Jaarverslag Stichting Vroegpensioenfonds voor de Baksteenindustrie

Transcriptie

1 Jaarverslag 2012 Stichting Vroegpensioenfonds voor de Baksteenindustrie

2

3 Jaarverslag 2012

4 4

5 Jaarverslag 2012 Inhoudsopgave Jaarverslag 2012 Voorwoord 7 Kerncijfers 8 Verslag van het bestuur 9 Pensioenfondsbestuur 9 Hoofdlijnen 14 Communicatie 15 Pensioenontwikkelingen 16 De vroegpensioenregeling 18 Financieel overzicht 20 Beleggingsoverzicht 21 Beheersing van de risico s 22 Vooruitzichten 24 Verslag van de deelnemersraad 25 Oordeel van het verantwoordingsorgaan 26 Rapport van de visitatiecommissie 27 Jaarrekening 2012 Balans per 31 december Staat van baten en lasten over Kasstroomoverzicht over Toelichting behorende tot de jaarrekening Toelichting op de balans per 31 december Niet in de balans opgenomen verplichtingen 42 Toelichting op de staat van baten en lasten over Risicobeheer 48 Overige gegevens Statutaire bestemming van het saldo van baten en lasten 51 Actuariële verklaring 52 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 53 Bijlage (Neven)functies bestuursleden 54 Stichting Vroegpensioenfonds voor de Baksteenindustrie 5

6 6

7 Jaarverslag 2012 Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag 2012 van de Stichting Vroegpensioenfonds voor de Baksteenindustrie. Herstelplan De dekkingsgraad bedroeg eind ,4%. Eind 2011 was er daarom geen sprake meer van een reservetekort of dekkingstekort. Eind 2012 bedroeg de dekkingsgraad 113,2%. Omdat de dekkingsgraad van het fonds gedurende heel 2012 boven het vereist eigen vermogen is geweest, is het fonds per einde 2012 uit herstel. Financieel crisisplan In 2012 heeft het bestuur het financieel crisisplan vastgesteld. Korte termijn Het fonds zal waarschijnlijk in 2014 zijn laatste uitkeringen doen. Omdat het vermogen op korte termijn uitgekeerd wordt, moet het vermogen liquide zijn. Het bestuur houdt daarom de geldmiddelen aan op een renterekening. Advies en ondersteuning Op het gebied van transparantie en governance heeft het bestuur de deelnemersraad, het verantwoordingsorgaan en de visitatiecommissie als gesprekspartner. De discussies en adviezen met deze organen hebben bijgedragen aan de stabilisatie van de positie van het fonds. In 2012 heeft er een visitatie plaatsgevonden. Het bestuur bedankt iedereen die zich in 2012 heeft ingezet voor het fonds. 20 juni 2013, De heer J.P.M. Janssen, voorzitter De heer P.G.J. de Bruyn, vicevoorzitter Stichting Vroegpensioenfonds voor de Baksteenindustrie 7

8 Kerncijfers Aantallen Werkgevers Deelnemers Gewezen deelnemers Gepensioneerden Financiële gegevens (bedragen x 1.000) Voorziening pensioenverplichtingen Spaarfonds voor niet-ingegane tijdelijke pensioenen Algemene reserve (120) Cumulatief verliessaldo (435) Weerstandsreserve Minimaal vereist eigen vermogen Premies Kostendekkende premie Pensioenuitkeringen Pensioenuitvoeringskosten Pensioenuitvoeringskosten per deelnemer 1,03 1,14 0,87 0,86 0,58 Belegd vermogen (actuele waarde) Liquide middelen Opbrengst uit vermogen (870) Resultaat boekjaar (94) 236 (306) 509 (965) Beleggingsperformance 0,36% 1,5% 1,4% 6,3% (17,2%) Z-score 0,33 1,30 (0,85) 2,86 (3,08) Dekkingsgraad (volgens FTK) 113,2% 111,4% 101,3% 111,7% 93,7% Pensioengegevens Premiepercentage werkgeversdeel 0 0,4 0,4 0,4 0,4 Premiepercentage werknemersdeel 0 2,5 2,5 2,5 2,5 Toeslag per 1 januari voor actieve deelnemers ,26 Toeslag per 1 januari voor inactieve deelnemers ,19 1 Het vermogen is in 2011 liquide gemaakt en staat op een renterekening. 8

9 Jaarverslag 2012 Verslag van het bestuur Pensioenfondsbestuur Algemeen Een pensioenfonds moet maatregelen treffen om te zorgen dat goed pensioenfondsbestuur is gewaarborgd. Met de invoering van de Pensioenwet per 1 januari 2007 zijn de principes voor goed pensioenfondsbestuur van de Stichting van de Arbeid (STAR) verankerd in het wettelijk kader. De STAR heeft hiervoor 32 principes opgesteld. De principes betreffen onder meer zorgvuldig bestuur, transparantie, openheid en communicatie, deskundigheid, verantwoording en intern toezicht. Integere bedrijfsvoering Het beleid van een fonds is gericht op een integere bedrijfsvoering. Deze verantwoordelijkheid is vastgelegd in artikel 143 van de Pensioenwet. Dit houdt onder meer in: een adequate administratieve organisatie en interne controle (AO/IC) en risicobeheersing; de analyse en de beheersing van integriteitrisico s; het voorkomen van belangenverstrengeling; de duurzame beheersing van (financiële) risico s; eenmaal per drie jaar een continuïteitsanalyse. Doelstelling Het Vroegpensioenfonds voor de Baksteenindustrie heeft ten doel werknemers in staat te stellen een vroegpensioen op te bouwen om vanaf 62-jarige leeftijd met pensioen te kunnen gaan. Het betreft een gesloten groep deelnemers. Het bestuur Het bestuur van het fonds wordt gevormd door drie leden van de werkgeversorganisatie en drie leden van de werknemersorganisaties. De samenstelling van het bestuur was eind 2012: Leden namens werkgeversorganisatie P.G.J. de Bruyn, voorzitter (Vereniging Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek) L.H.H. Engels, plaatsvervangend voorzitter (Vereniging Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek) P.M. Lemmen (Vereniging Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek) Er zijn drie vacante posities voor plaatsvervangende leden namens de werkgeversorganisatie. Leden namens werknemersorganisaties J.P.M. Janssen, vicevoorzitter (FNV Bondgenoten) A. Jorna, plaatsvervangend vicevoorzitter (De Unie, vakbond voor Industrie en Dienstverlening) R.W. Vlietman (CNV Vakmensen) De heer Janssen is per 1 januari 2013 benoemd tot voorzitter. Per die datum is de heer De Bruyn vicevoorzitter. De functie van plaatsvervangend voorzitter en plaatsvervangend vicevoorzitter wisselen ook. De heer Jorna is per 1 januari 2013 plaatsvervangend voorzitter en de heer Engels plaatsvervangend vicevoorzitter. De heer Hietkamp (CNV Vakmensen) is plaatsvervangend bestuurslid voor de heer Vlietman. Er zijn twee vacante posities voor plaatsvervangende leden namens de werknemersorganisaties. Stichting Vroegpensioenfonds voor de Baksteenindustrie 9

