BBBrief.nl Nummer 7 december 2008 BBBrief.nl is een nieuwsbrief van Belangenbehartiger.nl Hierbij de nieuwste uitgave van BBBrief.nl. BBBrief.nl is een nieuwsbrief van Belangenbehartiger.nl, met daarin de laatste informatie over Belangenbehartiger.nl. Hiernaast lichten wij enkele veranderingen in wet en regelgeving toe. In deze nieuwsbrief komen de volgende juridische onderwerpen aan bod: Bezuinigingen AWBZ, Parkeerboete tijdens extra koopavond, uitleg over de Collectieve Arbeidsovereenkomst, eenzijdige wijzigen van arbeidsvoowaarden en de hoogte van het minimumloon per 1 januari 2009. Maar om te beginnen.. Belangenbehartiger.nl wenst u een rechtvaardig 2009 toe!!! 1
Tarieven 2009 De prijs van een JaarkaartPLUS abonnement wordt gekoppeld aan het uurtarief en zal vanaf 1 januari 2009 50, inclusief BTW gaan bedragen. Verder heeft Belangenbehartiger.nl besloten om ondanks de kredietcrisis en stijgende kosten de uurtarieven niet te verhogen. Bezuinigingen AWBZ In de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) is een grote bezuinigingsactie gaande. De functies ondersteunende begeleiding en activerende begeleiding komen te vervallen en maken plaats voor de nieuwe functie begeleiding. Bepaalde zorg gaat uit het AWBZ pakket en een gedeelte zal door de gemeente moeten worden opgepakt, omdat het onder de prestatievelden van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) valt. De grootste bezuiniging bestaat uit het beperken van de aanspraak op de nieuwe functie begeleiding. Alleen mensen met matige of ernstige beperkingen krijgen nog begeleiding vanuit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). De verwachting is dat 27 procent van de mensen die nu nog voor begeleiding in aanmerking komen, er straks geen recht meer op hebben. Het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) gaat via een nieuwe manier van indiceren, bekijken of iemand nog voor AWBZ zorg in aanmerking komt. Vijf onderdelen AWBZ begeleiding Volgens het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) zijn er onderdelen in de AWBZ terechtgekomen, die daar niet terecht hadden moeten komen. In de beleidsregels is vastgelegd dat vanaf 1 januari 2009 alleen op de volgende vijf onderdelen nog AWBZ begeleiding ingezet mag worden: sociale redzaamheid (de regie over het eigen leven) bewegen en verplaatsen (het zelfstandig voortbewegen) probleemgedrag (agressief of dwangmatig) psychisch functioneren (denken, concentreren en waarnemen) geheugen en oriëntatiestoornissen (geheugen en bewustzijn). Voor bovenstaande onderdelen kan men bij het CIZ een AWBZ indicatie aanvragen. Uit de AWBZ De volgende onderdelen heeft het ministerie uit de AWBZ geschrapt. Zij vallen niet meer onder de functie begeleiding: persoonlijke verzorging en het sociale leven huishoudelijk leven maatschappelijk leven psychisch welbevinden. Bij deze onderdelen kan men niet langer meer bij de AWBZ terecht. Er zal gezocht moeten worden naar een andere oplossing. Bijvoorbeeld hulp bij een vriend of familielid. Verder kan het zijn dat de gemeente begeleiding moet regelen. Op grond van de compensatieplicht in de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), geldt dit in ieder geval voor de onderdelen huishoudelijk en maatschappelijk leven. 2
