WETENSCHAPPELIJK INSTITUUT VOLKSGEZONDHEID KWALITEIT VAN MEDISCHE LABORATORIA COMMISSIE VOOR KLINISCHE BIOLOGIE COMITE VAN EXPERTEN

Transcriptie

1 WETENSCHAPPELIJK INSTITUUT VOLKSGEZONDHEID KWALITEIT VAN MEDISCHE LABORATORIA COMMISSIE VOOR KLINISCHE BIOLOGIE COMITE VAN EXPERTEN DEFINITIEF GLOBAAL RAPPORT EXTERNE KWALITEITSEVALUATIE VOOR ANALYSEN KLINISCHE BIOLOGIE Sperma ENQUETE 2012/3 WIV-2012/3/Sperma/46 Dienst Kwaliteit van medische laboratoria J. Wytsmanstraat, Brussel België FORM 43/124/N V1

2 ISSN: COMITE VAN EXPERTEN Naam Instelling Tel. Secretariaat Mme Danielle Carlier Coordinator Dr Bernard China Vervanger Dr Kris Vernelen WIV WIV WIV Experten Dr U.. Punjabi UZA 03/ Dr G. Verheyen UZBrussel 02/ Dr A. Mahmoud UGent 09/ Dr L. Romeu ULB 02/ Dr C. Wyns UCL 02/ Dr E. Bosman Pandora 0477/ Expertenvergadering: 30/01/2013 Toestemming verspreiding rapport: 15/02/2013 door Bernard China Handtekening:.... Alle rapporten zijn tevens te raadplegen op onze website: Sperma, globaal rapport 2012/3. Printdatum: /25

3 Inleiding Zoals u hebt kunnen vaststellen, bestaat er sinds de 1ste enquête van 2009, de mogelijkheid om de resultaten van de EKE-enquêtes voor sperma-analyse, via de TOOLKIT door te sturen. De toegang tot de toolkit verloopt zoals het gebruikelijk is in de andere domeinen. Vanaf 2011 is een individueel rapport beschikbaar via de toolkit na validatie door het expertcomité ( ). Na validatie van de enquête door het expertencomité, wordt het gevalideerde globaal rapport op onze Website ter beschikking gesteld aan de deelnemers op volgende pagina: Vanaf 2011, zijn de globale rapporten enkel online beschikbaar. Vanaf 2012 is een individueel jaarrapport (pz) beschikbaar via de toolkit Target waarden Voor spermatelling, zijn de target waarden de waarden van de referentie methode: improved Neubauer met positive displacement pipet. Voor morfologie zijn de target waarden, de consensus van de resultaten van de laboratoria die de strikte criteria (WHO2010 gebruiken). Het expertencomité beveelt het gebruik van de WHO-richtlijnen van 2010 aan. Sperma, globaal rapport 2012/3. Printdatum: /25

4 Grafische voorstelling bij het globaal rapport Naast de tabellen met de resultaten werd er een grafische voorstelling in box en whiskers plot toegevoegd, zij bevat de volgende elementen voor de methoden met minstens 6 deelnemers: - een rechthoek met de percentielen 25 (P25) en 75 (P75) - een centrale lijn die de mediaan van de resultaten weergeeft (P50) - een ondergrens die de kleinste waarde weergeeft x > P25-1.5*(P75-P25) - een bovengrens die de grootste waarde weergeeft x <P75+1.5*(P75-P25) - alle punten buiten dit interval worden voorgesteld door een cirkel Zoals aangeduid in de figuur hieronder, komen de grenzen I weergegeven in de grafieken van de individuele rapporten overeen met de ondergrenzen en de bovengrenzen van de box en whiskers plots (te weten P25-1.5*(P75 - P25) en P75+1.5*(P75 - P25)), en in geval van een normale distributie met M ± 3 SD. O = P * (P 75 -P 25 ) LIMIETEN VAN TUKEY (niet normale verdeling) I H M H I = P * (P 75 -P 25 ) = P * (P 75 -P 25 ) P 50 P 75 P 25 x < P * (P 75 -P 25 ) x > P * (P 75 -P 25 ) O = P 25-3 * (P 75 -P 25 ) O I H M H I O M - 4.7σ M - 2.7σ P 25 P 75 M + 2.7σ M + 4.7σ OVEREENKOMSTIGE LIMIETEN IN GEVAL VAN NORMALE VERDELING Sperma, globaal rapport 2012/3. Printdatum: /25

