Praktijkleren Overijssel op maat naar een regioaanpak

Praktijkleren Overijssel op maat naar een regioaanpak Bouwstenen voor een blauwrooddruk Woudenberg, 11 juni 2014 1

Vraagstelling praktijkleren Inventariseer de verschillende vormen van praktijkscholing in de breedste zin des woords naar regio, sector en soort en omschrijf hun kerntaak. Formuleer een kader (=blauw-rooddruk) hoe aan deze vormen van praktijkscholing een impuls kan worden gegeven gericht op versterking verdienvermogen van de bedrijven in de drie regio s. 2

Provinciaal kader Overijssel Het Uitvoeringsprogramma Human Capital 2012 2015 van de Provincie Overijssel biedt 4 actielijnen, waarlangs het programma wordt uitgevoerd. Actielijn 1. Human Capital voor de topsectoren Actielijn 2. Stimuleren leerwerktrajecten (vakmanschap) Actielijn 3. Starterondersteuning en spin-off (ondernemerschap) Actielijn 4. Arbeidsmarktinformatie & Kennisuitwisseling De investeringen vanuit de Provincie Overijssel binnen de 4 actielijnen moeten bijdragen aan de volgende doelstellingen: Een toename van instroom in bèta-technische opleidingen op MBO, HBO en WO niveau in Overijssel. Minder knelpunten voor werkgevers in de middelbare en lagere beroepsgroepen. Bevorderen van ondernemerschap (starters en spin-offs onderwijs/kennisinstellingen) Uitvoeringskader Human Capital 2012-2015 3

Arbeidsmarkt 2020 in Overijssel 4

DE ARBEIDSMARKT 2020 IN VOGELVLUCHT Reg. Arbeidsmarktbeleid werk naar regio school naar werk uitkering naar werk Werkgeversdienstverlening Arrangementen Articuleren arbeidsvraag Sectorale en intersectorale mobiliteit Jeugdwerkgelegenheid (AJW2.0) De Scholings alliantie Werkgeversdienstverlening UWVgemeenten Sectorvraaggericht samenwerking Kennis- & Competentieontw. Leven Lang Leren Vraaggestuurd onderwijs Social return on investment Arbeidsmarkt 2020 Thematische indeling programma Arbeidsmarkt 2020 5

Stakeholders opleidingsbedrijf en werkmodel Regionaal Praktijkcentrum 6

Scenario-wiel Stakeholders opleidingsbedrijf 3 7

Model Regionaal Praktijkcentrum (Intersectoraal - Techniek) 8

Uitwerking regionale aanpak 9

Impuls regionale aanpak Opleidingsbedrijven realiseren tegen betaalbare kosten een continue instroom van direct inzetbare en goede opgeleide medewerkers en dragen op die manier bij aan de continuïteit van bedrijven in de regio. 10

Opleidingsbedrijven veroorzaken op dit moment juist discontinuïteit, door zich te focussen op: 1. Schooltje spelen en beconcurreren van ROC s. 2. Grip krijgen op (andersmans) geldstromen (CAO-gelden, BOL-gelden, omscholingssubsidies, etc) 3. De infrastructuur (lees: behoud van het gebouw) tot doel verheffen. (quote nav interview praktijkleren Overijssel) 11

Ontwikkelingen Opleidingsbedrijven (met bijzondere aandacht voor de bouw) 12

Opleidingsbedrijven in Nederland Techniekbreed Totaal 224 opleidingsbedrijven in techniek* Bouw: 58 Infra: 11 HBO Bouw: 12 Installatie/elektro: 49 Metaal: 23 Schilderen: 21 Stukadoren: 8 Metalelektro: 8 * Bron: site www.werkenenleren.nl 13

Opleidingsbedrijven naar regio s Techniekpact * Bron: site www.werkenenleren.nl 14

Aangesloten bedrijven per opleidingsbedrijf bouw-infra Bij 50 opleidingsbedrijven: 6.800 aangesloten bedrijven. Gemiddeld 136 aangesloten bedrijven per opleidingsbedrijf (minimum 11- maximum 700)* Totaal aantal bouwbedrijven in NL: 134.575** - 11.825 bedrijven met 5 of meer medewerkers - 104.110 bedrijven met 1 werkzame persoon * Bron: sites aangesloten opleidingsbedrijven vakgroep ** Bron: CBS statline 1 januari 2012, site Bouwend Nederland 15

Opleidingsbedrijven naar regio s Techniekpact * Bron: site www.werkenenleren.nl 16

