Family Learning Kinderen en ouders leren samen Refereerbijeenkomst Lectoraat Integraal Jeugdbeleid 11 september 2008 Bé Poolman (ABCG)
Inhoud Kansen voor kinderen De invloed van ouders Ouders als opvoeders onderwijsondersteunend gedrag Wat doen we al? VVE-programma s Opvoedingsondersteuning Volwasseneneducatie / alfabetisering Wat werkt? Family Learning Wat is het? Hoe is het ontstaan Voorbeelden Family Learning in Noord Nederland? 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 2
Ontwikkelingskansen van kinderen Invloed s.e.-beleid, gezinsbeleid en opvoed- en opgroeisteun op ontwikkelingskansen Sociaaleconomisch beleid Gezinsbeleid Opvoed- en opgroeisteun Gezinsstructurele kenmerken Gezinsculturele kenmerken Moeders & vaders Opvoeden Ontwikkeling en opleiding kind Stress Armoede Werkloosheid Desintegratie Eenoudergezin Isolement Cultuurparticipatie Taalbeheersing Leesgedrag Hobby s Gezamenlijke activiteiten Welbevinden ouders Opleiding Ouderlijke cognities Psychische gezondheid Lichamelijke gezondheid Opvoedingsstijl Opvoedingscompetentie Opvoedingsgedrag Ouder-kind relatie Ouder-kind interactie Zelfbeeld Zelfvertrouwen Motivatie Cognitieve competentie Sociale steun (Naar Feinstein, 2004) 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 3
Factoren van invloed op schoolprestaties Kindkenmerken Gezinskenmerken Ouderbetrokkenheid Kwaliteit van de school Community (buurt / wijk / dorp) Peer group Ondersteunende instanties 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 4
Het belang van ouders voor schoolprestaties De resultaten van 3-7 jarigen voor het grootste deel verklaard worden door thuis leren. (Desforges, 2003) Parenting at home heeft een grote invloed op de ontwikkeling en schoolprestaties van kinderen (Fan & Chen, 2001) 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 5
Invloed van ouders op schoolprestaties Prestaties 7 jaar Ouders/ School effecten (Correlatie %) O 29% S 5% 11 jaar O 27% S 21% 16 jaar O 14% S 51% Charles Desforges 2004 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 6
Ondertitel of andere uitleg Conclusie Ouders betrekken Vroeg beginnen!
Ouderbetrokkenheid: What s in a name? Ouderbeleid Visie op de positie en rol van ouders in de eigen voorziening Ouderparticipatie De vertaling van het ouderbeleid: hoe doe je dat? Ouders als klant Ouders als belanghebbende Ouder als vrijwilliger Ouder als opvoeder Ouderbetrokkenheid thuis Onderwijsondersteunend gedrag 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 8
Onderwijsondersteunend gedrag (Uit: Bordewijk, 2005) Steunen, sturen, stimuleren (tonen affectie, zijn warm, bieden emotionele steun, hebben respect voor de autonomie van het kind, geven leiding, stellen grenzen, moedigen kinderen aan nieuwe dingen te leren, etc.) Verdiepende communicatie met hun kinderen (ingaan op ervaringen en gevoelens, informerend, doorvragen, kritisch) Hoge (reële) verwachtingen (Hoge, maar reële verwachtingen t.a.v. schoolsucces; houden rekening met de mogelijkheden van het kind (Pygmalion effect) Rijke leef- en leeromgeving voor informeel leren (Het gaat om de dingen van alledag : praten over dagelijkse dingen, zingen, voorlezen, rijmen. Het gaat vooral over hóe en minder over hoevéél). 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 9
Internationaal onderzoek Ondertitel of andere uitleg Uit internationaal onderzoek is bekend waar ouderprogramma s zich op moeten richten, namelijk op het vergroten van: Kennis van ouders over ontwikkeling van kinderen en het onderwijs Zelfvertrouwen van ouders en het gevoel van competentie bij het opvoeden. Opvoedingsvaardigheden Kwaliteit van de communicatie tussen ouder en kind Onderwijsondersteunende vaardigheden Vaardigheden van ouders voor hun contacten met (voor)schoolse voorzieningen Sociaal netwerk van ouders Participatie van ouders aan activiteiten en voorzieningen in de buurt. 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 10
Beleid (wat gebeurt er nu): Ondertitel of andere uitleg Achterstandenbeleid (voorschools & onderwijs) O.a. VVE Opvoedingsondersteuning (Op- & overstap) Alfabetisering (aanvalsplan laaggeletterdheid) Inburgering / participatie / integratie in de samenleving 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 11