Gewenningsregeling Wie na een herindicatie niet meer voor AWBZ begeleiding in aanmerking komt, heeft recht op een gewenningsregeling. In deze periode kan degene zich voorbereiden op de verandering. LET OP! De gewenningsregeling geldt alleen voor mensen die een bestaande indicatie hadden en volgens de nieuwe regels niet meer voor begeleiding geïndiceerd kunnen worden. De gewenningsregeling geldt niet voor mensen die een nieuwe aanvraag indienen of die er door het schrappen van onderdelen uit de AWBZ in uren op achteruit gaan! Niet eens met besluit van het CIZ of de gemeente? Als u het niet eens bent met het besluit van het CIZ omdat u bijvoorbeeld niet in de categorie matig/ernstige beperkingen zou vallen moet u binnen 6 weken bezwaar maken. Het kan ook zijn dat u volgens de nieuwe wet en regelgeving niet meer voor AWBZ zorg in aanmerking komt. In dat geval is er mogelijk wel een aanspraak bij de gemeente. Aan de hand van onder andere het medisch advies neemt de gemeente een besluit. Als u het met het besluit niet eens bent, kunt u bij de gemeente bezwaar maken. Belangenbehartiger.nl is gespecialiseerd in beide vormen van bezwaar en beroepsprocedures. Parkeerboete tijdens extra koopavond Als je op een extra koopavond rond Kerstmis een parkeerboete hebt gekregen, dan is het mogelijk dat die ten onrechte is gegeven en niet betaald hoeft te worden. Wanneer is dit het geval? Als je ergens op een bepaald tijdstip parkeergeld moet betalen, moet dat duidelijk op die parkeerplek zijn aangegeven. Dat is één van de eisen waar de gemeente aan moet voldoen om parkeergeld te kunnen vragen en dit geldt ook voor extra koopavonden. De gemeente Zaandam had op woensdag 19 december 2007 een extra koopavond in verband met Kerst. Een bezoeker van de stad parkeerde zijn auto die avond op een plek waar je elke dag tot 18 uur en op koopavonden moest betalen. Hij had echter geen parkeergeld betaald en kreeg een boete. Tegen deze boete maakte hij bezwaar bij de bestuursrechter, omdat het hem niet duidelijk was dat hij die avond wel had moeten betalen. De rechter Het is algemeen bekend, aldus de rechter, dat er kort voor Kerstmis in veel gemeentes extra koopavonden zijn. Iedereen die zijn auto op zo n avond ergens parkeert, dient dan ook zelf na te gaan of hij op die plek moet betalen of niet. Zijn bijvoorbeeld de winkels in de omgeving van de parkeerplek open? Of zijn er aanplakborden te zien waarop de koopavond vermeld staat? Dat was in Zaandam die bewuste koopavond echter niet het geval. Onder die omstandigheden kon de man, die geen inwoner van de stad was, niet weten dat hij had moeten betalen. De man hoefde van de rechter zijn boete niet te betalen. 3
Uitleg over de Collectieve Arbeidsovereenkomst De meeste Nederlandse werknemers vallen onder een Collectieve arbeidsovereenkomst (CAO). Kennis van de CAO is daarom niet onbelangrijk. Enkele belangrijke punten omtrent de CAO. De CAO Een CAO is een schriftelijke overeenkomst waarin afspraken over arbeidsvoorwaarden staan en wordt afgesloten tussen één of meer werkgevers (of werkgeversorganisaties) en één of meer werknemersorganisaties (meestal vakbonden). Sommige CAO s gelden maar voor één bedrijf (ondernemingscao) en andere CAO s gelden voor meer werkgevers in één bepaalde bedrijfstak (bedrijfstakcao). In een CAO staat altijd welke werkgevers, bedrijfstakken of soorten werk onder de CAO vallen. In Nederland valt zo'n 85% van alle werknemers onder één of andere CAO. Als je voor een werkgever of in een bedrijfstak werkt waarop een CAO van toepassing is, dan geldt die CAO voor jou. De werkgever is verplicht om een CAO toe te passen als: de werkgever zelf een CAO heeft afgesloten (ondernemingscao); de werkgever lid is van een werkgeversorganisatie waarvoor een CAO geldt (bedrijfstakcao); er in zijn branche een bedrijfstakcao is, die algemeen verbindend verklaard (AVV) is door de minister van SZW. Die CAO geldt dan voor alle werkgevers in die bedrijfstak. In principe geldt de CAO voor alle werknemers binnen het bedrijf. Soms zijn bepaalde groepen van de CAO uitgesloten, zoals hoger personeel. Dit moet blijken uit de CAO zelf. Uitzendkrachten vallen meestal niet onder de CAO van de inlener, maar onder een