Kwaliteitvancounselingineenonlinebehandelprogrammavoor problematischalcoholgebruikenderelatiemetdrop7outensucces vanbehandeling Masterthesis Augustus2013 TimZiel,BScs0210390) BegeleidersUniversiteitTwente: Dr.AnnekeSools Dr.MarcelPieterse BegeleidsterTactusVerslavingszorg: Dr.MarloesPostel
AbstractNederlands) Introductie: Alcoholdebaas.nlAdB)iseenwebJbasedtreatmentdieonderdirectebegeleidingstaat vaneenhulpverlener.adbiseffectiefinhetverminderenvanalcoholgebruik,maarderolvan communicatievanuitdehulpverlenerisonderbelichtgebleven.motiverendegespreksvoeringmg),de therapeutischerelatietr)eneenaantaloverigecommunicatievevaardighedenocv),waaronder empathie,lijkenbelangrijkvoordebehandeling.gesprekstechniekenbehorendbijdevaardighedenvan MG,TRenOCVwerdenbeoordeeldopkwaliteit,waarbijderelatiemetdropJoutensuccesvan behandelingonderzochtwerd.vaneensuccesvollebehandelingwerdbinnenadbgesprokenindiende cliëntzichnadebehandelinghoudtaandenormvoorlaagrisicodrinken.verwachtwerddateenhogere kwaliteitvandegesprekstechniekenvanmg,trenocvsamenzouhangenmeteenlageredropjout hypothese1)eneenhogeraantalsuccesvollebehandelingenhypothese2).totslotwerdonderzochtof eensnellesubjectievemaniervanbeoordelenovereenkomtmetdebeoordelingendiezijngegevenmet eenobjectievemanier. Methode: Omdekwaliteitvancommunicatievanuitdehulpverlenertebeoordelenwerdeen scoreformuliergebruikt,waarmeegesprekstechniekenbehorendbijdevaardighedenmg,detrenocv opeen3jpuntslikertschaalonvoldoende,voldoendeengoed)werdenbeoordeeld.opbasisvande beoordeeldegesprekstechniekenwerdentotaalscoresberekendvoormg,trenocv.daarnaastmoester peranalyseeensnellesubjectievebeoordelingwordengevendiedealgeheleindrukvandekwaliteitvan communicatieweergeeft,onafhankelijkvandescoresdiezijngegevenmethetscoreformulier.de uitkomstenvandebeoordelingenmethetscoreformulierwerdengekoppeldaaneenbestaand databestandvanadb,waaringegevensbekendwarenoverdropjoutensuccesvollebehandelingen Resultaten: KwaliteitvancommunicatiewerdoverallebehandelingenhetbestbeoordeeldvoorMG enocv.dekwaliteitvancommunicatiebleekbijdetroverwegendeenvoldoendebeoordelingtekrijgen. Bijcliëntendiedebehandelinghaddendoorlopencompleters)bleekereenhogerekwaliteitvan communicatiewaarneembaarvoordegesprekstechnieken weerstand MG),detotaalscorevanMGen empathie OCV).OokleekeenverhogingvandetotaalscorevanMGteresulterenineenlagerekansop dropjout.degesprekstechniek bevestigen MG)bleekbijnasignificantbeterinkwaliteittezijnvoor completers.erwerdengeensignificanteverschillengevondenvoorsuccesvollebehandelingen.bijna significanteverschilleninkwaliteitwarenwaarneembaarvoor confrontatie MG),detotaalscorevan MGen reactiegeven OCV)bijcliëntendiedebehandelingnietsuccesvolhaddendoorlopen.Bij succesvollebehandelingenbleekdekwaliteitvoorhet besprekenvandoelen TR)bijnasignificant beter.deobjectievebeoordelingenvanmgenocvvertoondeeensignificantecorrelatiemetdesnelle subjectievebeoordeling.eennietsignificantepositievecorrelatiewerdgevondenvoordetr. Conclusie: ResultatentonenaandatdekwaliteitvancommunicatiesignificantverschiltvoordropJ outsencompleters,.ookwerdopbasisvandezeuitkomstenmeerinzichtverkregenoverhetgebruikvan gesprekstechniekenenderelatiemetdeuitkomstmatendropjoutensuccesvanbehandeling.daarnaast lijkteensnellesubjectievemaniervanbeoordeleneenalternatiefindienbehandelingensnelbeoordeeld moetenworden.vanwegedeschaarsheidaanonderzoekbinnenditthemaisvervolgonderzoeknodigom derolvandekwaliteitvancommunicatiebeterinkaarttebrengen. 2
AbstractEnglish) Introduction: Alcoholdebaas.nlAdB)isawebJbasedtreatmentguidedbyacounselor.AdBhasbeen proventobeeffectiveinreducingtheuseofalcohol,buttheroleofcounselorcommunicationisunknown. MotivationalinterviewingMG),thetherapeuticallianceTR)andotherskillsOCV),likeempathy,have proventobeimportantforthecourseandoutcomeofatreatment.therelationbetweenthequalityof communicationtechniquesofmg,trandocvanddropoutandsuccessoftreatmentwasexamined. SuccessoftreatmentwasdeterminediftheclientmetthenormoflowJriskdrinking.Itwasexpectedthat ahigherqualityofcommunicationofmg,trandocvresultedinlowerdropouthypothesis1)anda higheramountofsuccessfultreatments.finally,itwasexaminedifaquicksubjectivewayofjudging qualityofcommunicationmatchesthejudgmentsgivenbyanobjectiveway. Method: Ascoresheethasbeenusedtoassessthequalityofcommunication.Communication techniquesofmg,trandocvwerescoredona3jpointlikertscaleinsufficient,sufficientandgood). Basedonthesescores,totalscoresforMG,TRandOCVwerecalculated.Peranalysisaquicksubjective scorehadtobegiventhatrepresentstheoverallimpressionregardingthequalityofcommunication.this scorehadtobegivenindependentofthescoresgivenwiththescoresheet.thescoresgivenbythescore sheetwerecoupledtoanexistingdatafileofadb,whichcontaineddataaboutdropoutandsuccessful treatments. Results: QualityofcommunicationforalltreatmentswasfoundbestforMGandOCV.Qualityof communicationwasscoredprimarilyas sufficient fortr.qualityofcommunicationwasfoundbetter forthecommunicationtechniques resistance MG),thetotalscoreofMGand empathy OCV)for clientswhohavecompletedthewholetreatmentcompleters).thetotalscoreofmgalsopredicteda lowerchangeofdropout.almostsignificantdifferencesinqualityofcommunicationwerefoundforthe communicationtechnique supportandendorsement MG),wherethequalitywasfoundbetterfor completers.nosignificantdifferenceswerefoundforsuccessfultreatments,butanalmostsignificant betterqualityofcommunicationwasfoundfor confrontation MG),thetotalscoreofMGand feedback OCV)forclientswhocompletedthetreatmentunsuccessful.Analmostsignificantbetterqualityfor reflectingonobjectives TR)wasfoundforclientswhocompletedthetreatmentsuccessfully.The objectivescoresofmgandocvshowedasignificantpositivecorrelationwiththequicksubjectivewayof scoring.anonjsignificantpositivecorrelationwasfoundbetweentheobjectivescoresoftrandthequick subjectivescore. Conclusion: Resultsshowthatthequalityofcommunicationdifferssignificantlyfordropoutsand completersconcerningsomecommunicationtechniques.also,moreinsighthasbeenobtainedaboutthe useofcommunicationtechniquesandtherelationwithdropoutandsuccessoftreatment.thequickand subjectivewayofscoringlookstobeanalternativecomparedtotheobjectiveway)ifthequalityof communicationhastobejudgedinashortamountoftime.becauseofthescarcityofresearchaboutthis subject,moreresearchisnecessary. 3