Stand van zaken VVE De effecten van VVE-programma s op de cognitieve- en taalontwikkeling kunnen groot zijn, mits de uitvoeringscondities goed zijn. Effecten van VVE-programma s op de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen zijn tot nu toe nauwelijks aangetoond. De effecten van VVE-programma s kunnen ook op langere termijn groot zijn. De effecten van VVE-programma s worden zichtbaar bij álle deelnemende kinderen, ongeacht achtergrondvariabelen. De máte waarin de effecten worden bereikt varieert wel. Gezinsgerichte programma s zijn geleidelijk verdrongen door centrumgerichte programma s (VVE), terwijl onderzoek laat zien dat een combinatie van een centrumgerichte en een gezinsgerichte aanpak het meest effectief is. (Verdringing in plaats van aanvulling). 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 12
Conclusie: Onderwijsondersteunend gedrag van ouders is cruciaal in de ontwikkeling van kinderen; Oudercomponent van VVE-programma s zwak ontwikkeld en uitgevoerd Gezinsgerichte programma s zijn deels effectief gebleken Weinig tot geen inhoudelijke samenhang tussen de drie interventies: VVE Opvoedingsondersteuning Alfabetisering / volwassenenedeucatie Er zijn geen samenwerkingsafspraken 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 13
Succesvolle interventieprogramma s Wat werkt wél? Werk multimodaal (kind, gezin, school) Werk vanuit een samenhangende benadering (armoede; opleidingsniveau; huisvesting, etc.) Benadruk beschermende en positieve factoren Begin met een goede theoretische en empirische basis Zoek manieren om het programma optimaal te laten werken: o.a.:betrek ouders bij het programma (Durlak, 1997) 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 14
Family Learning Family Literacy, language and numeracy programmes (FLLN) Verbeteren geletterdheid & gecijferdheid van ouders Verbeteren van de vaardigheden van ouders om hun kinderen te helpen Kinderen helpen om taal, geletterdheid en gecijferdheid te verwerven. Wider Family Learning (WFL) Vaardigheden van ouders te vergroten en daarmee die van de kinderen Ouders laten inzien dat hun steun ertoe doet voor de ontwikkeling en het leren van kinderen en hen de benodigde vaardigheden aanleren, zelfvertrouwen geven om die steun daadwerkelijk te kunnen geven 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 15
Family Learning In de context van overige beleidsgebieden 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 16
Ondertitel of andere uitleg Family Learning Meerdere doelstellingen: Leerprestaties van kinderen te vergroten Vaardigheden van ouders vergroten (onderwijsondersteunend gedrag) Geletterdheid en gecijferdheid van ouders te vergroten (volwassenen educatie) Zelfvertrouwen van ouders vergroten Invalshoek Leerprestaties van kinderen Volwasseneneducatie Inburgering 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 17
De praktijk van Family Learning Drie curricula: Curriculum voor leerlingen Curriculum voor ouders Gezamenlijk curriculum voor leerlingen en hun ouders 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 18
8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 19
FLLN (1) Keeping up with the Children (12 hours) The purpose of Keeping up with the Children (KUWC) is to introduce parents to how their children are taught in the literacy hour and the daily maths lesson in schools, so that they can be confident in supporting them. 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 20
FLLN (2) Family Literacy (72 hours) The purpose of Family Literacy is: to raise standards of literacy for both parents and children, to extend parents' skills in supporting their children's developing literacy skills, and to provide opportunities for parents to work towards entry level qualifications and/or the National Test as appropriate. The aim of the programme is to recruit and work with hard to reach families. The course is based on a researched model. 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 21
FLLN (3) Family Numeracy (45 hours) The purpose of Family Numeracy is to raise standards of numeracy for both parents and children, to extend parents' skills in supporting their children developing numeracy skills and to provide opportunities for parents to work towards entry level qualifications and/or the National Test as appropriate. The aim of the programme is to recruit and work with hard to reach families. 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 22
