MOLECULAIRE BIOLOGIE Artikel 33 bis

U FEDERALE OVERHEIDSDIENST, VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU COMMISSIE VOOR KLINISCHE BIOLOGIE DIENST VOOR LABORATORIA VAN KLINISCHE BIOLOGIE COMITE VAN DESKUNDIGEN JAARRAPPORT MOLECULAIRE BIOLOGIE Artikel 33 bis Hemato-oncologie WIV-09/Moleculaire biologie: Hem-oncologie/1 Dienst Klinische Biologie J. Wytsmanstraat, 14 1050 Brussel België www.wiv-isp.be

ISSN: 0778-8363 COMITE VAN EXPERTEN Naam Instelling Email Marie Paule Emonds Bloed transfusie Rode Kruis Marie Paule.emonds@rodekruis.be P. Heimann Hôpital Erasme pheimann@ulb.ac.be P. In tveld VUB, UZ Brussel intveld@vub.ac.be P. Vandenberghe UZ Leuven Peter.vandenberghe@uzleuven.be B. Maes VJZ Hasselt Brigitte.maes@virgajesse.be A. Criel AZ Brugge Arnold.criel@azbrugge.be Bernard China (Coordinator) M. Van Blerk (Vervangster coordinator) ISP WIV ISP WIV b.china@wiv isp.be mvanblerk@wiv isp.be Alle rapporten zijn tevens te raadplegen op onze website: http://www.wiv-isp.be/clinbiol/bckb33/activities/external_quality/rapports/_nl/rapports_annee.htm Institut Scientifique de Santé Publique Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, Brussel 2010. Dit rapport mag niet gereproduceerd, gepubliceerd of verdeeld worden zonder akkoord van het WIV-ISP. Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 2/28

INHOUDSTAFEL 1. Inleiding 3 2. Opsporen van de JAK2 V617F mutatie 3 2.1. JAK2 0901 3 2.2. JAK2 0902 3 2.3. Details 3 2.4. Kwantificatie 3 2.4.1. Enquête 1 3 2.4.2. Enquête 2 3 2.5. Methoden 3 3. IgH/TCR 3 3.1. IgH 0901 3 3.2. IgH 0902 3 4. BCR-ABL kwantitatief 3 4.1. Enquête BCRQ 0901 3 4.2. Enquête BCRQ 0902 3 4.3. Z-scores 3 5. Chimerisme 3 5.1. CHIM 0901 3 5.2. CHIM 0902 3 5.3. Resultaten 3 5.4. Methoden 3 5.5. Evaluatie 3 6. Acute myeloïde leukemie (AML) 3 6.1. AML 0901 3 6.1.1. Resultaten voor het staal 102 3 6.2. AML 0902 3 6.2.1. BCR-ABL translocatie 3 6.2.2. Inversie inv (16) 3 6.2.3. Translocatie t(8;21) 3 6.2.4. Translocatie t(15;17) 3 Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 3/28

1. INLEIDING Voor de enquêtes moleculaire biologie sector hemato oncologie van het artikel 33 bis van de RIZIV nomenclatuur hebben wij in 2009 samengewerkt met het programma «Molecular diagnosis of haematological malignancies programme» van UK NEQAS. De levering van de stalen, het inbrengen van de resultaten en de productie van de individuele en globale rapporten vielen onder de verantwoordelijkheid van Dr. Jane Holden van de Universiteit van Sheffield in het Verenigd Koninkrijk. In 2009 werden er 10 enquêtes georganiseerd. Enquête 1 : JAK2 0901 afgesloten op 23/01/2009 Enquête 2 : IgH 0901 afgesloten op 27/02/2009 Enquête 3 : BCRQ 0901 afgesloten op 20/03/2009 Enquête 4 : Chim 0901 afgesloten op 15/05/2009 Enquête 5 : AML 0901 afgesloten op 29/05/2009 Enquête 6 : JAK2 0902 afgesloten op 19/06/2009 Enquête 7 : IgH 0902 afgesloten op 16/07/2009 Enquête 8 : BCRQ 0902 afgesloten op 04/09/2009 Enquête 9 : AML 0902 afgesloten op 02/10/2009 Enquête 10 : Chim 0902 afgesloten op 30/10/2009 Dit rapport is een samenvatting van de resultaten van de Belgische laboratoria tijdens het jaar 2009. Het is gebaseerd op de gegevens, die wij ontvingen op het WIV. Het is dus mogelijk dat er bepaalde informatie ontbreekt. Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 4/28

2. OPSPOREN VAN DE JAK2 V617F MUTATIE In 2009 werden er 2 enquêtes georganiseerd voor het opsporen van de JAK2 V617F mutatie. 2.1. JAK2 0901 Totaal aantal deelnemers : 103 Aantal Belgische deelnemers : 17 (16,5%) Tijdens deze enquête moesten er twee stalen geanalyseerd worden: het staal 102, dat negatief was voor de mutatie het staal 103, dat ongeveer 10% cellen met de mutatie bevatte. Voor de stalen 102 en 103 hebben de 17 Belgische laboratoria een correct antwoord gegeven. 2.2. JAK2 0902 Totaal aantal deelnemers : 106 Aantal Belgische deelnemers : 17 (16,04%) Tijdens deze enquête moesten er twee stalen geanalyseerd worden: het staal 104, dat ongeveer 32% cellen met de mutatie bevatte het staal 105, dat 19% cellen met de mutatie bevatte. De 17 Belgische laboratoria hebben in de twee stalen de mutatie opgespoord. Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 5/28

