Nieuwsbrief 2 Ontwikkelingen binnen po en sovso op het gebied van personeel en financiën Geeke Wolters, senior HRM-adviseur Frans Thomassen, directeur Onderwijs & Jeugd en EduStaf www.bmcimplementatie.nl De CAO PO Voor besturen binnen het primair onderwijs (po) en het speciaal onderwijs/voortgezet speciaal onderwijs (sovso) is het van belang om te weten dat de definitieve cao-teksten nog steeds niet beschikbaar zijn. Desondanks kunt u al op bepaalde thema s anticiperen. De 40-urige werkweek Het aanpakken van de werkdruk in het onderwijs is een van de punten geweest tijdens de onderhandelingen over de CAO PO 2014. Buitenstaanders begrijpen vaak niets van het klagen over de hoge werkdruk, omdat er in het onderwijs sprake is van veel meer vakantiedagen dan in andere sectoren. Toch is de werkdruk aantoonbaar hoog. De oorzaak ligt voornamelijk in het feit dat al het werk dat moet worden verricht in een veel te klein aantal werkdagen moet worden verricht. Door de invoering van de 40-urige werkweek wordt de werkdruk verlicht, maar hierbij wordt een flink aantal vakantiedagen ingeleverd. Wel is er sprake van een betere werkspreiding, wat ook zorgt voor een werkdrukspreiding. De consequentie van deze invoering is dat personeelsleden in het vervolg 10 tot 15 dagen minder vakantie/vrije dagen hebben dan de leerlingen. Uit onderzoek blijkt dat de hoge werkdruk vooral wordt toegeschreven aan activiteiten buiten het lesgeven en de vele ontwikkelingen in de sector. De vakbonden en de PO-raad vinden daarom dat: de werkdruk beheerst moet worden; de invloed van de werknemer op en diens verantwoordelijkheid voor de werkdruk moeten worden vergroot; de balans tussen taken, beschikbare tijd en ervaren werkdruk zichtbaar moet worden. De maximale jaartaak blijft 1.659 uur. Er zijn geen afspraken gemaakt over uren per dag, wel is afgesproken dat de minimale betrekkingsomvang 8 uur is. Het vakantieverlof wordt in de nieuwe CAO PO voor iedereen uitgedrukt in uren per jaar. Dit zijn 428 uren per jaar, inclusief feestdagen, bij een volledig dienstverband. Iedere medewerker heeft inclusief de feestdagen recht op 428/40 = 10,7 weken vakantie per jaar en werkt dus 52,14 10,7 = 41,44 weken. 1/8
Hoe dan de werkdruk omlaag? In de hiervoor genoemde 41,44 weken zit de winst en dus de kans om iets aan de werkdruk te doen. Voor ouders en leerlingen verandert er niets. Het lesrooster blijft zoals het is. Voor leerkrachten en directies verandert er wel iets. Er zijn meer werkbare weken beschikbaar. Voorbeeld voor scholen met het gelijke schooltijden -model De leerlingen gaan 940 uur naar school. Afhankelijk van het aantal lesuren per week ligt het effectieve aantal schoolweken voor de leerlingen tussen de 37 en 39,6 weken. Een voorbeeld: de leerlingen gaan 25 uur per week naar school (5 dagen van 5 uur). Effectief is dit 940/25 = 37,6 weken naar school. Met dit voorbeeld blijft er nog bijna 4 weken over voor overleg, studie, handelingsplannen schrijven, rapporten schrijven, etc. Vijf gelijke dagen -model De traditionele schooltijden staan steeds meer ter discussie. Er wordt bijvoorbeeld overgegaan naar een continurooster, een vijf gelijke dagen -model, een bioritme -model et cetera. In de lijn met het vijf gelijke dagen -model voor leerlingen kiezen de sociale partners ook voor een vijf gelijke dagen -model voor medewerkers. De 40-urige werkweek bestaat uit 5 dagen van 8 uur en op die dagen: geef je les; bereid je de lessen voor; doe je het nawerk; overleg je met collega s; voer je gesprekken met ouders; houd je je deskundigheid op peil; werk je aan je professionele ontwikkeling; et cetera. Lukt het niet om dit binnen deze dagen en uren te doen, dan wordt het