Verlof Informatie over verlofregelingen voor werknemers
Inhoud Verlof 4 Zwangerschaps- en bevallingsverlof 5 Kraamverlof voor de partner 10 Adoptieverlof 11 Ouderschapsverlof 13 Calamiteitenverlof 17 Zorgverlof 20 Kortdurend zorgverlof 20 Langdurend zorgverlof 22 Levensloopregeling 26 Meer informatie 27
Verlof De combinatie van een betaalde baan, de zorg voor kinderen, partner of ouders, vrijwilligerswerk of het volgen van een studie vraagt elke dag opnieuw een flinke dosis energie en organisatietalent. Om werknemers te helpen om werk en privé beter te combineren, bestaan er wettelijke verlofregelingen waar werkende vrouwen en mannen gebruik van kunnen maken. Ook werkgevers hebben baat bij de regelingen. Meer keuzevrijheid voor werknemers om werk, gezinsleven en vrije tijd beter met elkaar in balans te brengen, kan langdurig ziekteverzuim door stress en burn-out voorkomen. Onbetaald verlof en uw inkomen Bij kortdurende verlofregelingen wordt het salaris over het algemeen doorbetaald, bij langdurend zorgverlof zult u dikwijls zelf voor een financiële buffer moeten zorgen. Informatie over de gevolgen van het opnemen van verlof voor het inkomen vindt u in de brochure: Onbetaald verlof en uw inkomen. Bereken uw verlof Op de website www.verlofregelingen.szw.nl vindt u een overzicht van de verschillende verlofregelingen en kunt u uw verlof berekenen.
Zwangerschaps- en bevallingsverlof Als u zwanger bent en in dienstverband werkt, hebt u recht op zwangerschaps- en bevallingsverlof van totaal zestien weken. Dit betekent dat u gedurende zestien weken lang niet werkt, omdat u in die periode moet bevallen en na de bevalling niet gelijk weer aan het werkt hoeft. Om die periode financieel te overbruggen ontvangt u - meestal via uw werkgever - een uitkering die in principe net zo hoog is als uw salaris. Hoe lang duurt het zwangerschapsverlof? U hebt recht op minstens zestien weken zwangerschaps- en bevallingsverlof. De datum waarop uw zwangerschapsverlof ingaat, hangt af van de vermoedelijke bevallingsdatum. Vanaf zes weken, maar minimaal vier weken (28 dagen) vóór de dag na de vermoedelijke bevallingsdatum mag u verlof opnemen. U kunt zelf bepalen op welke dag binnen deze periode u het verlof laat ingaan. Hoe lang duurt het bevallingsverlof? U hebt altijd recht op minstens tien weken verlof na uw bevalling, ook al wordt uw baby later geboren dan verwacht. Als u toch eerder aan de slag wilt, dan mag dat pas 42 dagen na de bevallingsdatum.
Stel, u bent zes weken voor de bevalling gestopt met werken. Voorbeeld 1: Het kind is een week te vroeg geboren. U hebt dan vijf weken verlof voor de bevalling en elf weken erna. Totaal: zestien weken. Voorbeeld 2: Het kind is twee weken te laat geboren. U hebt dan acht weken verlof voor de bevalling en tien weken erna. Totaal: achttien weken. Stel, u bent vier weken voor de bevalling gestopt met werken. Het kind wordt twee weken te laat geboren. U hebt dan recht op zes weken verlof voor de bevalling en twaalf weken erna. Totaal: achttien weken. Stel, u hebt afgesproken vier weken voor de vermoedelijke bevallingsdatum te stoppen met werken. Drie weken voor de ingang van het verlof wordt u ziek. De afspraak van vier weken vervalt. U hebt zes weken verlof voor de vermoedelijke bevallingsdatum en tien weken erna. Totaal: zestien weken. Bereken uw verlofmogelijkheden op www.verlofregelingen.szw.nl Hoe vraagt u het verlof aan? Minimaal drie weken voor de gewenste verlofdatum vraagt u het verlof aan. Uw werkgever heeft daarbij een verklaring van uw verloskundige of uw arts nodig, waarin de vermoedelijke bevallingsdatum staat vermeld. Deze verklaring gaat naar het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (UWV) dat uw uitkering tijdens het verlof regelt.