Voorwoord AllereerstwilinRonaldRoskambedankenvoorzijninzetmetbetrekkingtothet ontwerpenvanhetmeetinstrumentdatbelangrijkwasbinnenditonderzoek.aanhet beginvandesamenwerkingstondenwijopvooronsbeidenonbekendterrein, waardoorwegoedhebbenmoetennadenkenoverderichtingdiewezoudengaan bewandelen.tothedenhadimmersniemand,voorzoverbekend,gekekennaareen manieromonlinebehandelaarsopenigemaniertebeoordelen.ikkanconcluderendat weeengoedeensolidebasishebbengelegdvoortoekomstigeverfijningenonderzoek metbetrekkingtotdekwaliteitsmetingvanonlinebehandelaars.hierkunnenwe,naar mijnmening,meteengoedgevoelopterugkijken. DaarnaastwilikmijnbegeleidersMarloesPostel,MarcelPieterseenAnnekeSools bedanken.doormarloespostelhebikdemogelijkheidgekregenomstagetekunnen lopenbijtactusverslavingszorgendaarnaasteenonderzoekuittevoeren.verderheb ikaanhaarveelgehadwatbetrefthaarmaniervanmeedenken,kennis,inzeten interesse.marcelpietersemijveelgoedefeedback,informatieeninzichtengegevendie belangrijkwarenvoormijnthesis.hijbeschiktoverveelkenniswaarikveelaanheb gehad.annekesoolsheeftervoorgezorgddatikveelmeerinzichthebverkregeninde manierwaaropkwalitatiefonderzoekmoetwordenuitgevoerd.ookhaarmaniervan meedenkenisbelangrijkgeweest. Ookwilikmijnvader,Peter,enmijnbroer,Roy,bedankenvoorhuninteresseenhet gevenvanextramotivatievoorhetschrijvenvanmijnmasterthesis.mijnmoeder,die helaasin2008isoverleden,heefterooktoebijgedragendatikdemotivatieeninzetkon opbrengenvoorhetafrondenvanmijnopleiding. TotslotwilikdeafdelingpreventievanTactusVerslavingszorgbedankenvoorde mogelijkheiddieikhebgekregenomstagetelopennaastmijnonderzoek.doornaar jullietekijkenensamenmetjullietewerkenhebikveelgeleerd,watikzekerkanenga toepassenindetoekomst.ikhoopjullieindetoekomstnogeenkeertegentekomen. 4
Inleiding Alcoholdebaas.nl Alcoholdebaas.nlAdB)iseeninternetbehandelingwebJbasedtreatment)vanTactus Verslavingszorgwaarcliënteneentrajectkunnendoorlopendatgerichtisophet verminderenofstoppenvanhetalcoholgebruik.dezebehandelingstaatonder begeleidingvaneenhulpverlenerdiedecliëntondersteunttijdenshettraject.peronline berichtgevingstaancliëntenhulpverlenerincontact.uiteengerandomiseerd onderzoekpostel,dehaan,terhuurne,becker&dejong,2010)isgeblekendatde behandelingvanadbeffectiefiswatbetrefthetverminderenvanalcoholgebruikenhet verbeterenvandegezondheid.erisechtergeenonderzoekgeweestnaarderolvande hulpverlener,waardoorhetonbekendiswatdeinvloedvandehulpverlenerisophet verloopendeuitkomstenvandebehandeling.uitonderzoekblijktdatdedropjoutsna deeerstepaarcontactenuitvallenpostel,dehaan,terhuurne,vanderpalen,becker& dejong,2011),waardoordekwaliteitvandehulpverlenerbinnendezecontacten belangrijkkanzijn. Onlinebehandelingen AdBiseenwebJbasedtreatments,dieomschrevenkanwordenals elkevormvan professioneletherapeutischeinteractiediegebruikmaaktvanhetinternetom gekwalificeerdementalegezondheidsprofessionalsteverbindenmethuncliënten Rochlen,Zack&Speyer,2004).Destigmatisatieisechtereenbelangrijkeredenvoor hetuitstellenvanhetzoekenvanhulpcunningham,sobell,sobell,agrawal&toneatto, 1993).Ooklijktdatdestigmatisatieomtrentalcoholgrootisinvergelijkingmetandere mentalestoornissen,zoalsdepressieenschizofrenieschomerusetal.,2011).online behandelingenkunnendeeffectenvanstigmatisatiebeperken;zezijntoegankelijk Rochlenetal.,2004),kunneneennieuwegroepcliëntenaantrekkenPostel,DeHaan, TerHuurne,Becker&DeJong,2011),gevoeligeonderwerpenkunnenmeeranoniem aanbodkomenyoung,2005),hetschrijvenwerkttherapeutischrochlenetal.,2004; Baikie&Wilhelm,2005)enafsprakenhoevenniettijdenswerktijdenplaatstevinden DeNiet,2009).Nadelenvanonlinetherapiezijnonderanderedekansophetfoutief 5
lezenvantekst,hetmissenvannonjverbalesignalenendeasynchronevormvan communicatierochlenetal.,2004). Effectiviteitonlinebehandelingen Vanwegedevoordelenvanonlinebehandelingenwordterveelonderzoekgedaannaar deeffectiviteit.onlinebehandelingenzijnonderteverdeleninzelfhulpeneen beperkte)ondersteuningdooreenhulpverlener.metzelfhulpkrijgtdecliëntde beschikkingovermaterialendiehijofzijzelfmoetdoorlopen.uitverscheidene onderzoekenblijktdatzelfhulpdealcoholconsumptiekanverminderenkrameretal., 2009;Riperetal.,2007;Riperetal.,2011).Hetaanbiedenvanonlinetherapiemet begeleidingvaneenhulpverlenerlijktvooralcoholmisbruikeveneenseffectieftezijn voorhetverminderenvandealcoholconsumptievergelekenmeteengroepdiegeen behandelingkrijgtblankers,koeter&schippers,2011).daarnaastblijktdatergeen significantverschilwaarneembaarwastussenpsychotherapeutischebehandelingen o.a.voorexcessiefdrinken,depressieenfobieën)dieonlinezelfhulpeninteractiemet hulpverlener)enfacejtojfacewerdenaangebodenbarak,hen,bonieljnissimen Shapira,2008).Alhoewelonderzoekendeeffectiviteithebbenvastgesteldvan verscheideneonlinetherapieën,ishetonduidelijkinhoeverredecommunicatievaneen hulpverlenervanbelangisbijhetverloopenuitkomstenvandebehandeling.ookishet onduidelijkwelkespecifiekevormenvancommunicatieonderzochtmoetenwordendie eenmogelijkesamenhangvertonenmetuitkomstenvaneenbehandeling. Binnenonlinebehandelingenishetonline)contacteenbelangrijkaspectdatde hulpverlenerverbindtmetdecliënt.hierdooriscommunicatieeenbelangrijke graadmeteromeenaspectvandekwaliteitvandehulpverlenervasttestellenenhet effecthieropmetuitkomstenvandebehandelinginkaarttebrengen.voorzoverbekend iserbinnenanderewebjbasedinterventiesgeenonderzoekgedaandiedekwaliteitvan decommunicatievanonlinebehandelaarsvaststelt. 6