uitzendcao. Inhoud van de CAO In een CAO kunnen verschillende afspraken staan, dat is per CAO anders. Denk daarbij aan afspraken over: Loon Toeslagen Betaling van overwerk Werktijden Proeftijd Opzegtermijn Pensioen / vervroegd pensioen Auto, mobiel, laptop van de zaak Reiskostenvergoeding Scholing en opleiding Kinderopvang De Wet In een CAO staan meestal de belangrijkste afspraken die gelden tussen werknemer en werkgever. Die afspraken wijken vaak af van de desbetreffende wetsbepalingen en zijn meestal gunstiger. Zo wordt in een CAO vaak een hoger loon afgesproken dan het minimumloon of meer vakantiedagen dan het wettelijke minimum. De afspraken in een CAO mogen natuurlijk niet in strijd zijn met dwingendrechtelijke wetsbepalingen. Is dat wel het geval, dan geldt de wet. 4
De belangrijkste wetten in het arbeidsrecht zijn: het Burgerlijk Wetboek (regels over bv. proeftijd, vakantie, opzegtermijnen en ontslag); de Wet minimumloon en minimum vakantiebijslag (regels over loon en verlof); de Arbeidstijdenwet (regels over werktijden en rusttijden); de Arbeidsomstandighedenwet (regels over veiligheid en gezondheid binnen bedrijven); de Wet arbeid en zorg (regels over uiteenlopende verlofregelingen); de Algemene gelijke behandeling (arbeidsgerelateerde discriminatie). De arbeidsovereenkomst In een arbeidsovereenkomst kunnen afspraken staan die expliciet voor de werknemer van toepassing zijn en niet voor zijn/haar collegae (bijvoorbeeld loon of auto van de zaak). De afspraken in de arbeidsovereenkomst mogen niet afwijken van een toepasselijke CAO. Is dat wel het geval, dan gaat de CAO voor je arbeidscontract. Geen CAO? Als er geen CAO op je werkgever van toepassing is, zul je samen met je werkgever afspraken moeten maken over de arbeidsvoorwaarden, waarbij rekening gehouden moet worden met de arbeidswetgeving. Het is verstandig om deze afspraken schriftelijk vast te leggen in een arbeidsovereenkomst, maar het is niet verplicht. Eenzijdig wijzigen van arbeidsvoorwaarden Onder bepaalde omstandigheden kan een werkgever eenzijdig de arbeidsvoorwaarden van een werknemer wijzigen. Is de werknemer dan ook verplicht om met een nieuwe functie akkoord te gaan? Uitgangspunt Een werknemer mag een eenzijdige functiewijziging niet weigeren, als het belang van de werkgever bij die wijziging groter is dan dat van de werknemer. Dat kan het geval zijn bij bedrijfseconomische belangen van de werkgever. Praktijkvoorbeeld Een technisch directeur werkte voor een groot transportbedrijf op grond van een contract van 10 jaar. Na twee jaar dienstverband vond er een bedrijfsovername plaats. Tijdens de daarop volgende reorganisatie deed het bestuur aan de directeur een voorstel voor een nieuwe functie. Het betrof de functie van adviseur van de vicepresident, waar hij niet mee akkoord ging. Geen werk, geen loon De directeur wilde zijn oude werkzaamheden blijven uitvoeren maar dat was volgens het bestuur onmogelijk. De werknemer besloot om helemaal niet meer te gaan werken. Zijn baas riep hem op om zijn werk weer te hervatten maar de werknemer deed dit niet. De werkgever staakte toen het loon en de werknemer stapte naar de rechter. Hij vond dat hij niet verplicht kon worden om een andere functie te gaan uitvoeren dan die waarvoor hij was aangenomen. Redelijk voorstel De rechter vond dat een werknemer in zo n situatie akkoord dient te gaan met redelijke voorstellen van de werkgever, tenzij dat redelijkerwijs niet van hem kan worden verwacht. Dat valt namelijk onder goed werknemerschap. In dit geval zag de rechter geen omstandigheden om aan te nemen dat het voorstel onredelijk was. Het voldeed aan alle zorgvuldigheidseisen en ook inhoudelijk was het voorstel redelijk en aanvaardbaar. 5