Gaat het salaris tijdens de verlofperiode gewoon door? Tijdens het zwangerschaps- en bevallingsverlof ontvangt u een uitkering ter hoogte van uw salaris. De uitkering bedraagt maximaal 100% van uw dagloon. Let op: er is wel een maximum dagloon. (Meer informatie over het maximum dagloon vindt u op www.szw.nl). Kunt u ontslagen worden als u zwanger bent? Nee, en u mag ook niet worden ontslagen tijdens de eerste zes weken na uw bevallingsverlof. Alleen in speciale gevallen is ontslag mogelijk. Het kan bijvoorbeeld gebeuren dat uw werkgever mensen moet ontslaan om bedrijfseconomische redenen. N.B. U mag nooit ontslagen worden omdat u zwanger bent. Als u solliciteert, mag u niet afgewezen worden vanwege uw zwangerschap. In een sollicitatiegesprek hoeft u daarom niet te melden dat u zwanger bent. Hebt u recht op een uitkering als u tijdens uw zwangerschap ontslag neemt? Ja, maar u hebt alleen recht op een zwangerschaps- en bevallingsuitkering op grond van de Wet arbeid en zorg als u binnen tien weken uitgerekend bent of als u binnen tien weken bevalt. De uitkering duurt zestien weken. Komt u in aanmerking voor een WW-uitkering als uw contract afloopt tijdens uw zwangerschap? Als uw arbeidscontract afloopt tijdens uw zwangerschap, dan geeft u dat op bij de aanvraag van de WW-uitkering. Als u WW-gerechtigd bent, hebt u recht op een zwangerschaps- en bevallingsuitkering. Die uitkering duurt ten minste zestien weken: zes tot vier weken vóór de dag na de bevalling en tien weken erna. U moet dan de zwangerschapsverklaring hiervoor zelf afgeven bij het UWV. Na deze zestien weken ontvangt u een WW-uitkering, als u aan de daarvoor geldende voorwaarden voldoet.
Hebt u recht op een uitkering als u ziek wordt tijdens uw zwangerschap? Als u voorafgaand aan of na uw zwangerschaps- en bevallingsverlof (nog) ziek bent vanwege uw zwangerschap, dan hebt u recht op een Ziektewetuitkering ter hoogte van uw salaris. Deze uitkering bedraagt maximaal 100% van uw ziektewetdagloon en duurt maximaal twee jaar. Uw werkgever heeft in dit geval geen eigen risico. Als uw ziekte, voorafgaand aan uw zwangerschapsverlof, niet door de zwangerschap wordt veroorzaakt, gelden de gebruikelijke regels. U hebt dan recht op ten minste 70% van uw salaris. Gaat het verlof van uw vakantiedagen af? Het zwangerschaps- en bevallingsverlof heeft in principe geen invloed op uw vakantiedagen. In de vakantiewetgeving is vastgelegd dat dagen of gedeelten van dagen waarop geen arbeid wordt verricht wegens zwangerschaps- of bevallingsverlof niet kunnen worden afgeboekt van het vakantietegoed. In de wet is er echter niets geregeld over het samenvallen van zwangerschaps- en bevallingsverlof met een binnen een sector of bedrijf vastgestelde collectieve vakantie (zoals in de bouw of het onderwijs). Hebt u als zelfstandig ondernemer recht op een uitkering als u zwanger bent? Vrouwelijke ondernemers die zwanger zijn, moeten zelf geld reserveren om de periode van het zwangerschaps- en bevallingsverlof financieel te overbruggen. U kunt ook terecht bij een particuliere verzekeringsmaatschappij. Let op: sommige verzekeraars keren de eerste twee jaar na het afsluiten van de verzekering niet uit wegens zwangerschap en bevalling. 8
In sommige gevallen kunt u aanspraak maken op een BBZ-uitkering (Besluit bijstandsverlening zelfstandigen). Hiervoor moet u wel voldoen aan alle overige (bijstands)voorwaarden. Bij de beoordeling van het recht op een BBZ-uitkering kijkt de gemeente altijd naar de levensvatbaarheid van uw zelfstandig bedrijf en beroep. Het moet dus wel zo zijn dat doorgaan met het bedrijf of beroep nadat er kinderen zijn een reële optie is. In dit geval zal ook worden gekeken naar de inspanning die u zelf geleverd hebt voor onder andere de mogelijkheid van het afsluiten van een verzekering. Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) neemt geen beslissingen in individuele gevallen over een uitkering. U kunt hiervoor naar uw gemeentelijke sociale dienst.
