Infoavond ondernemerschap
Partners 2
Openingswoord Gert Van de moortel - Provinciaal secretaris Boerenbond Antwerpen 3
Inzicht in het ondernemingsplan geeft uitzicht Christel Covens
Inleiding
Inleiding Omgaan met verandering Grond Arbeid Kapitaal Succes Land- en tuinbouwbedrijven Productiefactoren Ondernemingsklimaat MAP 5 IHD GLB Quotum VLIF Volatiliteit Marktprijzen Grondstoffen Gezin Gezondheid Vaardigheden Markten Bedrijfsleiders
Hoe meet je succes? Visie ontwikkelen en doel formuleren Voor jezelf Voor het bedrijf * Gezin * Meer inkomen * Gezondheid * Meer rendement * Gelukkig zijn * Groei (doel of middel?)
Meten van je succes Hoe meet je het succes van een bedrijf? Financiële ratioanalyse Bedrijfseconomisch 1.Liquiditeit 2.Solvabiliteit 3.Rendabiliteit Analytisch per kg per ha 3.Rendabiliteit
Financiële ratio analyse 1. Liquiditeitsratio s Geeft de maatstaf of men TIJDIG kan voldoen aan de (korte termijn) financiële verplichtingen Verhouding vlottend actief tov. vreemd vermogen KT Vorderingen <1 jaar + Overlopende rekeningen + Geldbeleggingen + Liquide middelen Schulden <1 jaar + Overlopende rekeningen
Belang Liquiditeit Meer prijsfluctuaties of volatiliteit van opbrengsten en kosten Wegens mondialisering Wegens klimaatwijzigingen en rampen in bepaalde werelddelen Wegens beperking marktondersteuning (GLB) : interventieprijzen spelen steeds kleinere rol Voorbeeld melk Zeer stabiel voor 2007 topjaar 2007/2008 en dieptepunt 2008/2009 topjaar 2013/20014 en dieptepunt 2014/2015 10
Wie ondervindt volatiliteit in de keten? LAAG RISICO INPUT PRIJS- RISICO INPUT + OUTPUT PRIJS-RISICO Distributiesector Verkoopprijzen Kostprijsfactoren Verwerkende industrie Landbouwsector 11
Belang Liquiditeit Meer volatiliteit heeft vooral effect op liquiditeit Liquiditeit = (vereenvoudigd) er moet voldoende geld op de bank staan of op KT vrijgemaakt kunnen worden om de vervaldagen te betalen Tijdelijk slechte opbrengstprijs (bvb EHEC) geeft cash problemen bij aflossingen Gevolgen Zwakke onderhandelingspositie bij bank en leveranciers : dure kaskredieten; intresten op achterstallige betalingen bij voederfabriek Moeilijk om anti cyclisch te investeren bvb aardappelteelt uitbreiden na rotslecht jaar Noodzakelijke investeringen moeten uitgesteld worden Kosten en opbrengsten van cash reserves zijn asymmetrisch Bij cash tekort : duur kaskrediet => vast voorschot Bij cash overschot : intrest op spaarboekje 12
Belang Liquiditeit Hoe kan men volatiliteit opvangen? Voldoende cash aanhouden : duur want geen/weinig opbrengst Planmatige spreiding van investeringen: maak een overzicht van aflossingen => simpel maar zeer verhelderend Houd in uw bedrijfsplan een buffer van 10 % op uw TBC aan Norm van buffer: jaarlast van 1 jaar Variabele kost van 1 productiecyclus bvb 100 euro per vleesvarken Prijzen stabiliseren Contracten (varkens, aardappelen, groenten,.. Nieuw: margecontracten? 13
Financiële ratio analyse 2. Solvabiliteitsratio Geeft de maatstaf of men voldoende buffer heeft om te voldoen aan de (lange termijn) financiële verplichtingen Verhouding eigen vermogen tov. totaal balans Kapitaal + Herwaarderingsmeerwaarden + Reserves + Overgedragen resultaat Vaste activa + Vlottende activa