Regionaal overzicht praktijkscholing 17

Vijf dilemma s als input bij scenario s 18

Vijf dilemma s bij ontwikkelen blauwdruk: 1. Koersdilemma Korte termijn interventie nodig (nood is hoog) maar ook duurzame opleidingsinfrastructuur (koersbepaling, missie: lange termijn). Koersen op infrastructuur of op vacaturevervulling bedrijven door inzetbaarheid infrastructuur. 2. Onzekerheidsdilemma Veel onzekerheid over toekomstige ontwikkelingen, zowel op arbeidsmarkt als in het onderwijs (wie het weet mag het zeggen). 3. Instroomdilemma Scholingskloof van minimaal vijf jaar (verloren lichting). De daling van gediplomeerde uitstroom is het sterkst als arbeidmarkt gaat aantrekken. Nieuwe doelgroepen gewenst. 19

4. Uitstroomdilemma Deel van de werknemers die werkloos raken hebben pakket scholing nodig om arbeidsfit te worden. 5. Samenwerkingsdilemma Nieuwe samenwerking is nodig maar dit vraagt: cultuuromslag opleidingsbedrijven: gelijkwaardigheid en respect Samenwerking tussen opleidingsbedrijven en: - vmbo s, ROC s en hogescholen - Opleidingsbedrijven onderling - Opleidingsbedrijven per regio sector - Aangesloten bedrijven (meer aandacht voor MKB) - Gemeenten/woningcorporaties 20

Saldering gesprekken opleidingsbedrijven Opleidingsbedrijven : 1. Te weinig deelnemers 2. Te weinig lid/deelnemende en dragende bedrijven 3. Te beperkt en eenzijdig opleidingsniveau 4. Te weinig draagvlak bij VMBO 5. Beperkte visie en focus 21

Twente : Saldering gesprekken regio s 1. Teveel opleidingsbedrijven bouw 2. Regio valt uiteen in subregio s 3. ROC van Twente (participeert overal in) en beweegt mee 4. Sterkere focus nodig op HTSM 5. Sterkere focus nodig op maatschappelijke (lokale) projecten 6. Geen technicampus oid 22

S3H : Saldering gesprekken regio s 1. Teveel opleidingsbedrijven bouw (3) 2. Regio bestaat uit 3-4 subregio s 3. ROC AVENTUS (participeert overal in) en zet in op nieuwe BBL aanpak 4. Sterkere focus nodig op maatschappelijke (lokale) projecten en SROI 5. Technicampus eigenlijk te kostbaar voor de omvang van de regio. 23

Zwolle : Saldering gesprekken regio s 1. Opleidingsbedrijf bouw gesplitst; 2. Deltion werkt collectief opleiden uit als drager voor de regio; 3. Uitwerking en uitvoering collectief opleiden ontbreekt; 4. Sterkere focus nodig op regio (versterking door samenwerking) 5. Strijd Deltion vs. RTC en OVG. 24

Conclusies Saldering gesprekken totaal 1. Problematiek opleidingsbedrijven lijkt geen MBO, maar een VMBO probleem; VMBO instroom bepaalt 90% omvang praktijkscholing; 2. Opleidingsniveau praktijkscholing opkrikken om draagvlak te vergroten; 3. Participatie bedrijven vergroten en verbreden om inzetbaarheid opleidingsinfrastructuur te verduurzamen; 4. Flexibiliteit praktijkscholing versterken richting op/omscholing werkenden en niet alleen jongeren 16-23 jaar 5. Verloning opleidingsbedrijven is van cash cow tot strop geworden. Opleidingsfocus weer in ere herstellen. 6. Businessmodel opleidingsbedrijven oude stijl, verlonen door opleiden moet om naar opleiden om te werken c.q. ontrafeling taken en financiering. 25

Van crisis naar blauwdruk en vier scenario s 26

Praktijkscholing Overijssel Doelstelling : instroom nieuwe competente medewerkers tegen betaalbare prijzen (opleiden doel ipv verlonen) Praktijkleren : open aanpak (ieder kan meedoen) Focus op duurzame economie (new business) Financiering initiatieven en daardoor infrastructuur (omgekeerde 8) 27

Uitgangspunten praktijkleren Publieke focus Nieuwe opleidingsdeal opleidingsbedrijven (koude sanering en/of survival for the fittest). Benutting infrastructuur (gebouwen, personeel) van bedrijfstakken door slimme aanpak per regio. Verbreding infrastructuur ten behoeve van techniek, VO-scholen en ROC s en andere technische bedrijfstakken voor duurzame inzetbaarheid. Opleidingshuis voor de regio (bedrijven, gemeenten) realiseren. 28