Kraamverlof voor de partner Vlak na de bevalling heeft de echtgenoot, of de partner die het kind erkent, recht op twee werkdagen verlof. In de meeste gevallen zal de werkgever uw loon gewoon doorbetalen tijdens het verlof. Uw partner gaat bevallen. Hoeveel verlof kunt u opnemen? Na de bevalling hebt u recht op twee werkdagen kraamverlof. Als het kind thuis wordt geboren moet het verlof in de eerste vier weken na de geboortedatum opgenomen worden. Wordt de baby in het ziekenhuis geboren, dan neemt u het verlof op in de vier weken na thuiskomst van het kind uit het ziekenhuis. U kunt ervoor kiezen de twee dagen kraamverlof te laten ingaan aansluitend op het calamiteitenverlof/kort verzuimverlof. Krijgt u doorbetaald tijdens het verlof? In de meeste gevallen zal uw werkgever uw loon gewoon doorbetalen tijdens het verlof. Ook zal uw werkgever het kraamverlof doorgaans niet inhouden op uw vakantiedagen. Let op! Van het recht op verlof, de betaling en de duur mag worden afgeweken bij cao of een regeling van de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging. Het is dus verstandig om de regels die hiervoor in uw bedrijf gelden erop na te slaan. Hoe vraagt u kraamverlof aan? U moet uw werkgever zo spoedig mogelijk laten weten dat u kraamverlof opneemt in verband met de geboorte van uw kind. Voor welke andere verlofregelingen komt u in aanmerking? Als partner en als ouder komt u voor meer verlofregelingen in aanmerking. Calamiteitenverlof of kort verzuimverlof kunt u opnemen op de dag van de bevalling en op de dag dat u aangifte doet van de geboorte van uw kind. Daarnaast hebt u recht op ouderschapsverlof. 10
Adoptieverlof Voor het welslagen van een adoptie is vooral de eerste periode van binding belangrijk. Om te voorkomen dat adoptiefouders vakantiedagen opnemen om die eerste periode aan de nieuwe gezinssituatie te wennen, kan men adoptieverlof opnemen. Wanneer komt u in aanmerking voor adoptieverlof? Alle werknemers die een kind adopteren, hebben recht op adoptieverlof. Het verlof geldt voor beide ouders. Ook als pleegouder kunt u in aanmerking komen voor adoptieverlof. Voorwaarde is wel dat u op hetzelfde adres woont als het kind dat u verzorgt. Ook moet er een pleegcontract zijn, waaruit blijkt dat u duurzaam verantwoordelijk bent voor de opvoeding en verzorging van het kind. Als het kind al langer dan zestien weken in het gezin is opgenomen, voordat tot officiële adoptie wordt overgegaan, dan geldt het adoptieverlof niet. De eerste periode van binding is dan immers verstreken. Eventueel kunnen adoptiefouders dan gebruikmaken van het ouderschapsverlof als het kind jonger is dan acht jaar. Als u meer kinderen tegelijk adopteert, bestaat het recht op verlof slechts eenmaal. U hebt ook recht op de uitkering als uw arbeidscontract afloopt en u binnen tien weken na beëindiging van het contract het kind gaat adopteren. Hoe lang duurt het adoptieverlof? Het recht op adoptieverlof gaat in twee weken voordat het kind aan uw zorg is overgedragen. Maximaal duurt het verlof vier aaneengesloten weken. U moet de vier weken wel binnen zestien weken nadat het kind is geadopteerd en in een aaneengesloten periode opnemen. 11
Hoe vraagt u adoptieverlof aan? U vraagt het adoptieverlof minimaal drie weken voordat u het verlof wilt laten ingaan bij uw werkgever aan. Als u pas later op de hoogte bent van het exacte tijdstip van adoptie dan is het mogelijk uw verlofaanvraag later in te dienen. Bij de aanvraag moet u officiële documenten toevoegen, die aantonen dat u een kind gaat adopteren. Denk hierbij aan een verklaring van de bemiddelingsorganisatie, een uittreksel uit het bevolkingsregister of een verklaring van de Vreemdelingenpolitie. Mag de werkgever het verlof weigeren? Nee, de werkgever mag het verlof niet weigeren. Gaat uw salaris gewoon door? Tijdens het verlof ontvangt u een uitkering ter hoogte van uw salaris. De uitkering bedraagt maximaal 100% van uw dagloon. (Meer informatie over het maximum dagloon vindt u op www.szw.nl). Via de werkgever gaat de aanvraag voor de uitkering naar het UWV. Dit moet uiterlijk twee weken vóór de ingangsdatum van het verlof, of twee weken vóór de datum waarop u de uitkering wilt laten ingaan. Stopt het adoptieverlof als u ziek bent? Nee, tijdens ziekte loopt het adoptieverlof gewoon door. U kunt het verlof niet onderbreken en op een later tijdstip verder opnemen. Wat gebeurt er met vakantiedagen als u adoptieverlof opneemt? De opbouw van vakantiedagen gaat gewoon door, ook in de tijd dat u met verlof bent. Bereken uw verlofmogelijkheden op www.verlofregelingen.szw.nl 12