5 1. DE STALEN 1.1. OORSPRONG EN VEILIGHEID. De stalen werden verstuurd op 03/12/2012. De suspensies en de uitstrijkjes werden bereid in het UZ Gent. 2 stalen voor telling: en stalen voor morfologie: en De donoren waren negatief voor HIV, HBV en HCV De DVD voor de studie van de motiliteit werd geproduceerd door ESHRE 1.2. HOMOGENITEIT EN STABILITEIT VAN DE STALEN De homogeniteit van de stalen werd getest door de expertlaboratoria volgens de ISO norm. De stalen , en waren homogeen en stabiel tijdens de periode waarin de enquête liep. Het staal was stabiel maar niet homogeen waarschijnlijk t.g.v een technisch probleem tijdens de analyse EVALUATIE VAN DE AGGREGATIEGRAAD De deelnemers hebben de aggregatiegraad van de cellen op semi-kwantitatieve wijze geëvalueerd. De resultaten zijn in klassen vermeld. Om te weten of de aggregatiegraad een effect op de telling heeft, werd een statistische test uitgevoerd waarin de gemiddelde waarden van de tellingen verkregen voor verschillende graden van aggregatie met elkaar vergeleken worden. Wij ontvingen volgende antwoorden: - Tabel 1.1. Resultaten van de aggregatie voor staal : Interpretatie N pct/all Gemiddelde SD consensus 1- Isolated (<10 sperm/aggregate, many free sperm) (00047) 2- Moderate (10-50 sperm/aggregate, free sperm) (00048) 3- Large (aggregates > 50 sperm, some sperm still free) (00049) 4- Gross (all sperm aggregated and aggregates interconnected) 90 85, ,5 2 1,9 2 1,9 6,23 1,49 6,08 2,32 Totaal-Total Voor het staal , is er geen significant verschil (p>0.05) tussen groep 1(many free sperm) en groep 2 (free sperm). De aggregatie had dus geen invloed op de telling. Groep 3 en 4 waren te klein om geëvalueerd te kunnen worden. - Tabel 1.2. Resultaten van de aggregatie voor staal : Interpretatie N Gemiddelde SD Consensus 1- Isolated (<10 sperm/aggregate, many free sperm) X 2- Moderate (10-50 sperm/aggregate, free sperm) Large (aggregates > 50 sperm, some sperm still free) Totaal-Total X Voor het staal , is er geen significant verschil (p>0.05) tussen groep 1 (many free sperm) en groep 2 (free sperm). De aggregatie heeft dus geen effect op de telling. Groep 3 was te klein om geëvalueerd te kunnen worden. Sperma, globaal rapport 2012/3. Printdatum: /25

6 2. GLOBALE RESULTATEN Wij ontvingen de resultaten van 129 deelnemers op 142 ingeschrevenen (90.84) De volgende diagrammen geven de spreiding van herbruikbare kamers voor spermatelling weer, evenals van de criteria en de kleuringsprocedures, die gebruikt worden voor de morfologie-evaluatie: Verdeling van de herbruikbare telkamers: Not defined 9 Other 2 Thoma 5 Burker 6 Fuchs-rosenthal 6 Makler 4 Burker Fuchs-rosenthal Improved Neubaeur Makler Not defined Other Thoma Improved Neubaeur 68 Figuur 2.1. Verdeling van de verschillende types van telkamers. Tabel 2.1. Gebruik van een positive displacement pipette : Antwoord N pct/all consensus Ja - Oui (00001) X Nee - Non (00002) Totaal-Total 116 Sperma, globaal rapport 2012/3. Printdatum: /25