tijd om tijdens een teamoverleg een aantal vragen te stellen: Doen wij wel de goede dingen? Moeten wij geen zaken afstoten naar bijvoorbeeld de ouderraad? Werk je voldoende efficiënt of kan het ook anders worden georganiseerd? Invoering 1 augustus 2015 De 40-urige werkweek wordt met ingang van 1 augustus 2015 ingevoerd. Voor die tijd moeten er afspraken worden gemaakt over de invulling hiervan. De cao biedt een keuze om het basismodel of het overlegmodel in te voeren. Bij het basismodel kan ieder team nu alvast in overleg hoe het werk kan worden verdeeld, zodat het past in 41,5 week. Waar moet je dan rekening mee houden? De maximale lessentaak blijft 930 uur. In overleg mag hiervan afgeweken worden. De maximale jaartaak blijft 1.659 uur. Er is geen sprake meer van compensatieverlof. Er geldt een pauze van 30 minuten bij 5,5 uur of meer werken, tussen 11:00 en 14:00 uur. Basisscholen mogen maximaal 7 x per jaar een vierdaagse schoolweek inroosteren. Dit is naast de weken die al vierdaags zijn, omdat de school gesloten is vanwege een nationale feestdag. Er is een bijzonder budget voor starters (40 uur). E is een bijzonder budget voor ouderen (130 uur voor 57 jaar en ouder). Er geldt een overgangsrecht BAPO. 2/8
Voorbeeld basismodel Uren per jaar Lesuren 930 Voor- en nawerk 35-45% 45% 419 Professionalisering 40 Duurzame inzetbaarheid 40 Overige uren 230 1.659 Echter, scholen kunnen ook kiezen voor het overlegmodel met betrekking tot de werkverdeling. In dit model wordt ook de zwaarte van de taakverdeling meegenomen en vervalt de maximale lessentaak. Regeling duurzame inzetbaarheid Met de invoering van de nieuwe CAO PO is de BAPO-regeling komen te vervallen. Dit heeft tot gevolg dat er vanaf 1 oktober 2014 geen instroom meer plaatsvindt in de BAPO-regeling. Werknemers die op 30 september 2014 al klein of groot BAPO-verlof genoten, kunnen gebruikmaken van de overgangsregeling voor oudere werknemers, de Regeling duurzame inzetbaarheid. Vanaf 1 oktober 2014 kunnen alle overige medewerkers vanaf hun 57e jaar binnen de Regeling duurzame inzetbaarheid gebruikmaken van het bijzondere budget voor oudere werknemers. Uitgangssituatie 1. Nu geen BAPO? Dan valt werknemer vanaf 01-10-2014 in de Regeling duurzame inzetbaarheid. 2. Op 30-09-2014 al kleine BAPO genietend? Dan valt de werknemer onder de overgangsregeling. 3. Op 30-09-2014 al grote BAPO genietend? Dan valt de werknemer onder de overgangsregeling. Recht Recht op* wordt/was vanaf 57 jaar - 130 uur per jaar met een eigen bijdrage van 50/40% - plus 40 uur jaar met een eigen bijdrage van 0% 52 jaar - 130 uur per jaar met een eigen bijdrage van 50/40% - plus 40 uur per jaar met een eigen bijdrage van 0% 56 jaar - 130 uur per jaar met een eigen bijdrage van 50/40% - plus 170 uur per jaar met een eigen bijdrage van 50/40% - plus 40 uur per jaar met een eigen bijdrage van 0% Totaal Recht tot verlof 170 uur de pensioendatum of uiterlijk tot de AOWgerechtigde leeftijd (vanaf de AOW-gerechtigde leeftijd alleen nog recht op 40 uur per jaar) 170 uur de werknemer 57 jaar is. Daarna valt de werknemer onder de Regeling duurzame inzetbaarheid, dus de regeling zoals beschreven onder de eerste optie 340 uur de pensioendatum of uiterlijk tot de AOWgerechtigde leeftijd (vanaf de AOW-gerechtigde leeftijd alleen nog recht op 40 uur per jaar) 3/8
