De JES studie: effecten van huiselijk geweld op de ontwikkeling van kinderen. 1 Symposium Krachtige Kinderen in de opvang. Driebergen, 29 oktober 2012 Mirjam Wouda, kinder- en jeugdpsychiater Mutsaersstichting
2 Onderzoeksteam Jeugd Ervaringen Studie Drs. Nathalie Janssen, kinderneuropsycholoog Mutsaersstichting, promovenda Drs. Mirjam Wouda, kinder- en jeugdpsychiater Mutsaersstichting, promovenda Prof.Dr. I. Myin-Germeys, M.Sc., psycholoog, hoogleraar ecologische psychiatrie Universiteit Maastricht, promotor Prof. Dr. Jim van Os, psychiater, hoogleraar epidemiologische psychiatrie MUMC+, promotor
3 Onderzoeksteam Jeugd Ervaringen Studie Mw. Bianca Haan, onderzoekscoördinator Mw. Truda Driessen, onderzoekscoördinator Mw. Anny Wijnhoven, secretariële ondersteuning Drs. Matthieu Goedhart, bestuurder MS Drs. Paul Termaat, opleidingscommissie MS Drs. Jos Peters, opleidingscommissie MS Dr. Jan N.M. Schieveld, pediatrisch neuropsychiater MUMC+, co-promotor
4 Inhoud Trauma algemeen Huiselijk geweld: CIT en neglect Mechanismen Conclusies
5 Trauma algemeen Combinatie objectieve gebeurtenis en subjectieve ervaring. Groups at Risk - Sexe - Leeftijd - Etnische achtergrond - Lichamelijke en psychische factoren - Eerdere ervaringen - Gezinsfactoren - Bredere omgeving
6 Trauma algemeen Normale reacties op traumatische gebeurtenissen: Baby s: slaapproblemen, groeiachterstand, huilen, zeer alert of lusteloos. Peuters/kleuters: verlatingsangst, scheidingsangst, herhaling, regressief gedrag, slaapproblemen
7 Trauma algemeen Normale reacties op traumatische gebeurtenissen: Schoolkinderen: sociaal isolement, leerproblemen, concentratieverlies, opgaan in fantasieën Adolescenten: schaamte, schuld, angst, ontkenning, schoolproblemen, drugs- en alcoholgebruik, agressie.
8 Trauma algemeen Gevolgen van trauma op de ontwikkeling is ondermeer afhankelijk van: Individuele karakteristieken kind (ontwikkelingsstadium, temperament, IQ etc.) Risicofactoren/beschermende factoren in gezin en omgeving Factoren rond het trauma zelf (frequentie, eerdere ervaringen, omstandigheden, type trauma)
9 Huiselijk Geweld CIT en Neglect CIT = Childhood Interpersonal Trauma (interpersoonlijk trauma): - Fysieke mishandeling - Emotionele mishandeling - Getuige zijn van geweld - Verlating - Dreiging - Pesten etc.
10 Huiselijk Geweld CIT en Neglect Neglect = non-responsive care (verwaarlozing): - (Emotioneel) niet beschikbaar zijn - Gebrek aan betrokkenheid - Emotionele vlakheid - Gebrek aan communicatie - Vijandigheid
11 Huiselijk Geweld -Non-responsieve zorg/verwaarlozing uit zich in: - Weinig verbale communicatie/dialoog - Weinig structuur in de interactie - Afstandelijk gedrag naar het kind - Weinig fysieke nabijheid - Vooral materiële vormen van troost/interactie - Vooral van belang in de eerste 2 levensjaren - Met name moederlijke zorg genoemd
12 Huiselijk Geweld Effecten Interpersoonlijk Trauma en verwaarlozing aangetoond op de ontwikkeling van: 1. Stemming en impulsregulatie 2. Aandacht/cognitie/bewustzijn 3. Zelfperceptie 4. Interpersoonlijke relaties 5. Lichamelijk functioneren
13 Huiselijk Geweld Dit uit zich klinisch in beelden als: - Conduct Disorder/ODD - ADHD - Bipolaire stoornis - Fobische angststoornis - Reactieve hechtingsstoornis - Separatieangststoornis Mogelijk concept voor de toekomst: Developmental Trauma Disorder (DTD)
14 Mechanismen Verschillende concepten: - Psychologische mechanismen Modelling Cognitive bias Culturele transmissie Hechting - Biologische mechanismen HPA-as/sensitisatie Structurele afwijkingen hersenen Sociale cognitie - Gen-omgevingsinteracties/epigenetica
15 Conclusies Interpersoonlijk Trauma en verwaarlozing (en daarmee Huiselijk Geweld) heeft forse, blijvende impact op de ontwikkeling van kinderen. Betere diagnostische concepten zijn nodig om meer recht te doen aan de complexiteit van deze problematiek. Onderliggende mechanismen zijn nog steeds niet duidelijk. Goed onderzoek is van groot belang.
16 Hartelijk dank voor uw aandacht. MWouda@mutsaersstichting.nl
17
Trauma en psychose Symposium Krachtige kinderen in de opvang Driebergen, 29 oktober 2012 Nathalie Janssen, neuropsycholoog
19 Inhoud Wat is een psychose? Relatie trauma en psychotische symptomen Onderliggende mechanismen Where do we go from here? Take home message
20
21 Psychotische symptomen Positieve symptomen Negatieve symptomen
22 1. Psychologische kwetsbaarheid 2. Evidentie
23 1. Psychologische kwetsbaarheid predisponerend Klachten precipiterend
24 intention to harm 2. Evidentie
25 trauma Psychotische symptomen?
26 Onderliggende mechanismen Genetisch Stressgevoeligheid Familie situatie (vicieuze cirkel) Sociale cognitie (vicieuze cirkel)
27
28 Where do we go from here? Wat zijn de mechanismen die ten grondslag liggen aan de relatie tussen childhood trauma en psychotische symptomen? Leidraad voor preventie en vroege interventie Tijdig ingrijpen grote invloed op de uitkomst
29 Take home message Er is een groot verschil tussen psychotische symptomen hebben <-> en psychotisch zijn Steeds meer evidentie: relatie tussen trauma en positieve symptomen psychose Belangrijk: welke mechanismen spelen een rol? Preventie / interventie
30 Vragen? E-mail: njanssen@mutsaersstichting.nl www.verlorenjaren.nl
31