Media en Interculturaliteit Lessenserie Blij af! Docentenhandleiding doelgroep duur 3 havo, 2 vwo 6 klokuren Inleiding In veel andere culturen dan de westerse, verandert het schoonheidsideaal niet zo snel. Al eeuwen dragen mannen op Nieuw-Guinea een peniskoker. Al decennialang verleiden mannen van bepaalde Afrikaanse stammen vrouwen door scheel te kijken. Hoe meer oogwit, hoe aantrekkelijker de man is. In de westerse cultuur was het 20 jaar geleden not done als een man een tatoeage droeg of een kaal hoofd had. Volgend jaar is het de gewoonste zaak dat de moderne man een rok draagt. De media Paul Julien speelt een grote rol bij het veranderende beeld van een schoonheidsideaal. Wat is het verschil tussen een eeuwenoud schoonheidsideaal en het veranderende schoonheidsideaal? Wat doen kunstenaars daarmee? Spelen zij met de media of met zichzelf? Leerlingen onderzoeken een tribaal schoonheidsideaal van mannen en de tradities die erbij horen. Ze bekijken werk van kunstenaars die spelen met de media en schoonheidsidealen. In groepjes bedenken ze een schoonheidsideaal dat mediavast is. Een schoonheidsideaal voor mannen dat nooit meer zal veranderen. Bronnen The forest, Inez van Lamsweerde 1995 Triptyque Operation Opera, Orlan 1993 Le dernier cri, Erwin Olaf 2008 Dystopia Series, Aziz and Cucher 1994
Docentenhandleiding - Lessenserie Blijf af! Leerdoelen Leerlingen: worden bewust van de manipulatie van de media ten opzichte van het schoonheidsidealen en kunnen dit herkennen en bediscussiëren; benoemen eeuwenoude schoonheidsidealen van andere culturen en kennen de rituelen die bij deze idealen horen; worden zich bewust van het veranderende manbeeld en de invloed van de media op het beeld van de man en zijn schoonheid; kunnen binnen een verzameling beelden aangeven welk schoonheidsideaal een traditie is, wat vergankelijk is en wat door de media wordt opgelegd of gepromoot; bedenken een schoonheidsideaal voor de man dat niet door media aangetast of veranderd kan worden. Benodigdheden computers met fotobewerkingsprogramma, fotoboeken over andere culturen, beamer, printer, kranten en tijdschriften, scharen, lijm, stiften, kleurpotloden, papier. Voorwaarden/eisen De leerlingen kunnen: zelfstandig samenwerken; een verslag maken van de verworven informatie; hun verslag presenteren en daarbij hun argumenten onderbouwen; kritisch kijken naar het werk van hun klasgenoten en hierop commentaar geven. Producten verzameling van minimaal 10 voorbeelden/beelden van het schoonheidsideaal van de man, uit andere culturen; verzameling van 10 beelden van schoonheidsidealen van de man uit de jaren 80 van de vorige eeuw; twee schetsen van een toekomstbeeld voor het schoonheidsideaal van het mannelijk gezicht; een uitgewerkt mannelijk portret met het schoonheidsideaal dat niet door de media kan worden aangetast; een beschrijving van het ritueel dat bij dit schoonheidsideaal hoort; een voorstel voor media-aandacht voor dit schoonheidsideaal.