7 Figuur 2.2. Criteria gebruikt voor de morfologie-evaluatie: other 2 Tygerberg 31 Tygerberg WHO-1999 WHO-2010 other WHO WHO Figuur 2.3. Kleuringsprocedures gebruikt voor de morfologie-evaluatie: Shorr 6 Spermac 19 Diff-Quick 12 Giemsa 4 other 9 Diff-Quick Giemsa other Papanicolaou Modified Papanicolaou Shorr Spermac Modified Papanicolaou 23 Papanicolaou 27 Sperma, globaal rapport 2012/3. Printdatum: /25

8 3. GEDETAILLEERDE RESULTATEN 3.1. Spermatelling Voor staal , werden volgende resultaten bekomen: Tabel 3.1. Samenvatting van de tellingresultaten voor het staal Total number of spermatozoa (million/ml) Experts METHOD Mean Median SD CV SP/ Min Max P25 P75 P10 P90 No. labs Improved Neubauer Positive displacement pipette Global results (all methods & measuring systems) Figuur 3.1. Grafische voorstelling in box and whiskers van de resultaten bekomen door de expertlaboratoria en door het geheel van de deelnemers. Sperma, globaal rapport 2012/3. Printdatum: /25

9 Figuur 3.2. Grafische voorstelling in box and whiskers van de resultaten bekomen door de deelnemers, verdeeld per type telkamer: Method Name 4 A chamber with a fixed depth disposable 29 Improved Neubauer - Positive disp - A chamber with a fixed depth, reusable 30 Improved Neubauer - A chamber with a fixed depth, reusable 32 Makler - A chamber with a fixed depth reusable 33 Fuchs-Rosenthal - A chamber with a fixed depth reusable 34 Bürker - A chamber with a fixed depth reusable 35 Thoma - A chamber with a fixed depth reusable Methode 29 is de referentiemethode. Methoden met minder dan 6 deelnemers worden evenmin getoond op de figuur. Er worden dus slechts 118 van de 129 resultaten (91.47) weergegeven. Sperma, globaal rapport 2012/3. Printdatum: /25

10 Staal , Er werden volgende resultaten bekomen: Tabel 3.2. Samenvatting van de tellingresultaten voor het staal Total number of spermatozoa (million/ml) Experts METHOD Mean Median SD CV SP/ Min Max P25 P75 P10 P90 No Improved Neubauer Positive displacement pipette Global results (all methods & measuring systems) Figuur 3.3. Grafische voorstelling in box and whiskers van de resultaten bekomen door de expertlaboratoria en door het geheel der deelnemers: Data not shown on graph Group Value Group Value All 38.6 All 30 All 24 All 25.5 All 30 Sperma, globaal rapport 2012/3. Printdatum: /25

11 Figuur 3.4. Grafische voorstelling in box and whiskers van de resultaten bekomen door de deelnemers, verdeeld per type telkamer: Outliers Method Value Method Name 4 A chamber with a fixed depth disposable 29 Improved Neubauer - Positive disp - A chamber with a fixed depth, reusable 30 Improved Neubauer - A chamber with a fixed depth, reusable 32 Makler - A chamber with a fixed depth reusable 33 Fuchs-Rosenthal - A chamber with a fixed depth reusable 34 Bürker - A chamber with a fixed depth reusable 35 Thoma - A chamber with a fixed depth reusable Methode 29 is de referentiemethode. Methoden met minder dan 6 deelnemers worden niet getoond op de figuur. Er worden dus slechts 118 van de 129 resultaten (91.47) weergegeven. Sperma, globaal rapport 2012/3. Printdatum: /25