2.3. DETAILS Tabel 1. Resultaten van de Belgische laboratoria voor het opsporen van de JAK2 V617F mutatie. LABS 102 103 104 105 METHODE MUT WT MUT WT % MUT MUT WT % MUT MUT WT % MUT 41276 N Y Y Y NB Y Y NB Y Y NB RFLP + SEQUENCING 41279 N Y Y y 22% Y Y 43% Y Y 28% ALLELE SPECIFIC real time PCR IPSOGEN 41283 N Y Y Y 9,50% Y Y 32,80% Y Y 19,40% pyrosequencing + in house real time PCR 41412 N Y Y Y NB Y Y NB Y Y NB RFLP 41415 N Y Y Y NB Y N NB Y N NB RFLP 41414 N Y Y Y NB Y Y 31 50% Y Y 12,5 31% allele specific real time PCR mutascreen Ipsogen 41416 N Y Y Y NB Y Y NB Y Y NB Melting curve analysis 41417 N NB Y NB NB Y NB NB Y NB NB Allele specific real time PCR mutascreen Ipsogen 41420 N Y Y Y NB Y Y NB Y Y NB LNA PCR Sidon et al., 2006, Clin Chem, 52, 1436 41423 N Y Y Y NB Y Y NB Y Y NB real time PCR. Blood, 2006, 108: 1865 1867 41425 N Y Y Y NB Y Y NB Y Y NB real time PCR Blood, 2006, 107, 3676 41426 N NB Y NB NB Y NB NB Y NB NB LNA PCR Clin Chem,2006, 52, 1436 41427 N Y Y Y 34% Y Y 33% Y Y 26% Allele specific real time PCR IPSOGEN Mutaquant 41428 N Y Y Y 6,6% Y Y 15,60% Y Y 11,10% LNA PCR Clin Chem,2006, 52, 1436 41437 N Y Y Y NB Y Y NB Y Y NB allele specific PCR Lancet,2005, 365: 1054 1061 41438 N Y Y Y 10,10% Y Y 31,75% Y Y 11,40% Allele specific real time PCR IPSOGEN Mutaquant 41470 N NB Y NB NB Y NB NB Y NB NB LNA PCR Clin Chem,2006, 52, 1436 NB : niet bepaald MUT : mutatie WT : wild type Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 6/28

2.4. KWANTIFICATIE 2.4.1. ENQUÊTE 1 5 Belgische laboratoria op 17 (29,4%) hebben voor het staal 103 kwantitatieve resultaten teruggestuurd. In totaal hebben 27 laboratoria kwantitatieve resultaten vermeld (26,21%). De Belgische deelnemers vertegenwoordigden dus 18,51% van deze laboratoria. De targetwaarde was in principe 10% wat bevestigd wordt door de mediaan van de Belgische laboratoria. De mediaan van het geheel van de laboratoria bedroe evenwel 11%. De spreiding van de waarden was aanzienlijk (tussen 1 en 151%). Aantal deelnemers Figuur 1. Grafische weergave van het mutatiepercentage vastgesteld door de Belgische deelnemers en het totaal aantal laboratoria voor het staal 103. Tabel 2. Statistische parameters van de resultaten van de Belgische deelnemers en het totaal aantal laboratoria voor de kwantificatie van de JAK2 V617F mutatie. Alle laboratoria (n=27) Belgische laboratoria (n=5) Maximum 151% 34% P75 21% 19% P50 11% 10% P25 8% 9% Minimum 1% 6,6% Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 7/28

2.4.2. ENQUÊTE 2 Staal 104 : targetwaarde van 32% Staal 105 : targetwaarde van 19% 6 Belgische laboratoria (35,3%) hebben kwantitatieve resultaten teruggestuurd. 33 van de 106 laboratoria (31,13%) hebben kwantitatieve resultaten doorgestuurd voor de stalen 104 en 105. De Belgische laboratoria vertegenwoordigen bijgevolg 18,2% van de laboratoria, die kwantitatieve resultaten terugstuurden. Figuur 2. Grafische weergave van het mutatiepercentage in de stalen 104 en 105 teruggevonden door de Belgische laboratoria alsook door het totaal aantal laboratoria. Tabel 2. Statistische parameters van de resultaten van de Belgische laboratoria en het totaal aantal laboratoria voor de kwantificatie van de JAK2 V617F mutatie in de stalen 104 en 105. Parameter Staal 104 (targetwaarde=32%) Staal 105 (targetwaarde =19%) Alle laboratoria Belgische laboratoria Alle laboratoria Belgische laboratoria Maximum 80 43 60 28 P75 41 38,25 23 25 P50 33 32,9 19 20,7 P25 27 32 16 13,4 Minimum 11 15,6 1 11,1 Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 8/28