10 Benoeming bestuursleden Bestuursleden mogen alleen worden benoemd als de toezichthouder van het fonds, De Nederlandsche Bank (DNB), geen bezwaar heeft gemaakt. Naar het oordeel van DNB moeten personen die het beleid van een pensioenfonds (mede) bepalen voldoende deskundig zijn met het oog op de belangen van de (gewezen) deelnemers en andere belanghebbenden. Procedure besluitvorming Het bestuur vergadert normaal gesproken viermaal per jaar en neemt besluiten in vergaderingen waarin ten minste twee werkgevers- en twee werknemersleden aanwezig zijn. Besluiten worden genomen bij meerderheid van stemmen. Deskundigheid van het bestuur Het bestuur heeft voor de bevordering en het op peil houden van de gewenste deskundigheid een deskundigheidsplan opgesteld. Het deskundigheidsplan ziet toe op de deskundigheid van bestuursleden. In het plan worden afspraken vastgelegd over de wijze waarop de deskundigheid van het bestuur wordt bevorderd. Daarbij is afgesproken dat het bestuur als collectief over de vereiste deskundigheid beschikt. Bij elke mutatie in het bestuur wordt vervolgens nagegaan of de vereiste deskundigheid dan nog steeds aanwezig is. Elk jaar bespreekt het bestuur de deskundigheid. Zo nodig wordt het plan aangepast aan de actuele ontwikkelingen. In het kader van het deskundigheidsplan houdt het bestuur jaarlijks een studiedag. Tijdens de studiedag besteedt het bestuur aandacht aan zaken die hun deskundigheid vergroten. In 2012 stond de studiedag in het teken van de Hoofdlijnennotitie en de herziening FTK. Deskundigheid van de deelnemersraad en het verantwoordingsorgaan Naast de bestuursleden zijn ook de leden van de deelnemersraad en het verantwoordingsorgaan nadrukkelijk betrokken bij het goed functioneren van het fonds. In een tijd waarin de veranderingen in de pensioensector elkaar snel opvolgen en de financiële belangen steeds groter worden, ligt het voor de hand om ook ten aanzien van deze personen duidelijkheid te verschaffen over de kennis die nodig is om een goede gesprekspartner van het bestuur te kunnen zijn. In het Plan van Aanpak Deskundigheidsbevordering van de pensioenkoepels wordt dan ook aanbevolen om leden van deze organen op het benodigde deskundigheidsniveau te krijgen. In 2010 hebben zowel de deelnemersraad als het verantwoordingsorgaan hun eigen deskundigheidsplan vastgesteld. Dit is in 2011 geactualiseerd. De leden van de deelnemersraad en het verantwoordingsorgaan nemen ook deel aan de studiedag van het bestuur. Daarnaast was er een afzonderlijke studiedag voor de deelnemersraad en het verantwoordingsorgaan. Die stond in 2012 het teken van risicobeleid, het pensioenakkoord en communicatie. Onafhankelijkheid bestuursleden Het bestuur behartigt de belangen van alle betrokken partijen. De beleidsvrijheid die het bestuur heeft, stelt extra eisen aan (mede)zeggenschap, verantwoording, toezicht, deskundigheid en transparantie in het kader van de besluitvorming van het bestuur en de gevolgen daarvan voor alle belanghebbenden. Daarom is naast de eis van een paritaire samenstelling van het bestuur de medezeggenschap van de deelnemers en pensioengerechtigden geregeld via de deelnemersraad. De bestuursleden publiceren daarnaast hun relevante (neven)functies in het jaarverslag. Gedragscode Het bestuur kent een gedragscode. Het doel van deze code is het geven van regels en richtlijnen voor bestuursleden en andere door het fonds aan te wijzen of aangewezen betrokkenen. De regels en richtlijnen moeten conflicten tussen de belangen van het fonds en de privébelangen van betrokkenen voorkomen. Dit geldt ook voor mogelijke conflicten over het gebruik van vertrouwelijke informatie van het fonds voor privédoeleinden. 10

11 Jaarverslag 2012 Een compliance officer ziet toe op de naleving van de gedragscode. In 2012 rapporteerde de compliance officer dat er in het afgelopen jaar geen onregelmatigheden of bijzonderheden waren met betrekking tot de naleving van de gedragscode. In 2012 heeft de heer mr. dr. E.M.G. Creusen zijn functie als compliance officer neergelegd. Mevrouw K. Bisschop vervulde in 2012 tijdelijk deze functie. Klachten- en geschillenregeling van het fonds Het fonds kent een klachten- en geschillenregeling. In het verslagjaar werden geen klachten voorgelegd aan het bestuur. Er werden evenmin geschillen aan de commissie van beroep voorgelegd. Nevenactiviteiten Het fonds voert geen nevenactiviteiten uit. Deelnemersraad De deelnemersraad is een adviesorgaan van het bestuur. Deelnemers en gepensioneerden kunnen via de deelnemersraad direct met het bestuur in contact treden over zaken die voor hen belangrijk zijn. De deelnemersraad bestaat uit twee vertegenwoordigers namens de actieve deelnemers en twee vertegenwoordigers namens de gepensioneerden. De zittingsperiode is vier jaar. De heren Van der Drift en Meeuwissen zijn in 2012 benoemd in de deelnemersraad. De heren Berende en Kleba werden in het verslagjaar herbenoemd. De samenstelling van de deelnemersraad was eind 2012: Leden namens actieve deelnemers J. van der Drift G. Meeuwissen Leden namens gepensioneerden S.A.G. Berende, voorzitter H. Kleba Verantwoordingsorgaan Het bestuur legt over zijn beleid en de uitvoering ervan verantwoording af aan het verantwoordingsorgaan. Tevens legt het bestuur verantwoording af over de naleving van de principes van goed pensioenfondsbestuur (Pension Fund Governance). Het verantwoordingsorgaan geeft jaarlijks een oordeel over het door het bestuur gevoerde beleid. Het oordeel van het verantwoordingsorgaan vindt u verderop in dit jaarverslag. Het verantwoordingsorgaan bestaat uit drie leden: één lid vertegenwoordigt de werknemers, één lid vertegenwoordigt de gepensioneerden en één lid vertegenwoordigt de werkgevers. De twee leden die zitting hebben in het verantwoordingsorgaan namens de deelnemers en de gepensioneerden zijn tevens lid van de deelnemersraad. De zittingsperiode is vier jaar. De heer Van der Drift werd in 2012 benoemd als lid van het verantwoordingsorgaan. De heren Slutter en Berende zijn in het verslagjaar herbenoemd. Stichting Vroegpensioenfonds voor de Baksteenindustrie 11