Enkele opmerkingen: De werknemer betaalt een eigen bijdrage van 50% over de uren verlof die hij/zij opneemt binnen de Regeling duurzame inzetbaarheid. Medewerkers die vallen in schaal 8 of lager betalen een eigen bijdrage van 40% over de uren verlof die worden opgenomen binnen deze regeling. De 40 uur die genoemd wordt bij alle drie de opties, is het budget van 40 uur dat elke werknemer krijgt om in te zetten voor verdere professionalisering. Medewerkers van 57 jaar of ouder kunnen deze uren echter ook inzetten als verlof. De werknemer met gespaard BAPO-verlof (conform het bepaalde in de huidige bijlage XI, onder 2, lid 3 en onder 6, lid 3) wordt in staat gesteld om het gespaarde BAPO-verlof op te nemen onder dezelfde voorwaarden als het is opgebouwd, dus met een eigen bijdrage van respectievelijk 35/25%. In de uitwerking van het onderhandelaarsakkoord zal aangegeven worden of en hoe de uren uit de Regeling duurzame inzetbaarheid gespaard kunnen worden. De werknemer mag de werkgever ieder jaar verzoeken de omvang van het aantal uren met ingang van de eerste dag van het nieuwe schooljaar, dus 1 augustus, te wijzigen. De werkgever verleent geen toestemming voor wijziging van het aantal uren indien dit leidt tot verdringing van de werkgelegenheid. Het schoolleidersregister Schoolleiders dienen zich conform de afspraken binnen de CAO PO blijvend te professionaliseren. Dat dient te worden aangetoond door de registratie (en na vier jaar herregistratie) in het schoolleidersregister PO. Deze professionalisering kan op twee manieren gerealiseerd worden, namelijk door: o het volgen van een masteropleiding die aansluit bij de beroepsstandaard voor schoolleiders; o verder professionaliseren volgens de zeven professionaliseringsthema s. Dat zijn: persoonlijk leiderschap; kennis- en kwaliteitsontwikkeling; in relatie staan tot de omgeving; omgaan met verschillen; regie en strategie; leidinggeven aan veranderingen; toekomstgericht onderwijs. Per vier jaar kiest de schoolleider drie thema s en de vorderingen daarvan houdt men dan bij in het register. Een niet-(her)registratie kan rechtspositionele gevolgen hebben. Enkele belangrijke wetenswaardigheden De ingangsdatum voor het voorwaardelijk pensioen is 2 mei 2015. Dit in tegenstelling tot eerdere berichten van het ABP dat het 1 mei 2015 zou zijn. Deze verlaging kan grote gevolgen hebben voor medewerkers die in de eerste helft van 2015 met ABP-keuzepensioen gaan. De mogelijke consequenties zijn te lezen op de site van het ABP en worden ook verwerkt in MijnABP. Met ingang van 1 januari 2015 worden de pensioenpremies verlaagd van 1,95% naar waarschijnlijk het maximum van 1,7%. Deze daling heeft geen effect op uw begroting, aangezien de daling het werknemersdeel betreft. 4/8
Per 1 januari 2015 is de nieuwe werkkostenregeling (WKR) van kracht. Daarmee verdwijnen enkele fiscale voordelen. In de nieuwe WKR geldt dat een lager percentage van de loonsom, namelijk 1,2%, fiscaalvriendelijk mag worden besteed aan extra s voor werknemers. Echter, in een schrijven van staatssecretaris Wiebes staat dat het noodzakelijkheidscriterium in de WKR wordt verruimd. Dit criterium is de norm die bepaalt welke ruimte er voor de werkgever is om een voorziening die nodig is voor de bedrijfsvoering fiscaal onbelast aan de werknemer te verstrekken. De inspectie gaat strikt toezien op de Verklaring van Goed gedrag van eenieder die binnen de onderwijssituatie met kinderen en jongeren werkt. Beginnende leerkrachten krijgen 40 uur extra voor professionalisering over een periode van maximaal 3 jaar. Elke medewerker krijgt in het kader van duurzame inzetbaarheid 40 uur (bij wtf 1,0) per jaar voor studie, coaching, stage en dergelijke. Aandachtspunten voor de begroting en formatieplanning zijn: o Hoeveel startbekwame leerkrachten hebben we in dienst? o Hoe organiseer ik het recht op 40 uur extra professionalisering? o Hoe pas ik de scholingsfaciliteiten in het formatieplan en wat betekent dat voor de begroting? De heer Vijgen, directeur van het Participatiefonds, maakt