Changeprocessresearch Omteonderzoekenwelkeonderdelenvancommunicatieeenrolspelenkanergebruik wordengemaaktvanchangeprocessresearchcpr).cprisonderzoekdatzichrichtop processendieveranderingenteweegbrengenbinnenpsychotherapeutische behandelingenelliott,2010).alhoewelermeerderevormenvandittypeonderzoek zijn,ishetkwalitatieveprocessjoutcomedesigneenveelgebruiktontwerp.ditontwerp richtzichmetnameophetvaststellenvanbelangrijkeprocessenbinnenbehandelingen, dievervolgensgebruiktkunnenwordenomdeuitkomstenvaneenbehandelingte voorspellenelliott,2010).totophedeniscprnognietgebruiktvooronderzoek binnenonlinebehandelingen.ookiserweinigonderzoekgedaandatdeuitkomstenvan CPRheeftgekoppeldaanuitkomstmaten. EenvoorbeeldvanCPRishetinstrumentdatisontwikkelddoorRoskam2013)omde kwaliteitvancommunicatievooradbvasttestellen:delookatyourdrinking?adherence andcompetencescalelayd?acs).opbasisvanliteratuurheefthijvastgestelddateen aantalvaardighedenvandebehandelaarbelangrijkzijnbinnendebehandeling,zoalsde toepassingvanmotiverendegespreksvoering,detotstandkomingvandetherapeutische relatie,hetgevenvaninformatieenreflecteren.elkvandezevaardighedenzijn onderverdeeldingesprekstechniekendiebehorenbijeenvaardigheid.een gedetailleerdebeschrijvingvanallegesprekstechniekeniseldersbeschrevenroskam, 2013).Inzijnonderzoekwerddekwaliteitvandegebruiktegesprekstechnieken beoordeeld,maarerwerdnietgekekennaarderelatiemetuitkomstenvande behandeling.ookbleekhetinstrumentuitgebreidenhetgebruikhiervanveeltijdte kostenomvolledigebehandelingenteanalyseren.metnamedetherapeutischerelatie enmotiverendegespreksvoeringzijnvolgenshetinstrumentbelangrijkbinneneen behandeling. Motiverendegespreksvoering DecommunicatievanmotiverendegespreksvoeringMG)lijkteenbelangrijkaspectte zijnbinnendebehandeling.mgkanomschrevenwordenals eencliënt?endoelgerichte communicatiestijldiedeeigenmotivatievancliëntenprobeerttevergrotendoorhet 7
verkennenenverminderenvanhuntegenstrijdigegevoelensambivalentie)over verandering,zodaterbijdecliënteengrotercommitmentontstaatomveranderingte realiseren BijZijnJXL,2012).UitonderzoekbleekdatdetoepassingvanMGtoteen significantedalingvandealcoholconsumptieleiddetenopzichtevandecontrole)groep diegeenbehandelingkreegbeckham,2007).soortgelijkeresultatenwerdenookineen anderonderzoekgevondenbrownenmiller,1993).verderlijkthetaanbiedenvanmg succesvoltezijnalskorteinterventieinhetverminderenvandealcoholconsumptie Vasilaki,Hosier&Cox,2006)enkanhetaanbiedenvanMG,alvorenserwordtgestart meteenbehandeling,ervoorzorgendatereenhogeraantalbehandelingenwordt bezochtbijcliëntendieeenalcoholverslavinghebbenconnors,walitzer&dermen, 2002). IndeLAYDJACSRoskam,2013)wordenonderanderedegesprekstechniekendie motivatiebesprekenentoestemmingenvrijblijvendheidvragen/aanbiedenbijhet verstrekkenvaninformatieenadviesondergebrachtbijmg.alhoewelerveelbekendis watbetreftdeeffectiviteitvanmg,iserindeliteratuurvoorzoverbekendgeenstudie diederelatietussendekwaliteitvandezegesprekstechniekenenheteffecthiervanop succesvanbehandelingheeftvastgesteld.ookisergeenonderzoekbekenddatde relatiemetdropjoutheeftonderzocht. Therapeutischerelatie BinnendeliteratuurlijktdetherapeutischerelatieTR)eveneenseenbelangrijkaspect waardecommunicatievan)dehulpverlenereenbelangrijkerolspeelt.detrisde relatietussendecliëntendehulpverlener: Itisoftendefinedintermsofapositive emotionalbond,mutualagreementontherapeutictasksandgoals,andperceived opennessandtruthfulness Manso&Rauktis,2011).DeTRlijktnietalleenbelangrijkte zijnvoordetevredenheidentherapietrouwvandebehandelingfuertesetal.,2007), maarheeftbijpsychotherapeutischebehandelingeneveneenseenbelangrijkerelatie metdekansdatcliëntenvoortijdigeenbehandelingafbreektsharf,primavera,& Diener,2010).BijmensenmeteendrugsprobleemisdezeTRalsvoorspellergevonden voordropjoutcournoyer,brochu,landry&bergeron,2007)enzorgdeeengoede beoordelingdoordecliëntvandezerelatieervoordatzesignificantmindersnelstopten 8
Meier,Donmall,McElduff,Barrowclough&Heller,2006).Ookbijbehandelingenvoor eenalcoholverslavingisdetherapeutischerelatiebelangrijkvoorhetnietafronden dropjout)vandebehandelingsaarnio,2002).daarnaastlijktdetreenbelangrijke bijdrageteleverenaanhetdrinkgedragbijcliëntendieeenlagemotivatiehebbenomte veranderenilgen,mckellar,moos&finney,2006). Onderzoekentonenaandatdetherapeuteenbelangrijkerolkanspelenbijde totstandkomingvandetr.uiteenreviewkomtnaarvorendatbepaalde karakteristiekenentechniekenvandetherapeutbijdragenaaneennegatieve therapeutischerelatie,zoalshetgevenvanongewenstadvies,nietgoedondersteunen enhetkritisch,rigide,afstandelijkzijnackermanenhilsenroth,2001).techniekenals begrijpen,reflecterenenondersteunenhebbeneenpositieveuitkomstopde totstandkomingvandetrackerman&hilsenroth,2003).omdetropkwaliteitte beoordelenheeftroskam2013)opbasisvandeliteratuurgesprekstechnieken geformuleerddiebehorenbijdetherapeutischerelatie,zoalshetuitsprekenvan wederzijdsvertrouwenenhetbenadrukkenvandesamenwerking.alhoeweldetrwel inkaartisgebracht,ishetonduidelijkinhoeverredekwaliteitvandegenoemde gesprekstechniekendezelfdesamenhangvertonenmetdropjoutalsuitdegenoemde onderzoekenisgebleken.ookiservoorzoverbekendgeenonderzoekgedaandie kwaliteitvandegesprekstechniekenvantrgekoppeldheeftaanhetsuccesvaneen behandeling. Overigecommunicatievevaardigheden Roskam2013)heefteenaantaloverigecommunicatievevaardighedengedefinieerddie, naastmgendetr,belangrijkkunnenzijnbinneneenbehandeling,zoalshetgevenvan informatieo.a.psychojeducatie),openheidvandehulpverlener,deadlineflexibiliteit metbetrekkingtothuiswerkopdrachten/thuisopdrachtenenhettonenvanempathie. Ookuitanderonderzoek,waarindecontentvaneJmailswerdengeanalyseerd,bleekdat onderanderedeadlineflexibiliteit,hetgevenvanpsychojeducatie,openheidvande hulpverlenerenempathiegedragingenzijndiebinnenonlinebehandelingen plaatsvindenpaxlingetal.,2013).uitditonderzoekbleekeveneensdatempathieeen significantepositieve)correlatievertoondemethetafrondenvaneenmodulebinnen 9
debehandeling.uitdegenoemdeonderzoekenblijktdatmeerderegesprekstechnieken herkendwordenbinnenonlinebehandelingen,maardatderelatiemetuitkomstenvan behandelingenbeperktinkaartisgebracht.derelatiemetdropjoutensuccesvan behandelingisdaaromonbekend.volgenspaxlingetal.2013)zijnzijdanookde eerstendiedeberichtgevingvanonlinebehandelaarshebbengeanalyseerdende gevondengedragingenhebbengecorreleerdmetuitkomstvariabelen. Fidelityvandehulpverlener Eenaspectwaarbijdehulpverlenereenrolspeeltisdefidelity:inhoeverredetherapeut deprotocollenvaneenbehandelingvolgtenzodoendedebehandelingopdejuistewijze implementeert.erkanonderscheidwordengemaakttussenadherentieencompetentie, watrespectievelijkaangeeftofdejuisteprocedureszijngekozenenofdeprocedures goedzijnuitgevoerddiehorenbijdeuitvoeringvaneenbehandelingfairburn& Cooper,2011).Onderzoekonderdrugsverslaafdentoondeaandatwanneerde therapeutischerelatiezwakis,eengemiddeldeadherentievandetherapeutaande behandelingleiddetoteenreductievandrugsgebruikensymptomenvergelekenmet wanneerereenlageofhogeadherentiewasbarberetal.,2006).zijgavenaandathet goedkonzijnomadherentieaandebehandelingtevertonen,maarsomsaftewijken indiendebehandelingdaaromvroeg.ookdebeoordelingvancompetentievande therapeutbijcognitievetherapievoordepressiebleekeenvoorspellertezijnvoorde verminderingvansymptomenstrunk,brotman,derubeis&hollon,2010).beperkt bewijshiervoorwerdookgevondeninanderonderzoekshawetal.,1999).alhoewelde adherentieencompetentiebetreffendedecommunicatiebinnenadbopkleineschaalis onderzochtroskam,2013),iserweinigbekendoverhetgebruikvande gesprekstechniekenopgrotereschaal. Onderzoeksvraagenhypotheses UitdebesprokenonderzoekenoverMGendeTRkomtnaarvorendatalcoholgebruiken dropjoutbelangrijkeuitkomstmatenzijndieveelvuldigwordenonderzocht.ookbinnen AdBzijnbelangrijkeuitkomstmateninhoeverredecliëntendebehandelingvolledig completers)envoortijdighebbenafgeronddropjout).eveneensissuccesvan 10