Ouderschapsverlof In de eerste jaren van hun leven hebben kinderen veel aandacht en zorg nodig. Ze hebben veel te leren en te doen en hebben daarbij hulp nodig. Ouders van kinderen tot acht jaar kunnen gebruikmaken van onbetaald ouderschapsverlof. Wanneer komt u in aanmerking voor ouderschapsverlof? U hebt recht op ouderschapsverlof als u ten minste één jaar bij uw huidige werkgever in dienst bent en een kind onder de acht jaar verzorgt. Beide ouders hebben voor elk kind recht op onbetaald ouderschapsverlof. Hebt u een meerling? Dan kunt u voor elk kind apart ouderschapsverlof opnemen. Ook adoptie-, stief- en pleegouders hebben onder bepaalde voorwaarden recht op ouderschapsverlof. Hoe lang duurt het ouderschapsverlof? De duur van uw ouderschapsverlof is afhankelijk van uw dienstverband. De standaardregeling is dertien keer de wekelijkse arbeidsduur, op te nemen gedurende zes maanden voor ten hoogste de helft van de arbeidsduur per week. Werkt u bijvoorbeeld 32 uur per week, dan gaat u gedurende een half jaar voor de helft minder werken (zestien uur ouderschapsverlof per week). In overleg met uw werkgever kunt u een andere regeling over de spreiding van uw uren treffen. Gaat uw salaris gewoon door? Nee, tijdens het zorgverlof ontvangt u geen salaris. U ontvangt uiteraard wel gewoon loon voor de uren dat u werkt. Het is echter mogelijk dat in uw cao of in uw aanvullende arbeidsvoorwaarden een ouderschapsregeling staat die uitgebreider is. U kunt dan bijvoorbeeld recht hebben op (gedeeltelijke) doorbetaling van uw salaris tijdens de verlofperiode. Of misschien kunt u het ouderschapsverlof over een langere periode en onder iets andere voorwaarden opnemen. Het loont zeker de moeite om uw cao op het onderwerp ouderschapsverlof na te slaan, want als er een cao is, dan geldt deze boven de wettelijke regeling. 13
Voor de financiering van het verlof kunt u gebruikmaken van opgebouwd tegoed in het kader van de levensloopregeling. Hierbij kunt u fiscaal voordeel krijgen van ongeveer 650 per maand bij voltijd ouderschapsverlof. Dit is een heffingskorting; dat wil zeggen dat de Belastingdienst dit bedrag aftrekt van de inkomstenbelasting die u moet betalen. Let op! U moet deelnemen aan de levensloopregeling om voor de ouderschapsverlofkorting in aanmerking te komen. Er is geen minimale inleg vereist, maar u moet sparen in de levensloopregeling in hetzelfde jaar waarin u ouderschapsverlof opneemt. Lees in de brochure over de levensloopregeling meer informatie over sparen voor uw verlof en hoe u gebruik kunt maken van deze regeling. De voormalige verlofspaarregeling is sinds 1 januari 2006 overgegaan in de nieuwe levensloopregeling. De bestaande tegoeden op de verlofspaarregeling worden aangemerkt als gespaarde levenslooptegoeden. Bouwt u vakantiedagen op? Nee, tijdens uw onbetaald ouderschapsverlof bouwt u geen vakantiedagen op. Mag u zelf bepalen welke dagen u vrij bent? Ja, u bepaalt in eerste instantie zelf hoe u de verlof- en werktijden over de week wilt verdelen. Echter, uw werkgever kan op een andere verdeling aandringen op grond van zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang. Dat kan tot vier weken voordat het verlof daadwerkelijk ingaat. 14