Tabel 3. Overzicht van de gebruikte methoden. 2.5. METHODEN Methode Totaal Belgische laboratoria Allele specific PCR 58 (42,9%) 5 (21,7%) ARMS PCR 15 (11,1%) 0 Real time PCR 39 (28,9%) 12 (52,2%) Metling curve analysis 11 (8,1%) 1 (4,3%) RFLP 4 (3,0%) 3 (13,0%) Pyrosequencing 3 (2,2%) 1 (4,3%) Direct sequencing 5 (3,7%) 1 (4,3%) Totaal 135 23 De real time PCR methode werd het meest gebruikt door de Belgische laboratoria (52,2%). Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 9/28

3. IGH/TCR Het doel van deze enquête is het nagaan van het klonale karakter van B of T lymfocytenpopulatie aanwezig in het staal. Twee enquêtes werden georganiseerd in 2009 : IgH 0901 en IgH 0902. 3.1. IGH 0901 Staal : 1 ml vers bloed van een patiënt met een chronische lymfoïde leukemie (CLL). Verwacht resultaat : aanwezigheid van klonale populatie Het totaal aantal deelnemers bedroeg 76 waarvan 15 Belgen (19,73%). Tabel 4. Resultaten bekomen door de Belgische laboratoria. LABS METHODE IgH FR1 IgH FR2 IgH FR3 41276 PCR MULTIPLEX BIOMED Klonaal Klonaal Klonaal 41279 PCR MULTIPLEX BIOMED Klonaal Klonaal Klonaal 41283 PCR SIMPLEX Klonaal Niet Clonal bepaald 41412 PCR MULTIPEX BIOMED Klonaal Klonaal Klonaal 41414 KIT IDENTITYCLONE IGH GENE CLONALITY Klonaal Klonaal Klonaal ASSAY OF INVIVOSCRIBE 41415 MULTIPLEX PCR FOR FR1 AND FR2 AND Klonaal Klonaal Klonaal PCR SIMPLEX FOR FR3 41416 KIT IDENTITYCLONE IGH GENE CLONALITY Klonaal Polyclonaal Klonaal ASSAY OF INVIVOSCRIBE 41417 PCR MULTIPLEX Klonaal Niet Klonaal bepaald 41420 PCR MULTIPLEX Klonaal Klonaal Klonaal 41423 PCR MULTIPLEX Klonaal Klonaal Klonaal 41425 PCR MULTIPLEX BIOMED Klonaal Klonaal Klonaal 41426 Niet teruggestuurd Niet teruggestuurd Niet teruggestuurd 41428 PCR SIMPLEX Klonaal Niet Klonaal bepaald 41437 PCR MULTIPLEX BIOMED Klonaal Klonaal Polyclonaal 41438 PCR MULTIPLEX BIOMED Klonaal Klonaal Klonaal Eén laboratorium heeft geen resultaten teruggestuurd, 14 laboratoria hebben «klonaal» geantwoord. Twee onder hen hebben voor tenminste één parameter als resultaat polyklonaal geantwoord. Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 10/28

3.2. IGH 0902 De enquête bestond uit 1 ml vers bloed en een analyseaanvraag voor TCR genherschikking. De analyse kan slaan op een TCRβ of TCRγ gen of beide alsook op andere genen zoals TCRδ (hier niet vermeld). Verwacht resultaat : klonaal Totaal aantal deelnemers: 75 Aantal Belgische laboratoria : 15 (20%) Voor de TCRβ parameter hebben 41 deelnemers op 46 (89%) klonaal geantwoord. Eén Belgisch laboratorium heeft geen resultaat doorgestuurd (geen amplificatie), 6 Belgische laboratoria hebben deze parameter niet getest en 7 van de 8 overblijvende laboratoria (87,5%) hebben klonaal geantwoord. Voor de TCRγ parameter hebben 63 op 72 deelnemers (87,5%) klonaal geantwoord. Eén Belgisch laboratorium heeft geen resultaat teruggestuurd daar hij deze test niet uitvoert, een ander Belgisch laboratorium heeft oligoklonaal geantwoord en 13 Belgische laboratoria (92,86%) hebben «klonaal» geantwoord. In het algemeen hebben er 69 van de 75 deelnemers (92%) «klonaal» geantwoord zoals 13 Belgische laboratoria. Eén Belgisch laboratorium voert deze test niet uit en een ander Belgisch laboratorium (6,67%) heeft oligoklonaal geantwoord zoals 5 van de deelnemers (6,67%). Tabel 5. Resultaten bekomen door de Belgische laboratoria. Labs Methode TCR beta TCR gamma 41276 PCR MULTIPLEX BIOMED Klonaal Klonaal 41279 PCR MULTIPLEX BIOMED Klonaal Klonaal 41283 PCR MULTIPLEX BIOMED Klonaal Klonaal 41412 PCR MULTIPLEX INVIVOSCRIBE KIT Klonaal Klonaal l PCR SIMPEX 41414 PCR MUTLIPLEX INVIVOSCRIBE KIT Klonaal Klonaal 41415 PCR MULTIPLEX IN HOUSE Niet bepaald Klonaal 41416 PCR SIMPLEX INVIVO SCRIBE Geen amplificatie Oligoklonaal 41417 NIET UITGEVOERD 41420 PCR MULTIPLEX BIOMED Klonaal Klonaal 41423 PCR MULTIPLEX BIOMED Niet bepaald Klonaal 41425 Niet bepaald Klonaal 41426 PCR MULTIPLEX BIOMED Klonaal Klonaal 41428 PCR MULTIPLEX IN HOUSE Niet bepaald Klonaal 41437 PCR MULTIPLEX IN HOUSE Niet bepaald Klonaal 41438 MULTPLEX PCR AND SINGLE PCR Polyklonaal Klonaal Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 11/28