behandelingbelangrijk,waarbinnenadbvangesprokenwordtindiencliëntende volledigebehandelinghebbenafgerondenzichnadienhoudenaandenormvoorhet drinkenmeteenlaagrisico21glazenman,14glazenvrouwperweek).derelatie tussendekwaliteitvancommunicatieendehiervoorgenoemdeuitkomstmatenis echteronduidelijk. Binnenditonderzoekzaldekwaliteitvancommunicatieaandehandvandefidelity adherentieencompetentie)voormg,trenocvvastwordengesteld.vervolgens wordtgekekennaarderelatietussenkwaliteitvancommunicatie,dropjoutensucces vanbehandeling.erzalverwachtwordendateenhogerekwaliteitvande gesprekstechniekenvanmg,trenocvsamenhangtmeteenlageredropjout hypothese1).ookzalerverwachtwordendateenhogerekwaliteitvande gesprekstechniekenvanmg,trenocvsamenhangtmeteenhogeraantalsuccesvolle behandelingenhypothese2).totslotzalergekekenwordenofeensnelleenglobale subjectievemaniervanbeoordelenovereenkomtmetdebeoordelingendiezijngegeven meteenobjectievemanier.ditwordtonderzochtomtebepalenofeensubjectieve globale)beoordelingeenalternatiefofaanvullingkanzijnvoorenopeenobjectieve maniervanbeoordelen. Methode Interventie TactusVerslavingszorgiseeninstantiewaarmenterechtkanmetverscheidenevormen vanverslaving.alcoholdebaas.nladb)iseendoortactusverslavingszorgontwikkelde onlinebehandelingwaarmensenmeteenalcoholprobleemzichvoorkunnen aanmelden.binnendezebehandelingstaanmgencognitievegedragstherapiecentraal. Hetcontactvindtplaatsviaberichtendiewordenverstuurdbinneneenonlineomgeving vanadb,waarcliëntenvanuithuneigencomputerkunneninloggen.dehulpverlener kanbinnendezeonlineomgevingpersoonlijkopdeberichtgevingendevoortgangvan decliëntreageren,waarze,terondersteuning,gebruikkunnenmakenvan gestandaardiseerdetekstendiehorenbijeenbepaaldefaseinhetbehandeltraject.dit kanonderanderebestaanuitalgemeneinformatieoveralcoholenhuiswerkopdrachten. DezetekstenbiedeneenbepaaldestructuurdieaanJeningevuldmoetwordenmetde 11
informatiediedecliëntgedurendedebehandelinggeeft.hierdoorzijndeopdrachtenen informatiediewordenaangebodenvooreenbepaalddeelhetzelfdevoorelkecliënt. BinnenAdBzijnertweetrajectentevolgen:deintensieve,waarditonderzoekzichop richt,endekortevariant.dekortevariantverschiltmetdeintensievevariantwat betreftdeduur6weken)endefasesdieiemanddoorloopt.debehandelingsfasesdie eencliëntvandeintensievevariant16weken)doorlooptzijnvooriedereenhetzelfde. Deeerstefaseindebehandelingisdeintake,waardecliënteenaantalvragenmoet beantwoordentenbehoevevandegeschiktheidvoordetevolgenbehandeling.alsuit deintakeblijktdatdecliëntgeschiktismoetenertweedelendoorlopenworden:binnen heteerstedeelstaathetinzichtkrijgenindealcoholproblematiekcentraal,waardeel tweevoorhetaanpakkenvandeproblematiekdient.dezefasesbestaanuithet benoemenvanvoorjennadelenvanhetalcoholgebruik,eenalcoholschriftbijhouden, situatiesanalyseren,metenenweten,eendoelstellenvoorhetvervolgvande behandeling,gewoontesdoorbreken,andersdenken,andersdoen,beslissingennemen eneenactieplanmaken.eengedetailleerdebeschrijvingvandezefasesiselders beschrevenpostel,terhuurne,dehaan&dejong,2009). Dataverzameling Intotaalzijner50N=50)dossiersgeselecteerduitdedatabasevanAdB.Daarbijwerd gestreefdnaareenmaximumvariatieinsampling.omdeinvloedvantussentijdse veranderingenvandegestandaardiseerdetekstenbinnenadbtebeperkenwerden50 dossiersopdatumvanafrondinguit2011geselecteerd.degeselecteerdedossiers werdengeanalyseerdaandehandvaneenverkorteversievandelaydjacsroskam, 2013),waarbijgesprekstechniekenvandeMG,TRenOCVopkwaliteitwerden beoordeeld.deanalyseheeftzichbeperkttottweefasenbinnenheteerstedeelvande behandeling:situatiesanalyserenenalcoholschriftbijhouden.hierwerdvoorgekozen omdatdropjoutsveelalnadeeerstepaarcontactenuitvallenposteletal.,2011)en vanwegedeomvangvandeberichtgevingbinnendedossiers. Deuitkomstenvandebeoordeeldegesprekstechniekenwerdengekoppeldaaneen bestaanddatabestandvanadb.inditbestandstondenallebeschikbaregegevenso.a. 12
alcoholgebruik)diedecliëntindevragenlijstenkenbaarhadgemaakt:voormeting alvorenserwerdgestartmetdebehandeling,tussenmetingennametingna3wekenen 6maanden).OpbasisvanditdatabestandkondendeuitkomstvariabelendropJouten succesvandebehandelinggedefinieerdworden.erwerdgesprokenvaneensuccesvolle behandelingindiencliëntendebehandelinghaddenafgerondenzichhieldenaande normvoorlaagrisicodrinken;mannenmaximaal21glazenperweekenvrouwen maximaal14glazenperweekveenvliet,2013).succesvanbehandelingwerd vastgesteldaandehandvanhetaangegevenalcoholgebruikindeeerste)nametingna3 weken. InformedconsentwordtbinnenhetbehandeltrajectvanAdBstandaardvastgelegddoor cliëntenbijaanvangvandebehandelingtevragenofhungegevensgebruiktmogen wordenvooronderzoekdatdekwaliteitvandebehandelingkanverbeteren,waardoor binnenditonderzoekgegevensgebruiktkondenworden.dehulpverlenersvanadbzijn eveneensstandaard)opdehoogtedatgegevenswordengebruiktvoor wetenschappelijkonderzoek.daarnaastwerdenhulpverlenersbinnenditonderzoek internopdehoogtegebrachtoverhetgebruikvangegevens. Participanten Hetaantalmannenwasgelijkaanhetaantalvrouwen.Degemiddeldeleeftijdwas48 jaarsd=11,5).erwaren29cliëntenlageren21cliëntenhogeropgeleid.vande50 cliëntenwarener24tijdensdebehandelinguitgevallendropjout).van1completer wasgeennametingbekendomsuccesvanbehandelingtebepalen.vandeoverige25 completershadden16cliëntendebehandelingsuccesvolafgerond. Procedure Allereerstwerdeenvooronderzoekuitgevoerddatalsdoelhadeenscoreformulierte ontwikkelendateenversimpeldeversiemoestwordenvandelookatyourdrinking? adherenceandcompetencescalelaydjacs)roskam,2013).aandehandvandelaydj ACSwordengesprekstechniekenvaneenaantalvaardigheden,zoalsMGendeTR,op kwaliteitbeoordeeld.inhetvooronderzoekisdelaydjacsroskam,2013)toegepast 13