12 Figuur 3.5. Verhouding van de tellingen per telkamer van de stalen / Method Name 4 A chamber with a fixed depth disposable 29 Improved Neubauer - Positive disp - A chamber with a fixed depth, reusable 30 Improved Neubauer - A chamber with a fixed depth, reusable 32 Makler - A chamber with a fixed depth reusable 33 Fuchs-Rosenthal - A chamber with a fixed depth reusable 34 Bürker - A chamber with a fixed depth reusable 35 Thoma - A chamber with a fixed depth reusable Methode 29 is de referentiemethode waarmee andere methoden moeten worden vergeleken. Alleen methoden met minstens 6 resultaten worden getoond. Elke deelnemer wordt verzocht om zijn resultaten te situeren op de 2 tabellen voor de stalen en De resultaten buiten de percentielen 10 en 90 moeten opnieuw in overweging worden genomen. De gebruikte methode moet worden herzien. Uiteraard kunt U ook altijd één van de experten raadplegen. De aanvaardbare limieten gebaseerd op de P10 en 90 van de referentiegroep (Neubauer met positieve displacement pipet) bedragen: : : De experten raden het gebruik van de telkamer «improved Neubauer» met een positive displacement pipet aan. Sperma, globaal rapport 2012/3. Printdatum: /25

13 3.2. Morfologie Staal Het staal wordt als normaal beschouwd door 5 op 8 (62.5) experten en door 50.0 van de deelnemers. Tabel 3.3. Samenvatting van de interpraties voor staal Interpretatie N Pct/all Consensus Normaal Abnormaal Total 110 Volgende resultaten werden bekomen: Tabel 3.4. Samenvatting van de resultaten van morfologie voor het staal Normal forms SP/ Mean Median SD CV Min Max P25 P75 P10 P90 Nb.labs Experts Papanicolaou+ modified Papanicolaou+ Shorr+ Diff Quick WHO2010+ Tygerberg Global results (all methods and all measuring systems) Na bespreking binnen het expertencomité werd dit staal als borderline tot normaal beschouwd. Sperma, globaal rapport 2012/3. Printdatum: /25

14 Criteria gebruikt voor de beoordeling van de morfologie: Figuur 3.6. Resultaten van het van normale cellen geteld in functie van de gebruikte criteria Data not shown on graph Method Value WHO criteria (1999) 35 WHO criteria (1999) 52 WHO criteria (2010) 50 Tygerberg criteria 24 Sperma, globaal rapport 2012/3. Printdatum: /25

15 Kleuringsprocedures gebruikt voor de beoordeling van de morfologie: Normale cellen () n=15 n=29 n=33 n=34 y=50 y=52 y=35 Diff Quick Papanicolaou Modified andere Papanicolaou + Shorr Figuur 3.7. Grafische voorstelling in box and whiskers van het aantal normale cellen in functie van de gebruikte kleuringsmethoden (n=111).. Sperma, globaal rapport 2012/3. Printdatum: /25

16 Staal Het staal wordt als abnormaal beschouwd door 6 van de 8 experten en door van de deelnemers. Tabel 3.5. Samenvatting van de interpretaties voor staal Interpretatie N pct/all Consensus Normaal Abnormaal x Total 110 Volgende resultaten werden bekomen: Tabel 3.6. Samenvatting van de morfologieresultaten voor het staal Normal forms SP/ Mean Median SD CV Min Max P25 P75 P10 P90 Nb.labs Experts Papanicolaou+modified Papanicolaou+ Shorr +Diff quick WHO2010+ Tygerberg Global results (all methods and all measuring systems) Na bespreking binnen het expertencomité werd dit staal als abnormaal geëvalueerd. Criteria gebruikt voor de beoordeling van de morfologie: Figuur 3.8. Verdeling van de resultaten van de telling () van de normale cellen in functie van de gebruikte criteria voor het staal Data not shown on graph Method Value WHO criteria (2010) 21 WHO criteria (1999) 49 Tygerberg criteria 21 Sperma, globaal rapport 2012/3. Printdatum: /25