Ratio analyse 3. Rendabiliteit als ratio Geeft de maatstaf over de winstgevendheid van het bedrijf Rendabiliteit wordt onder veel verschillende begrippen uitgedrukt Saldo, arbeidsinkomen, cash flow,.. En de verschillende ratio s Bedrijfseconomische spiegel essentieel Hoe opbrengsten verhogen? Hoe kosten verlagen? Financieel plan geeft prognose over rendabiliteit
16 / 46 Verband liquiditeit en rentabiliteit
Grote verschillen in kostprijs en rendement Rendementsverschillen Inkomen enorm verschillend tussen bedrijven Verschillen tussen bedrijven in een sector zijn groter dan verschillen tussen sectoren verschillen tussen de jaren Beter een goed resultaat in een slechte sector dan een slecht resultaat in een goede sector: Verschillen gigantisch groot tussen Q1 en Q4 Melkveebedrijven: saldoverschil 930 euro per koe Zoogkoeienbedrijven: saldoverschil 750 euro per koe Zeugenbedrijven: saldoverschil 245 euro per dier Vleesvarkens: saldoverschil 19 euro per dier Wintertarwe: saldoverschil 727 euro per ha 17
Besluiten Rendementsverschillen Grootste verschillen te verklaren door de exploitant Ben ik technisch onderlegd? Doe ik de dingen goed? Technische onderlegdheid, ordelijk, proper, kwaliteit Ben ik een bekwaam manager? Doe ik de dingen op het juiste moment? Organisatie, administratie, personeel aansturen Ben ik een goed ondernemer? Doe ik de juiste dingen? Juiste keuzes maken in investeringen
Wat kunnen we samen doen? 1. BE analyse (Q1.Q4) en kwalitatieve (SWOT) analyse *Wat zijn de sterke/zwakke punten *Welke beperkende factoren *Wat zijn de opportuniteiten 2. Visie ontwikkelen en doel bepalen *strategische keuzes maken 3. Keuzemogelijkheden doorrekenen in ondernemingsplan SBB
1.BE analyse van uw bedrijf Q1 Q2 Q3 Q4 gemiddeld Aantal zeugen 266 274 300 275 279 Aantal varkens 1862 2232 2147 2087 2081 Geleverde varkens 4265 5385 5074 4884 4903 Saldo per zeug 220 263 343 364 300 Ai per zeug 65 72 127 163 107 Saldo VV 9,18 15,9 21,04 28,03 18,85 Ai per VV - 0,66 4,63 9,60 15,46 7,45
1.BE analyse van uw bedrijf Resultaatverschillen 1. Gespecialiseerde melkveebedrijven van 2008 2013 2. Indeling Q1-Q4 op basis van saldo per koe Q1 Q2 Q3 Q4 Saldo per koe 995 1364 1591 1925 Ai per koe 158 497 747 1062 Ai per 100 liter 4,38 7,82 10,17 13,04 AI /gewerkte uur 5,8 11,62 14,79 19,21 Ai per ha RV 249 892 1335 1795 Saldo bedrijf 99.049 142.306 166.992 183.145 Cash Flow 76.570 116.007 141.542 157.944 Gezinsinkomen 18.177 41.477 63.142 78.152
2.Doel bepalen 1. Wat zijn beperkende factoren om uw doel te bereiken? Grond, arbeid, kapitaal en productierechten Bedrijfslocatie en kavelstructuur Vaardigheden van bedrijfsleiders Individueel zeer verschillend 2. Met welke maatregel boeken we bedrijfsmatig het meeste succes? Wat is succes? Extra financieel resultaat
2.Strategische keuzes maken Bijvoorbeeld : We onderzoeken 4 scenario s op hun succes Varkenshouderij Scenario 1: Verbetering productiegetal Scenario 2: Verbetering voederconversie Scenario 3: Verbetering saldo Scenario 4: Investering in uitbreiding Melkveehouderij Scenario 1: Stijging saldo per koe (gemiddeld Q4) Scenario 2: Stijging melkproductie per koe (+ 1.000 liter/koe) Scenario 3: Lege stalplaatsen benutten (+10 koeien) Scenario 4: Investering van 80 160 koeien
2.Strategische keuzes maken Confrontatie tussen beperkende factoren en doel Grond Kapitaal Arbeid Vaardigheden Saldo per koe 0 0 0 ++ Meer melk per koe Meer koeien in stal (-) 0 0 + + + + 0 +160 koeien ++ ++ ++ +++ Wat is voor uw bedrijf de meest succesvolle strategische keuze
