Cris van Osch 30 november Opleiden van leerlingen Scholingsconferentie AFNL

Transcriptie

1 Cris van Osch 30 november 2011 Opleiden van leerlingen Scholingsconferentie AFNL

2 Introductie CINOP Advisering rondom opleiden en ontwikkeling van mensen Voor sociale partners, bedrijven, overheid, scholen Opdrachten uit de Bouw van Sociale Partners en Fundeon, bijvoorbeeld Loopbaantraject Bouw & Infra en Leerling als fundament Cris van Osch, adviseur bij CINOP, technisch bedrijfskundige 2

3 Vooraf Mijn verhaal gaat NIET over: Conclusies van een accountantbureau Faillissementen, winst- en verliesrekeningen Financieel rendement van een individueel persoon Mijn verhaal gaat WEL over: Randvoorwaarden voor het opleiden van vakmensen Verantwoord investeren in mensen Inzicht in kosten om knelpunten te begrijpen Oplossingen bedenken die gezamenlijk belang van betrokkenen dienen 3

4 Kosten en baten van opleiden omdat: Meten is weten Zonder proberen kun je niets leren Zonder poen kun je niets doen

5 Programma Blok 1 Achtergrond Inleiding ontwikkelingen opleidingsstelsel Toelichting kosten baten model opleidingsstelsel Discussie Blok 2 Huidige situatie Kosten en baten opleiden van leerlingen Discussie Blok 3 Oplossingen Scenario s

6 Blok 1 Achtergronden

7 Ontwikkelingen arbeidsmarkt Vergrijzing en ontgroening Afnemende belangstelling voor beroepen in Techniek en Bouw Toenemende flexibilisering van arbeid Terugloop aantal werknemers onder de cao bouw Voortdurende effecten van economische crisis 7

8 Gevolgen voor opleidingsstelsel leerlingen Daling leerwerkplekken en stageplekken Instroom leerlingen (bol en bbl) loopt terug Druk op collectieve middelen tgv minder werknemers onder de cao Nieuwe varianten voor opleiden van leerlingen (bijvoorbeeld bol/bbl, gebruik maken van evc, verkorten van opleidingen) Concurrentie van uitzendbureaus voor bbl-opleidingen 8

9 Toelichting kosten baten bbl 2 opleidingen We hebben een aantal varianten bekeken: Leeftijd leerling 17/18 jaar of leeftijd 22/23 jaar Via opleidingsbedrijf of als eigen werknemer Bol-opleiding of bbl-opleiding Bouw of metaal cao Uitgangspunten: Alleen niveau 2 opleidingen 1 leermeester begeleidt 1 leerling Werkbare dagen als basis voor inlenen en productiviteit Periode van 2 jaar

10 KOSTEN Opleiden leerlingen Kosten voor een werkgever bestaan uit: Erkenning bedrijf als opleidingsbedrijf (oa toeslag salaris leermeester) Afdracht O&O-fonds Uren voor begeleiding leerling Uren voor communicatie met school Salaris cq inleen Opleiding en examinering Voorzieningen tbv werk Kosten voor een leerling bestaan uit: Lesgeld, reiskosten, studiemateriaal

11 Werkbare dagen leerling Uitgangspunten Uren op jaarbasis geen opleiding wel opleiding <18 >18 <18 >18 Dagen per jaar Uren per dag 8 Scholingsdagen per jaar Vakantiedagen bovenwettelijk 18 tot 55 jaar Vakantiedagen bovenwettelijk tot 18 jaar Feestdagen Kort verzuim Wettelijke vrije dagen Overige vrije dagen Ziektedagen 4% Vorstverlet dagen

12 Kosten opleiden 17/18-jarige leerling Via Opleidingsbedrijf Eigen werknemer Erkenning bedrijf als opleidingsbedrijf O&O-fonds Begeleiding leerling: Communicatie: via moderne media Beloning cq inleen Opleiding en examinering Voorzieningen tbv werk

13 Maar behalve werkgever en werknemer investeert ook: Overheid Bekostiging beroepsonderwijs (input en outputbekostiging) Bekostiging Kenniscentrum Fundeon Wet Vermindering Afdracht Sector Tegemoetkomingsgelden als compensatie voor kosten opleiden Infrastructuur voor onderwijs (bijdrage O&O fonds aan Fundeon)

14 Kosten opleidingen Bouw (2 jaar) 22/23 jarig eigen werknemer 22/23 jarig via opleidingsbedrijf 17/18 jarig eigen werknemer 17/18 jarig via opleidingsbedrijf Werkgever Overheid Kosten sector Leerling

15 Baten elementen zijn Baten voor een werkgever bestaan uit: Tegemoetkomingsgelden sector Productiviteit van leerling Wet Vermindering Afdracht

16 Aannames baten Productiviteit van de leerling is bepaald door: werkbare dagen*productiviteitsfactor*tarief Werkbare dagen van een leerling zijn 1300 uur op jaarbasis Productiviteitsfactor voor een 17/18-jarige loopt op per semester van 30% in het eerste semester naar 75% in het laatste semester (voor een 22/23-jarige ligt dit 10% hoger) Tarief is vakvolwassen kracht van 34,50 per uur Voor de metaal is het tarief van een vakvolwassen kracht 20 per euro

