Verlof rond zwangerschap, adoptie, pleegzorg en geboorte

Transcriptie

1 Verlof rond zwangerschap, adoptie, pleegzorg en geboorte Op hoeveel weken verlof heeft een werknemer recht in verband met zwangerschaps-, bevallings-, adoptie- en pleegverlof? Behoudt de werknemer recht op opbouw van vakantie en PBL tijdens zwangerschaps- en bevallingsverlof? Welke rechten brengt de Wet Invoering Extra Geboorteverlof met zich mee? Hierna geven wij u antwoord op deze vragen en gaan we in op de verschillende verlofvormen. Recht op verlof in verband met zwangerschap en bevalling De werkneemster heeft in verband met haar zwangerschap en bevalling recht op zwangerschaps- en bevallingsverlof (artikel 3:1 WAZO). Dit verlof duurt minimaal 16 weken. Het zwangerschapsverlof kan ingaan 4 tot 6 weken voor de dag na de uitgerekende datum (de vermoedelijke bevallingsdatum). De werknemer mag zelf bepalen op welke dag binnen deze periode het verlof begint. Het zwangerschapsverlof duurt tot en met de dag van de bevalling. Het bevallingsverlof gaat in op de dag na de bevalling en bedraagt in beginsel minimaal 10 aaneengesloten weken. De duur van dit verlof wordt vermeerderd met het aantal dagen dat het zwangerschapsverlof tot en met de uitgerekende datum (of tot en met de datum dat de baby eerder wordt geboren) minder dan 6 weken heeft geduurd. Voorbeelden Marlou is uitgerekend op 10 juli Haar zwangerschapsverlof kan ingaan vanaf 30 mei 2019 en gaat uiterlijk in op 13 juni Ze mag zelf bepalen op welke dag ze het zwangerschapsverlof wil laten ingaan. Marlou bevalt na de uitgerekende datum Het verlof is ingegaan 6 weken voor de uitgerekende datum. De baby wordt echter 1 week te laat geboren. In totaal duurt het verlof dan 17 weken: 7 weken voor en 10 weken na de bevalling. Marlou bevalt voor de uitgerekende datum Het verlof is ingegaan 6 weken voor de uitgerekende datum. De baby wordt 1 week te vroeg geboren. In totaal duurt het verlof in deze situatie dan 16 weken: 5 weken voor de bevalling en 11 weken na de bevalling. Marlou bevalt ver voor de uitgerekende datum De baby wordt geboren voor het zwangerschapsverlof is begonnen. In dat geval start het bevallingsverlof op de dag na de geboorte en duurt het verlof 16 weken.

2 Omvang verlof bij een meerling Bij een zwangerschap van meer dan één kind bestaat vanaf 10 weken voor de dag na de vermoedelijke datum van bevalling recht op verlof. De werkneemster dient uiterlijk 8 weken voor de dag na de vermoedelijke datum van bevalling (de vermoedelijke bevallingsdatum) met verlof te gaan (artikel 3:1 lid 1 en 2 WAZO). Het bevallingsverlof begint de dag na de bevalling en duurt minimaal 10 weken. Het totale verlof bedraagt minimaal 20 weken. Voorbeeld Lieke bevalt voor de uitgerekende datum Het verlof is ingegaan 8 weken voor de uitgerekende datum. Lieke bevalt 3 weken te vroeg van een tweeling. In totaal duurt het verlof dan 20 weken: 5 weken voor en 15 weken na de bevalling. Ziek worden voorafgaand aan zwangerschapsverlof Wat gebeurt er als een werkneemster heeft aangegeven dat zij tot 4 weken voor de uitgerekende datum wil doorwerken, maar voor die tijd ziek wordt? In dat geval tellen de ziektedagen mee als zwangerschapsverlof. Het zwangerschapsverlof gaat dan eerder in. Hierbij maakt het niet uit of de ziekte te maken heeft met de zwangerschap of een andere oorzaak heeft. Door deze regeling kan het zwangerschapsverlof maximaal 2 weken naar voren worden geschoven. Voorbeeld Sanne heeft aangegeven door te willen werken tot 4 weken voor de vermoedelijke bevallingsdatum. Zij wordt 5 weken voor deze datum ziek, waardoor het niet lukt de laatste week nog te werken. De week waarin zij ziek is, heeft zij ook aanspraak op zwangerschapsverlof. Dit betekent dat de week wordt aangemerkt als zwangerschapsverlof. Het bevallingsverlof wordt niet met 2, maar met 1 week verlengd tot 11 weken. Het zwangerschapsverlof heeft 5 weken geduurd. In totaal heeft Sanne 16 weken zwangerschaps- en bevallingsverlof. Meldingsverplichting De werkneemster die zwangerschaps- en bevallingsverlof wil opnemen, moet dit uiterlijk 3 weken voor de ingangsdatum van het zwangerschapsverlof melden aan haar werkgever. Ook de bevalling dient ze te melden en wel uiterlijk op de 2e dag na de bevalling (artikel 3:3 lid 1 WAZO). Verlenging bevallingsverlof bij opname kind in ziekenhuis Het bevallingsverlof kan worden verlengd als een kind tijdens het bevallingsverlof vanwege zijn medische toestand in een ziekenhuis is opgenomen (artikel 3:1 lid 5 WAZO). Het bevallingsverlof wordt dan verlengd met het aantal opnamedagen, te rekenen vanaf de 8e dag van opname tot en met de laatste dag van het bevallingsverlof. Het bevallingsverlof kan maximaal 10 weken langer duren. De verlenging is alleen van toepassing voor zover de ziekenhuisopname langer duurt dan het aantal dagen waarmee het bevallingsverlof als gevolg van de werkelijke bevallingsdatum is verlengd.