Mag u het verlof ook in gedeelten opnemen? Ja, u kunt het ouderschapsverlof in twee of drie delen splitsen. U neemt bijvoorbeeld een deel na de geboorte van uw kind op en een ander deel later. U mag het verlof maximaal in drie perioden van minimaal een maand verdelen. Uw werkgever mag zich daartegen verzetten op grond van zwaarwegend dienst- of bedrijfsbelang. Hoe vraagt u ouderschapsverlof aan? Minstens twee maanden voordat u het verlof wilt laten ingaan, meldt u aan de werkgever dat u gebruik wilt maken van uw recht op ouderschapsverlof. U kunt hiervoor een schriftelijk verzoek indienen. Is daarvoor geen speciaal formulier binnen uw bedrijf aanwezig, dan kunt u zelf een brief schrijven. Daarin zet u: op welke datum u het verlof wilt laten ingaan (of de vermoedelijke datum als u het ouderschapsverlof bijvoorbeeld wilt laten volgen op het bevallingsverlof) hoeveel verlof u wilt opnemen op welke dagen u het verlof opneemt hoe lang de verlofperiode gaat duren Let op: alleen in bijzondere omstandigheden kunt u terugkomen op de gemaakte verlofafspraken. Verlof dat u afbreekt, kunt u later niet meer opnemen. Kan de werkgever het verlof weigeren? Nee, ouderschapsverlof volgens de standaardregeling kan nooit worden geweigerd. Uw werkgever kan zich wel verzetten tegen een andere invulling van het ouderschapsverlof, wanneer dit zwaarwegende problemen oplevert voor de bedrijfsvoering. Wat gebeurt er als u ziek wordt tijdens uw ouderschapsverlof? Uw ouderschapsverlof loopt dan gewoon door. 15
Kan uw werkgever u ontslaan omdat u ouderschapsverlof opneemt? Nee, u mag nooit worden ontslagen omdat u ouderschapsverlof opneemt. Wat zijn de gevolgen van onbetaald verlof op uw inkomen? Het opnemen van onbetaald verlof leidt tot een terugval van uw inkomen. Lees in de brochure Onbetaald verlof en uw inkomen wat dit voor gevolgen kan hebben voor regelingen als huursubsidie en kinderopvang, sociale verzekeringen en het pensioen. Als u alleenstaande ouder bent en ouderschapsverlof opneemt, kunt u onder het sociaal minimum uitkomen. U kunt dan aanspraak maken op een bijstandsuitkering. Hiervoor moet u wel voldoen aan de voorwaarden. U kunt bij uw gemeente informeren naar een eventuele tijdelijke vrijstelling van de sollicitatieplicht. Bereken uw verlofmogelijkheden op www.verlofregelingen.szw.nl 16
Calamiteitenverlof en ander kort verzuimverlof Er zijn situaties waarin u direct vrij moet nemen. Een gesprongen waterleiding bijvoorbeeld of als uw kind plotseling ziek wordt. U kunt dan een beroep doen op het calamiteitenverlof. Wat wordt met een calamiteit bedoeld? Calamiteitenverlof is bedoeld voor onvoorziene situaties, waarin u onmiddellijk vrij moet hebben vanwege bijzondere persoonlijke omstandigheden. Een duidelijk voorbeeld is een sterfgeval in de familie, waardoor direct van alles moet worden geregeld. Het kan ook gebeuren dat er in verband met ziekte snel een betrouwbare oppas of verzorging aan huis moet worden gevonden. Ook in andere noodgevallen kunt u gedwongen zijn even naar huis te gaan of thuis te blijven, bijvoorbeeld als de waterleiding is gesprongen en de loodgieter moet langskomen. Onder ander kort verzuimverlof valt bijvoorbeeld de bevalling van uw partner en het doen van aangifte van de geboorte van uw kind. Dit is dus iets anders dan kraamverlof dat u binnen vier weken na de bevalling moet opnemen. Wanneer komt u in aanmerking voor calamiteitenverlof? Calamiteitenverlof geldt in principe voor alle werknemers die te maken hebben met een onvoorziene situatie. Daarbij maakt het niet uit of u een dienstverband voor onbepaalde tijd hebt of een tijdelijk contract. Ook als u in uw proeftijd zit, hebt u recht op calamiteitenverlof. De werkgever mag een redelijk verzoek voor calamiteitenverlof niet weigeren. 17
Hoe lang mag u met verlof? De duur van het calamiteitenverlof moet redelijk zijn: het verlof moet in verhouding staan tot de aard van het noodgeval en de hoeveelheid privé-verplichtingen die dat met zich meebrengt. Soms is een paar uur voldoende, in een ander geval zult u een paar dagen nodig hebben. Uitzondering Indien aan de voorwaarden van kortdurend zorgverlof wordt voldaan, dan eindigt het calamiteitenverlof na één dag en gaat het over in kortdurend zorgverlof. Hoe vraagt u calamiteitenverlof aan? Als u door een calamiteit niet op uw werk kunt komen, moet u zo snel mogelijk contact opnemen met de werkgever. U moet aangeven hoeveel tijd u denkt nodig te