12 Eind 2012 was de samenstelling van het verantwoordingsorgaan: Lid namens werkgevers A.A.B. Slutter, voorzitter Lid namens actieve deelnemers J. van der Drift, vicevoorzitter Lid namens gepensioneerden S.A.G. Berende Intern toezicht Voor het interne toezicht heeft het fonds gekozen voor een visitatiecommissie. De visitatiecommissie beoordeelt eens in de drie jaar de wijze waarop het fonds wordt bestuurd, de wijze waarop de pensioenregeling wordt uitgevoerd en de wijze waarop de langetermijnrisico s worden beheerst. De commissie bestaat uit drie onafhankelijke leden die zijn benoemd door het bestuur. De visitatiecommissie overlegt minimaal eenmaal per drie jaar met het bestuur. De visitatiecommissie rapporteert schriftelijk aan het bestuur. De onderzoeksresultaten van de visitatiecommissie worden opgenomen in het jaarverslag. In dit jaarverslag treft u de bevindingen van de visitatiecommissie in Maatschappelijk verantwoord ondernemen Het pensioenfonds heeft een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Het bestuur is zich daarvan bewust. Het fonds besteedt daarom aandacht aan maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dat betreft in het bijzonder algemene, sociale en economische aspecten van het fonds. Transparantie Het bestuur hecht veel waarde aan openheid en transparantie. Het bestuur probeert dit onder meer door zijn communicatiebeleid te bewerkstelligen. Meer informatie over het communicatiebeleid vindt u terug in het hoofdstuk Communicatie. Bestuurlijke commissies Beleggingscommissie De beleggingscommissie adviseert het bestuur over het te voeren beleggingsbeleid en beoordeelt de prestaties van de vermogensbeheerders. Daarnaast houdt de beleggingscommissie toezicht op de wijze waarop de vermogensbeheerders hun bevoegdheid tot het nemen van tactische beleggingsbeslissingen uitoefenen. Het bestuur heeft in 2012 besloten dat alle bestuursleden zitting hebben in deze commissie. Dit betekent dat de heren Engels en Jorna in het verslagjaar zijn toegevoegd aan de beleggingscommissie. De samenstelling van de beleggingscommissie was eind 2012: Leden namens werkgevers P.G.J. de Bruyn L.H.H. Engels P.M. Lemmen Leden namens werknemers R.W. Vlietman, voorzitter J.P.M. Janssen A.Jorna 12

13 Jaarverslag 2012 Communicatiecommissie De communicatiecommissie houdt zich bezig met de communicatie naar de belanghebbenden van het fonds. De samenstelling van de communicatiecommissie was eind 2012: Namens de werkgevers P.G.J. de Bruyn Namens de werknemers J.P.M. Janssen Uitbesteding en adviseurs De administratie van het fonds is in 2012 uitgevoerd door APG Pensioenbeheer bv. Het vermogen wordt beheerd door middel van een renterekening. De jaarrekening wordt gecontroleerd door KPMG Accountants N.V. en voorzien van een actuariële verklaring door de waarmerkend actuaris van Towers Watson. Het bestuur blijft te allen tijde eindverantwoordelijk voor alle activiteiten van het fonds en houdt toezicht op zijn adviseurs. Het fonds wordt bijgestaan door de volgende adviseurs: Algemeen adviseur Adviserend actuaris Beleggingsadviseur Compliance officer HK Consultancy J.H. Klinkenberg Towers Watson Drs. H.J.W. van Gemert AAG Investment Communication Consultancy Mevr. M. Verheul APG Mevr. K. Bisschop Vertegenwoordiging In 2012 is het bestuur in het College van Opdrachtgevers van Cordares vertegenwoordigd door de heer Vlietman en de heer Engels. Stichting Vroegpensioenfonds voor de Baksteenindustrie 13

14 Hoofdlijnen Financiële positie van het fonds Per einde 2011 was voor het fonds nog een herstelplan actief. In 2011 is vanuit het vutfonds een storting gedaan waardoor het fonds het jaar 2011 heeft afgesloten met een dekkingsgraad van 111,4%. Hierdoor was voor het fonds eind 2011 geen sprake meer van een reservetekort en ook niet van een dekkingstekort. In 2012 is de dekkingsgraad van het fonds verder gestegen naar 113,2%. De dekkingsgraad wordt berekend als: eigen vermogen + technische voorzieningen risico fonds technische voorzieningen risico fonds Vanwege het negatieve resultaat van het fonds in 2012, is het eigen vermogen (bestaande uit de algemene reserve en de weerstandsreserve) weliswaar met 94 afgenomen (van 274 naar 180). Gemeten in percentage van de technische voorzieningen risico fonds, is het eigen vermogen echter gestegen (van 274 / = 11,4% naar 180 / = 13,2%). Dit verklaart waarom de dekkingsgraad van het fonds, ondanks het negatieve resultaat in 2012, is gestegen. Uit herstel Eind 2012 bedroeg de dekkingsgraad 113,2%. Omdat de dekkingsgraad van het fonds gedurende heel 2012 boven het vereist eigen vermogen is geweest, is het fonds per einde 2012 uit herstel. Financieel crisisplan In 2012 heeft het bestuur het financieel crisisplan vastgesteld. Dit crisisplan is opgesteld volgens de aanwijzingen die door DNB zijn geformuleerd in de beleidsregel financieel crisisplan. Het financieel crisisplan beschrijft de maatregelen die het fonds op korte termijn kan inzetten als de dekkingsgraad te ver daalt. Verder staat in het crisisplan gedefinieerd wat het fonds onder een crisis verstaat en wat de gevolgen zijn voor de belanghebbenden bij het fonds. Toeslagverlening Het fonds had eind 2012 niet genoeg financiële middelen om per 1 januari 2013 een toeslag te kunnen verlenen. Het toeslagbeleid gaat namelijk uit van toeslagverlening als de dekkingsgraad 120% bedraagt of meer. De opgebouwde en ingegane pensioenen werden daardoor niet verhoogd. Beheer van vermogen Het fonds zal waarschijnlijk in 2014 zijn laatste uitkeringen doen. Het bestuur wil het aanwezige vermogen daarom met minimale risico s beheren. Omdat dit vermogen op korte termijn uitgekeerd wordt, moet het vermogen wel liquide zijn. Het bestuur van het fonds houdt hiervoor een renterekening aan. APG Pensioenbeheer bv rapporteert elk kwartaal aan het bestuur over de resultaten. Dit betekent wel dat het fonds deze laatste jaren slechts een bescheiden rendement mag verwachten. 14