3 De werkneemster moet de dag waarop het kind tijdens het verlof in het ziekenhuis is opgenomen en de einddatum van de opname aan werkgever meedelen (artikel 3:3 lid 2 WAZO). Het ziekenhuis dient de werkneemster daartoe een verklaring te overleggen waarin de gehele duur van de opname van het kind in het ziekenhuis tijdens het verlof vermeld staat. Voorbeelden Jasmijn gaat 6 weken voor de uitgerekende datum met verlof. Ze bevalt op de uitgerekende datum van zoon Jonas. Jasmijn heeft na de geboorte van Jonas nog recht op 10 weken bevallingsverlof. Jonas wordt opgenomen in het ziekenhuis wegens medische redenen. De ziekenhuisopname duurt 1 week. Het bevallingsverlof van Jasmijn wordt in dit geval niet verlengd omdat de opname van Jonas in het ziekenhuis niet langer dan 7 dagen heeft geduurd. Tessa gaat 4 weken voor de uitgerekende datum met verlof. Ze bevalt op de uitgerekende datum van dochter Imke. Omdat zwangerschaps- en bevallingsverlof samen altijd 16 weken is, duurt in dit voorbeeld het bevallingsverlof nog 12 weken. Imke wordt opgenomen in het ziekenhuis wegens medische redenen. Imke moet 12 dagen in het ziekenhuis blijven. Het bevallingsverlof van Tessa wordt in dit geval niet verlengd. Imke is wel langer opgenomen geweest dan 7 dagen, maar minder dagen dan het aantal dagen waarmee het bevallingsverlof is verlengd (2 weken). Veerle gaat 6 weken voor de uitgerekende datum met zwangerschapsverlof. Ze bevalt 4 weken voor de uitgerekende datum van zoon Jasper. Jasper wordt 7 weken opgenomen in het ziekenhuis wegens medische redenen. Veerle heeft voor de bevalling 2 weken verlof gehad. Daarom duurt het verlof na de bevalling 14 weken, en niet 10 weken. Binnen deze 14 weken ligt Jasper 7 weken in het ziekenhuis. Het verlof van Veerle duurt dan 2 weken langer: de eerste week van de 7 weken telt niet mee, en de 4 weken extra verlof na de bevalling ook niet. Opdelen bevallingsverlof Het bevallingsverlof is in beginsel een aaneengesloten periode. De werkneemster kan de werkgever verzoeken de laatste periode van het bevallingsverlof op te delen (artikel 3:1 lid 6 WAZO). Dit opdelen kan ingaan 6 weken nadat het recht op verlof is ingegaan. Opname van het resterende bevallingsverlof kan dan binnen een tijdvak van 30 weken. Dit tijdvak begint op de dag nadat het bevallingsverlof is opgedeeld. De omvang van het bevallingsverlof dat later wordt opgenomen wordt gebaseerd op de wekelijkse arbeidsduur die gold tijdens de eerste 6 weken van het bevallingsverlof. De werkgever stemt uiterlijk 2 weken na het verzoek tot opdelen van het verlof in, tenzij een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang zich hiertegen verzet. Overgang resterend bevallingsverlof op partner Artikel 3:1a WAZO regelt dat als de werkneemster tijdens het bevallingsverlof overlijdt en er een akte van geboorte van haar kind is opgemaakt, haar partner recht heeft op het resterende bevallingsverlof bij zijn eigen werkgever met behoud van loon.