Docentenhandleiding - Lessenserie Blijf af! Les in stappen Deel 1 ±60 minuten U laat een aantal voorbeelden zien van schoonheidsidealen voor mannen uit andere culturen dan de westerse. Wat zijn de rituelen die horen bij deze schoonheidsidealen? Wat is de reden dat de stamleden dit mooi vinden. Hoe komt het dat deze idealen al eeuwen hetzelfde zijn en zelfs nu nog bestaan? Vergelijk deze idealen met een modern schoonheidsideaal voor mannen, bijvoorbeeld een tatoeage op een kaal hoofd of en wasbord. Wat is de boodschap van die schoonheidsidealen? Waar komt dit ideaal vandaan? Welke mannen voldoen hieraan? Hoe komt het dat dit ideaal over 20 jaar wel eens helemaal weg kan zijn? Laat een reclameblok zien uit 1980. De man ziet er heel anders uit dan nu. De Nederlandse vrouw en man gingen 30 jaar geleden anders om met schoonheid dan nu. Leerlingen bespreken met elkaar welke invloed media heeft op het schoonheidsideaal. Ze verzamelen 10 beelden van schoonheidsidealen van de man uit 1980 en van een andere cultuur. Deel 2 ±60 minuten De les start met het tonen van vier kunstwerken: Triptyque Operation Opera van Orlan 1993, The forest van Inez van Lamsweerde 1995, Dystopia Series van Aziz and Cucher 1994 en Le dernier Cri van Erwin Olaf 2008. De leerlingen geven een reactie op wat zij zien. Is dit het toekomstbeeld van schoonheid? Wat is schoonheid? Hoe komen wij aan de regels voor wat schoonheid is? De leerlingen krijgen de opdracht minimaal 10 beelden te verzamelen van wat zij denken dat het schoonheidsideaal is. De beelden geven zoveel mogelijk zicht op het schoonheidsideaal van mannen, met name het hoofd, haar en gezicht. Deel 3 ±60 minuten Leerlingen maken een overzicht: wat gaat er veranderen aan het schoonheidsideaal van nu? Wat blijft (waarschijnlijk) bestaan? Welke culturele invloeden worden gemixt? Welke schoonheidsidealen van eerdere eeuwen komen (misschien) terug? En wat doet de media om dit te bewerkstelligen? Leerlingen maken schetsen van een mannengezicht in 2050. Hoe ziet het schoonheidsideaal er dan uit? Wat voor invloed heeft de media op die schoonheid? Welke onderdelen zijn bewaard gebleven omdat het bijvoorbeeld tradities zijn? Zij bedenken een schoonheidsideaal dat mediavast is. De media kan dit ideaal niet veranderen. Deel 4 ±60 minuten Leerlingen werken, na een kleine presentatie van hun schetsen aan de anderen in de groep, een schets uit tot een werkstuk. Dit kan digitaal of analoog gebeuren. Aan de hand van de opmerkingen en aanvullingen van de anderen werken de leerlingen een schets uit. U laat de documentaire Beperkt houdbaar van Sunny Bergman zien. Door deze documentaire is er veel kritiek gekomen op de plastische chirurgie. De leerlingen bedenken een manier om hun schoonheidsideaal te promoten.
Docentenhandleiding - Lessenserie Blijf af! Deel 5 ±60 minuten Leerlingen werken aan hun promotie en maken daarbij gebruik van hun portret. Deel 6 ±60 minuten Leerlingen presenteren hun werk in de vorm van een promotie. De groepen evalueren hun werk aan de hand van de criteria. Criteria Kan de leerling: zijn verzameling presenteren en verdedigen; de vergankelijke schoonheidsidealen scheiden van rituelen en gebruiken bij schoonheidsidealen in andere culturen; benoemen wat de kunstenaars met hun werk uitdrukken; zelf een (niet bestaand) schoonheidsideaal voor de man bedenken; schetsen maken op basis van hun verzameling; zelf een portret maken waarin drie onderdelen te onderscheiden zijn: vergankelijke schoonheid, cultureel bepaalde schoonheid en een zelfbedacht schoonheidsideaal; het werk presenteren in een bepaalde mediavorm (digitaal kunstwerk, reclame, documentaire, tijdschriftitem) of een beschrijving hiervan; zijn eigen werk en dat van anderen bediscussiëren in relatie tot het gevonden beeldmateriaal en het werk van de kunstenaars?