17 Scenario s kosten en baten opleiden Basis Vergelijking metaal Laag conjunctuur Minder snelle leercurve

18 Blok 1 Discussie

19 Blok 2 Huidige situatie

20 Scenario 1: Basis Normale conjunctuur met voldoende werk Voldoende instroom van leerlingen

21 Scenario 1: Basis Kosten Baten via opleidingsbedrijf als eigen werknemer via opleidingsbedrijf als eigen werknemer Bouwopleidingen jaar Bouwopleidingen jaar

22 Conclusies Scenario 1: Basis Conclusies: Zelf opleiden 17/18-jarige ll: kosten neutraal Zelf opleiden 22/23-jarige ll: Via een opleidingsbedrijf opleiden 17/18 jarige ll: bouwondernemer niet kostendekkend ( en ) Opbrengsten afhankelijk van: minder werkbare dagen = minder werk voorhanden leerling haalt niet de gewenste productiviteit tarief in laagconjunctuur onder druk staat

23 Scenario 2: Vergelijking met metaal-opleiding Vergelijking met metaalopleiding niveau 2 Cao metaal Zelfde aanname voor productiviteit, lager tarief voor vakvolwassen kracht 20 euro Geen toeslag leermeester Lagere tegemoetkomingsgelden

24 Scenario 2: Vergelijking met metaal-opleiding Kosten Baten Bouwopleidingen jaar Metaalopleidingen jaar Bouwopleidingen jaar Metaalopleidingen jaar

25 Conclusie Scenario 2: Vergelijking met metaal-opleiding Het ZELF opleiden van een 22/23-jarige leerling is zowel voor een BOUWondernemer en een METAALondernemer niet kostendekkend ( euro). Het rendement van opleiden kent geen grote verschillen tussen de metaal en bouw. Het financiële risico van een bouwondernemer is groter dan van een metaalondernemer. De kosten van een opleiding zijn met name door hogere salariskosten (leerling en leermeester). Wanneer de opbrengsten tegen vallen dan heeft de bouwondernemer een grotere investering te verwerken. Cao salaris voor leerlingen in de BOUW is aanmerkelijk hoger = positief voor instroom

26 Scenario 3: Laag conjunctuur In dit scenario zijn zowel de tarieven en de werkbare dagen met 20% verminderd door de laagconjunctuur. Inleendagen bij opleidingsbedrijf verminderd met 20%.

27 Scenario 3: Laag conjunctuur Kosten Baten via opleidingsbedrijf als eigen werknemer als eigen werknemer via opleidingsbedrijf als eigen werknemer als eigen werknemer Bouwopleidingen jaar Metaalopleidingen jaar Bouwopleidingen jaar Metaalopleidingen jaar

28 Conclusies Scenario 3: Laag conjunctuur Het opleiden van leerlingen in de bouw is veel gevoeliger voor een laagconjunctuur vanwege hoge vaste kosten Zelf opleiden 17/18-jarige ll bouw: Niet kostendekkend, Zelf opleiden 17/18-jarige ll metaal: Niet kostendekkend, Via een opleidingsbedrijf opleiden 17/18-jarige ll bouw: Niet kostendekkend: Het opleidingsbedrijf biedt de mogelijkheid om de kosten te verlagen bij minder uit te voeren werk. In dit scenario is de leerling 20% minder ingeleend, dit leidt tot een kostenbesparing van voor een 17/18-jarige een voor een 22/23-jarige.

29 Scenario 4: Minder snelle leercurve leerling Er zijn minder leerlingen die kiezen voor techniek. Vmbo-leerlingen zijn in toenemende mate techniekbreed opgeleid. Niet alle leerlingen zijn in staat zijn direct toegevoegde waarde te leveren in het productieproces. Werkgevers moeten rekening houden met verminderde productiviteit. In dit scenario is de aanname dat de leerling meer tijd nodig heeft om de gewenste productiviteit te halen. Het basisscenario gaat uit van 30% in semester 1 tot 75% in semester 4. In dit derde scenario gaan we uit van 20% in semester 1 tot 50% in semester 4. Inleendagen bij opleidingsbedrijf verminderd met 20%.

30 Scenario 4: Minder snelle leercurve leerling Kosten Baten via opleidingsbedrijf als eigen werknemer als eigen werknemer via opleidingsbedrijf als eigen werknemer als eigen werknemer Bouwopleidingen jaar Metaalopleidingen jaar Bouwopleidingen jaar Metaalopleidingen jaar

31 Scenario 4: Minder snelle leercurve leerling Rendement van de bouw daalt sneller dan de metaal. Met name het rendement voor leerlingen van 22/23-jaar is erg laag. Het opleiden via opleidingsbedrijf: als de leerling niet voldoende op productietempo kan leren: leerling in de werkplaats opleiden. Leerling 20% minder ingeleend. In de praktijk: leerling 1 dag in de werkplaats van opleidingsbedrijf. Kostenbesparing werkgever voor een 17/18-jarige en voor een 22/23- jarige. Verlies aan rendement wordt hierdoor verminderd.

