Participatieve werkaanpassing bij stressgerelateerde klachten NVAB Kring Den Haag/Leiden 11 maart 2008 Sandra van Oostrom EMGO-instituut VU Medisch Centrum 1
Achtergrond Protocol Participatieve Werkaanpassing voor werknemers die verzuimen met lage rugklachten leidt tot: snellere hervatting i.v.m. reguliere zorg (Anema 2007) kosten-effectief (Steenstra 2006). Secundaire analyse op databestand (Jettinghof, 2005). Vraag: worden met de Participatieve Werkaanpassing bij werknemers met lage rugklachten ook mentale belastingsknelpunten opgespoord? 2
Bij 28 van de 75 werknemers met lage rugklachten zijn ook mentale belastingsknelpunten geïdentificeerd (=37%). Bron: Jettinghof 2005 3
Bron: Jettinghof 2005 Type knelpunt Werkplekinrichting, meubilair en hulpmiddelen Inrichting van het werk en organisatie Omgeving Werkgerelateerde factoren: - psychische werkbelasting - lichamelijke werkbelasting - stress Totaal keer genoemd 123 30 4 31 194 24 4
Bron: Jettinghof 2005 Type knelpunt Omgeving Werkgerelateerde factoren: - psychische werkbelasting - lichamelijke werkbelasting - stress tijdsdruk piekbelasting personeelstekort Werkplekinrichting, meubilair en hulpmiddelen Inrichting van het werk en organisatie perfectionisme hoog verantwoordelijkheidsgevoel moeilijk grenzen aan kunnen geven Totaal keer genoemd 123 30 4 31 194 24 5
Toepasbaarheid bij mentale werkbelasting VU medisch centrum Personen met mentale belastingsknelpunten: rapporteren hogere taakeisen. zitten minder goed in hun werk. Gekozen oplossingen? Vaker gericht op aanpassen van inrichting van het werk en organisatie: supervisie ondersteuning aanpassen van de werktijden 6
Conclusies secundaire analyse VU medisch centrum Participatieve Werkaanpassing bruikbaar bij het signaleren en bespreekbaar maken van mentale werkbelasting en werkaanpassingen gericht op het verminderen hiervan (Jettinghof, 2005). Prospectieve studie naar effectiviteit van het protocol bij verzuim met psychische klachten gewenst. 7
Doelen ADAPT Ontwikkelen van een protocol Participatieve Werkaanpassing voor werknemers die verzuimen met stressgerelateerde klachten. Evaluatie van (kosten)-effectiviteit van een protocol Participatieve Werkaanpassing voor werknemers die verzuimen met stressgerelateerde klachten. 8
Intervention Mapping Een stappenplan voor het ontwikkelen van interventies gebaseerd op kennis van de theorie en ervaring van de doelgroepen Theoretische onderbouwing Verhogen betrokkenheid doelgroepen Betere afstemming op de praktijk Vergemakkelijken implementatie Uitgangspunt: Participatieve Werkaanpassing voor rugklachten. 9
Focusgroepen Ontwikkeling van het protocol heeft plaatsgevonden met behulp van focusgroepen met: Werknemers die recent verzuimd hebben met stressgerelateerde klachten Leidinggevenden Arbeid- en gezondheidsprofessionals 8 tot 12 deelnemers per focusgroep 10
Belangrijkste thema s focusgroepen Gelijkheid, veiligheid en steun in de gesprekken over werkhervatting. Voorwaarden alvorens te starten met de participatieve werkaanpassingsinterventie. Rol en expertise van de arboadviseur. 11
Over gelijkheid, veiligheid en steun Uitspraak werknemer: Ik had een hele goede band met mijn leidinggevende en desondanks vond ik praten over werkhervatting erg lastig. Uitspraken leidinggevenden: Zo n protocol kan wat structuur en houvast bieden en een kader voor zowel de werkgever als de medewerker. Je zit in een gezagsrelatie tegenover elkaar en dan is het denk ik goed als er iemand bij zit die het proces bewaakt. 12
Over het inzetten van de interventie Uitspraak professional: Ik denk dat de werknemer in staat moet zijn om met enige afstand naar zijn probleem te kunnen kijken, en als er een grote mate van controleverlies is kan iemand dat niet. Uitspraak werknemer: Ik denk dat je de eerste paar weken ook wel echt rust wil. Dan zit je niet te wachten op dit soort gesprekken. Uitspraak leidinggevende: Ik ervaar nog steeds dat ik soms denk dat de werknemer eerder weer terug kan of gedeeltelijk terug. 13
Over de rol en expertise arboadviseur Uitspraken werknemers: Intermediair moet zeker expertise hebben. Dat vond ik ook een absolute meerwaarde hebben dat het wel iemand was die de omstandigheden een beetje kende. Maar ook genoeg bagage heeft over dit soort klachten. Uitspraken leidinggevenden: Ik verwacht dat iemand vanuit zijn expertise zegt van dit kan wel en dit kan niet. Proces begeleiden is meer alleen advies geven vanuit de expertise. 14
Interventie stressgerelateerde klachten Kern interventie niet gewijzigd Randvoorwaarden interventie wel aangepast: Inzet interventie, extra consulten bedrijfsarts. Stressoren inventarisatie. Rol van de arboadviseur: inbreng expertise belangrijk. Aandacht voor veiligheid en gelijkheid in gesprekken: acties duidelijk omschrijven in plan van aanpak. 15
Doelgroep Doelgroep: werknemers die verzuimen met distress (4DKL) Exclusiecriteria: Verzuim langer dan 8 weken Ernstige psychische problemen Juridisch arbeidsconflict Niet in staat NL vragenlijsten in te vullen 16
Bedankt voor uw aandacht! VU medisch centrum contact: Sandra.vanOostrom@vumc.nl Projectteam: Han Anema Berend Terluin Riekie de Vet Willem van Mechelen 17