Media en Interculturaliteit Lessenserie Blijf af! Leerlingmateriaal doelgroep duur 3 havo, 2 vwo 6 klokuren Inleiding In veel andere culturen dan de westerse, verandert het schoonheidsideaal niet zo snel. Al eeuwen dragen mannen op Nieuw-Guinea een peniskoker. Al decennialang verleiden mannen van bepaalde Afrikaanse stammen vrouwen door scheel te kijken. Hoe meer oogwit, hoe aantrekkelijker de man is. In de westerse cultuur was het 20 jaar geleden not done als een man een tatoeage droeg of een kaal hoofd had. Volgend jaar is het de gewoonste zaak dat de Paul Julien moderne man een rok draagt. De media speelt een grote rol bij het veranderende beeld van een schoonheidsideaal. Wat is het verschil tussen een eeuwenoud schoonheidsideaal en het veranderende schoonheidsideaal? Wat doen kunstenaars daarmee? Spelen zij met de media of met zichzelf? Leerlingen onderzoeken een tribaal schoonheidsideaal van mannen en de tradities die erbij horen. Ze bekijken werk van kunstenaars die spelen met de media en schoonheidsidealen. In groepjes bedenken ze een schoonheidsideaal dat mediavast is. Een schoonheidsideaal voor mannen dat nooit meer zal veranderen. Bronnen The forest, Inez van Lamsweerde 1995 Triptyque Operation Opera, Orlan 1993 Le dernier cri, Erwin Olaf 2008 Dystopia Series, Aziz and Cucher 1994 Beperkt houdbaar, Sunny Bergman 2008 Reclameblok ster 1983, YouTube
Leerlingmateriaal - Lessenserie Blijf af! Producten Per duo: verzameling van minimaal 10 voorbeelden/beelden van het schoonheidsideaal van de man, uit andere culturen; verzameling van 10 beelden van schoonheidsidealen van de man uit de jaren 80 van de vorige eeuw; twee schetsen van een toekomstbeeld voor het schoonheidsideaal van het mannelijk gezicht; een uitgewerkt mannelijk portret met het schoonheidsideaal dat niet door de media kan worden aangetast; een beschrijving van het ritueel dat bij dit schoonheidsideaal hoort; een voorstel voor media-aandacht voor dit schoonheidsideaal. Opdrachten 1. Zoek beeldmateriaal van het schoonheidsideaal van de man in een andere cultuur. Zoek ook naar de betekenis van dat schoonheidsideaal: is het om vrouwen te imponeren? Of om het familiekapitaal te laten zien? Of is het een inwijdingsritueel tot volwassenheid? 2. Verzamel 10 beelden van het schoonheidsideaal van het eind van de vorige eeuw (rond 1980). Al deze beelden kun je verantwoorden en erbij uitleggen wat het schoonheidsideaal is. Ook kun je aangeven welke idealen vergankelijk zijn (verdwijnen) en welke idealen meer een traditie zijn. 3. Maak minimaal drie schetsen van een mannelijk portret in 2050. Wat zullen dan de idealen zijn? Dit kan een bedacht, niet bestaand ideaal zijn. Neem in dit portret de informatie mee die je hebt verzameld bij andere culturen en het verleden. Je kunt een collage maken of fotoshoppen. Ook 3D is mogelijk. Gebruik de kunstenaars als inspiratiebron. 4. Bij de presentatie van je werk gebruik je media. Dat kan een documentaire zijn, een reclame of een bericht in een krant of tijdschrift. Dit onderdeel hoeft niet uitgewerkt te worden. Het is een idee. Criteria Kun je: jouw verzameling presenteren en verdedigen; de vergankelijke schoonheidsidealen scheiden van rituelen en gebruiken bij schoonheidsidealen in andere culturen; benoemen wat de kunstenaars met hun werk uitdrukken; zelf een (niet bestaand) schoonheidsideaal bedenken voor de man; schetsen maken op basis van hun verzameling; zelf een portret maken waarin drie onderdelen te onderscheiden zijn: vergankelijke schoonheid, cultureel bepaalde schoonheid en een zelfbedacht schoonheidsideaal; je werk presenteren in een bepaalde mediavorm (digitaal kunstwerk, reclame, documentaire, tijdschriftitem) of een beschrijving hiervan; je eigen werk en dat van anderen bediscussiëren in relatie tot het gevonden beeldmateriaal en het werk van de kunstenaars?