15 Jaarverslag 2012 Communicatie Het bestuur staat voor openheid en transparantie. Het hanteert een communicatiebeleid dat recht doet aan deze waarden. Daarom wordt voortdurend gekeken naar mogelijke verbeteringen van de communicatie naar belanghebbenden van het fonds. Via de website en het periodieke blad Pensioennieuws worden de belanghebbenden op de hoogte gehouden van het gevoerde beleid en van de ontwikkelingen in de pensioenwereld. Daarnaast kunnen actieve deelnemers die geboren zijn na 1 januari 1950 gebruikmaken van de Pensioenplanner. De Pensioenplanner is een onderdeel van de website van het fonds en stelt actieve deelnemers in staat om berekeningen te maken van hun (toekomstig) pensioen. Pensioennieuws Pensioennieuws is een periodieke uitgave van het Bedrijfstakpensioenfonds voor de Baksteenindustrie en het Vroegpensioenfonds voor de Baksteenindustrie. Met Pensioennieuws informeert het fonds zijn belanghebbenden op een laagdrempelige manier over belangrijke ontwikkelingen bij of rondom het fonds. Pensioennieuws is in 2012 tweemaal verschenen, in januari en augustus. Website In 2012 is geanalyseerd hoe de website is bezocht tijdens het verslagjaar. Op basis van die informatie kan het bestuur eventueel maatregelen treffen om de website te verbeteren. Uit het onderzoek naar het websitebezoek bleek dat de website in 2012 gemiddeld 191 unieke bezoekers had per maand. Dit is 2,92% van het totaal aantal deelnemers. Het aantal unieke bezoekers is ongeveer gelijk aan 2011; toen had de website gemiddeld 190 unieke bezoekers per maand. De website werd vooral overdag geraadpleegd. Tijdens werkdagen werd de website beter bezocht dan in het weekend. Voorwaardelijkheidsverklaring en toeslagverlening Pensioenuitvoerders zijn wettelijk verplicht deelnemers te informeren over de toeslagverlening binnen de pensioenregeling. Voor deze communicatie gebruikt de pensioenuitvoerder teksten die door de AFM zijn voorgeschreven. Dit wordt een voorwaardelijkheidsverklaring genoemd. In de voorwaardelijkheidsverklaring wordt aangegeven of en, zo ja, hoe de toeslagen worden verleend over het huidige jaar. Ook geeft het inzicht in de toeslagverlening over de afgelopen drie jaar. Het verlenen van toeslagen is volledig afhankelijk van de financiële positie van het fonds. De toeslag is afhankelijk van de hoogte van de dekkingsgraad van het fonds. Bij een dekkingsgraad van 120% en hoger wordt volgens een staffel 1% tot 3% toeslag verleend. Pensioenoverzicht op mijnpensioenoverzicht.nl In 2010 hebben alle Nederlandse pensioenfondsen aansluiting gerealiseerd op mijnpensioenoverzicht.nl. Dat is een website waarop het voor alle Nederlanders mogelijk is om een overzicht te krijgen van alle pensioenen die zij opgebouwd hebben bij collectieve pensioenfondsen en verzekeraars. Ook het Bedrijfstakpensioenfonds voor de Baksteenindustrie stelt zijn gegevens via die website ter beschikking. Zo spoedig mogelijk na het verzenden van de jaarlijkse UPO worden de gegevens op mijnpensioenoverzicht.nl geactualiseerd. Dit geldt ook voor de gegevens ten behoeve van gewezen deelnemers en ex-partners in de jaren dat aan deze groep geen UPO per post wordt verzonden. Stichting Vroegpensioenfonds voor de Baksteenindustrie 15

16 Pensioenontwikkelingen Veranderingen na kabinetswisseling De val van het kabinet Rutte I, de afspraken uit het Lenteakkoord en het regeerakkoord van Rutte II leidden tot verschillende beleidswijzigingen voor pensioen en AOW. De AOW-leeftijd gaat omhoog. De eerste drie jaar komt er steeds een maand bij. Vanaf 2015 wordt het tempo verder opgevoerd, zodat al in 2021 de AOW-leeftijd op 67 jaar ligt. De AOW wordt niet flexibeler voor individuele gevallen. De pensioenrichtleeftijd gaat omhoog van 65 naar 67 jaar. Er komt aftopping van het loonniveau waaronder fiscaal gefaciliteerde pensioenopbouw mogelijk blijft. De grens is een jaarinkomen van euro. De fiscale kaders voor aanvullende pensioenregelingen worden ingeperkt (Witteveenkader). Per 2014 wordt het toegestane opbouwpercentage in een middelloonregeling verlaagd naar 2,15 procent, en in 2015 naar 1,75 procent. Er komt geen extra jaarlijkse verhoging van de AOW met 0,6 procent tot De vitaliteitsregeling gaat niet door. De doorwerkbonus voor oude werknemers is per 1 januari 2013 ingevoerd. Er komen nieuwe financiële toetsingskaders voor pensioenfondsen. AOW-ingangsdatum Per 1 april 2012 is de ingangsdatum van de AOW verschoven naar de 65e verjaardag. Daardoor is voor iedereen die na 1 april jaar wordt, de eerste AOW-uitbetaling lager dan de latere uitbetalingen. Hoe later de verjaardag in de maand valt, hoe lager de eerste uitkering. Bij vroeggepensioneerden en vutters die laat in de maand jarig zijn, leidt dat in die maand tot een inkomensgat. Dit komt omdat de vroegpensioen- en VUT-uitkeringen voor het laatst worden uitbetaald in de maand voordat men 65 jaar wordt. Nieuw financieel toetsingskader Er komt een nieuw financieel toetsingskader (FTK2) voor pensioenfondsen. De hoofdlijnennota die toenmalig minister Kamp de Tweede Kamer heeft aangeboden, is gebaseerd op de afspraken van het Pensioenakkoord uit Bedoeling is dat pensioenregelingen opgewassen zijn tegen schokken op de financiële markten, de stijgende levensverwachting kunnen opvangen, transparanter zijn en jongeren en ouderen gelijk behandelen. Sociale partners kunnen kiezen uit twee soorten contracten: Een nieuw contract met flexibelere aanspraken (reëel pensioencontract). Het aangepaste pensioencontract (nominaal pensioencontract). De invoeringsdatum van FTK2 is uitgesteld tot 1 januari De betreffende wetgeving zal in de loop van 2013 aan de Tweede Kamer worden voorgelegd. Wetswijzigingen Verhoging AOW en pensioenleeftijd Naar aanleiding van het Lenteakkoord is het wetsvoorstel Verhoging AOW- en pensioenleeftijd behandeld door de Eerste en Tweede Kamer. Dit betreft ook de inperking van het Witteveenkader per 1 januari 2014 (zie boven). Zowel de AOW-leeftijd als de fiscale pensioenrichtleeftijd voor aanvullende pensioenen worden in de toekomst automatisch aangepast aan de stijging van de levensverwachting. Dat gebeurt op basis van prognose van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Wet Bpf 2000, artikelen 5, 6 en 7 De Eerste en Tweede Kamer hebben ingestemd met een voorstel tot wijziging van de markt- en overheidsbepalingen in de Wet Bpf Het gaat om regels voor bedrijfstakpensioenfondsen (Bpf en) rondom naamsgebruik, gegevensverwerking en informatieverstrekking aan deelnemers en werkgevers. De Tweede Kamer heeft bij de behandeling van het wetsvoorstel een paar belangrijke wijzigingen doorgevoerd ten opzichte van het oorspronkelijke wetsvoorstel van het kabinet. 16