WFL (1) Parents as Educators (32 hours) Parents as Educators is an eight week accredited course. The main aims of the course are: to inform parents of the curriculum taught in nursery or school and how children are taught; to enable parents to support their children s learning; both in school and at home; to enable parents to work towards accreditation. Parents are expected: to attend a weekly 2 hour meeting, support children (not necessarily their own) in the classroom for 2 hours each week keep a portfolio of evidence. that they will get to know the class teacher, assist the teacher in planning three short activities and in delivering the tasks. to independently plan and deliver one activity, record its aim and objectives and links with the National Curriculum, before colleting examples of children s work and evaluating the activity. 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 23
WFL (2) Parents as Educators Literacy and Parents as Educators Numeracy (40 hours) These are 10 week structured courses at Level 2 designed for parents who have completed Parents as Educators (although this is not a specific entry requirement). The courses aim to provide a basic knowledge of how reading and maths are taught and assessed at Key Stage 1 and 2 and to enable parents to continue their support in schools in a more focussed way. Parents are expected: to spend time at home preparing materials for use with their children and to meet as a group with a teacher once a week to evaluate classroom activities and to plan for the next session. to complete a portfolio of evidence showing effective materials and strategies used with children. 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 24
WFL (3) Dads and Lads programmes (all 21 hours) The Dads and Lads programmes in Lancashire link literacy with sporting activities in order to encourage fathers and carers to become more actively involved in their children s education. Each week the fathers and carers take home a piece of sporting equipment to practice a skill, such as kicking or catching with their sons, and also a book/poem to share with them. The programme culminates with two competitive events: a school based sports event where the participating pair (father and son) compete against their school colleagues to win a small trophy and an inter-school competition where schools compete against each other. 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 25
Resultaten Beter begrip door ouders van de kinderlijke ontwikkeling; Vergroten van vaardigheden op het gebied van taal, rekenen en opvoeding; Toegenomen vertrouwen van ouders in het contact met de school en leerkrachten, leidend tot partnerschap met de school; Meer dan 50% van de deelnemers ging na afloop vervolgopleidingen volgen en kregen een baan met meer uitdaging; Goede verstandhouding met de kinderen. Ofsted, 2000 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 26
Veelbelovend FL is een systeeminterventie: achterstanden worden als systeem benaderd: zowel de kwalificaties van de ouders, het onderwijsondersteunend gedrag als de prestaties van de kinderen worden in een gezamenlijke aanpak benaderd. FL gaat uit van de kracht van ouders (empowerment) Recente reviews geven aan dat het concept veelbelovend is; Op het gebied van onderwijs ondersteunend gedrag worden bemoedigende resultaten geboekt. FL is onderwijs gerelateerd. 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 27
Terug naar Nederland Huidige situatie in Nederland VVE (Piramide, Kaleidoscoop, Starblokken, etc) Op- en Overstap Volwasseneneducatie 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 28
Onderzoek Apart leren door kinderen Taalprestaties van kinderen Family Learning Gezamenlijk leren door kinderen & ouders Onderwijs ondersteunend gedrag Interactie kinderen Apart leren door ouders geletterdheid ouders & ouders 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 29
Voorwaarden Streef naar lange termijn effecten: Kleine kortdurende interventies leiden niet tot ingrijpende lage termijn effecten bij kinderen en ouders Hoogwaardige kwaliteit, en intensief Doe de goede dingen en doe de dingen goed: streef naar zoveel mogelijk direct effect Maak gebruik van nieuwe technologieën Bied programma s voor ouders en kinderen op één locatie aan. R. St. Pierre & J. Layzer 8-5-2014 Family Learning - B. Poolman (11/09/2008) 30
Vragen Welke mogelijkheden zie je voor Family Learning in Noord Nederland? Wat zou in Nederland de invalshoek moeten zijn: Als interventie binnen het kansenbeleid of als interventie vanuit de volwasseneneducatie? Waar zou het curriculum dan het meest aan moeten voldoen?