opeenaantalvolledigebehandelingenomdefrequentieenrelevantievandegebruikte gesprekstechniekenuitdelaydjacsvasttestellenbinnenhetbehandeltrajectvanadb. Opbasisvandezeuitkomstenwerdengesprekstechniekengeselecteerdvoorhet scoreformulier.demaniervanhetbeoordelenvandekwaliteitvancommunicatiewerd grotendeelsgebaseerdopeenscoreformulieruitanderonderzoek:desmoking counsellingcessationinventorysmocci)houwers,vervoort,rossemenkotz,2013). Opbasisvanditscoringsformulierbestonderdemogelijkheidomdebegeleidingbijhet stoppenmetrokeninkaarttebrengenaandehandvaneenglobale kwaliteitsbeoordelingvancommunicatievevaardigheden.hierbijwerdergebruik gemaaktvaneen5jpuntslikertschaal,waarmeeaangegevenkonwordenofdetechniek nietwaargenomenwerdofonvoldoende,voldoende,goedofuitstekendwastoegepast. Opbasisvandebijbehorendescoreskonerperonderdeeleentotaalscoreberekend worden,waarmeeaangegevenkonwordenhoeeendesbetreffendebehandelaarhad gepresteerdmetbetrekkingtoteenbepaaldegespreksvaardigheid.ziebijlage1voor eenvolledigerebeschrijvingvanhetvooronderzoek. Omhetscoreformulierbijlage2)tetestenzijn3dossiersgescoorddoorTimZielTZ) enmarloespostelmp).daarnaastis1vande3dossierookgescoorddooreenextra beoordelaar,marcelpietersem).aandehandvandehandleidingenbeschrijvingenvan degesprekstechniekenhebbendebeoordelaarszichingelezenmetbetrekkingtothet herkennenvaneengesprekstechniekenhetkiezenvaneengeschiktescore.nadatde3 dossierswarengeanalyseerdiseroverleggeweestoverdegekozenscores.de verschilleninscorewerdenoverlegdenbediscussieerdtotdaterovereenstemming werdbereikt.opbasisvandediscussiezijndedefinitiesendehandleidingverfijnd, zodatdeconsistentievantoekomstigebeoordelingenbeterwerd.daarnaastwerdhet scoreformulierbeoordeelddoordeontwikkelaarvandelaydjacsroskam,2013). NahetbereikenvanovereenstemmingheeftTZ50dossiersgeanalyseerd.Tijdensde analysewerdendehandleidingenhetscoreformuliergebruiktbijlage2), respectievelijkvoorhetkiezenvandejuistescoreenvoorhetgevenvaneenscore.de analysevondplaatsbinnenhetonlineprogrammavanadb.alleberichtgevingbinnen defases alcoholschriftbijhouden en situatiesanalyseren werdenmeegenomeninde analyse,waarbijdeberichtgevingvandecliëntvoordecontextdiende. 14
Instrument MethetontwikkeldescoreformulierwordengesprekstechniekenvanMG,deTRenOCV opkwaliteitbeoordeeld.intabel1staandegesprekstechniekendiebeoordeeldwerden. BijMGwordtonderanderegekekennaargesprekstechniekendiedecliënt bevestigen/ondersteunentijdenszijnofhaarhandelingen jebentopdegoedeweg )en inhoeverredebehandelaardecliëntcontroleoverdebehandelinggeeft jemaakt steedszelfdekeuzeenjebepaaltzelfwatjewelofnietdoet ).VoorbeeldenbijdeTRzijn hetbesprekenvandoelen jehebtalsdoelingevuldtewillenminderenmetdrinken.goed datjewederomhetinitiatiefhebtgenomenomjeaantemeldenenjealcoholgebruikte onderzoekeneneventueelteveranderen )enhettonenvantransparantieomtrentzaken diedirectofindirect)betrekkinghebbenopdecliënt vrijdagochtendbenikweer online ).BijOCVwordtgekekennaargesprekstechniekenalshettonenvanempathie richtingdecliënt ikkanmeinderdaadjedubbelheidvoorstellenwaarjetegelijkertijd hetiedereennaardezinwiltmaken )enhetreflectiefluisteren ikmerkdatjeop allerleimanierenonderdrukstaat ).Inbijlage2wordteenuitgebreiderebeschrijving gegevenvandegesprekstechniekenendebijbehorendedefinities. Tabel1.Gesprekstechniekenuithetscoreformulier. Vaardigheid Gesprekstechniek Motiverendegespreksvoering Wederzijdsvertrouwen Samenwerkingbenadrukken Transparantie Doelen Afspraken Therapeutischerelatie Bevestigen/ondersteunen Motivatie Controledeelnemer Confrontatie Weerstand Overigecommunicatievevaardigheden Empathie Reflectiefluisteren Reactiegeven Uitleggenideeënen concepten 15
ElkonderdeelvanMG,deTRenOCVwordtgescoordopbasisvaneen3Jpunts Likertschaal;descore0wordtgegevenwanneerdevaardigheidonvoldoendeis toegepast,1wanneerdevaardigheidvoldoendeistoegepasten2wanneerde vaardigheidgoedistoegepast.indieneenvaardigheidnietiswaartenementijdensde analyse,danwordtergekozenvoor nietvantoepassing.opbasisvandezescores wordtervoormg,detrenocveenapartetotaalscoreberekend,dievervolgensmoet wordenafgezettegenoverdemaximaaltebehalenscorevoordedesbetreffende vaardigheid.demaximalescorewordtberekenddoorhetmaximaalaantalpuntenvan dewaargenomengesprekstechniekenoptetellen.bijdeberekeningwordende gesprekstechniekendieals nietvantoepassing zijngecodeerdnietgebruikt.omte bepalenofdebeoordelingendiezijngegevenmethetscoreformulierovereenkomen metdealgeheleindrukvandebeoordelaarvoordekwaliteitvancommunicatiemoeter eencijferwordengeven.detegevencijfersvariërenvan4tot9,waar4en5als onvoldoendewordenbeschouwd,6en7alsvoldoendeen8en9alsgoed. Data?analyse SPSSversie21.0)werdgebruiktvoorhetberekenenvandestatistischedata. Frequentiesvanhettotaalaantalwaargenomengesprekstechniekenwerdenberekend, afgezettegenonvoldoende,voldoende,goedeennietwaargenomenbeoordelingen.om derelatietussendekwaliteitvancommunicatieendeuitkomstvariabelendropjouten succesvanbehandeling)teonderzoekenwerdentjtestsenmeervoudige)logistische regressieanalysesuitgevoerd.tjtestsvoorafzonderlijkesteekproevenwerden uitgevoerdomteonderzoekenofhogerescoringvaneengesprekstechniekdekansop dropoutverkleintendekansopsuccesvanbehandelingvergroot.erwerdeenzijdig getoetstmeteensignificantieniveauvan.05.meervoudigelogistischeregressieanalyses werdenuitgevoerdompervaardigheiddeverklaardevariantievande gesprekstechniekenvoordropjoutensuccesvanbehandelingteberekenen,waarbij werdonderzochtwelkegesprekstechniekendesterkstebijdragehadden.enkelvoudige logistischeregressieanalyseswerdenuitgevoerdomdeverklaardevariantievande totaalscoresvanmg,trenocvopdropjoutensuccesvanbehandelingteberekenen. Omdesamenhangteberekenentussendeobjectieveendesnellesubjectieveglobale maniervanbeoordelingzijnpearson scorrelatiesberekend;pearson scorrelaties 16