4. BCR ABL KWANTITATIEF Het doel is om de t(9;22)(q34;q11) translocatie van het Philadelphia chromosoom op te sporen door het hybride BCR ABL gen te kwantificeren. Twee enquêtes vonden plaats in 2009 : BCRQ 0901 en BCRQ 0902. 4.1. ENQUÊTE BCRQ 0901 Deze enquête bevatte 2 stalen. Het staal 102 bestond uit (negatieve) HL60cellen met ongeveer 4,6% (positieve) K562 cellen. Het staal 103 bestond uit (negatieve) HL60cellen met 0,01% (positieve) K562 cellen. Het totaal aantal deelnemers bedroeg 88. Het aantal Belgische deelnemers bedroeg 16 (18,18%). 4.2. ENQUÊTE BCRQ 0902 Deze enquête bevatte 2 stalen. Het staal 104 bestond uit (negatieve) HL60cellen met ongeveer 0,05% (positieve) K562 cellen. Het staal 103 bestond uit (negatieve) HL60cellen met 5,03% (positieve) K562 cellen. Het totaal aantal deelnemers bedroeg 92. Het aantal Belgische deelnemers bedroeg 16 (17,39%). Tabel 6. Resultaten van de Belgische deelnemers. LABS 102 103 104 105 METHODE % % % % Controle gen mutatie mutatie mutatie mutatie 41276 ABL 10,62 0,02% 0,28% 14,91% Real time PCR in house 41279 ABL 30% 0% 0,71% 21,40% Real time PCR in house 41283 b2 microglobuline 51,12% 0% 0,24% 8,60% Real time PCR ABSQUANT 41412 ABL 14% 0,04% 0,10% 6,00% Real time PCR in house 41414 ABL 13,30% 0,04% 0,10% 7,95% Real time PCR Ipsogen 41415 ABL 59% 0,09% 1,00% 28,16% Real time PCR in house EAC 41416 ABL 41,34% 0,07% 0,46% 21,94% Real time PCR in house EAC 41420 ABL 29% 0,04% 0,37% 19,60% Real time PCR in house EAC 41423 ABL 9,60% 0,02% 0,23% 10,00% Real time PCR in house 41425 ABL 21% 0,03% 0,12% 10,86% Real time PCR in house EAC 41426 MGUS 27,68% 0,06% 0,84% 29,42% Real time PCR in house 41427 ABL 94,40% 0,08% 11,00% 836% Real time PCR Ipsogen 41428 ABL 51% 0,12% 0,65% 32,00% Real time PCR in house EAC 41437 b2 microglobuline 73,11% 0,12% 0,07% 2,69% Real time PCR in house 41438 ABL 30,30% 0,08% 0,26% 20,80% Real time PCR in house EAC 41470 ABL 32% 0,06% 0,29% 19,00% Real time PCR in house EAC Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 12/28

Figuur 3. Mutatiepercentage teruggevonden door de Belgische laboratoria en het totaal aantal laboratoria voor het staal 102. We stellen vast dat de meerderheid van de Belgische en buitenlandse laboratoria het mutatiepercentage (4,6%) overschat hebben. Figuur 4. Boxplot van de Belgische resultaten voor het staal 102. Minimum=9,6% ; P25=19,25% ; mediaan=30,15% ; P75=51,03%, maximum=94,4%. De rode lijn duidt de targetwaarde aan (4,6%). Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 13/28

Figuur 6. Mutatiepercentage teruggevonden door de Belgische laboratoria en door het totaal aantal laboratoria voor het staal 103. Alle Belgische laboratoria hebben de hoeveelheid gemuteerde cellen overschat (0,01%). Eén Belgisch laboratorium heeft geen gemuteerde cellen teruggevonden. Figuur 7. Deze grafiek toont de verdeling van de waarden van de Belgische laboratoria voor het staal 103 onder de vorm van een boxplot. Het minimum bedraagt 0, het maximum 0,12, het percentiel 25 bedraagt 0,05, de mediaan 0,06 en het percentiel 75 0,085. De rode lijn duidt de targetwaarde aan (0,01%). Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 14/28