in een schrijven de koppeling tussen het PF en het Arbeidsmarktplatform PO kenbaar. In dit schrijven stelt hij: Het Participatiefonds en het Arbeidsmarktplatform PO werken samen om werkloosheid onder leraren te voorkomen en te verminderen. Het Arbeidsmarktplatform PO is de initiatiefnemer van Ruim Baan voor PO, een loopbaanplatform voor pabo-studenten, starters en andere leraren die in het primair onderwijs willen (blijven) werken. Ruim Baan voor PO wil pabo-afgestudeerden uit de krimpregio s stimuleren om in de Randstad te werken en de mobiliteit van zittende leerkrachten bevorderen. Onderdeel van de samenwerking betreft de koppeling van de Onderwijsvacaturebank van het Participatiefonds met de vacaturefunctie van www.ruimbaanvoorpo.nl, waarmee de vacatures die vanaf vandaag nieuw op de Onderwijsvacaturebank worden geplaatst, zichtbaar worden voor de aangemelde werkzoekenden op het loopbaanplatform. Daarmee worden deze vacatures extra zichtbaar onder werkzoekenden. Uw school(bestuur) heeft een account op www.onderwijsvacaturebank.nl van het Participatiefonds. Misschien heeft u er al één of meer vacatures op gezet. Via dit bericht wil ik u laten weten dat nieuwe vacatures op de Onderwijsvacaturebank vanaf nu tevens kosteloos wordt getoond onder de aangemelde deelnemers van ruimbaanvoorpo.nl. Indien u niet wilt dat uw vacature op ruimbaanvoorpo.nl verschijnt, kunt u dit bij de plaatsing op de Onderwijsvacaturebank aangeven. 5/8
Wilt u meer weten over de samenwerking tussen het Participatiefonds en het Arbeidsmarktplatform PO of over het loopbaanplatform? Kijk dan op www.sectorplanpo.nl of op www.ruimbaanvoorpo.nl. De Wet werk en zekerheid treedt voor een deel al in januari 2015 in werking. De belangrijkste zaken zijn: o Bij een contract van 6 maanden of korter mag er geen proeftijd meer worden opgenomen. o De regels voor loondoorbetaling bij flexwerkers worden strenger. o Vanaf 1 januari 2015 geldt voor het bijzonder onderwijs een aanzegplicht voor arbeidscontracten van 6 maanden of langer. Een werkgever die dit niet nakomt, moet de werknemer een boete betalen van één maandsalaris. En de werkgever dit niet tijdig nakomt, betaalt een boete naar rato. o De wijziging van de ketenbepaling per 1 juli 2015 leidt tot meer (financiële) risico s voor werkgevers. Een medewerker die vier keer een aanstelling krijgt van een dag binnen een periode van twee jaar, met tussenpozen van minder dan 6 maanden, krijgt recht op een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Vanaf 1 juli 2015 is de werkgever verplicht om de werknemer een transitievergoeding te betalen bij ontslag of einde van rechtswege van een tijdelijk dienstverband indien de werknemer 24 maanden of langer in dienst is geweest. Voor werknemers van 50 jaar en ouder die minimaal 120 maanden in dienst zijn geweest, geldt voor de periode dat de werknemer 50 jaar of ouder was een vergoeding van een half maandsalaris per 6 maanden dienstverband. o Een voorbeeld: U benoemt een leerkracht in een tijdelijk dienstverband en komt overeen dat de tijdelijke arbeidsovereenkomst verlengd wordt op voorwaarde van het behalen van de bevoegdheid. Nu haalt de betreffende persoon deze bevoegdheid niet en u wilt het contract niet verlengen. Moet u dan ook een transitievergoeding betalen? Ja, u moet als werkgever wel een transitievergoeding betalen. De argumentatie is namelijk zo dat het niet behalen van de bevoegdheid een niet dermate zwaar verwijtbaar gedrag is dat de transitievergoeding komt te vervallen. Het is namelijk uw besluit als werkgever om de arbeidsovereenkomst te laten aflopen. Subsidieregeling Jong en Oud heeft als doel dat 1.000 fte werkloze jongeren een baan krijgen. Dit