17 Kleuringsprocedures gebruikt voor de beoordeling van de morfologie: Normale cellen n=15 n=36 n=28 n=24 y=49 y=18 y= 21 y=21 DIff Quick Papanicolaou Modified Andere Papanicolaou + Shorr Figuur 3.9.Grafische voorstelling in box and whiskers van het aantal normale cellen in functie van de gebruikte kleuringsmethoden (n=111) Sperma, globaal rapport 2012/3. Printdatum: /25

18 Details van de vastgestelde afwijkingen: waarden van minimum 77 deelnemers Tabel 3.7. Samenvatting van de voornaamste morfologische afwijkingen voor het staal parameter Mean Median SD CV ( ) - SP/ Min Max P25 P75 P10 P90 No.labs Head defect : total Head defect Experts Neck/Mid piece defect (total) Neck/Mid piece defect Expert Tail defect (Total) Tail defect (expert) Cytoplasmic droplet (total) Cytoplasmic droplet (expert) Tabel 3.8. Samenvatting van de voornaamste morfologische afwijkingen voor het staal Parameter Mean Median SD CV ( ) - SP/ Min Max P25 P75 P10 P90 No.labs Head defect (total) Head defect (expert) Neck/Mid piece defect (total) Neck/Mid piece defect (expert) Tail defect (total) Tail defect (expert) Cytoplasmic droplet (total) Cytoplasmic droplet (expert) De correcte toepassing van de criteria van Tygerberg en van de WGO vereist een kleuring met goede visualisatie van staart en middenstuk. Daarom is de Giemsa kleuring niet aangewezen. Er wordt aanbevolen om Papanicolaou (gemodificeerd cfr de WGO richtlijnen), Shorr of Diff-Quick te gebruiken. De aanvaardbare resultaten zijn Voor staal : borderline-normaal Voor staal : abnormaal De deelnemers die 50 normale vormen melden moeten hun criteria herzien aangezien het onmogelijk is om dit hoge percentage met correct toegepaste Tygerberg of de WHO 2010 criteria te bekomen. De gebruikte methode moet worden herzien. Uiteraard kunt u ook altijd één van de experten raadplegen. NB: Voor WGO 2010: indien n<4: is het staal abnormaal; indien n 4: is het staal normaal. Dus, indien n=4, dient het staal als normaal te worden beschouwd. Sperma, globaal rapport 2012/3. Printdatum: /25

19 4. Motiliteit 131 laboratoria waren ingeschreven en slechts 108 (82.44) hebben ons een resultaat bezorgd Staal SP/1221 Mean Median SD CV SP/1221 Min Max P25 P75 P10 P90 No.labs Number of sperm assessed Rapid progressive (a) Slow progressive (b) Non progressive (c) Immotile (d) Progressive (a+b) Motile (a+b+c) Staal SP/1222 Number of sperm assessed Mean Median SD CV SP/1222 Min Max P25 P75 P10 P90 No.labs Rapid progressive (a) Slow progressive (b) Non progressive (c) Immotile (d) Progressive (a+b) Motile (a+b+c) Sperma, globaal rapport 2012/3. Printdatum: /25

20 5.3. Staal SP/1223 Mean Median SD CV SP/1223 Min Max P25 P75 P10 P90 No.labs Number of sperm assessed Rapid progressive (a) Slow progressive (b) Non progressive (c) Immotile (d) Progressive (a+b) Motile (a+b+c) Staal SP/1224 Mean Median SD CV SP/1224 Min Max P25 P75 P10 P90 No.labs Number of sperm assessed Rapid progressive (a) Slow progressive (b) Non progressive (c) Immotile (d) Progressive (a+b) Motile (a+b+c) Conclusie. Stalen 1, 2 en 4 worden als normaal beschouwd en het staal 3 als abnormaal. Sperma, globaal rapport 2012/3. Printdatum: /25

21 5. Kalender /1: 18/02/ /2: 03/06/ /3: 14/10/ Literatuur WHO laboratory manual for the examination of human semen and sperm-cervical mucus interaction. Fifth edition. Cambridge University Press, 2010 ISBN Sperma, globaal rapport 2012/3. Printdatum: /25