Figuur 8. Mutatiepercentage teruggevonden door de Belgische laboratoria en door het totaal aantal laboratoria voor het staal 104. Alle Belgische laboratoria hebben een mutatiepercentage vermeld dat hoger lag dan de targetwaarde (0,05%). Figuur 9. Deze grafiek geeft de resultaten van de Belgische laboratoria voor het staal 104 weer onder de vorm van een boxplot. Minimum : 0,07% ; P25=0,2% ; mediaan=0,29% ; P75=0,67% ; maximum=11%. Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 15/28

Figuur 10. Mutatiepercentage teruggevonden door de Belgische laboratoria en door het totaal aantal laboratoria voor het staal 105. Op de 16 Belgische laboratoria bekwam er één deelnemer een waarde die kleiner was dan de targetwaarde (5%). De 15 andere deelnemers bekwamen een waarde die hoger lag dan de targetwaarde. Figuur 11. Deze grafiek toont de resultaten van de Belgische laboratoria voor het staal 105 onder de vorm van een boxplot. Minimum =2,69 ; P25=9,65% ; mediaan=19,3% ; P75=23,5%, maximum=836%. De targetwaarde bedraagt 5,03% (in het rood). Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 16/28

4.3. Z SCORES Voor de kwantitatieve parameters is het mogelijk om de performantie van de laboratoria te evalueren door voor de targetwaarde de mediaan van de groep te nemen en door te berekenen of het resultaat van het laboratorium meer dan 2 of 3 standaaddeviaties van deze targetwaarde verwijderd is (Z zcore) (zie statistische brochure op onze website: http://www.wivisp.be/clinbiol/bckb33/activities/external_quality/_down/_nl/statistische_methoden_gebruikt_voor_eke.pdf Tabel 7. Evaluatie van de Belgische laboratoria voor de bepaling van het BCR ABL mutatiegehalte in de verschillende stalen. Labs 102 103 104 105 Commentaar Z Z Z Z 41276 0,83 0,77 0,03 0,43 Ok 41279 0,01 1,28 1,24 0,20 Ok 41283 0,89 1,28 0,15 1,04 Ok 41412 0,69 0,26 0,56 1,30 Ok 41414 0,72 0,26 0,56 1,11 Ok 41415 1,22 1,03 2,09 0,86 Staal 104 >2SD 41416 0,47 0,51 0,50 0,26 Ok 41420 0,05 0,26 0,24 0,03 Ok 41423 0,87 0,77 0,18 0,91 Ok 41425 0,39 0,51 0,50 0,82 Ok 41426 0,10 0,26 1,62 0,99 Ok 41427 2,73 0,77 31,50 79,60 Staal 102>2SD Outliers voor 104 en 105 41428 0,88 1,79 1,06 1,24 Ok 41437 1,82 1,79 0,65 1,62 Ok 41438 0,01 0,77 0,09 0,15 Ok 41470 0,08 0,26 0,00 0,03 Ok Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 17/28

5. CHIMERISME Het doel is het genetisch chimerisme na een beenmergtransplantatie op te sporen en te kwantificeren. Twee enquêtes werden georganiseerd in 2009 (CHIM 0901 en CHIM 0902). Het doel is het percentage van de donorcellen te bepalen. 5.1. CHIM 0901 Drie stalen van 1 ml perifeer bloed van respectievelijk: de donor, de receptor en een staal post transplantatie. Het percentage van de donorcellen bedraagt ongeveer 90%. Totaal aantal deelnemers : 61 Aantal Belgische deelnemers : 9 (14,7%) 5.2. CHIM 0902 Drie stalen van 1 ml perifeer bloed van respectievelijk: de donor, de receptor en een staal post transplantatie. Het percentage van de donorcellen bedraagt ongeveer 94%. Totaal aantal deelnemers : 62 Aantal Belgische deelnemers : 9 (14,5%) 5.3. RESULTATEN Tabel 8. Resultaten van de Belgische deelnemers voor de bepaling van het chimerisme. Labs Staal1 Resultaat (%) Staal2 Resultaat (%) Methode AMpFlSTR profiler plus 41279 chim0901 90 Chim0902 92,97 Fragments analysis ABI3100 41283 chim0901 90,1 Chim0902 94,75 Powerplex 16 (Promega) Fragments analysis ABI3130 41412 chim0901 91,1 Chim0902 95,3 Powerplex 16 (Promega) Fragments analysis ABI3100 41414 chim0901 89,7 Chim0902 94,6 AMpFlSTR profiler plus Fragments analysis ABI3130 41423 chim0901 92,4 Chim0902 96,8 XY FISH (Abbott probes) 41426 chim0901 91 Chim0902 96 41428 chim0901 91 Chim0902 93,8 41437 chim0901 91 Chim0902 94 41438 chim0901 89,4 Chim0902 94 AMpFlSTR profiler plus Fragments analysis ABI Powerplex 16 (Promega) Fragments analysis ABI3130 AMpFlSTR profiler plus Fragments analysis ABI310 Powerplex 16 (Promega) Fragments analysis ABI3130 Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 18/28