hebben en wanneer u denkt weer aan het werk te kunnen. Bij hoge uitzondering kunt u uw werkgever achteraf informeren. Wat gebeurt er met het salaris? Tijdens het calamiteitenverlof moet de werkgever uw salaris gewoon doorbetalen. In de cao mogen afwijkende afspraken worden gemaakt over de salarisdoorbetaling. Soms zijn die gunstiger dan de wet voorschrijft, soms ongunstiger. Afspraken die in de cao zijn vastgelegd gelden boven de wettelijke regeling. Ook kan de werkgever afwijkende afspraken hebben gemaakt met de ondernemingsraad of de personeelsvertegenwoordiging. Ook dan gelden die afspraken en niet de wettelijke regeling. 18
Mag de werkgever u vragen een vakantiedag in te leveren? Ja, uw werkgever kan voorstellen om het calamiteitenverlof achteraf als vakantie aan te merken. U moet hiermee wel uitdrukkelijk akkoord gaan. U mag achteraf echter geen wettelijke vakantiedagen inleveren. Dus alleen de extra vakantiedagen, en de eventueel opgespaarde vakantiedagen van het voorgaande jaar mag u inleveren. Het wettelijke aantal vakantiedagen per jaar is minimaal vier keer het aantal werkdagen per week. Bij een volledige baan is dat dus 4x5=20 dagen per jaar. Werkt u 25 uur in deeltijd dan hebt u recht op 4x25=100 uur vakantie. Bovenstaande regel geldt niet als er in uw bedrijf bij cao of door de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging is geregeld dat vakantiedagen wel kunnen worden gebruikt om het verlof te compenseren. Cao afspraken gaan dan boven de wettelijke regeling. Kunt u worden ontslagen omdat u vanwege een noodgeval niet komt werken? Nee, uw werkgever kan u niet ontslaan omdat u in verband met een noodgeval niet komt werken of plotseling weg moet. Ook niet als u het verlof pas meldt en toelicht bij terugkomst op het werk, dus achteraf. 19
Zorgverlof Jonge kinderen hebben regelmatig een verkoudheid of een virusje te pakken. Ook een partner of ouders hebben van tijd tot tijd zorg nodig. Werknemers moeten op zulke momenten heel wat kunst- en vliegwerk verrichten om privé en werk met elkaar te combineren. Om zelf de eerste noodopvang te verzorgen, kunt u een beroep doen op het calamiteitenverlof. Lukt het niet om de zorg voor een ziek kind, partner of ouders binnen een dag aan iemand anders over te dragen, dan kunt u gebruikmaken van de regeling kort- of langdurend zorgverlof. Kortdurend zorgverlof Wanneer komt u in aanmerking voor kortdurend zorgverlof? Kortdurend zorgverlof is bedoeld om de noodzakelijke verzorging te geven aan een thuiswonend ziek kind, partner of zieke ouders. Voorwaarde is wel dat u de enige bent die de zieke op dat moment kan verzorgen. Ook als pleegouder komt u in aanmerking voor kortdurend zorgverlof. U moet wel op hetzelfde adres wonen als het kind waar u voor zorgt. Ook moet u een pleegcontract hebben waaruit blijkt dat u duurzaam verantwoordelijk bent voor de opvoeding en verzorging van het kind. Hoe lang duurt het zorgverlof? U kunt per twaalf maanden maximaal tien dagen zorgverlof krijgen. Als u in deeltijd werkt, krijgt u minder dagen verlof. Als u bijvoorbeeld gemiddeld vier dagen per week werkt (= 32 uur), dan hebt u per jaar recht op in totaal acht dagen verlof (= 64 uur). Wie 36 uur per week werkt, heeft recht op 72 uur verlof per 12 maanden. Het kortdurend zorgverlof is dus gelijk aan twee maal het aantal uren dat u per week werkt. U hoeft het zorgverlof niet persé aaneengesloten op te nemen. 20
Hoe vraagt u zorgverlof aan? U regelt het zorgverlof in overleg met uw werkgever. Om misbruik van de regeling te voorkomen, mag hij u achteraf vragen om bijvoorbeeld een rekening van een doktersconsult of een afspraakbevestiging voor een medisch onderzoek. Mag de werkgever het zorgverlof weigeren? Ja, uw werkgever mag het zorgverlof weigeren als het bedrijf of de organisatie waar u werkt, daardoor in ernstige problemen zou komen. Hij moet daarvoor wel goede argumenten hebben. Komt u er samen niet uit, dan kan in het uiterste geval de rechter uitspraak doen over de noodzaak van het verlof. Is uw zorgverlof eenmaal ingegaan, dan kan uw werkgever het niet meer