wordt voor schoolbesturen aantrekkelijk gemaakt door een subsidie van 20% van de loonkosten als zij een jonge leerkracht in dienst nemen. Dit is aan te vragen tot 1 januari 2016. Indien het bestuur een jonge werkloze leerkracht aanneemt als er iemand met vervroegd pensioen gaat, levert dat een subsidie van maximaal 50% van de RVU-heffing op. Wel moet er dan sprake zijn van een baan van minimaal 28 uur voor een periode van minimaal een jaar. Deze optie is aan te vragen tot 1 april 2015. Voor alle werknemers zijn met ingang van de nieuwe CAO PO verbeterde faciliteiten beschikbaar voor scholing en professionalisering. Daarnaast zijn er carrièrepatronen die gefaciliteerd zullen worden door een geïntensiveerde behoefte aan professionalisering. 6/8
De formatie ten behoeve van de ondersteuningsplanraad is 60 klokuren per functionaris per jaar. Voor de voorzitter medezeggenschapsraad (MR) van een samenwerkingsverband passend onderwijs worden 20 klokuren toegevoegd. Per 1 januari 2015 kunnen de vervangingskosten voor rechtspositioneel verlof niet meer op die grond bij het Vervangingsfonds worden gedeclareerd. Rechtspositioneel verlof als individueel recht van de werknemer blijft in de CAO PO bestaan. Aan dit recht verandert niets. Per 1 augustus 2015 worden de vervangingskosten bij ziekteverzuim vergoed op basis van verschillende klassen van vaste normvergoedingen in plaats van op basis van werkelijke vergoedingskosten. De komende maanden worden de normvergoedingen per klasse berekend. Per 1 januari a.s. treedt de Participatiewet in werking. Deze wet is bedoeld om mensen die nog niet zelfstandig het minimumloon kunnen verdienen aan een baan te helpen. Aan het benoemen van een zogenoemde arbeidsgehandicapte zitten enkele financiële voordelen vast. Voor deze doelgroep moeten extra banen worden gecreëerd. Indien dat niet lukt, zou er vanaf 2017 een verplicht quotum kunnen worden ingevoerd. Dit wordt dan geregeld in de Wet banenafspraak en het quotum arbeidsbeperkten. Financiën De Onderwijsbegroting Nadat de PO-raad een onderhandelingsakkoord voor de nieuwe CAO PO had afgesloten, kan na Prinsjesdag meer duidelijkheid geboden worden over de financiële consequenties. Door de gesloten akkoorden en de overheveling van het buitenonderhoud is vanaf 2018 in totaal 715 miljoen beschikbaar. Van deze 715 is 557 miljoen structureel en de overige 158 miljoen wordt via de prestatiebox verstrekt. De budgetten in schema: Overzicht budgetten per akkoord (in mlj) 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Nationaal onderwijsakkoord/regeerakkoord Rutte II 1. onderbesteding gemeentefonds (PO-deel) 147 147 147 147 147 147 2. kwaliteit onderwijs (PO-deel) 44 138 198 198 198 198 3. incidenteel: arbeidsvoorwaarden 17-17 4. incidentele middelen t.b.v. werkgelegenheid jonge -45-40 leerkrachten SUBTOTAAL: 17 174 240 305 345 345 345 Herfstakkoord 1. meer en betere handen voor de klas 82 82 86 86 86 86 2. lumpsum 28 10 10 21 10 10 7/8
3. lumpsum SWV PO (schatting deel PO) 5 16 14 15 17 17 4. verzachten afbouw verevening SWV PO (schatting deel 1 3 2 PO) OVERIG 1. departementale taakstelling lenteakkoord 2012-47 -71-60 -60-60 -60 2. overheveling buitenonderhoud 159 159 159 159 159 159 3. huidige prestatiebox 158 158 158 158 158 158 TOTAAL: 17 559 595 675 726 715 715 INZET TOTALE BUDGET (In mlj) A: lumpsum 17 374 385 413 424 413 413 B: prestatiebox 128 151 223 263 263 263 C: overheveling buitenonderhoud 24 24 D: lerarenbeurs en implementatie 33 35 39 39 39 39 E: nieuw geld in euro per lln naar schoolbestuur 210 220 280 320 320 320 De consequenties voor de meerjarenbegroting kan pas definitief opgemaakt worden als alle regelingen zijn gepubliceerd. 8/8