A B Figuur 12. Resultaten van de bepaling van het chimerismepercentage voor de Belgische laboratoria. A. Enquête Chim0901 en B. enquête Chim0902. % Chim 0901 Chim 0902 Figuur 13. Boxplots, die de resultaten van de Belgische laboratoria voor de stalen Chim 0901 en Chim 0902 weergeven. Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 19/28

5.4. METHODEN Acht van de negen Belgische laboratoria gebruiken als methode een multiplex PCR gevolgd door een fragmentanalyse via capillaire elektroforese. Drie van de acht laboratoria (37,5%) gebruiken de powerplex kit van Promega en de 5 andere laboratoria (62,5%) gebruiken een AMpFlSTR kit van ABI. Dit is gelijkaardig aan de methoden die gebruikt worden door de buitenlandse deelnemers. Eén Belgisch laboratorium gebruikt een FISH methode. 5.5. EVALUATIE Voor de enquête CHIM 0901 bedroeg de targetwaarde 90%. De standaarddeviatie (SD) bedroeg 3,8% (n=61). Bijgevolg gaven 100% van de Belgische laboratoria een resultaat binnen de targetwaarde +/ 1 SD. Voor de enquête CHIM 0902 bedroeg de targetwaarde 94%. De standaarddeviatie bedroeg 3,0% (n=62). Bijgevolg hebben alle Belgische laboratoria een resultaat gegeven dat binnen het interval lag van de targetwaarde +/ 1 SD. De Belgische laboratoria vertonen dus goede performanties. Indien men de Z scores berekent, stelt men vast dat geen enkel Belgisch laboratorium outliers bekwam (Z > 3SD). Tabel 9. Evaluatie van de performantie van de Belgische laboratoria voor de berekening van het chimerisme voor de enquêtes 0901 en 0902. Labs Z score Z score Commentaar Chim 0901 Chim 0902 41279 1,35 1,90 Ok 41283 1,22 0,17 Ok 41412 0,14 0,81 Ok 41414 1,76 0,00 Ok 41423 1,89 2,56 Staal 0902 > 2SD 41426 0,00 1,63 Ok 41428 0,00 0,93 Ok 41437 0,00 0,70 Ok 41438 2,16 0,70 Staal 0901 > 2SD Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 20/28

6. ACUTE MYELOIDE LEUKEMIE (AML) Het doel is de belangrijkste mutaties, die voorkomen bij acute myeloïde leukemie (AML) op te sporen, met inbegrip van de BCR ABL mutatie, die reeds het onderwerp is van een aparte enquête. Twee enquêtes werden georganiseerd in 2009 : AML 0901 en AML 0902. 6.1. AML 0901 Het staal 102 bestond uit 100% HL60 cellen en men vroeg of de BCR ABL mutatie aanwezig was. Het verwachte antwoord was: neen. Het staal 103 bevatte ongeveer 40,5% Me 1 cellen verdund in HL60 cellen. De deelnemers dienden de aanwezigheid van de volgende mutaties te testen : inv(16), t(8;21) en t(5;17). De verwachte resultaten waren : positief voor de inv(16) mutatie en negatief voor de andere mutaties. Totaal aantal deelnemers : 72 Aantal Belgische deelnemers : 15 (20,8%). 6.1.1. RESULTATEN VOOR HET STAAL 102 6.1.1.1. BCR ABL a) Resultaten Tabel 10. Resultaten bekomen door de Belgische laboratoria voor het opsporen van de BCR ABL mutatie in het staal 102. Labs Staal Parameter Resultaat Methode Commentaar 41276 102 BCR ABL N niet medegedeeld Ok 41279 102 BCR ABL N single PCR Ok 41283 102 BCR ABL N real time quantitative PCR Ok 41412 102 BCR ABL N multiplex PCR (Cross et al., 1994) Ok 41414 102 BCR ABL N not communicated Ok 41415 102 BCR ABL Geen antwoord Ontbrekend resultaat 41417 102 BCR ABL N multiplex PCR Ok 41420 102 BCR ABL N real time quantitative PCR Ok 41423 102 BCR ABL N real time quantitative PCR Ok 41426 102 BCR ABL N real time quantitative PCR Ok 41427 102 BCR ABL N real time quantitative PCR Ok 41428 102 BCR ABL N not communicated Ok 41437 102 BCR ABL N real time quantitative PCR Ok 41438 102 BCR ABL N nested PCR Ok 41470 102 BCR ABL N multiplex PCR Ok Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 21/28