4 De partner van de werkneemster is degene die ten tijde van het overlijden van de moeder met haar was gehuwd, een geregistreerd partnerschap had of het kind heeft erkend. Bij de vaststelling van het resterende verlof wordt rekening gehouden met de verlenging wegens het verkorte zwangerschapsverlof (artikel 3:1 lid 3 WAZO) en de verlenging wegens ziekenhuisopname van het kind (artikel 3:1 lid 5 WAZO) De partner meldt het overlijden van de moeder en de opname van het verlof uiterlijk op de 2e dag volgend op haar overlijden bij zijn werkgever. De partner overlegt aan de werkgever binnen 4 weken na het overlijden van de moeder een afschrift van de akte van geboorte van het kind en van de akte van overlijden van de moeder. Het loon dat de werkgever heeft betaald tijdens het resterende bevallingsverlof kan hij op grond van artikel 3:1a lid 5 WAZO na afloop van het resterende bevallingsverlof in rekening brengen bij het UWV. De werkgever verstrekt het UWV een afschrift van de geboorteakte van het kind en een akte van overlijden van de moeder. Uitkering tijdens zwangerschaps- en bevallingsverlof Gedurende het zwangerschaps- en bevallingsverlof betaalt de werkgever het loon van de werkneemster niet door (artikel 7:629 lid 4 BW en 11:4 lid 5 CAO). In die periode kan de werkneemster een beroep doen op een uitkering van het UWV (artikel 3:6 e.v. WAZO). Hiervoor doet de werkneemster samen met de werkgever een aanvraag voor de uitkering bij het UWV. De uitkering dient uiterlijk 2 weken voor de ingangsdatum van het zwangerschapsverlof of de datum waarop zij het recht op uitkering wil laten ingaan, aangevraagd te worden. Bij de aanvraag van de uitkering meldt de werkneemster wat de vermoedelijke datum van bevalling is. Daarnaast moet op de aanvraag worden aangegeven wat de datum is waarop het zwangerschapsverlof ingaat. De werkgever moet voor zijn eigen administratie een zwangerschapsverklaring vragen aan de werkneemster. Het UWV kan die verklaring eventueel opvragen bij de werkgever, uiterlijk binnen één jaar nadat de uitkering geëindigd is. De hoogte van de uitkering bedraagt per dag 100% van het dagloon (met inachtneming van het maximum dagloon). Het UWV betaalt de uitkering zo spoedig mogelijk uit, maar uiterlijk binnen een maand nadat het UWV het recht op de uitkering heeft vastgesteld. Opbouw vakantie en PBL tijdens zwangerschaps- en bevallingsverlof Zoals hiervoor is aangegeven, ontvangt de werkneemster tijdens het zwangerschaps- en bevallingsverlof geen loon van de werkgever. In beginsel worden er geen vakantieaanspraken opgebouwd over een periode waarin geen recht op loon bestaat. In de wet is hierop echter een uitzondering gemaakt met betrekking tot zwangerschaps- en bevallingsverlof (artikel 7:635 lid 2 BW). Hierdoor bouwt de werkneemster ook tijdens het zwangerschaps- en bevallingsverlof vakantie op. De VGN adviseert ook PBL-uren op te bouwen over de periode van zwangerschaps- en bevallingsverlof. Verlof voor zwangerschapsonderzoeken In de Arbeidstijdenwet (ATW) is een regeling opgenomen voor zwangere werkneemsters. Op grond van deze regeling stelt de werkgever de werkneemster in de gelegenheid om de noodzakelijke zwangerschapsonderzoeken te ondergaan.