3.Ondernemingsplan SBB Doel van een ondernemingsplan SBB Formuleren en becijferen van je toekomstvisie bvb overname + uitbreiding Becijferen van investeringsbehoefte, termijnen, aflossingsplannen met en zonder VLIF toekomstige opbrengsten en kosten behoefte aan arbeid, ruwvoeder, NERD, mestafzet Prognose van de toekomstige resultaten Heb ik genoeg financiële buffer en bedrijfskapitaal? Kan ik de bank tijdig terugbetalen? ( terugbetaalcapaciteit) Geeft inzichten die moeten leiden tot bijsturingen KRATOS bekostigt ondernemingsplan SBB
3.Ondernemingsplan SBB Nadelen van een ondernemingsplan Men rekent zich (onbewust) rijk bvb men overschat technische prestaties, marktprijzen Kan toekomst niet voorspellen Analyseert maar verbetert rendement niet Doet geen uitspraak over toekomstige managementcapaciteiten Bvb een forse uitbreiding veronderstelt andere arbeidsorganisatie, extern personeel, Mentale druk wijzigt
3. Resultaat na ondernemingsplan SBB Opslorping saldo bij investering
3. Resultaat na ondernemingsplan SBB Samenvatting resultaatverbeteringen Scenario Q1 Gemiddeld Q4 1. Hoger saldo per koe + 36.000 x2 2. Meer melk per koe + 15.000 3. Opvullen 10 stalplaatsen 4. Nieuwbouw voor 160 koeien + 3.700 + 8.200 + 12.700-80.000 S.Q. + 75.000
3. Resultaat na ondernemingsplan SBB Gemiddeld resultaat voor 160 koeien Kapitaalpremie Kapitaalpremie VLIF op VLIF op stal stal (5 schijven) Buffer door uitstel kap.afl. Buffer door uitstel kap.afl. Minimum Minimum
Stress test Effect 10% melkprijsdaling Minimum Minimum
3. Resultaat na ondernemingsplan SBB Besluiten Werk eerst aan betere bedrijfseconomische resultaten BE resultaten zijn het fundament voor gezonde financiële resultaten Uitbreiden Bijna steeds rendabel binnen huidige structuur (stal, arbeid en Ha) Indien tekort aan productiefactoren (stal, arbeid en ha): Risicobeheer Enkel rendabel voor Q3 en Q4 bedrijven I Ondernemingsplan om financiële toekomst te begroten : Leg voldoende buffer aan om tijdelijk liquiditeitsproblemen te vermijden bvb als productprijs 10% daalt
Strategie bij overname en gewenste groei Besluiten Land- of tuinbouwer zijn is een veeleisend vak Reken je niet rijk Spiegel jezelf en niet je buurman aan je eigen cijfers Ontwikkel een visie en stel doelstellingen op Maak een ondernemingsplan SBB met KRATOS subsidies
Kortweg AGRO: digitale nieuwsbrief
Meer info: www.sbb.be
SBB-kantoren
Ondernemersscans 36
37
ONDERNEMERSSCAN IN CIJFERS 38
56 30% Totaal scans: 189 39
56 46 24% 30% Totaal scans: 189 40
56 46 45 24% 24% 30% Totaal scans: 189 41
56 46 45 25 13 % 24% 24% 30% Totaal scans: 189 42
56 46 45 17 25 9 % 13 % 24% 24% 30% Totaal scans: 189 43
44
53 28% 46 24% 23 12% 45
90% 10% 46
ONDERNEMERSSCAN IN THEMA S 47
Welke thema s keren regelmatig terug? 1. Visie en strategie 2. Financieel management 3. Investeringen 4. Overname 5. Competenties voor de toekomst 48
HOE WERD DE SCAN GEËVALUEERD? 49
Het is interessant om te spreken met mensen die het bedrijf bekijken vanuit allerlei invalshoeken, Jullie stellen vragen waar ik nog nooit heb bij stilgestaan Het gesprek wordt echt afgestemd op mijn bedrijf en mezelf 50
Het is goed om jezelf in vraag te stellen om vooruit te geraken, Een warme en zakelijke verdieping in je bedrijf door deskundigen, die weten waarover het gaat Het bezoek heeft me aan het denken gezet over mijn bedrijf 51