17 Jaarverslag 2012 Door deze wetswijziging mogen pensioenuitvoeringsorganisaties in het openbaar vaker de naam gebruiken van de bedrijfstakpensioenfondsen waarvoor het werkzaamheden verricht. Dit geldt echter niet voor communicatie met consumenten over financiële producten. Besluit marktmisbruik Wft: verbod op clustermunitie Per 1 januari 2013 is via het Besluit marktmisbruik Wft een verbod ingevoerd op directe investeringen in de productie, verkoop en distributie van clustermunitie. Op grond van artikel 143 Pensioenwet is dit besluit ook van toepassing op pensioenfondsen. Beleggingen, leningen of niet vrij verhandelbare deelnemingen in een onderneming die clustermunitie produceert, verkoopt of distribueert, worden gezien als handelingen die in strijd zijn met een integere bedrijfsuitoefening. KKB: Pensioengerechtigden in pensioenbestuur Pensioengerechtigden krijgen een eigen vertegenwoordiging in het bestuur van een bedrijfstakpensioenfonds. Dat is bepaald in de initiatiefwet Ko er Kaya-Blok (KKB). Deze wet gaat over hetzelfde onderwerp als de wet Versterking bestuur pensioenfondsen (zie hieronder). Omdat bij deze laatste vertraging is opgetreden, zal de initiatiefwet KKB pas per 1 juli 2013 in werking treden. Daarna hebben pensioenfondsen een jaar de tijd om de statuten aan te passen. Wetsvoorstel Versterking bestuur pensioenfondsen De Tweede Kamer heeft gesproken over het wetsvoorstel Versterking bestuur pensioenfondsen. Ook heeft de SER hierover geadviseerd. In december zijn er aanpassingen gedaan in het wetsvoorstel. Het is de bedoeling dat de parlementaire behandeling voor 1 juli 2013 is afgerond. Als dat lukt, zal deze wet geldend recht worden boven de initiatiefwet KKB (zie hierboven). Er zijn vijf bestuursmodellen: een paritair model, een onafhankelijk model en drie modellen zijn gebaseerd op het one-tier-board. In alle modellen zitten onafhankelijke bestuurders en in twee van de modellen zit ook een paritaire vertegenwoordiging van belanghebbenden in het fonds (werkgevers, werknemers en pensioengerechtigden). Afronding FVP-regeling De FVP-bijdrageregeling voorzag in de vergoeding van pensioenopbouw van werknemers die na werkloosheid in aanmerking kwamen voor een WW-uitkering. De regeling is in 2012 afgeschaft, maar de laatste betalingen moeten nog plaatsvinden. Wie vóór 2010 in aanmerking kwam voor de FVP-bijdrage, heeft nog recht op een volledige vergoeding vanuit FVP, volgens de laatst geldende regels. Deze betalingen vinden thans nog plaats. De groep die gedurende 2010 in aanmerking kwam voor FVP, komt in aanmerking voor de overgebleven FVP-gelden. In 2011 berichtte FVP dat deze gelden uiterlijk vóór 1 januari 2014 zouden zijn verdeeld, en dat naar schatting een recht van circa 50% zou ontstaan voor deze betrokkenen. Inmiddels laat FVP weten dat deze verdeling niet vóór de zomer van 2014 zal plaatsvinden, en doet FVP geen uitspraken meer over de te verwachten bijdragen. Europese regelgeving Witboek Pensioenen Het Witboek Pensioenen, dat de Europese Commissie in februari 2012 presenteerde, benadrukt het belang van een herziening van de pensioensystemen in de lidstaten, en een meer gecoördineerde Europese aanpak. Het kabinet reageerde positief op het vergroten van draagvlak voor pensioenvoorzieningen, een betere balans tussen werkjaren en pensioenjaren, en het stimuleren van aanvullende pensioenspaarregelingen. Het kabinet heeft echter ernstige bezwaren tegen het voornemen om de Europese Pensioenfondsrichtlijn (de IORP-richtlijn) te herzien met het doel een gelijk speelveld voor financiële instellingen te verkrijgen. Als aan pensioenfondsen dezelfde solvabiliteitseisen worden voorgeschreven als voor verzekeraars (Solvency II), dan moeten de buffers van pensioenfondsen aanzienlijk worden vergroot. Het kabinet benadrukt dat pensioenfondsen verschillen van verzekeraars en dat er geen behoefte is aan hogere solvabilteitseisen voor pensioenfondsen. Het gevolg kan een kostenstijging zijn, die voor Nederland onacceptabel is. Stichting Vroegpensioenfonds voor de Baksteenindustrie 17

18 De vroegpensioenregeling Deelneming De vroegpensioenregeling geldt voor iedere werknemer in de baksteenindustrie die voor 1 januari 1950 is geboren én op 31 december 2005 al in dienst was. Vroegpensioenregeling De vroegpensioenregeling is een gemaximeerde opbouwregeling. Dit betekent dat de hoogte van het uiteindelijke pensioen afhangt van het aantal jaren dat de deelnemer in de bedrijfstak heeft gewerkt en het brutosalaris dat de deelnemer gemiddeld heeft verdiend. Opbouw Op basis van de vroegpensioenregeling is het mogelijk om in 37 jaar een vroegpensioen op te bouwen dat ongeveer 75% van het gemiddelde brutosalaris is. Ieder jaar wordt 2,027% van het gemiddelde brutosalaris opgebouwd aan vroegpensioen. Eerder of later met pensioen De deelnemer kan de vroegpensioenuitkering op 62 jaar laten ingaan. De deelnemer kan er echter ook voor kiezen om de vroegpensioenuitkering eerder (vanaf 60 jaar) of later (uiterlijk tot 64 jaar en 11 maanden) in te laten gaan. Als de vroegpensioenuitkering eerder dan op 62 jaar ingaat, is de vroegpensioenuitkering lager. Als de vroegpensioenuitkering later dan op 62 jaar ingaat, is de vroegpensioenuitkering hoger. Bovendien is het mogelijk om op verschillende leeftijden het vroegpensioen in deeltijd in te laten gaan. Overgangsregeling Omdat alle deelnemers op 1 juli 2001 ouder dan 25 jaar waren en daardoor geen volledig vroegpensioen kunnen opbouwen, is een overgangsregeling van kracht. De overgangsregeling heeft een voorwaardelijk karakter en zorgt voor een aanvulling op het vroegpensioen van 2,027% per dienstjaar. Als dienstjaren tellen de jaren tussen de 25-jarige leeftijd en 1 juli De uitvoering van de overgangsregeling geschiedt door Stichting Vrijwillig Vervroegde Uittreding voor de Baksteenindustrie (VUBA). Het kapitaal dat de deelnemer op basis van de oude vroegpensioenregeling heeft gespaard, behoudt de deelnemer. Premiebeleid De doorsneepremies voor financiering van de opbouw in de vroegpensioenregeling was voor de resterende opbouwperiode, de periode 2006 tot en met 2011, vastgesteld op één niveau. De werkgeversbijdrage is 0,4% van de gemaximeerde salarissom van alle werknemers bij de aangesloten werkgevers. De werknemersbijdrage is 2,5% over de gemaximeerde salarissom van de deelnemers in de vroegpensioenregeling. Sinds 2012 worden er geen premies geheven, omdat er geen opbouw van vroegpensioen meer plaatsvindt. Alle deelnemers van het fonds hebben in 2011 immers de vroegpensioengerechtigde leeftijd (62 jaar) bereikt. Toeslagbeleid De toeslag is uitdrukkelijk voorwaardelijk. Het bestuur heeft ook geen ambitie om een toeslag te verlenen. De verhoging kan per jaar verschillend zijn. Of er een toeslag wordt gegeven hangt af van de financiële positie van het fonds. Het fonds heeft hiervoor geen geld gereserveerd of extra pensioenpremie in rekening gebracht. Het is een jaarlijkse beoordeling van het bestuur. In beginsel worden jaarlijks de pensioenen (zowel de uitkeringen als de opgebouwde aanspraken) verhoogd, maar het bestuur beslist daar elk jaar weer opnieuw over. Toeslagverlening is rechtstreeks afhankelijk van de financiële situatie van het fonds. Er is dus geen koppeling met de loonontwikkeling in de bedrijfstak of met de prijsontwikkeling. In plaats daarvan is de toeslag afhankelijk van de hoogte van de dekkingsgraad van het fonds. In tabel 1 is dit schematisch weergegeven. 18

19 Jaarverslag 2012 Tabel 1 Staffel met betrekking tot het verlenen van toeslag Hoogte van de dekkingsgraad Percentage toeslagverlening Lager dan 120% Geen toeslagverlening Tussen 120% en 130% 1% Tussen 130% en 140% 2% Hoger dan 140% 3% In 2012 heeft het bestuur besloten om geen toeslag te verlenen. Stichting Vroegpensioenfonds voor de Baksteenindustrie 19