5 De werkneemster behoudt het recht op loon indien zij door de zwangerschapsonderzoeken verhinderd is geweest haar arbeid te verrichten (artikel 4:5 lid 6 ATW). Onbetaalde verlenging bevallingsverlof Aansluitend aan het bevallingsverlof kan de werkneemster verlof opnemen zonder behoud van salaris voor een periode van maximaal 4 weken (artikel 8:18 CAO). Werkgever en werkneemster maken uiterlijk 3 maanden voor de vermoedelijke datum van de bevalling een afspraak over het opnemen van dit verlof. De werkneemster dient daarom tijdig kenbaar te maken aan de werkgever dat zij dit verlof wil opnemen. Adoptieverlof De werknemer die een kind adopteert, heeft recht op adoptieverlof (artikel 3:2 WAZO). Dit recht op verlof bedraagt maximaal 6 aaneengesloten weken. Het verlof dient te worden opgenomen binnen een tijdvak van 26 weken. Het recht bestaat vanaf 4 weken voor de eerste dag van de feitelijke opneming ter adoptie. De werknemer overlegt hiervoor een document aan de werkgever, waaruit blijkt dat een kind ter adoptie is of wordt opgenomen. Indien als gevolg van een adoptieverzoek tegelijkertijd 2 of meer kinderen ter adoptie worden opgenomen, bestaat het recht op verlof slechts voor één van die kinderen (artikel 3:2 lid 3 WAZO). Spreiden verlof in verband met adoptie De werknemer kan de werkgever verzoeken om het adoptieverlof te spreiden gedurende een tijdvak van 26 weken. De werkgever kan het verzoek van de werknemer het verlof te spreiden afwijzen indien zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen zich hiertegen verzetten (artikel 3:2 lid 4 WAZO). Meldingsverplichting De werknemer meldt uiterlijk 3 weken voor de dag van ingang van het adoptieverlof aan de werkgever dat hij het verlof wil opnemen. Bij deze melding geeft de werknemer de omvang van het verlof door en voegt hierbij de documenten waaruit blijkt dat een kind ter adoptie is of wordt opgenomen (artikel 3:3 lid 3 WAZO). Documenten voor aanvragen adoptieverlof De werknemer moet zowel aan de werkgever als het UWV documenten overleggen waaruit blijkt dat een kind in Nederland ter adoptie is of zal worden opgenomen. Het betreft hier documenten als: Een bewijs van inschrijving van het kind bij de basisregistratie personen of een melding bij de vreemdelingenpolitie; Een machtiging tot voorlopig verblijf van het kind in Nederland. Deze machtiging is verstrekt door de Nederlandse ambassade in het land van het kind; Andere documenten waaruit blijkt dat de adoptie doorgaat, zoals een verklaring van een adoptie-instelling met een vergunning.

6 Uitkering tijdens het adoptieverlof Gedurende het adoptieverlof heeft de werknemer geen recht op doorbetaling van het loon door de werkgever. In die periode kan de werknemer een beroep doen op een uitkering van het UWV (artikel 3:6 e.v. WAZO). Hiervoor doet de werknemer samen met de werkgever een aanvraag voor een uitkering bij het UWV. De hoogte van de uitkering bedraagt per dag 100% van het dagloon (met inachtneming van het maximum dagloon). Opbouw vakantie en PBL tijdens adoptieverlof Zoals hiervoor is aangegeven, ontvangt de werknemer tijdens het adoptieverlof geen loon van de werkgever. In beginsel worden er geen vakantieaanspraken opgebouwd over een periode waarin geen recht op loon bestaat. In de wet is hierop echter een uitzondering gemaakt met betrekking tot adoptieverlof (artikel 7:635 lid 3 BW). Hierdoor bouwt de werknemer ook tijdens het adoptieverlof vakantie op. Aangezien de werknemer tijdens adoptieverlof geen loon ontvangt, heeft de werknemer tijdens dit verlof geen opbouw van PBL-uren. Pleegzorgverlof De werknemer die een pleegkind opneemt, heeft recht op verlof (artikel 3:2 WAZO). Er bestaat alleen recht op verlof als het gaat om een pleegkind dat blijkens de basisadministratie personen op hetzelfde adres woont als de werknemer en dat hij als pleegouder als bedoeld in artikel 1.1 van de Jeugdwet verzorgt. Het recht op pleegzorgverlof bedraagt maximaal 6 aaneengesloten weken. De werknemer dient het verlof op te nemen binnen een tijdvak van 26 weken. Het recht bestaat vanaf 4 weken voor de eerste dag dat een kind feitelijk in het pleegzorggezin is of wordt opgenomen. De werknemer overlegt hiervoor een document aan de werkgever, waaruit blijkt dat een pleegkind in het gezin van de werknemer is of wordt opgenomen. Als tegelijkertijd 2 of meer kinderen als pleegkind worden opgenomen in het gezin van de werknemer, bestaat het recht op pleegzorgverlof slechts voor één van die kinderen. Spreiden verlof in verband met pleegzorg De werknemer die een pleegkind opneemt, kan de werkgever verzoeken om het verlof te spreiden gedurende een tijdvak van 26 weken. De werkgever kan dit verzoek afwijzen indien zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen zich hiertegen verzetten. Meldingsverplichting De werknemer meldt het pleegzorgverlof aan de werkgever zo mogelijk uiterlijk 3 weken voor de dag van ingang van het verlof onder opgave van de omvang van het verlof. Bij de melding voegt de werknemer documenten waaruit blijkt dat een kind als pleegkind in het gezin van de werknemer is of wordt opgenomen (artikel 3:3 WAZO). Documenten voor aanvragen pleegzorgverlof De werknemer moet zowel aan de werkgever als het UWV documenten overleggen waaruit blijkt dat een kind als pleegkind in het gezin van de werknemer is of zal worden opgenomen. Het betreft hier documenten als: Een bewijs van inschrijving van het kind bij de basisregistratie personen; Een kopie van het pleegcontract.