b) Evaluatie Eén laboratorium heeft zijn resultaten niet teruggestuurd naar UK NEQAS. De veertien andere laboratoria gaven het goede antwoord. Onder deze hebben er 3 hun methode niet doorgegeven aan het WIV. 6.1.1.2. INV(16) a) Resultaten Tabel 11. Resultaten bekomen door de Belgische laboratoria voor het opsporen van de inversie inv(16) in het staal 103. Labs Staal Parameter Resultaat Methode Commentaar 41276 103 Inv(16) Niet bepaald Voert test niet uit 41279 103 Inv(16) Y single PCR Ok 41283 103 Inv(16) Y real time PCR Ok 41412 103 Inv(16) Y multiplex PCR: Hemavison Ok 41414 103 Inv(16) Y multiplex PCR: Hemavison Ok 41415 103 Inv(16) Geen antwoord Ontbrekend resultaat 41417 103 Inv(16) Niet bepaald Voert test niet uit 41420 103 Inv(16) Y real time PCR Ok 41423 103 Inv(16) Y nested PCR Ok 41426 103 Inv(16) Y real time PCR Ok 41427 103 Inv(16) Niet bepaald Voert test niet uit 41428 103 Inv(16) Y nested PCR Ok 41437 103 Inv(16) Y multiplex PCR: Hemavison Ok 41438 103 Inv(16) Y nested PCR Ok 41470 103 Inv(16) Y multiplex PCR Ok b) Evaluatie Eén laboratorium heeft zijn resultaten niet teruggestuurd naar UK NEQAS. Onder de 14 andere laboratoria hebben 3 laboratoria deze test niet uitgevoerd en hebben 11 laboratoria een correct antwoord gegeven. Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 22/28

6.1.1.3. t(8;21) a) Resultaten Tabel 12. Resultaten bekomen door de Belgische laboratoria voor het opsporen van de t(8;21) translocatie in het staal 103. Labs Staal Parameter Resultaat Methode Commentaar 41276 103 t(8;21) Niet bepaald Voert test niet uit 41279 103 t(8;21) N single PCR Ok 41283 103 t(8;21) N real time PCR Ok 41412 103 t(8;21) N multiplex PCR: Hemavison Ok 41414 103 t(8;21) N multiplex PCR: Hemavison Ok 41415 103 t(8;21) Geen antwoord Ontbrekend resultaat 41417 103 t(8;21) Niet bepaald Voert test niet uit 41420 103 t(8;21) N real time PCR Ok 41423 103 t(8;21) N nested multiplex RT PCR Ok 41426 103 t(8;21) N real time PCR Ok 41427 103 t(8;21) Niet bepaald Voert test niet uit 41428 103 t(8;21) N multiplex PCR: Hemavison Ok 41437 103 t(8;21) N multiplex PCR: Hemavison Ok 41438 103 t(8;21) N nested PCR Ok 41470 103 t(8;21) N multiplex PCR Ok b) Evaluatie Eén laboratorium heeft zijn resultaten niet teruggestuurd naar UK NEQAS. Onder de 14 andere laboratoria voeren 3 laboratoria deze test niet uit en hebben 11 laboratoria een correct antwoord gegeven. Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 23/28

6.1.1.4. t(15;17) a) Resultaten Tabel 13. Resultaten bekomen door de Belgische laboratoria voor het opsporen van de t(15;17) translocatie in het staal 103. Labs Staal Parameter Resultaat Methode Commentaar 41276 103 t(15;17) Niet bepaald Voert test niet uit 41279 103 t(15;17) N single PCR Ok 41283 103 t(15;17) N real time PCR Ok 41412 103 t(15;17) N multiplex PCR: Hemavison Ok 41414 103 t(15;17) N multiplex PCR: Hemavison Ok 41415 103 t(15;17) Geen antwoord Ontbrekend resultaat 41417 103 t(15;17) Niet bepaald Voert test niet uit 41420 103 t(15;17) N real time PCR Ok 41423 103 t(15;17) N nested multiplex RT PCR Ok 41426 103 t(15;17) N real time PCR Ok 41427 103 t(15;17) Niet bepaald Voert test niet uit 41428 103 t(15;17) N multiplex PCR: Hemavison Ok 41437 103 t(15;17) N multiplex PCR: Hemavison Ok 41438 103 t(15;17) N single PCR Ok 41470 103 t(15;17) N multiplex PCR Ok b) Evaluatie Eén laboratorium heeft zijn resultaten niet teruggestuurd naar UK NEQAS. Drie laboratoria hebben deze parameter niet getest. Elf laboratoria hebben een correct resultaat vermeld. 6.2. AML 0902 Het staal 104 bestond uit 35% K562 cellen verdund in HL 60 cellen en men vroeg na te gaan of de BCR ABL mutatie aanwezig was. Het antwoord was: ja. Het staal 105 bevatte 100% HL60 cellen. De deelnemers moesten de aanwezigheid van de volgende mutaties testen: inv(16) ; t(8;21) en t(5;17). Het verwachte resultaat was neen voor de drie mutaties Totaal aantal deelnemers : 80 Aantal Belgische deelnemers : 15 (18,75%). Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 24/28