werdenberekendtussendetotaalscoresvanmg,tr,ocvendeglobale eindbeoordeling. Eencriteriumvoortoevoegingvaneentechniekalsvoorspelleraanderegressiewasdat erminimaal10beoordelingenpergesprekstechniekaanwezigmoestenzijn.deze vuistregelmoetvolgenshaynes,sackett,guyattentugwell2006)worden aangehouden,omdateranderseenkansbestaatdathetgetoetstemodelonbetrouwbaar is.daarnaastwerdeneventuelegesprekstechniekenniettoegevoegdindieneentechniek binnenelkdossierdezelfdescorekreegconstantheid).hierwerdvoorgekozenomdat heteffectvandegesprekstechniekopdeuitkomstvariabelennietberekendkonworden. Gesprekstechniekendienietaandezevoorwaardevoldedenwerdennietgeïncludeerd indeanalyse.deniettoegevoegdegesprekstechniekenwerdenechterwelmeegenomen bijdeberekeningvandetotaalscoresvanmg,detrenocv,dieberekentwerddoorde behaaldescoresvoordebijbehorendegesprekstechniekentedelendoordemaximaalte behalenscore. Resultaten Tabel2geefteenweergavevandebeoordelingenvoordebeoordeelde gesprekstechniekenoverde50dossierswaarmeedefidelitykanwordenvastgesteld;op basisvandezeresultatenkanbeoordeeldwordenhoedecompetentieuitvoering)voor degesprekstechniekenwas.pergesprekstechniekisdefrequentievanonvoldoende, voldoendeenvoldoendebeoordelingenweergegevenmetdaarbijdepercentuele bijdrage.totslotzijnkolomtotalenberekendmetfrequentiesvandegegeven beoordelingenoverallegesprekstechniekenbinnendevaardigheid,gevolgddoorde percentuelebijdragetenopzichtevanhettotaalaantalbeoordeeldetechnieken.deniet waargenomengesprekstechniekenwordenweergegevenindelaatstekolom. Opbasisvanderesultatenblijktdatdecompetentieoverallegesprekstechniekenvan MGoverwegendalsgoedwerdbeoordeeld79,9%),gevolgddoorvoldoende17,4%) beoordelingen.ditbetekentdatdeuitvoeringin20%vandebeoordelingenbeterhad kunnenzijn.dezeresultatentonenechteraandatdecompetentievoordevaardigheid alsgeheelgoedwas.specifiekkijkendnaardegesprekstechniekenkomtnaarvorendat 17
decompetentievoorhetbevestigenvandecliënt96%),hetconfronterenvandecliënt 80%)enhetbenadrukkenvandecontrolevandecliënt74%)hetmeestalsgoedwerd beoordeeld.decompetentiewerdbijhetbesprekenvandemotivatie33,3%)enhet benadrukkenvandecontrolevandecliënt26%)hetmeestalsvoldoendebeoordeeld binnenmg.alleenweerstandwerdenkelekerenalsonvoldoendebeoordeeld;in30,8% vandebeoordelingenvoorhetbesprekenvanweerstandwerddevaardigheidals onvoldoendebeoordeeld.ditbetekentdaterruimtevoorverbeteringwaarneembaar wasvooreenaantalgesprekstechnieken.onvoldoendebeoordelingenwerdenweinig waargenomen. DecompetentieoverallegesprekstechniekenbinnenTRbleekinmeerdandehelft 57,7%)alsgoedtewordenbeoordeeld.Inminderdandehelftvandewaarnemingen 41,3%)werdereenvoldoendebeoordelinggegevenvoordegesprekstechnieken.Dit betekentdatdecompetentievoordevaardigheidinbijnadehelftvandewaarnemingen kwalitatiefbeteruitgevoerdhaddenkunnenworden.specifiekkijkendnaarde gesprekstechniekenvaltopdathetgevenvantransparantie98%)enhetbespreken vanafspraken97,6%)hetmeestfrequentalsgoedwerdenbeoordeeld.daarentegen werdhetkenbaarmakenvanhetwederzijdsvertrouwen100%),hetbesprekenvan doelen87%)enhetbenadrukkenvandesamenwerking67,4%)overwegendals voldoendebeoordeeld.ditbetekentdatdezegesprekstechniekenineengrootaantal waarnemingenbeterinuitvoeringhadkunnenzijn.ookbinnendezevaardigheid kwamenonvoldoendebeoordelingenweinigvoor. BijOCVwerdenallegesprekstechniekenbijnavolledigalsgoedbeoordeeld.Binnendeze vaardigheidwerdenalleenempathie20%)enhetgevenvaneenreactie8%)als voldoendebeoordeeld.ditbetekentdatdecompetentievoorocvalsgeheelgoedwas, maarempathieenhetgevenvaneenreactieinenkelegevallenkwalitatiefbeter uitgevoerdhaddenkunnenworden. OpbasisvandezeresultatenkomtnaarvorendatdecompetentiealsgeheelvoorMGen OCVgoedwas.BijdeTRwerdfrequenteenvoldoendebeoordelinggegeven,wat betekentdatdecompetentiebijbepaaldegesprekstechniekenbeterhadkunnenzijn. 18
Dezeresultatentoneneveneensaanwelkegesprekstechniekenhetgrootsteaandeel haddenwatbetreftdegegevenbeoordelingenbinneneenvaardigheid. Tabel2.BeoordelingvandegesprekstechniekenvoorMG2.a),TR2.b)enOCV2.c), afgezettegenhettotaalaantalwaarnemingenendepercentuelebijdragebinnende vaardigheid. 2.a MG Bevestigen 2.b 2.c Onvoldoende Voldoende Goed Totaal beoordeelde technieken 24%) 4896%) 50100%) Motivatie 233,3%) 466,7%) 6100%) 44 Controle 1326%) 3774%) 50100%) deelnemer Confrontatie 520%) 2080%) 25100%) 25 Weerstand 430,8%) 323,1%) 646,2%) 13100%) 37 Totaal 42,8%) 2517,4%) 11579,9%) 144100%) 106 Onvoldoende Voldoende Goed Totaal beoordeelde technieken TR Wederzijds vertrouwen Samenwerking 3100%) 3100%) 12%) 3367,4%) 1530,6%) 49100%) 1 Niet waargenomen Niet waargenomen 47 benadrukken Transparantie 12%) 4998%) 50100%) Doelen 12,2%) 4087%) 510,8%) 46100%) 4 Afspraken 12,4%) 4097,6%) 41100%) 9 Totaal 21%) 7841,3%) 10957,7%) 189100%) 61 Onvoldoende Voldoende Goed Totaal beoordeelde Niet waargenomen technieken OCV Empathie 620%) 2480%) 30100%) 20 Reflectief 18100%) 18100%) 32 luisteren Reactiegeven 48%) 4692%) 50100%) Uitleggen 50100%) 50100%) Totaal 00%) 106,8%) 13893,2%) 148100%) 52 19
Kwaliteitvancommunicatieenderelatiemetdrop?out Intabel3zijndetJtestsweergegevenvoordebeoordeeldegesprekstechniekenbijdropJ outsencompleters.tjteststoondenaandatereensignificantverschilwaarneembaar wasvoordetotaalscorevanmgp=.014),waarereenhogeretotaalscorewerdgegeven bijcliëntendiedebehandelinghaddenvoortgezetcompleters).ditbetekentdatde kwaliteitoverhettotaalaantalgesprekstechniekenbinnenmgbeterwasbijcompleters. BijMGwaseensignificantverschilwaarneembaarvoorweerstandp=<.001),waareen hogerescorewerdgegevenbijcompleters.ditbetekentdatdekwaliteitvan communicatievoordezetechniekbeterwasvoordezegroep.bijnasignificante verschillenwerdengevondenvoorbevestigenp=.081),waarereenhogerescorewerd gegevenbijcompleters.hieruitkanwordengeconcludeerddatdekwaliteitvandeze gesprekstechniekbijnasignificantbeterwasvoordezegroep. BijOCVwasereensignificantverschilwaarneembaarvoorempathiep=.024),waarer bijcompleterseenhogerescorewerdgegeven.ditgafaandatvoorempathiede kwaliteitvancommunicatiebeterwasdanbijdropjouts.voordeoverige gesprekstechniekenentotaalscoreswerdengeensignificanteverschillengevonden.er kondengeentjtestswordenuitgevoerdvoorwederzijdsvertrouwentr),reflectief luisterenenuitleggenocv)vanwegeeenlaagaantalwaarnemingenofdeconstantheid vandegegevenscores. 20
