgever De drempels op deze verschillende niveaus leggen een hypotheek op de democratische belofte van fundamentele gelijkheid en universele sociale grondrechten 13

14 Toegankelijkheid vanuit een grondrechtenperspectief omvat meer dan de loutere toegang tot hulp-, dienst- of zorgverleningsorganisaties maar is onlosmakelijk verbonden met een maximale definitie van onderbescherming en is dus geen doel op zich, maar een hefboom tot een maximale realisatie van sociale grondrechten waardoor toegankelijkheid een permanente opdracht is waaraan op verschillende manieren wordt gewerkt door praktijk en beleid: Decreet lokaal sociaal beleid Geïntegreerd Breed Onthaal Maar ook signalenbeleid! 14

15 Signalenbeleid als instrument rond toegankelijkheid Signalen om lokale behoeften te expliciteren: Door praktijkwerkers of cliënten opgemerkte Terugkerende persoons- en situatie overstijgende problemen Die vragen om structurele oplossingen over sectoren heen Signalenbundel: Belangrijke tool van lokaal welzijnsbeleid Gent, waar toegankelijkheid eveneens centraal staat Een product van intersectorale samenwerking Belangrijke trend in signalenbundel = verhoging van drempels naar voorzieningen door: Onvolkomenheden in de dagelijkse werking Onvolkomenheden in de regelgeving Afstemmingproblemen tussen betrokkenen Risicogroepen Gebrek aan informatie 15

16 Decreet Lokaal Sociaal Beleid Van loutere toegang naar toegankelijkheid 16

17 Decreet Lokaal Sociaal Beleid: Ministerraad 24 februari 2017: Goedkeuring voorontwerp nieuw decreet LSB door Vlaamse Regering Decreet LSB 04: Het lokaal sociaal beleid is gericht op een maximale toegankelijkheid van de dienstverlening voor elke burger en een optimaal bereik van de beoogde doelgroep Door het installeren van een Sociaal Huis met minimaal een informatie-, loket- en doorverwijsfunctie Decreet LSB 17 De opdracht van de lokale besturen in het kader van dit decreet is er voor zorgen dat mensen een menswaardig bestaan kunnen leiden, door als lokaal bestuur een maximale toegang tot de sociale grondrechten te verzekeren Door vanuit het sociaal huis een samenwerkingsverband Geïntegreerd Breed Onthaal te realiseren Door het aanbod aan lokale sociale hulp- en dienstverlening maximaal af te stemmen op de lokale behoeften 17

18 Het Geïntegreerd Breed Onthaal Van beleid naar praktijk 18

19 Hét Geïntegreed Breed Onthaal? Een strategie om aan de hand van een aantal governance en hulpverleningsprincipes een meer toegankelijke hulp- en dienstverlening te creëren, opdat elke burger zijn grondrechten maximaal kan realiseren Intersectorale Samenwerking & afstemming Generalistisch Outreachend Toegankelijkheid Krachtgericht Subsidiariteit Proactief Participatief Grondrechten Benadering Onderbescherming 19

20 Hét Geïntegreerd Breed Onthaal? Kernactoren OCMW / Lokaal Bestuur CAW DMW Decretale onthaalopdracht Basis- en faciliterende actoren Afhankelijk van lokale context Vindplaatsen en expertise Achterliggend aanbod Afhankelijk van hulp- of zorgvraag Gespecialiseerde hulpverlening 20

21 Hét Geïntegreerd Breed Onthaal? DLSB Art. 10: Het samenwerkingsverband Geïntegreerd Breed Onthaal heeft minstens de volgende functies : Neutrale informatie over het aanbod van de lokale sociale hulp- en dienstverlening verstrekken De rechten verkennen De rechten realiseren De hulpvragen verhelderen Neutraal naar de gepaste lokale sociale hulp- en dienstverlening doorverwijzen. 21

22 Hét Geïntegreerd Breed Onthaal 11 goedgekeurde pilootprojecten: Gent, Genk, Zoersel, Kortrijk, Turnhout, Diest, Diksmuide, Oostende, Sint Niklaas, Wetteren & Roeselare Doelstelling: Uitgangspunten onderwerpen aan praktijktoets en verder uitdiepen Testen hoe binnen een netwerk van kern- en basisactoren een Geïntegreerd Breed Onthaal georganiseerd en gerealiseerd kan worden Nadruk op experimenteren in de praktijk Loopduur: 1 september mei 2018 Ondersteuning: Procesbegeleiding Wetenschappelijk onderzoek 22

23 Hét Geïntegreerd Breed Onthaal in Gent 1. Stadsbreed: een betere afstemming tussen het onthaal én het achterliggend aanbod van de kernactoren Onafhankelijk van bij welke kernactor een burger zijn hulpvraag stelt, zal de daaropvolgende begeleiding en toegang tot elkaars achterliggend aanbod gelijkaardig zijn Een betere en zorgzame doorverwijzing tussen de kernactoren waarbij burgers niet telkens opnieuw hun (volledige) verhaal moeten doen en rechtstreeks naar elkaars achterliggende aanbod verwezen kunnen worden 23

24 Hét Geïntegreerd Breed Onthaal in Gent 2. Wijkgericht: link leggen met basis- en faciliterende actoren Een netwerk creëren in de wijken waarbij basis- en faciliterende actoren burgers gericht kunnen doorverwijzen naar het onthaal van de kernactoren, maar zelf ook een rol kunnen spelen in de rechtendetectie. Opsporen en bereiken van burgers die op heden nog niet (voldoende) bereikt worden door de expertise van de basisen faciliterende actoren als outreachers en hun contacten met kwetsbare groepen te valoriseren OCMW Project Sociale Voordelen Gent Zuid 24