terugdraaien. Gaat het salaris gewoon door? Ja, uw werkgever moet tijdens het verlof ten minste 70% van het salaris (minimaal het minimumloon, maar nooit meer dan het maximum dagloon) doorbetalen. Over het recht op verlof, de duur en de betaling kunnen afwijkende afspraken zijn gemaakt in uw cao of met de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging binnen uw bedrijf. Zij gelden boven de wettelijke afspraken. Wat gebeurt er als u ziek wordt tijdens het zorgverlof? Het verlof stopt als u zelf ziek wordt. Uw werkgever betaalt dan ten minste 70% van het salaris door, zoals gebruikelijk is bij ziekte. Mag de werkgever het zorgverlof inhouden op uw vakantiedagen? Nee, tenzij er in uw bedrijf bij cao of met de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging is geregeld dat vakantiedagen wel kunnen worden gebruikt om het verlof te compenseren. Dit soort afspraken gaan boven de wettelijke regeling. 21
Let op! Alleen de zogeheten bovenwettelijke vakantiedagen mogen voor deze uitruil worden gebruikt. U hebt jaarlijks aan vakantie in ieder geval recht op vier keer de overeengekomen arbeidsduur per week, de rest is bovenwettelijk. Langdurend zorgverlof Zorgen voor een ernstig ziek kind, partner of ouder is zwaar. Als u ook nog een baan hebt, kan de combinatie van arbeid en zorg hard vallen. Om u te ondersteunen bij het combineren van uw baan met de (langdurende) hulp aan een levensbedreigend zieke partner, kind of ouder, kunt u gebruikmaken van de regeling langdurend zorgverlof. Wanneer komt u in aanmerking voor langdurend zorgverlof? U komt in aanmerking voor onbetaald langdurend zorgverlof als u werknemer bent en tijdelijk hulp biedt aan een partner, kind of ouder die levensbedreigend ziek is. Levensbedreigend ziek betekent dat het leven van de persoon op korte termijn ernstig in gevaar is. Ook als het kind op zichzelf woont, kunt u gebruikmaken van het langdurend zorgverlof. De regeling geldt niet als het een schoonouder betreft of als het gaat om een chronisch zieke. Wanneer een chronische ziekte echter levensbedreigend wordt, of de zieke in de terminale fase komt, kan voor de zorg wel langdurend zorgverlof worden aangevraagd. 22
Hoe lang duurt het zorgverlof? In principe gaat u bij het langdurend zorgverlof tijdelijk in deeltijd werken, zodat u een deel van het inkomen behoudt en arbeid en zorg kunt combineren. In een aaneengesloten periode van twaalf weken gaat u voor de helft minder werken. Per jaar kunt u maximaal zes maal de wekelijkse arbeidsduur opnemen (zes weken). In overleg met de werkgever, kunt u ook kiezen voor een andere spreiding van het verlof: bijvoorbeeld zes achtereenvolgende weken fulltime verlof. Houd er dan wel rekening mee dat u gedurende die gehele periode geen inkomen hebt. Het verlof mag niet over een langere periode dan achttien weken worden uitgesmeerd. U kunt bijvoorbeeld gedurende achttien weken een derde van uw normale werkweek vrij nemen. Voor parttimers geldt het verlof naar rato: als een werknemer bijvoorbeeld twintig uur per week werkt, kan hij of zij gedurende twaalf weken verlof opnemen voor tien uur per week. Het is mogelijk dat in de cao van uw bedrijfstak afwijkende afspraken zijn vastgelegd. U dient zich dan te houden aan de cao afspraak. Hoe vraagt u verlof aan? U moet het verlof minstens twee weken vóór de datum van het verlof schriftelijk aanvragen bij de werkgever. In de meeste gevallen zal de werkgever al op de hoogte zijn van de gezondheidstoestand van kind, partner of ouder. Indien dit niet zo is, zult u informatie hierover moeten verstrekken. Dit bespoedigt ook de afhandeling van het verzoek. Een doktersverklaring is niet wettelijk vereist, maar de werkgever mag er wel om vragen. Uw werkgever beslist binnen een week over het verzoek. Als de werkgever niet binnen die tijd een beslissing heeft genomen, dan gaat het verlof in, volgens de regeling die u had voorgesteld. Mag de werkgever het zorgverlof weigeren? Ja, de werkgever kan het zorgverlof weigeren, maar alleen als het bedrijf of de organisatie waarvoor u werkt door uw afwezigheid in ernstige problemen zou komen. Uw werkgever moet dus goede argumenten hebben. Het is mogelijk dat in de cao van de bedrijfstak of in overleg met de ondernemingsraad afwijkende afspraken zijn 23