Ik had dit gesprek eerder willen hebben. Toen ik nadacht over de toekomst van mijn bedrijf,je KAN JE NOG STEEDS AANMELDEN Het gesprek wordt echt afgestemd op mijn bedrijf en mezelf Het is goed om jezelf in vraag te stellen om vooruit te geraken 52
Contact & Afspraak Aanmelden: uitzichtdoorinzicht@sbb.be www.uitzichtdoorinzicht.be Scan Advies 53
Marc Buelens - Managementkenner 54
BEWUST ONDERNEMEN, EEN SAMENSPEL VAN ZES KRACHTEN PROF. DR. MARC BUELENS
BEWUST ONDERNEMEN (NAAR F. SCOTT FITZGERALD) Beschikken over het vermogen om tegelijkertijd twee tegenovergestelde ideeën te koesteren en daarbij niet gek worden 57 Vlerick Business School Bewust Ondernemen - oktober 2015
UITGANGSPUNTEN 1. Wees succesvol anders 2. Geen enkele kracht op zich leidt tot succes, eenzijdigheid leidt hoogstens tot tijdelijke glans 3. We hebben allen onze blinde vlekken 58 Vlerick Business School Bewust Ondernemen - oktober 2015
ZES KRACHTEN BIJ BEWUST ONDERNEMEN STUREND RESULTAATZOEKEND RATIONEEL SENSITIEF STABILISEREND ZELFREGULEREND 59 Vlerick Business School Bewust Ondernemen - oktober 2015
RESULTAATZOEKEND RESULTAATZOEKEND passie, actie eenvoud snelheid groei 60 Vlerick Business School Bewust Ondernemen - oktober 2015
61 Bewust Ondernemen - oktober 2015
62 Bewust Ondernemen - oktober 2015
63 Bewust Ondernemen - oktober 2015
64 Bewust Ondernemen - oktober 2015
65 Bewust Ondernemen - oktober 2015
66 Bewust Ondernemen - oktober 2015
67 Bewust Ondernemen - oktober 2015
68 Bewust Ondernemen - oktober 2015
69 Bewust Ondernemen - oktober 2015
70 Bewust Ondernemen - oktober 2015
DE RESULTAATZOEKENDE KRACHT ACTIVEREN Korte termijn horizon beklemtonen Deadlines Smart-objectieven; uitdagende doelstellingen Belonen, dreigen, straffen (met alle gevolgen vandien ) Competitie Bevorderen in functie van resultaten Risico s aanmoedigen Scherp focussen Absolute prioriteiten stellen Volhouden 71 Vlerick Business School Bewust Ondernemen - oktober 2015
GROEI OMWILLE VAN DE GROEI IS DE IDEOLOGIE VAN EEN KANKERCEL EDWARD ABEY
If I had been a woman, I would be constantly pregnant, because I simply cannot say no. Robert Maxwell 73 Vlerick Business School Bewust Ondernemen - oktober 2015
STABILISEREND Resultaatzoekend STABILISEREND continuïteit bedrijfscultuur ethiek voorspelbaarheid 74 Vlerick Business School Bewust Ondernemen - oktober 2015
STABILISERENDE KRACHT ACTIVEREN Procedures Praatsessies Correcte... informatie, communicatie Duidelijke structuren Waardering van ALLE niveaus Taakomschrijving, afbakening 75 Vlerick Business School Bewust Ondernemen - oktober 2015
DE STABILISERENDE KRACHT ACTIVEREN Lange termijn horizon beklemtonen Omvattende benaderingen (strategie, missie, charters, bedrijfswaarden) Duidelijke normen; afspraken nakomen Financiële stabiliteit Standaardiseren waar mogelijk Goed structureren Kwaliteitssystemen, kennismanagement Respect voor traditie, vakmanschap Alle vormen van zelfoverschatting (vooral rond risico s)vermijden 76 Vlerick Business School Bewust Ondernemen - oktober 2015
RATIONEEL Resultaatzoekend RATIONEEL systemen algemene wetten feiten en cijfers analyse Stabiliserend 77 Vlerick Business School Bewust Ondernemen - oktober 2015
DENKEN HELPT
Denken is de enige zaak die niets kost en veel kan opbrengen 79 Vlerick Business School Bewust Ondernemen - oktober 2015