Tabel3.T?testsvoordegesprekstechniekenvanMG,TRenOCVbijdrop?outsen completers. DropJout 95%CIforMean Neen=26) Jan=24) Difference M SD n M SD n t p df Motiverende Gespreksvoering Bevestigen 2.00.00 26 1.92.28 24 J0.04,0.20 1.45.081 23 Motivatie 1.67.58 3 1.67.58 3 J1.31,1.31.00 1.000 4 Controle 1.77.43 26 1.71.46 24 J0.19,0.32.48.316 48 Confrontatie 1.83.39 12 1.77.44 13 J0.28,0.41.39.352 23 Weerstand 2.00.00 5 0.63.74 8 0.75,2.00 5.23 <.001 7 TotaalscoreMG 93.11 11.11 26 84.83 14.64 24 0.93,15,64 2.26.014 48 Therapeutische relatie Samenwerking benadrukken 1.32.48 25 1.25.53 24 J0.22,0,36 0.49.315 47 Transparantie 2.00.00 26 1.96.20 24 J0.05,0.13 1.00.164 23 Doelen 1.04.35 25 1.14.36 21 J0.31,0.11 J0,98.166 44 Afspraken 1.95.22 20 2.00.00 21 J0.16,0.06 J1.00.165 19 TotaalTR 77.40 9.73 26 78.79 11.15 24 J7.32,4.56 J0,47.321 48 Overige communicatieve vaardigheden Empathie 1.94 0.24 17 1.62 0.51 13 0.00,0.65 2.14.024 16.2 Reactiegeven 1.92 0.27 26 1.92 0.28 24 J0.15,0.16 0.08.468 48 TotaalOCV 97.76 6.48 26 95.31 8.63 24 J1.94,6.83 1.13.134 42.6 EnkelvoudigelogistischeregressieanalyseszijnuitgevoerdvoordetotaalscoresvanMG, TRenOCVtabel4).DetotaalscorevanMGleekeensignificantevoorspellendewaarde tehebbenopdropjoutp=.036).ookleekdetotaalscorevanmg12,7%vande verklaardevariantiebijdropjouttevoorspellen.deoddsjratiotoondeaandateen stijgingvan1puntvoordescoreleiddetoteen5%kleinerekansopdropjout. Erwerdengeenmeervoudigelogistischeregressieanalysesuitgevoerdomderegressie vandegesprekstechniekenvanmg,trenocvmetdropjoutteberekenen.motivatie, weerstandmotiverendegespreksvoering),wederzijdsvertrouwentherapeutische relatie),reflectiefluisterenenuitleggenoverigecommunicatievevaardigheden) kondenvanwegeeenlaagaantalwaarnemingenofdeconstantheidvandegegeven 21
22 scoresnietwordentoegevoegdaanderegressie,waardoordeteonderzoekenmodellen vanmg,trenocvnietalsgeheelgetestkondenworden. Tabel4.Enkelvoudigelogistischeregressieanalysesmetdrop?outalsafhankelijkevariabele. Onafhankelijkevariabele Sig. B ExpB) Wald NagelkerkeR square TotaalscoreMG TotaalscoreTR TotaalscoreOCV.035.635.263 J.051.013 J.045.950 1.013.956 4.428.226 1.254.127.006.035 Kwaliteitvancommunicatieenderelatiemetsuccesvanbehandeling Intabel5zijndetJtestsweergegevenvoordebeoordeeldegesprekstechniekenbij succesvanbehandeling,waarvanwerdgesprokenalsaandenormvoorlaagrisico drinkenwerdvoldaanmannen21glazen,vrouwen14glazenperweek). Erwerdengeensignificanteverschillengevondenopbasisvandeuitgevoerdeanalyses. Bijnasignificanteverschillenwerdengevondenvoorconfrontatiep=.086),de totaalscorevanmgp=.087)enreactiegevenp=.082)waarereenhogerescorewerd gegevenbijcliëntendiedebehandelingnietsuccesvolhaddenafgerond.ditbetekentdat dekwaliteitvancommunicatievoorconfrontatie,hettotaalvangesprekstechnieken binnenmgenhetgevenvanreactiebinnendezegroepbeterwasdanbijcliëntendiede behandelingsuccesvolhaddenafgerond.dekwaliteitvoorhetbesprekenvandoelen wasbijnasignificantbetervoorcliëntendiedebehandelingwelsuccesvolhadden afgerondp=.054).vanwegeeenlaagaantalwaarnemingenofdeconstantheidvande gegevenscoreskondenervoorbevestigen,motivatie,weerstandmg),wederzijds vertrouwen,transparantietr),reflectiefluisterenenuitleggenocv)geentjtests wordenuitgevoerd.
Tabel5.T?testsvoordegesprekstechniekenvanMG,TRenOCVbijsuccesvanbehandeling. 95%CIfor Succesvolafgerond Mean Neen=9) Jan=16) Difference M SD n M SD n t p df Motiverende gespreksvoering Controle 1.89 0.33 9 1.75 0.45 16 J0.22,0.49 0.81.213 23 Confrontatie 2.00.00 5 1.71 0.49 7 J0.17,0.74 1.55.086 6 TotaalMG 97.22 8.33 9 91.406 12.22 16 J2.75,14.38 1.41.087 21.94 Therapeutischerelatie Samenwerking benadrukken 1.33 0.50 9 1.27 0.46 15 J0.35,0.48 0.33.371 22 Doelen 0.89 0.33 9 1.13 0.35 15 J0.55,0.06 J1.68.054 22 Afspraken 2.00. 7 1.92 0.29 12 J0.15,0.32 0.76.231 17 TotaalTR 75.93 9.72 9 77.60 9.96 16 J10.19,6.84 J.41.34 23 Overige communicatieve vaardigheden TotaalTR 75.92 9.72 9 77.60 9.96 16 J10.19,6,84 J0.41.344 23 Empathie 1.88 0.35 8 2.00. 8 J0.42,0.17 J1.00.178 7 Reactiegeven 2.00. 9 1.88 0.34 16 J0.06,0.31 1.46.082 15 TotaalOCV 98.15 5.56 9 97.40 7.28 16 J5.05,6.55 0.27.396 23 EnkelvoudigelogistischeregressieanalyseszijnberekendvoordetotaalscoresvanMG, detrenocvtabel6).deberekendetotaalscoresblekengeensignificantevoorspellers tezijnvoorsuccesvanbehandeling. Erwerdengeenmeervoudigelogistischeregressieanalysesuitgevoerdomderegressie vandegesprekstechniekenmetsuccesvanbehandelingteonderzoeken;bevestigen, motivatie,weerstandmotiverendegespreksvoering),wederzijdsvertrouwen, transparantietherapeutischerelatie),reflectiefluisterenenuitleggenoverige communicatievevaardigheden)kondenvanwegeeenlaagaantalwaarnemingenofde constantheidvandegegevenscoresniettoegevoegdaanderegressie,waardoorde modellennietalsgeheelonderzochtkondenworden. 23
Tabel6.Enkelvoudigelogistischeregressieanalysesmetsuccesvanbehandelingalsafhankelijke variabele. Onafhankelijkevariabele Sig. B ExpB) Wald NagelkerkeRsquare TotaalscoreMG TotaalscoreTR TotaalscoreOCV.228.673.781 J.060.019 J.019.942 1.019.981 1.451.178.077.097.010.004 SamenhangtotaalscoresMG,TRenOCVmetdeglobaleeindbeoordeling Pearson scorrelatieszijnberekendtussendetotaalscoresvanmg,tr,ocvende globaleeindbeoordelingvoordegehelegeanalyseerdebehandeling.erbleekeen significantecorrelatietezijntussendetotaalscorevanmgendeglobale eindbeoordelingr=.403,p=.004).eveneensbleekereensignificantepositieve correlatietussendetotaalscorevanocvendeglobaleeindbeoordelingtezijnr=.322, p=.022).erwerdgeensignificantecorrelatiegevondentussendetotaalscorevantren deglobalebeoordelingr=.096,p=.508).opbasisvandezeresultatenkanerworden geconcludeerddatdebeoordelingvanmgenocvovereenkomtmetdesnelleglobale eindbeoordeling.ditgeldtookinbeperktematevoordetr,waarechtergeen significantecorrelatiewerdgevonden. Discussie Inditartikelwerdeenonderzoekbeschrevendatalsdoelhadomeenbeterbeeldte krijgenvandekwaliteitvancommunicatiebetreffendemg,trenocvenderelatiemet endropjoutensuccesvanbehandelingbinnenadb.kwaliteitvancommunicatiewerd vastgestelddoordeuitvoeringcompetentie)vangespreksvaardighedentebeoordelen. DecompetentievandevaardighedenbleekvoorMGenOCVgoedtezijn,watvoordeTR inminderematehetgevalwas.dekwaliteitvancommunicatiebleeksignificantbeterte zijnbijcompletersvoordegesprekstechniekenweerstandmg),empathieocv)ende totaalscorevanmg.dekwaliteitvoorhetbevestigenvandecliëntwasbijnasignificant betervoorcompleters.ookbleekdetotaalscorevanmgeenvoorspellertezijnvooreen lagerekansopdropjout.bijsuccesvollebehandelingenwerdengeensignificante verschillenwaargenomen,maarwasdekwaliteitvancommunicatiebijnasignificant 24