20 Financieel overzicht In dit hoofdstuk wordt de ontwikkeling van de omvang het fonds weergegeven. Daarnaast worden de premieontvangsten en pensioenuitkeringen vermeld. Werkgevers en werknemers Tabel 2 Aantallen werkgevers en werknemers Jaar Aangesloten werkgevers Premiebetalende deelnemers Gewezen deelnemers met premievrije rechten Premie Er vindt vanaf 2012 geen opbouw van vroegpensioen meer plaats en daarom worden er ook geen premies meer geheven. Pensioenuitkeringen In tabel 3 wordt het aantal lopende pensioenen ultimo verslagjaar vermeld. Per pensioensoort wordt het uitbetaalde jaarbedrag weergegeven. Tabel 3 Pensioenuitkeringen Aantal lopende pensioenen 2012 Pensioenuitkeringen 2012 Aantal lopende pensioenen 2011 Pensioenuitkeringen 2011 Vroegpensioen Nabestaandenpensioen Totaal Pensioenuitvoeringskosten De pensioenuitvoeringskosten (exclusief kosten vermogensbeheer) bedragen in ten opzichte van in Het totaal aantal actieve deelnemers plus pensioengerechtigden op 31 december 2012 was 116 (2011: 175). De kosten per persoon kwamen daarmee uit op (2011: 1.143). Naar verwachting zal het fonds in 2015 ophouden te bestaan. Het aantal deelnemers zal tot die tijd alleen maar lager worden, waardoor de kosten per deelnemer zullen stijgen. Kosten vermogensbeheer Gezien het feit dat het belegde vermogen ultimo 2012 geheel liquide is, is er geen sprake van kosten vermogensbeheer. 20

21 Jaarverslag 2012 Beleggingsoverzicht Beleggingen in het verslagjaar De portefeuille is liquide omdat de regeling in 2014 wordt beëindigd. Het vermogen van het fonds wordt op korte termijn uitgekeerd. De gelden zijn belegd via een renterekening. Tabel 4 laat de beleggingen in procenten zien van 2012 en In de tabel is de uitkomst (Weging) te zien naast de afspraak (Norm). Tabel 4 Beleggingsportefeuille ultimo 2012 en 2011 Weging Norm 2012 Weging Norm 2011 Obligaties 0,0% 0,0% 0,0% 0,01% Kort Vastrentend 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% Liquide middelen 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Totaal portefeuille 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Rendement van de beleggingsportefeuille Het rendement bedroeg in ,35%. In tabel 5 worden de absolute rendementen per beleggingscategorie en van de totale portefeuille in 2012 en 2011 weergegeven. Tabel 5 Rendementen van de beleggingsportefeuille 2011 portefeuille rendement 2012 portefeuille rendement 2012 benchmark rendement 2012 out/under rendement benchmarks Obligaties (incl. credits) -0,68% n.v.t. n.v.t. n.v.t. 50% Barclays Capital US Credit Index / 50% Barclays Capital Euro-Aggregate Credit Index Kort vastrentend 1,85% n.v.t. n.v.t. n.v.t. Barclays Capital Euro aggregate 1-5 yrs treasury index Totaal portefeuille F&C 1,64% n.v.t. n.v.t. n.v.t. Samengesteld Renterekening Cordares 1,18% 0,35% 0,26% 0,09% Eénmaands EURIBOR-percentage minus 0,07 procentpunt Totaal portefeuille 1,53% 0,35% 0,26% 0,09% Samengesteld Stichting Vroegpensioenfonds voor de Baksteenindustrie 21

22 Beheersing van de risico s Algemeen Het lopen van risico s hoort bij de uitvoering van een vroegpensioenregeling. Daarbij worden niet alle risico s als negatief beschouwd. Zo vormt bijvoorbeeld het renterisico een bron van rendement. Het bestuur van het fonds vindt de beheersing van de risico s van wezenlijk belang. De recente onstuimigheid op de financiële markten heeft dat belang benadrukt. Hierna worden de belangrijkste risico s voor het fonds benoemd en toegelicht. Beleggingsrisico s Met het oog op de beperkte resterende looptijd van de verplichtingen is het volledige vermogen van het fonds op een rentedragende rekening belegd. Hierdoor zijn de beleggingsrisico s marginaal. Actuariële risico s Strategisch risico of solvabiliteitsrisico Het strategisch risico of het solvabiliteitsrisico is het risico dat de ontwikkeling van het vermogen (in de vorm van beleggingen en premies) niet optimaal aansluit op de ontwikkeling van de verplichtingen. Hierdoor kan mogelijk de beoogde pensioenkwaliteit en de beoogde financieringsdoelstelling niet worden gehaald. De vroegpensioenaanspraken zijn volledig gefinancierd. Door dit vermogen op een rentedragende rekening te beleggen, sluit het goed aan bij de verplichtingen. Het strategisch risico of het solvabiliteitsrisico is voor het fonds daarom beperkt. Verzekeringstechnisch risico Naast de financiële risico s wordt het fonds geconfronteerd met verzekeringstechnische risico s. Voor het vroegpensioen is met name het sterfterisico van belang. Door de korte horizon is dit echter maar van beperkte invloed op het fonds. Het wordt beheerst door bij de bepaling van de voorziening pensioenverplichtingen prudente veronderstellingen te hanteren. Zo wordt op de voorziening pensioenverplichtingen een procentuele opslag van 1,3% gehanteerd vanwege de toenemende levensverwachtingen en lagere sterftekansen. Concentratierisico Het concentratierisico bestaat uit het tegenpartijrisico. Door al het vermogen bij dezelfde bank onder te brengen, is er sprake van concentratie van de beleggingen in één partij. Daarbij is bewust voor een grote Nederlandse bank gekozen, waardoor dit tegenrisico beperkt is. Liquiditeitsrisico Alle beleggingen van het fonds zijn liquide gemaakt. Het fonds loopt daardoor geen risico op een liquiditeitstekort. Risico s van de aangesloten werkgevers Er zijn voor de aangesloten werkgevers geen risico s meer. Er vindt immers vanaf 2012 geen opbouw van vroegpensioen meer plaats en de huidige aanspraken zijn volledig gefinancierd. Daarom worden er ook geen premies meer geheven. Risico s van de deelnemers Actuariële en beleggingsrisico s worden collectief gedeeld. Gedeeltelijke toeslagen, of het geheel achterwege laten van toeslagen, is een oplossing als de financiële positie van het fonds daartoe aanleiding geeft. 22