DE RATIONELE KRACHT ACTIVEREN Documenteren Ratio s, kengetallen Systematische benaderingen aanmoedigen Benadrukken dat men spreekt in feiten en cijfers: meten is weten! Actief zoeken naar wat men nog niet weet Sommige aspecten van benchmarking Modulair denken en handelen Problemen afzonderen en één na één aanpakken Voor elk probleem een stappenplan 80 Vlerick Business School Bewust Ondernemen - oktober 2015
DE WET VAN GOODHART THE ORIGINAL DE POPULAIRE VERSIE "As soon as the government attempts to regulate any particular set of financial assets, these become unreliable as indicators of economic trends." "When a measure becomes a target, it ceases to be a good measure. Van het ogenblik dat meetsystemen een doel worden, verliezen ze hun relevantie. 81 Vlerick Business School Bewust Ondernemen - oktober 2015
DE MARC-BUELENS VARIANT Als een meting een doel wordt, rijd je met een Volkswagen-diesel 82 Vlerick Business School Bewust Ondernemen - oktober 2015
SENSITIEF Vier puntjes, beste Marc? Resultaatzoekend Rationeel SENSITIEF Stabiliserend 83 Vlerick Business School Bewust Ondernemen - oktober 2015
84 Bewust Ondernemen - oktober 2015
85 Bewust Ondernemen - oktober 2015
86 Bewust Ondernemen - oktober 2015
87 Bewust Ondernemen - oktober 2015
88 Bewust Ondernemen - oktober 2015
DE SENSITIEVE KRACHT ACTIVEREN De vrouwelijke dimensie versterken Veel aandacht voor het individuele geval (inclusief thuissituatie) Alle vormen van luistervaardigheid Unieke ervaringen, direct contact, aan het front Ter plekke gaan, Laten dagdromen, fantaseren, visualiseren Kunst in en rond de werkplek Attenties Empathie Ruimte voor emoties 89 Vlerick Business School Bewust Ondernemen - oktober 2015
STUREND STUREND leiderschap macht, gezag centralisatie Resultaatzoekend Rationeel Sensitief Stabiliserend 90 Vlerick Business School Bewust Ondernemen - oktober 2015
DE STURENDE KRACHT ACTIVEREN Verdeel en heers (afzonderlijk en veel laten rapporteren) Beloningssystemen sterk differentiëren Machts- en statussymbolen Centraliseren Sterke en zeer zichtbare boordinstrumenten De voorbeeldfunctie Alle processen top-down Beïnvloedingsvaardigheden aanscherpen Hiërarchie beklemtonen Controlesystemen bevorderen Aandringen op discipline ( a few non-negotiable rules ) De afspraken klaar en duidelijk stellen vanaf het begin Consistent en consequent handelen en volhouden 91 Vlerick Business School Bewust Ondernemen - oktober 2015
ZELFREGULEREND Sturend Resultaatzoekend Rationeel Sensitief Stabiliserend ZELFREGULEREND synergie decentralisatie lerend vermogen autonomie 92 Vlerick Business School Bewust Ondernemen - oktober 2015
DE ZELFREGULERENDE KRACHT ACTIVEREN Hoge tolerantie voor fouten Veel nadruk op het spontane Heel veel randvoorwaarden scheppen om echte delegatie, empowerment etc. te faciliteren Decentralisatie van beslissingsbevoegdheid Lerende organisatie faciliteren Best practices laten uitwisselen Interne sturing Zelf- (en al wat je er achter kunt zetten) Fundamenteel vertrouwen in anderen ontwikkelen Leren aanvaarden (niet berusten) 93 Vlerick Business School Bewust Ondernemen - oktober 2015
ZES KRACHTEN BIJ BEWUST ONDERNEMEN STUREND RESULTAATZOEKEND RATIONEEL SENSITIEF STABILISEREND ZELFREGULEREND 94 Vlerick Business School Bewust Ondernemen - oktober 2015
95 Bewust Ondernemen - oktober 2015
Slotwoord Peter Bruggen - Leiding Boerenbond
97