32 Kern van kosten baten model Kosten Baten Semester 1 Semester 2 Semester 3 Semester 4

33 Conclusies Vaste kosten zijn relatief hoog in de bouw Relatief hoge opbrengsten zijn nodig Gevolgen: Risico mijden (minder opleiden) Alleen voor de beste leerlingen kiezen, opleidingsstelsel minder toegankelijk Druk op opleidingstijd van een leerling Deze effecten zijn versterkt aanwezig voor oudere leerlingen Ten opzichte van metaal hebben leerlingen in de bouw een hoger loon = belangrijke voorwaarde voor Instroom Lagere lonen leiden niet per definitie tot een hoger rendement

34 Blok 2 Discussie

35 Blok 3 Oplossingen

36 Mogelijke oplossingen: Scenario s kosten en baten opleiden Loon koppelen aan inzet bpv TKG verminderen Opleidingstijd versnellen

37 Scenario 5: Loon koppelen aan inzet bpv In dit scenario is gewerkt met de aanname om de scholingsdag niet door te betalen. In het huidige rekenmodel was het niet mogelijk om deze factor exact door te rekenen. Als aanname is in dit scenario gewerkt met een factor 0,8 op de kosten van de werkgever en 0,8 op de baten (het salaris) van de leerling. Deze factoren zijn alleen voor de bouw doorgevoerd.

38 Scenario 5: Loon koppelen aan inzet bpv Kosten Baten via opleidingsbedrijf als eigen werknemer via opleidingsbedrijf als eigen werknemer Bouwopleidingen jaar Bouwopleidingen jaar

39 Scenario 5: Loon koppelen aan inzet bpv Conclusies: Met een kostenbesparing van 20% wordt het rendement voor het zelf opleiden van leerlingen positief. Het opleiden via een opleidingsbedrijf is nog niet kostendekkend. De opbrengsten voor de bouwleerlingen (salaris) zijn nog steeds hoger dan voor de metaalleerlingen.

40 Scenario 6: TKG verminderen icm scenario 5 In dit scenario zijn de effecten berekend van het verminderen van de tegemoetkomingsgelden. Uitgangspunt is scenario 5 De TKG zijn bedoeld als een compensatie voor scholing van leerling-werknemers. Wanneer de kosten hiervoor verminderen kunnen ook de TKG worden verlaagd. Als aanname wordt de TKG voor 17/18-jarige leerlingen volledig gestopt en de TKG voor 22/23-jarige wordt gehalveerd. Deze maatregel betekent voor opleidingsbedrijven waarschijnlijk dat het inleentarief moet worden verhoogd. De kosten voor de werkgever zullen hierdoor hoger worden. Dit effect wordt in dit scenario buiten beschouwing gelaten. Scenario 5 gaat dus alleen over de effecten van het aanpassen van de TKG voor bouwbedrijven die zelf leerlingen opleiden.

41 Scenario 6: TKG verminderen icm scenario Kosten Baten Bouwopleidingen jaar Bouwopleidingen jaar

42 Scenario 6: TKG verminderen icm scenario 5 Conclusies: Stopzetten van de TKG heeft een beperkte negatieve invloed op het rendement van opleiden van 17/18-jarige leerlingen. Het rendement is ongeveer Echter gezien de ontwikkeling op de arbeidsmarkt en de conjunctuur kan dit positief resultaat ook worden beschouwd als een noodzakelijke buffer voor tegenvallende opbrengsten. Wanneer de TKG voor 22/23-jarige leerlingen wordt gehalveerd, is het resultaat niet kostendekkend ( ).

43 Scenario 7: Leerlingen 22/23 jaar: Inzet in bpv optimaliseren Voor oudere leerlingen zou het optimalisering van de inzet in de bpv wenselijk zijn: Mogelijkheden hiervoor: Opleiden van leerling vindt meer plaats in de eigen tijd. Verkorten van de opleidingstijd door verbetering van de opleiding (bijvoorbeeld modules). Opleiding spreiden over een langere periode. In dit scenario is alleen de berekening van de bouwleerling van 22/23-jaar aangepast. Opleidingsduur is 2 jaar. Opleidingsdagen onder werktijd zijn teruggebracht van 40 naar 20 dagen per jaar. De kosten voor de werkgever zijn 0,9 van de huidige situatie. Het salaris van de leerling is eveneens hoger.

44 Scenario 7: Inzet in bpv optimaliseren Kosten Baten Bouwopleidingen jaar

45 Scenario 7: Inzet in bpv optimaliseren Conclusie: Het resultaat voor 22/23-jarige leerlingen wordt door het versnellen van de opleiden (verminderen van opleidingsdagen) kostenneutraal.

46 Blok 3 Discussie

47 Cris van Osch 30 november 2011 Opleiden van leerlingen Scholingsconferentie AFNL Pettelaarpark 1 Postbus BP s-hertogenbosch