7 Uitkering tijdens het pleegzorgverlof Gedurende het pleegzorgverlof heeft de werknemer geen recht op doorbetaling van het loon door de werkgever. In die periode kan de werknemer een beroep doen op een uitkering van het UWV (artikel 3:6 e.v. WAZO). Hiervoor doet de werknemer samen met de werkgever een aanvraag voor een uitkering bij het UWV. De hoogte van de uitkering bedraagt per dag 100% van het dagloon (met inachtneming van het maximum dagloon). Opbouw vakantie en PBL tijdens pleegzorgverlof Zoals hiervoor is aangegeven, ontvangt de werknemer tijdens het pleegzorgverlof geen loon van de werkgever. In beginsel worden er geen vakantieaanspraken opgebouwd over een periode waarin geen recht op loon bestaat. In de wet is hierop echter een uitzondering gemaakt met betrekking tot pleegzorgverlof (artikel 7:635 lid 3 BW). Hierdoor bouwt de werknemer ook tijdens het pleegzorgverlof vakantie op. Aangezien de werknemer tijdens pleegzorgverlof geen loon ontvangt, heeft de werknemer tijdens dit verlof geen opbouw van PBL-uren. Geboorteverlof De werknemer heeft na de bevalling van zijn partner recht op geboorteverlof gedurende eenmaal de wekelijkse arbeidsduur. Het geboorteverlof kan in de eerste 4 weken na de bevalling worden opgenomen (artikel 4:2 WAZO). Meldingsverplichting De werknemer meldt vooraf aan de werkgever dat hij geboorteverlof opneemt onder opgave van de reden. Indien dit niet mogelijk is, meldt de werknemer het opnemen van het verlof zo spoedig mogelijk aan de werkgever. Artikel in de CAO Gehandicaptenzorg over kraamverlof In de CAO Gehandicaptenzorg staat in artikel 8:16 lid 2 een afwijking op het wettelijke kraamverlof. Op grond van de CAO heeft de werknemer bij bevalling van de echtgenote of relatiepartner recht op 28,8 uur betaald kraamverlof, naar rato van het dienstverband. Het recht op geboorteverlof opgenomen in de WAZO is per 1 januari 2019 in werking getreden en daarmee verliest de CAO-bepaling zijn toepassing. Dit betekent dat met ingang van 1 januari 2019 uitsluitend het geboorteverlof geldt. Loondoorbetaling en opbouw vakantie en PBL tijdens geboorteverlof Gedurende het geboorteverlof heeft de werknemer recht op loon; het geboorteverlof is dus een vorm van betaald verlof. Aangezien de werknemer recht heeft op loon, behoudt hij ook zijn aanspraken op vakantie en PBL tijdens het opnemen van geboorteverlof.

8 Aanvullend geboorteverlof Vanaf 1 juli 2020 kunnen partners in het eerste half jaar na de geboorte van de baby aanvullend geboorteverlof krijgen voor 5 maal de wekelijkse arbeidsduur, op te nemen binnen 6 maanden na de geboorte van het kind (artikel 4:2a WAZO). Tijdens het aanvullend verlof bestaat recht op een, via de werkgever aan te vragen, uitkering via het UWV, ter hoogte van 70% van het (maximum-)dagloon voor maximaal 5 weken. Alle rechten voorbehouden. Niets uit bovenstaande tekst mag zonder voorafgaande toestemming van VGN worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt. Hoewel aan de totstandkoming van bovenstaande tekst grote zorg is besteed, aanvaardt de VGN geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten en onvolkomenheden, noch voor de gevolgen hiervan.