betervoorconfrontatiemg),detotaalscorevanmgenhetgevenvaneenreactieocv) bijcliëntendiedebehandelingnietsuccesvolhaddendoorlopen.dekwaliteitvan communicatievoorhetbesprekenvandoelentr)wasbijnasignificantbeterbij cliëntendiedebehandelingwelsuccesvolhaddendoorlopen.detotaalscoresvanmgen deocvblekeneensignificantepositievecorrelatietevertonenmetdeglobale eindbeoordeling.eennietsignificante,positievecorrelatiewerdgevondenvoordetr. DecompetentievoordevaardighedenbleekvoorMGenOCVoverwegendalsgoedte wordenbeoordeeld,watinminderematehetgevalwasvoordetr.eenverklaringvoor hethogeaantalvoldoendebeoordelingenbijdevaardigheidtrisdatertotopheden geenduidelijkoverzichtisvoorhetgebruikvanspecifiekegesprekstechniekendieeen positievebijdrageleverenaandetrbinneneenonlinebehandeling.hierdoorishet mogelijkdatdeuitvoeringvaneenaantalgesprekstechniekennietvolledigwas;uitde resultatenblijktdanookdatbinnendetrhetuitsprekenvanwederzijdsvertrouwen, hetbenadrukkenvandesamenwerkingenhetbesprekenvandoelenoverwegendals voldoendewerdenbeoordeeld,waardoorditmogelijkgesprekstechniekenzijnwaar minderaandachtaanisbesteedbinnendebehandeling.daarentegeniserbijvoorbeeld meerbekendovermg,eenvaardigheiddiecentraalstaatbinnenadbenwaarveel aandachtaanwordtbesteedtijdenstrainingen,watbetreftdetoepassingvanspecifieke technieken.ookdeocvbinnenditonderzoekbestaanuitbekendetechniekendieveelal wordentoegepastbinnenbehandelingeno.a.empathieenreflectiefluisteren).hierdoor ishetmogelijkdatbinnendebehandelingenmeeraandachtisgespendeerdaande gesprekstechniekenvanmgenocvendaardoorbeterbeoordeeldwerden. Integenstellingtotwatwerdverwachtbleekdekwaliteitvancommunicatiealleenbeter tezijnvoorweerstandmg),empathieocv)endetotaalscorevanmgbijcliëntendie debehandelingvolledighaddendoorlopencompleters).ditkanbetekenendatde kwaliteitvandezegesprekstechniekenmogelijkbelangrijkkanzijnomdropjoutte verlagen.ditisinovereenstemmingmetdeonderzoekvanknuuttila,kuusisto& Saarnio2011),waaringevondenwerddateenlageempathievanuitdehulpverlener ervoorzorgtdatdecliëntvoortijdigeenbehandelingafrond.ookelderswerdbesproken dateenlageempathievanuitdehulpverlenerdekansopdropjoutvergrootmoyers& Miller,2012).Paxlingetal.2013)vondenbinneneenonlinebehandelingeveneenseen 25
significantepositievecorrelatietussenempathieendeafrondingvaneenmodule binnendebehandeling.alhoewelvanuitdeliteratuurgeendirecterelatieaanweziglijkt tezijntussenmgendropjout,heefthetgebruikvanmgeengunstigeinvloedop uitkomstenvandebehandelingo.a.bechak,2007).erbestaatdaardoordemogelijkheid datdegesprekstechniekenvanmgookeenrolkunnenspelenbijdropjout. Erwerdengeensignificanteverschilleninkwaliteitvancommunicatiegevondenvoorde TR.DezebevindingisintegenspraakmetandereonderzoekenoverdeTR,waaruitbleek datdezevaardigheidbelangrijkwasvoordropjouto.a.saarnio,2002).eenoorzaak voordegevondenresultatenisdemaniervanbeoordeling;indezestudiewerddetr nietachterafbeoordeeldzoalsbijvoorbeeldwordtgedaanbijdeworkingalliance InventoryWAI).Onderzoekeno.a.Ilgenetal.,2006)gebruikenveelaldeWAIomde relatievandetrmetverscheideneuitkomstmatenvasttestellen,waarbijmeestal) doorzoweldecliëntalsdehulpverlenermeteen7jpuntslikertschaalnooittotaltijd) opstellingengereageerdmoetwordendiebijdragenaandetotstandkomingvandetr. HetisdaardoormogelijkdatdemaniervanhetbeoordelenvandeTRheeftgeleidtot andereuitkomstenzoalsgevondenindetotdusveruitgevoerdeonderzoeken.ook bestaaterdemogelijkheiddatdegesprekstechniekenalleeneenbijdrageleverenaande totstandkomingvandetr,maargeendirecterelatievertonenmetdropjout. Alhoewelergeensignificanteverschilleninkwaliteitvancommunicatiewerden gevondenbijsuccesvollebehandelingen,werdenereenaantalbijnasignificante verschillenwaargenomen.interessantisdatdekwaliteitbijnasignificantbeterwasvoor hetconfronterenmg),detotaalscorevanmgenhetgevenvaneenreactieocv)bij cliëntendiedebehandelingnietsuccesvolhaddendoorlopen.ditisintegenstellingtot watvoorafwerdverwacht.zolijkthetgebruikvanbijvoorbeeldmgjuistteleidentot eenlagerealcoholconsumptieo.a.beckham,2007),waardoorverwachtzouwordendat dekwaliteitvandezevaardigheidzouleidentotsuccesvollerebehandelingenbinnen AdB.Eenmogelijkeoorzaakisdatdezegesprekstechniekenbeterwerdengebruikt indieneenhulpverlenerconstateerdedathetalcoholgebruikvandecliëntnietbinnen denormvanlaagrisicodrinkenviel,maarernietvoorkonzorgendathet alcoholgebruikdenormkonbehalen.erbestaatdaardoordusdemogelijkheiddatdeze gesprekstechniekenweltoteengroteredalinginalcoholgebruikhebbengeresulteerdin 26
vergelijkingmetsuccesvollebehandelingen,maarnietheeftkunnenleidentothet behalenvandenormvoorlaagrisicodrinken. DaarnaastisopvallenddathetbesprekenvandoelenTR)bijnasignificantbeterwasbij cliëntendiedebehandelingwelsuccesvolhaddendoorlopen.hetbesprekenvandoelen heeftbetrekkingopdoelendiedoordecliëntzijngesteldwatbetreftzijnofhaar drinkgedrag,waardoorhetwellichtmogelijkisdatditeengesprekstechniekisdie belangrijkkanzijnvoordecliëntomaandenormvanlaagrisicodrinkentevoldoen. Uitditonderzoekkwamooknaarvorendatdesnelle)globaleeindbeoordelingoveralle gesprekstechniekeneenmiddelkanzijnomtebepalenofdealgeheleindrukvande beoordelaarovereenkomtmetdeobjectieverebeoordelingen.alhoeweleralleeneen significantepositievecorrelatievoormgenocvmetdeglobaleeindbeoordeling aanwezigwas,werdereenkleine)positievenietsignificante)correlatiegevonden voordetr.ditbetekentdathetgebruikvaneensubjectieveindrukmogelijkeenhandig hulpmiddelkanzijntercontrolealvorenserconclusieswordengetrokkenopbasisvan deobjectieverebeoordelingen.ookbiedtdezeuitkomstmogelijkhedenomte onderzoekenofhetgevenvaneenglobalebeoordeling,eventueelpervaardigheid,een alternatiefkanzijnwanneerbehandelingenineenkorttijdsbestekbeoordeeldmoet worden. Bijdegevondenresultatenbinnendezestudiemoeterookrekeninggehoudenworden metdekenmerkenvandecliënt;bepaaldecliëntenkunnenmeervertellentijdensde behandeling,watertoeheeftgeleiddatbehandelaarsbeterdemogelijkheidhaddenom eenaantalgesprekstechniekenkwalitatiefbeteruittevoerencompetentie).posteletal. 2010)vondenonderanderedatpersoonlijkeredenonafhankelijkvanhetprogramma) enontevredenheidmetdebereikteresultatenalsredenwerdengegevendoorde cliëntenomdebehandelingvanadbnietvoorttezetten.ooksuccesvanbehandeling kandoordekenmerkenvandecliëntbeïnvloedworden.onderzoektoondebijvoorbeeld aandaterondersuccesvolleenonsuccesvollecliëntenmeteenalcoholprobleem cognitieveverschillenaantoonbaarwarencox,hogan,kristianenrace,2002);aande handvanhetstroopjparadigmableekdatcliëntendiehunbehandelingonsuccesvol haddenafgerondlangzamerreageerdenopstimulibehorendbijalcoholvergelekenmet 27