(opleidings-)bedrijven aan zet! Branche focus Opleidingsbedrijven positioneren in het kader van Techniekpact; Focus korte termijn op continuïteit leer-werken voor jongeren in technische branches (bouw-bouwbreed en techniek); Investeringsplan Duurzame inzetbaarheid opstellen voor de regio icm bedrijfstak, ROC s en gemeenten; 29

Bouwstenen Blauwdruk 1. Idee : introductie Overijsselse MKB aanpak : naam : ikke 2. Regionale aanpak : drie regio s 1. IJssel-Vecht 2. Twente 3. Steden3hoek 3. Samenwerking faciliteren : over sectoren en met branches 1. Samenwerking loont 2. Participatie in uitvoering projecten 3. Betrokkenheid gemeenten 4. Partnerschappen stimuleren tussen publiek-privaat 4. Focus : duurzame economie 2025 1. Bouw 2. Topsectoren 3. Duurzaamheid (energie, isolatie, robotica) 5. Aanpak : introductie product aanpak die door iedereen benutbaar is 1. Vraaggericht scholen en bedrijfstgericht (lokaal) trainen 2. Vacaturegerichte product aanpak ontwikkelen 3. Benutting sectorplannen en brancheinitiatieven 4. Beperkte uitvoeringslast. 5. Triple O : Overijssel, Ondernemen, Opleiden (lid Triplo O) 30

Verbeter- model praktijkleren PL = Opleidingsbedrijf Scenario 1 PL beter Scenario 2 PL slimmer Scenario 3 PL nieuw Scenario 4 PL duurzaam Scenario- Focus Efficiency Taken beter doen Substitutie Effectiviteit Doelstellingen beter realiseren Integrale aanpak Nieuwe business Nieuwe doelstellingen (pmc s). Integrale aanpak en Innovatie Duurzaam re-design Integrale, Innovatieve en duurzame aanpak 1. Strategisch niveau: Koers, missie, visie 2. Niveau Opleidings- Infrastructuur: Gebouwen, middelen, bronnen, producten en diensten 3. Organisatieniveau: Organisatie, bestuur Samenwerkingspartners Samenwerken, ICT, fuseren etc. - Gebouw - Instructeurs - Administratie - Producten - Diensten, - Doelgroepen -ROC/ vmbo -Collega opl. bedr - leerbedrijven Slimmer organiseren Fuseren, herontwerp processen, etc. Huidige en nieuwe producten en diensten. Nieuwe doelgroepen. ROC-BOL 4, EVC, Werkzoekenden, Nieuwe samenwerking onderwijs /gemeenten Techniekbreed samenwerken, krachten bundelen Techniek breed Regionaal praktijkcentrum Andere techniek sectoren, gemeenten Opleidingsalliantie (Techniekpact) Gericht op vakman van de toekomst (mbo, AD, HBO etc) Totaal nieuwe Opleidingsinfrastruc tuur op basis Duurzame Opleidingsalliantie (Techniekpact, Topsectoren), Rekenschema: Korte Termijn Kort/Middellang Middellang/Lang. Lange Termijn 31

Intern Zwakzw aaaaate Sterktes esen Bijlage : praktijkscholing-swot-model - - Zeer bedreigend Extern - Bedreigend Kansen Bedreigingen 0 Neutraal + Kansrijk ++ Zeer kansrijk Nieuwe doelgroepen Samenwerking andere opleidingsbedrijven Samenwerking met regionaal bedrijfsleven Terugloop aantal vmbo leerlingen Vraaguitval sector (lage bezettingsgraad) Aansluiting vanuit vmbo minder goed Totaal + / - Ontzorgen leerbedrijven (administatie, risico) Ervaren instructeurs en begeleiding 0 + ++ 0 0 0 3/0 ++ ++ ++ ++ 0 ++ 10/0 Goed uitgeruste werkplaatsen ++ ++ ++ ++ 0 ++ 10/0 BBL leerlingen blijven langer in sector werken ++ ++ ++ -- 0 ++ 8/2 Hoge kosten BBLleerling tov uitleenopbrengsten Dure gebouwen Aansluiting bij regionale bedrijven (dekking onder kleinere bedrijven minder goed) + ++ ++ -- -- -- 5/6 -- ++ 0 -- -- -- 2/8 -- ++ 0 0 -- - 2/5 Valt niet rechtstreeks onder branche -- ++ ++ 0 -- -- 4/6 Totaal + / - 7/6 15/0 12/0 4/6 0/8 6/7 32