23 Jaarverslag 2012 Operationele risico s Algemeen De operationele risico s betreffen risico s die ontstaan door computerproblemen, menselijke fouten, procesverstoringen of andere onvoorzienbare factoren. Deze risico s worden afgedekt door een veelheid aan elkaar aanvullende maatregelen. Dit zijn bijvoorbeeld back-upsystemen, toegangsbeveiliging en testprocedures. De ondernemingen waaraan de uitvoering van de pensioenregelingen en de beleggingen van het fonds zijn uitbesteed, hanteren hier strikt beleid voor. Verantwoording vindt plaats middels SLA-rapportages en in controlstatements. Uitbestedingsrisico Het uitbestedingsrisico is het risico dat de continuïteit van het fonds in gevaar komt door de aan derden uitbestede activiteiten. Dat kunnen IT-activiteiten zijn of operationele processen of ondersteunende diensten. Het fonds besteedt zijn werkzaamheden uit aan professionele partijen, die hun continuïteit, integriteit en kwaliteit kunnen aantonen. Opdrachtnemers van het fonds rapporteren bovendien hun behaalde bedrijfsresultaten, over de werking van hun integriteitsbeleid en over de afgesproken kwaliteit van de werkzaamheden die in uitvoering zijn genomen. APG Pensioenbeheer bv beschikt over een ISAE 3402 Type II-verklaring voor de pensioenadministratie over het gehele boekjaar Er vindt periodieke monitoring plaats op de SLA-overeenkomst door de onafhankelijke algemeen adviseur. De kwartaalrapportage van de SLA-overeenkomst wordt door het bestuur in de vergadering behandeld. Een werkgroep van het bestuur heeft de ISAE 3402-verklaring geanalyseerd. Deze analyse is in het bestuur besproken. Integriteitsrisico s Algemeen Integriteitsirisico s hebben te maken met niet integere, onethische gedragingen van het fonds en/of de uitvoerder. Hieronder valt het niet voldoen aan wet- en regelgeving en niet naleven van maatschappelijke en door het fonds opgestelde normen. Het fonds beheerst deze risico s met behulp van verschillende maatregelen. Zo hebben alle bestuursleden een gedragscode ondertekend. Er is een compliance officer die toeziet op de naleving van deze code en daarover jaarlijks rapporteert. De uitvoerder hanteert eveneens een gedragscode voor hun medewerkers. Ook daar is een compliance officer aangesteld die op de naleving toeziet. De uitvoerder draagt zorg voor de naleving van de van toepassing zijnde wet- en regelgeving. Zo zijn maatregelen ingericht om witwassen en terrorismefinanciering te voorkomen. Om een goede afhandeling van eventuele klachten van deelnemers te borgen, wordt gebruikt gemaakt van een klanten- en geschillenregeling. De afhandeling van gemelde klachten vindt zorgvuldig plaats. In 2012 zijn geen klachten in behandeling genomen. Ten slotte zijn er verschillende organen die een rol spelen in het toezicht en de verantwoording van het bestuur. De visitatiecommissie, de deelnemersraad en het verantwoordingsorgaan hebben ieder daarin hun eigen rol. Gezamenlijk dragen zij bij aan de integriteit van het fonds. Het oordeel van deze organen is elders in het jaarverslag opgenomen. Stichting Vroegpensioenfonds voor de Baksteenindustrie 23

24 Vooruitzichten Pensioenakkoord Eind 2012 berichtte staatssecretaris Klijnsma dat de introductie van een nieuw financieel toetsingskader wordt uitgesteld tot Pensioenfondsen werden echter verzocht om deze introductie niet af te wachten, maar al in 2013 het beleid af te stemmen op de aanstaande wijzigingen. Voor het fonds betekent de mededeling van de staatssecretaris dat de regels pas veranderen nadat het fonds zijn laatste uitkering heeft gedaan en in liquidatie gaat. Het bestuur zal wellicht wel rekening moeten houden met de veranderende wetgeving aangaande de governance van het fonds. Beleggingsbeleid Het volledige vermogen van het fonds staat op een renterekening. Gedurende de resterende looptijd van het fonds blijft dat zo. Garantstelling Gegeven de eindigheid van het fonds en de binnen het fonds beschikbare middelen bestaat een mogelijkheid dat het fonds onvoldoende middelen beschikbaar heeft om aan volledige afwikkeling van de verplichtingen en dan met name de verplichtingen gericht op de dekking van uitvoeringskosten te voldoen. Door het bestuur van Stichting Vrijwillig Vervroegde Uittreding voor de Baksteenindustrie is een garantie afgegeven dat het Vut-fonds het mogelijke tekort dat eventueel kan ontstaan zal suppleren ten einde alle verplichtingen vanuit het Vroegpensioenfonds te garanderen. Afwikkeling Het bestuur houdt rekening met de toekomstige ontbinding van het fonds. Hiervoor zal in de loop van 2013 een plan van aanpak worden opgesteld. 24

25 Jaarverslag 2012 Verslag van de deelnemersraad De deelnemersraad begon in 2012 met twee vacatures in de raad. Dit betroffen vacatures in de geleding actieven. Twee kandidaat-leden werden voorgedragen door de werknemersorganisaties. Dit waren Jan van der Drift en Gerard Meeuwissen. Deze voordracht resulteerde in een benoeming door het bestuur op 18 juni De kandidaat-leden waren inmiddels al aanwezig geweest bij een vergadering en een studiedag in mei van dat jaar. De deelnemersraad is nu weer op volle sterkte. Ook de functie van voorzitter was vacant. De deelnemersraad heeft besloten om de heer Berende te benoemen tot voorzitter. Er zijn reguliere vergaderingen van de deelnemersraad geweest in maart, juni en november. Deze vergaderingen werden altijd bijgewoond door de voorzitter en de vicevoorzitter van het bestuur. In deze vergaderingen is onder andere advies gegeven over het beleggingsplan, de toeslagverlening, reglementswijzigingen, het financieel crisisplan en het risicobeleid. Verder is de deelnemersraad geïnformeerd door het bestuur over de kostenvergelijking van diverse externe adviseurs. De deelnemersraad heeft in 2012 over alle voorgenomen besluiten die het bestuur heeft voorgelegd aan de deelnemersraad een positief advies gegeven. In een aparte vergadering in mei is gesproken over het jaarwerk De deelnemersraad heeft geconstateerd dat de kwaliteit van het jaarwerk sterk is verbeterd ten opzichte van vorige jaren. Het jaarwerkproces waar de deelnemersraad vorig jaar aandacht voor vroeg, is ook sterk verbeterd. De deelnemersraad complimenteert het bestuur met deze verbeteringen en gaf een positief advies over het jaarwerk. Naast de vergaderingen is er door een delegatie van de deelnemersraad gesproken met de visitatiecommissie. Dit gesprek heeft mede geleid tot de aanbevelingen die de visitatiecommissie heeft gedaan. De deelnemersraad heeft kennis genomen van de aanbevelingen van de visitatiecommissie en kan zich er in vinden. Het bestuur heeft een plan van aanpak opgesteld om tegemoet te komen aan de aanbevelingen van de visitatiecommissie. De deelnemersraad heeft ook kennis genomen van dit plan en kan zich hier ook in vinden. Deskundigheid is een voorwaarde om het bestuur gedegen te kunnen adviseren. De twee nieuwe leden van de deelnemersraad hebben daarom inmiddels een meerdaagse cursus over pensioenen gevolgd. Daarnaast bezoeken de leden geregeld bijeenkomsten van onder andere de pensioenfederatie. De deelnemersraad zelf heeft een jaarlijkse opfrisdag in mei. Dit jaar is er gesproken over risicobeleid, pensioenregelingen en communicatie. In september was de deelnemersraad, zoals altijd, te gast bij de studiedag van het bestuur. De titel van de presentatie die gegeven werd, was De route naar een nieuw pensioencontract. Aan de orde kwamen het pensioenakkoord, de hoofdlijnennotitie herziening FTK en de mogelijkheden voor een nieuwe pensioenregeling. Een goede samenwerking met het bestuur is essentieel om tot een goede uitoefening te komen van de taken die de deelnemersraad heeft. Net als voorgaande jaren was de samenwerking in 2012 goed. De deelnemersraad kreeg alle informatie om tot een afgewogen advies te komen, het contact tussen de bestuurders en de leden van de deelnemersraad was goed en de deelnemersraad kreeg alle faciliteiten die nodig zijn. Wij danken het bestuur voor de goede samenwerking. 20 juni 2013 S.A.G. Berende, voorzitter Stichting Vroegpensioenfonds voor de Baksteenindustrie 25