6.2.1. BCR ABL TRANSLOCATIE a) Resultaten Tabel 14. Resultaten bekomen door de Belgische laboratoria voor het opsporen van de BCR ABL translocatie in het staal 104. Labs Staal Parameter Resultaat Methode Commentaar 41276 104 BCR ABL Y Geen antwoord Ok 41279 104 BCR ABL Y Single PCR Ok 41283 104 BCR ABL Y real time quantitative PCR Ok 41412 104 BCR ABL Y multiplex PCR Ok 41414 104 BCR ABL Y multiplex nested PCR: Hemavision Ok 41415 104 BCR ABL Y real time quantitative PCR Ok 41417 104 BCR ABL Y multiplex PCR Ok 41420 104 BCR ABL Y real time quantitative PCR Ok 41423 104 BCR ABL Y real time quantitative PCR Ok 41426 104 BCR ABL Y real time quantitative PCR Ok 41427 104 BCR ABL Y real time quantitative PCR Ok 41428 104 BCR ABL Y multiplex PCR Ok 41437 104 BCR ABL Y real time quantitative PCR Ok 41438 104 BCR ABL Y nested PCR Ok 41470 104 BCR ABL Y multiplex PCR Ok b) Evaluatie Vijftien Belgische laboratoria gaven een correct antwoord. Eén laboratorium heeft geen resultaten teruggestuurd naar het WIV. Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 25/28

6.2.2. INVERSIE INV (16) a) Resultaten Tabel 15. Resultaten bekomen door de Belgische laboratoria voor het opsporen van de inversie inv (16) in het staal 105. Labs Staal Parameter Resultaat Methode Commentaar 41276 105 Inv(16) Niet bepaald Voert test niet uit 41279 105 Inv(16) N single PCR Ok 41283 105 Inv(16) N real time PCR Ok 41412 105 Inv(16) N multiplex PCR: Hemavison Ok 41414 105 Inv(16) N multiplex PCR: Hemavison Ok 41415 105 Inv(16) Niet bepaald Voert test niet uit 41417 105 Inv(16) Niet bepaald Voert test niet uit 41420 105 Inv(16) N Real time PCR Ok 41423 105 Inv(16) N Multiplex nested PCR Ok 41426 105 Inv(16) N Real time PCR Ok 41427 105 Inv(16) Niet bepaald Voert test niet uit 41428 105 Inv(16) N nested PCR Ok 41437 105 Inv(16) N multiplex PCR: Hemavison Ok 41438 105 Inv(16) N single PCR Ok 41470 105 Inv(16) N multiplex PCR Ok b) Evaluatie Vier Belgische laboratoria voeren deze test niet uit. De 11 andere laboratoria gaven een correct antwoord. Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 26/28

6.2.3. TRANSLOCATIE t(8;21) a) Resultaten Tabel 16. Resultaten bekomen door de Belgische laboratoria voor het opsporen van de t(8;16) translocatie in het staal 105. Labs Staal Parameter Resultaat Methode Commentaar 41276 105 t(8;21) Niet bepaald Voert test niet uit 41279 105 t(8;21) N single PCR Ok 41283 105 t(8;21) N real time PCR Ok 41412 105 t(8;21) N multiplex PCR: Hemavison Ok 41414 105 t(8;21) N multiplex PCR: Hemavison Ok 41415 105 t(8;21) Niet bepaald Voert test niet uit 41417 105 t(8;21) Niet bepaald Voert test niet uit 41420 105 t(8;21) N real time PCR Ok 41423 105 t(8;21) N nested multiplex RT PCR Ok 41426 105 t(8;21) N real time PCR Ok 41427 105 t(8;21) Niet bepaald Voert test niet uit 41428 105 t(8;21) N multiplex PCR: Hemavison Ok 41437 105 t(8;21) N multiplex PCR: Hemavison Ok 41438 105 t(8;21) N single PCR Ok 41470 105 t(8;21) N multiplex PCR Ok b) Evaluatie Vier Belgische laboratoria voeren deze test niet uit. De andere 11 laboratoria gaven een correct antwoord. Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 27/28

6.2.4. TRANSLOCATIE t(15;17) a) Resultaten Tabel 16. Resultaten bekomen door de Belgische laboratoria voor het opsporen van de t(15;17) translocatie in het staal 105. Labs Staal Parameter Resultaat Methode Commentaar 41276 105 t(15;17) Niet bepaald Voert test niet uit 41279 105 t(15;17) N single PCR ok 41283 105 t(15;17) N real time PCR ok 41412 105 t(15;17) N multiplex PCR: Hemavison ok 41414 105 t(15;17) N multiplex PCR: Hemavison Ok 41415 105 t(15;17) N real time PCR ok 41417 105 t(15;17) Niet bepaald Voert test niet uit 41420 105 t(15;17) N real time PCR ok 41423 105 t(15;17) N nested multiplex RT PCR ok 41426 105 t(15;17) N real time PCR ok 41427 105 t(15;17) Niet bepaald Voert test niet uit 41428 105 t(15;17) N multiplex PCR: Hemavison Ok 41437 105 t(15;17) N multiplex PCR: Hemavison ok 41438 105 t(15;17) N single PCR ok 41470 105 t(15;17) N multiplex PCR ok b) Evaluatie Drie Belgische laboratoria voeren deze test niet uit. De 12 andere laboratoria gaven een correct antwoord. Moleculaire biologie: Hemato-oncologie, jaarrapport 2009. Printdatum: 10/11/10 28/28