22 7. Bijlagen: 7.1. Telling Staal : Concentration (27020) (million/ml ) - SP/ METHOD Mean Media SD CV Min Max P25 P75 P10 P90 No. n 000 Not defined Microscope slide, coverslip and a fixed volume of semen 004 A chamber with a fixed depth disposable 029 Improved Neubauer Positive disp - A chamber with a fixed depth, reusable 030 Improved Neubauer - A chamber with a fixed depth, reusable 031 Improved Neubauer - A chamber with a fixed depth reusable 032 Makler - A chamber with a fixed depth reusable 033 Fuchs-Rosenthal - A chamber with a fixed depth reusable 034 Bürker - A chamber with a fixed depth reusable 035 Thoma - A chamber with a fixed depth reusable 099 Other - A chamber with a fixed depth reusable Global results (all methods and all measuring systems) Sperma, globaal rapport 2012/3. Printdatum: /25

23 Staal : Concentration (27020) (million/ml ) - SP/ METHOD Mean Median SD CV Min Max P25 P75 P10 P90 No 000 Not defined Microscope slide, coverslip and a fixed volume of semen 004 A chamber with a fixed depth disposable 029 Improved Neubauer Positive disp - A chamber with a fixed depth, reusable 030 Improved Neubauer - A chamber with a fixed depth, reusable 031 Improved Neubauer - A chamber with a fixed depth reusable 032 Makler - A chamber with a fixed depth reusable Fuchs-Rosenthal - A chamber with a fixed depth reusable 034 Bürker - A chamber with a fixed depth reusable 035 Thoma - A chamber with a fixed depth reusable 099 Other - A chamber with a fixed depth reusable Global results (all methods and all measuring systems) Sperma, globaal rapport 2012/3. Printdatum: /25

24 7.2. Morfologie: normale vormen Staal : Normal (28015) ( ) - SP/ METHOD Mean Median SD CV Min Max P25 P75 P10 P90 No 006 Coloration not specified Who criteria (2010) 035 Shorr - WHO criteria (1992) Giemsa + modifications WHO criteria (1999) 056 Spermac - WHO criteria (1999) 057 Diff-Quick - WHO criteria (1999) 063 Giemsa + modifications WHO criteria (2010) 065 Shorr - WHO criteria (2010) Spermac - WHO criteria (2010) Diff-Quick - WHO criteria (2010) Giemsa + modifications Tygerberg criteria 106 Spermac - Tygerberg criteria Diff-Quick - Tygerberg criteria 108 Papanicolaou Modified Papanicolaou Other coloration - WHO criteria (1999) 699 Other coloration - WHO criteria (2010) 999 Other coloration - Other criteria Global results (all methods and all measuring systems) Sperma, globaal rapport 2012/3. Printdatum: /25

25 Staal : Normal (28015) ( ) - SP/ METHOD Mean Median SD CV Min Max P25 P75 P10 P90 No. 006 not specified Who criteria (2010) 035 Shorr - WHO criteria (1992) 053 Giemsa modifications - WHO criteria (1999) 056 Spermac - WHO criteria (1999) 057 Diff-Quick - WHO criteria (1999) 063 Giemsa modifications - WHO criteria (2010) 065 Shorr - WHO criteria (2010) 066 Spermac - WHO criteria (2010) 067 Diff-Quick - WHO criteria (2010) 103 Giemsa modifications - Tygerberg criteria 106 Spermac Tygerberg criteria 107 Diff-Quick Tygerberg criteria 108 Papanicolaou Modified Papanicolaou 599 Other coloration WHO criteria (1999) 699 Other coloration WHO criteria (2010) 999 Other coloration Other criteria Global results (all methods and all measuring systems) EINDE IWetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, Brussel 2012 Dit rapport mag niet gereproduceerd, gepubliceerd of verdeeld worden zonder akkoord van het WIV-ISP. Sperma, globaal rapport 2012/3. Printdatum: /25