26 Oordeel van het verantwoordingsorgaan Oordeel van het verantwoordingsorgaan Het verantwoordingsorgaan geeft een algemeen oordeel over het handelen van het bestuur, het gevoerde beleid en het beleid voor de toekomst. Bovendien kan het advies geven over onder meer het beleid ten aanzien van intern toezicht, de klachtenprocedure en het communicatiebeleid. Het oordeel van het verantwoordingsorgaan is hieronder opgenomen. Om te komen tot een oordeel is het van belang dat de leden van het verantwoordingsorgaan voldoende kennis hebben van de pensioenmaterie. Om kennis te behouden en uit te breiden, hebben de leden van het verantwoordingsorgaan deelgenomen aan studiedagen van de deelnemersraad en het bestuur. Tevens zijn externe bijeenkomsten bezocht. Begin 2012 was er een vacature in het verantwoordingsorgaan. Het betrof een vacature in de geleding actieve deelnemers. Inmiddels is deze vacature vervuld. De heer Van der Drift is in 2012 benoemd tot lid van het verantwoordingsorgaan. Hij heeft zitting namens de actieve deelnemers. Tevens fungeert hij als vicevoorzitter. De bevoegdheid van het verantwoordingsorgaan is gebaseerd op artikel 33 van de Pensioenwet, artikel 11 van het Besluit uitvoering Pensioenwet en de Wet Verplichte Beroepspensioenregeling en de Principes voor goed pensioenfondsbestuur, opgesteld door de STAR op 16 december Algemeen Het verantwoordingsorgaan heeft op basis van artikel 5 van het Reglement Verantwoordingsorgaan onder meer tot taak een algemeen oordeel te geven over: het handelen van het bestuur aan de hand van het jaarverslag, de jaarrekening en andere informatie, waaronder de bevindingen van de visitatiecommissie; het door het bestuur gevoerde beleid in het afgelopen kalenderjaar; het beleid voor de toekomst; de wijze waarop het bestuur invulling geeft aan goed pensioenfondsbestuur als bedoeld in artikel 33 van de Pensioenwet. Verklaring bij de jaarstukken Om tot een oordeel te kunnen komen hebben wij onder meer kennis genomen van de jaarstukken 2012, de geldende ABTN en het beleggingsplan In een gezamenlijke bijeenkomst van het bestuur en het verantwoordingsorgaan heeft het bestuur een toelichting gegeven op de jaarstukken. Ook vragen van het verantwoordingsorgaan zijn door het bestuur naar tevredenheid beantwoord. Oordeel Het verantwoordingsorgaan is van oordeel dat het bestuur in het jaar 2012 op evenwichtige wijze is omgegaan met de belangen van alle belanghebbenden. Het verantwoordingsorgaan heeft vertrouwen in het beleid van het bestuur voor de toekomst. Het verantwoordingsorgaan van de Stichting Vroegpensioenfonds voor de Baksteenindustrie 20 juni 2013 De heer A.A.B. Slutter, voorzitter 26

27 Jaarverslag 2012 Rapport van de visitatiecommissie In het tweede en derde kwartaal van 2012 heeft het bestuur van de Stichting Vroegpensioen voor de Baksteenindustrie een visitatie laten uitvoeren door de samenwerkende bureaus Basis & Beleid Organisatieadviseurs B.V. en PMA Consult. De visitatiecommissie bestond uit Antoinetta Eikenboom, Jet Thole en de Frank Verschuren. De principes voor goed pensioenfondsbestuur, zoals geformuleerd door de Stichting van de Arbeid, vormen het uitgangspunt voor het werk van de visitatiecommissie. Volgens deze principes dienen de visitatiecommissies zich een oordeel te vormen over het functioneren van het bestuur van het pensioenfonds vanuit de volgende aspecten: de beleids- en bestuursprocedures en -processen, de checks en balances, de aansturing van het fonds en de wijze waarop wordt omgegaan met de risico s op langere termijn. Het bestuur heeft gekozen voor een visitatietraject waarbij een analyse in de breedte is gedaan. De bevindingen van de visitatiecommissie zijn gebaseerd op een uitgebreide documentenanalyse en visitatiegesprekken met bestuursleden, leden van de deelnemersraad en verantwoordingsorgaan en externen. De bevindingen, conclusies en aanbevelingen van de visitatiecommissie zijn neergelegd in een rapport en besproken met het bestuur. Hoofdlijnen van het visitatierapport Bestuursprocedures en bestuurs- en beleidsprocessen De visitatiecommissie is van oordeel dat de beleids- en bestuursprocessen en procedures op orde zijn. Vergaderingen van het Vroegpensioenfonds en het Bedrijfstakpensioenfonds vinden gelijktijdig plaats. In de bestuursvergaderingen wordt een duidelijke scheiding gemaakt tussen de verschillende fondsen. Wel meent de visitatiecommissie dat deze scheiding beter tot uiting mag komen in de notulen. Besluitvorming vindt gestructureerd plaats binnen de gestelde kaders, waarbij de visitatiecommissie opmerkt dat in de notulen niet altijd duidelijk is terug te vinden op basis van welke afwegingen de besluitvorming heeft plaatsgevonden. Het bestuur is zich bewust van de eindigheid van het fonds. De visitatiecommissie beveelt aan om op korte termijn een plan van aanpak te formuleren over de wijze waarop het fonds wordt afgebouwd en opgeheven. Er is jaarlijks aandacht voor deskundigheid en de bevordering daarvan. De visitatiecommissie beveelt aan om de deskundigheid van de bestuursleden extern te toetsen, om zo beter inzicht te krijgen in scholingsbehoeften op zowel individueel als collectief niveau. De visitatiecommissie heeft geconstateerd dat het bestuur een praktische invulling geeft aan het communicatiebeleid. De visitatiecommissie adviseert om een duidelijkere koppeling te maken tussen doelstellingen en inzet van middelen en een jaarplan met daarin een beschrijving van de concrete activiteiten. Checks en balances De visitatiecommissie is positief over de wijze waarop het verantwoordingsorgaan en de deelnemersraad hun rollen en taken invullen. Daarbij adviseert de visitatiecommissie om het bestuurscontact van beide organen niet te beperken tot de beide voorzitters, maar uit te breiden tot het voltallige bestuur. Dit geldt met name voor het verantwoordingsorgaan, dat een controlerende taak heeft. De specifieke bijdrage van het verantwoordingsorgaan in de check en balances kan nog verder verbeterd worden. De controle op de uitvoering is een belangrijk aandachtspunt van het bestuur. Er wordt scherp gelet op de kwaliteit van de dienstverlening van externe partijen. De visitatiecommissie adviseert deze alertheid door te zetten en externe partijen te blijven aanspreken op de kwaliteit van de dienstverlening en met alle partijen (waar deze nog ontbreken) dienstverleningsovereenkomsten c.q. sla s overeen te komen. De visitatiecommissie adviseert de rol en positie van compliance en compliance officer te heroverwegen. Stichting Vroegpensioenfonds voor de Baksteenindustrie 27