vastgelegd. Werkgevers en werknemers dienen zich dan te houden aan deze afspraken. Uw werkgever mag echter geen oordeel vellen over de vorm van hulp die u biedt of de noodzaak van uw hulp voor de zieke. Komt u er samen niet uit, dan kan in het uiterste geval de rechter uitspraak doen over de noodzaak van het verlof. Is uw zorgverlof eenmaal ingegaan, dan kan uw werkgever het niet meer terugdraaien (bijvoorbeeld op grond van gewijzigde omstandigheden). Gaat het salaris gewoon door? Nee, tijdens het zorgverlof ontvangt u geen salaris. Als u in deeltijd gaat werken, ontvangt u uiteraard wel gewoon loon voor de uren dat u werkt. Hoe kunt u langdurend zorgverlof financieren? U kunt gebruikmaken van de levensloopregeling om uw langdurend zorgverlof te financieren. U kunt dan een deel van uw brutosalaris sparen om een periode van onbetaald verlof te financieren. Lees in de brochure over de levensloopregeling meer informatie over sparen voor uw verlof en hoe u gebruik kunt maken van deze regeling. De voormalige verlofspaarregeling is overgevloeid in de nieuwe levensloopregeling. De bestaande tegoeden op de verlofspaarregeling worden aangemerkt als gespaarde levenslooptegoeden. Worden er tijdens langdurend zorgverlof vakantiedagen opgebouwd? Ja, u bouwt vakantiedagen op, ook in de uren dat u met verlof bent. Wanneer eindigt het verlof? Het verlof eindigt zodra de periode waarvoor het verlof was afgesproken is verstreken of als de persoon voor wie u zorgde, overlijdt. In het geval van overlijden kunt u een beroep doen op het recht van calamiteitenverlof, om de zaken rondom het overlijden te regelen. 24
Kunt u worden ontslagen tijdens het langdurend zorgverlof? Nee, tijdens de verlofperiode kunt u niet ontslagen worden omdat u gebruikmaakt van het langdurend verlof. Wel kan de arbeidsovereenkomst worden ontbonden om een andere reden of omdat u ten onrechte beroep doet op het langdurend zorgverlof. Wat zijn de gevolgen van het onbetaald verlof op het inkomen? Het opnemen van onbetaald verlof leidt tot een terugval van uw inkomen. Lees in de brochure Onbetaald verlof en uw inkomen wat dit voor gevolgen kan hebben voor regelingen als huursubsidie en kinderopvang, sociale verzekeringen en het pensioen. 25
Levensloopregeling Met de levensloopregeling kunt u een deel van uw brutosalaris sparen om in de toekomst een periode van onbetaald verlof te financieren. De levensloopregeling kan worden gebruikt voor elke vorm van verlof, zoals: langdurend zorgverlof sabbatical ouderschapsverlof educatief verlof overig onbetaald verlof verlof voorafgaand aan het pensioen Van het brutoloon wordt een bedrag ingehouden dat op een speciale spaarrekening die op uw naam staat wordt gestort, of als premie voor uw levensloopverzekering wordt overgemaakt. Dit kan bij een verzekeraar, bank, dochter van een pensioenfonds of beheerder van een beleggingsinstelling zijn. In overleg met de werkgever kunt u ook gespaarde tijd, bijvoorbeeld bovenwettelijke vakantiedagen, overwerkuren of adv-dagen, om laten zetten in geld. Dit bedrag kan dan op de levenslooprekening worden gestort. Uw werkgever kan een financiële bijdrage leveren aan uw levensloopregeling, maar dit is niet verplicht. Op www.levensloopwijzer.szw.nl kunt u globaal uitrekenen hoeveel u kunt sparen en hoe lang u vervolgens met verlof kunt. Lees in de brochure over de levensloopregeling meer informatie over sparen voor uw verlof en hoe u gebruik kunt maken van deze regeling. 26
Meer informatie Hebt u naar aanleiding van deze brochure nog vragen of wilt u meer exemplaren bestellen, dan kunt u contact opnemen met de Postbus 51 infolijn: 0800-8051 (gratis) of kijken op www.postbus51.nl Voor meer informatie kunt u ook de websites van het ministerie bezoeken: www.szw.nl en www.verlofregelingen.szw.nl 27
Postbus 90801 2509 LV Den Haag Bestelnummer 143 Februari 2007 Gewijzigde herdruk / 01 Gratis uitgave