Conclusie Indien een voorstel tot functiewijziging redelijk is, dient een werknemer dat voorstel te accepteren. Of dit ook voor u geldt, kan belangenbehartiger.nl voor u nagaan. Hoge Raad, 11 juli 2008, LJN: BD1847 Minimumloon per 1 januari 2009 Twee keer per jaar wordt het minimumloon aangepast aan de gemiddelde ontwikkeling van de CAOlonen. Op 1 januari 2009 wordt daarom het bruto minimumloon verhoogd naar 1.381,20 per maand. Voor werknemers jonger dan 23 jaar gelden lagere bedragen. Voor jongeren onder de 15 jaar bestaat (nog) geen wettelijk minimumloon. Recht op wettelijk minimum Iedere werknemer van 23 tot 65 jaar heeft recht op het wettelijk minimumloon. Voor werknemers van 15 tot 23 jaar worden andere bedragen vastgesteld: het minimumjeugdloon. Per leeftijdsjaar geldt een ander minimumloon. Jonger dan 15 jaar Voor jongeren onder de 15 jaar bestaat (nog) geen wettelijk minimumloon. Zij mogen wel (in beperkte mate) tegen betaling werkzaamheden verrichten. In november 2006 sprak de Hoge Raad zich nog uit tegen een wettelijk minimumloon voor 13 en 14jarigen. De bedragen Voor een werknemer van 23 jaar of ouder is het bruto minimumloon bij een volledig dienstverband per 1 januari 2009: per maand 1.381,20 per week 318,75 per dag 63,75 Bruto minimumjeugdlonen per 1 januari 2009 Leeftijd % v.h. minimumloon per maand per week per dag 22 jaar 85 % 1.174,10 270,90 54,18 21 jaar 72.5 % 1.001,35 231,10 46,22 20 jaar 61.5 % 849,45 196,05 39,21 19 jaar 52.5 % 725,15 167,35 33,47 18 jaar 45.5 % 628,45 145,05 29,01 17 jaar 39.5 % 545,55 125,90 25,18 16 jaar 34.5 % 476,50 109,95 21,99 15 jaar 30 % 414,35 95,60 19,12 Loonstrookje Op een loonstrookje staan een aantal belangrijke gegevens, zoals het brutoloonbedrag, de bedragen waaruit dit loon bestaat, het geldende minimumloon en hoeveel belasting en premies op het loon worden ingehouden. Zo kun je zelf de hoogte van het loon controleren. Vraag eventueel aan de werkgever om een toelichting bij het loonstrookje. Netto minimumloon? Veel mensen vragen zich af hoeveel loon ze netto zouden moeten ontvangen. Dat valt helaas niet te zeggen. De wet bepaalt geen netto minimumloon. Van belang zijn inhoudingen en premieheffingen die per bedrijfstak kunnen verschillen. Wanneer je onder een CAO valt, kun je recht hebben op een hoger minimumloon. 6
Uurloon Veel mensen willen weten hoe hoog het minimum uurloon is. Het ministerie stelt echter geen minimum uurloon vast. Om het uurloon te berekenen moet bekend zijn, wat de normale arbeidsduur per week is in het bedrijf of branche waar je werkt. Er zijn sectoren waar een werkweek 36 uur telt, andere sectoren kennen een langere arbeidsduur, bijvoorbeeld 38 of 40 uur. Klopt uw loon niet? Praat dan eerst eens met je werkgever over een oplossing. Uiteraard kunt u ook bij Belangenbehartiger.nl juridisch advies inwinnen. Bron: Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Colofon BBBrief.nl is een uitgave van: Belangenbehartiger.nl Postbus 24117 3502 MC UTRECHT Disclaimer Deze nieuwsbrief is bestemd voor het verstrekken van informatie. Wij hebben de inhoud van BBBrief.nl met de grootst mogelijke zorg samengesteld, maar kunnen geen garanties geven met betrekking tot de aard of de inhoud van de informatie. Wij zijn niet aansprakelijk voor de inhoud van deze informatie of voor de gevolgen van het gebruik daarvan. Afmelden U ontvangt deze nieuwsbrief omdat u zich heeft aangemeld op onze website of omdat wij met het oog op publicatie ervan en toezending van de BBBrief.nl uw naam en enkele overige gegevens hebben opgenomen in ons bestand. Wanneer u BBBrief.nl niet langer op uw email adres wil ontvangen, kunt u zich afmelden door een email te sturen naar: info@belangenbehartiger.nl o.v.v. afmelden nieuwsbrief. 7