MS pathogenese en beloop Rogier Hintzen, neuroloog-immunoloog Erasmus MC, Rotterdam
MS lesie ruggenmerg
stoornissen bij MS gevoel motoriek zien oogbewegingen cognitie continentie moeheid pijn
wat hoort niet typisch bij MS? grijze stof pathologie zoals (corticale) dementie epilepsie dystonie en parkinsonisme afasie hemianopsie
vaak wordt vergeten! totale onzekerheid pijn kan best bij MS vermoeidheid heel vaak! aandoening vd witte stof: dus atrofie, parkinsonisme, epilepsie, dementie zeldzaam!
De diagnose: dissociatie in tijd en plaats
een chronische ontstekingsziekte van het centraal zenuwstelsel. ErasM Film MRI van MS patient, 1x/maand ged. 36 maanden
Myelin antigen containing cells are present in cervical lymphe node of MS patients Brain Lymphe Node
Normaal myeline
Demyelinisatie
De zenuwgeleiding in het centraal zenuwstelsel raakt beschadigd bij MS: gevolg: trager of helemaal geen signaal
Hersenatrofie in MS Rudick et al, Neurology 1999;53:1698
Axonale schade in MS axonal spheroids
pathologie van MS ontsteking demyelinisatie axonale degeneratie
Het ziektebeloop van MS 1.relapsingremitting (RR) 2.secondair progressief (SP) 3. primair progressief (PP) - 90% start RR (met aanvallen), waarvan grootste deel over tijd secundair progressief (SP)wordt - 10% start vanaf begin PP
multipele sclerose de diagnose: wat? spreiding van de uitval in tijd en in plaats (in het centraal zenuwstelsel)
MRI scan (FLAIR)
EEN AFWIJKENDE MRI VERHOOGT DE KANS OP MS NA NEURITIS OPTICA of myelitis Söderström, 1998
oligoklonale banden in hersenvocht
OLIGOKLONALE BANDEN IN DE LIQUOR VERHOGEN DE KANS OP MS NA NEURITIS OPTICA of myelitis Söderström, 1998
Multiple sclerose diagnose Diagnose van MS is gebaseerd op: anamnese en neurologisch onderzoek! ondersteund door : MRI liquoronderzoek
MS is de ideale ziekte voor complementaire geneeskunde
Kritische blik bij Diagnose, beloopsvorm Therapie (switch) Comorbiditeit / aandoeningen parallel
Extra zwaartepunten Zeldzame varianten: 1. NMO & overlap (Erasmus MC-Sanquin NMO expertise centrum) 2. ADS bij kinderen (Nationaal Kinder MS Centrum) 3. ADEM Plus genetische vraagstellingen
neuroloog & team Patient en mantelzorg
Easy access hub
Rotterdam Center for CNS Inflammation Rheumatology Internal medicine BPRC Microbiology Virology Immunology Genetics pre - clinic clinic Rotterdam Eye Hospital neurology MS PATIENTS Pediatric MS / Sophia Rheumatology Internal medicine MDL Hematology Radiology Rehabilitation Urology Ophtalmology PROUD Ne twork pe ripheral hospitals
Wat is MS? MS= multifactoriele ziekte EBV Omgeving: Vit D roken Samenspel omgevingsen genetische factoren MS Genetica: varianten
MS is a complex disease, so the answers will be complex Science benefits from reductionism, but do patients? An integrative approach is needed Erasms looks close to the pathology and close to the start Well defined subgroups needed
Verwantschap en risico op MS Kans op MS stijgt met graad van verwantschap
Genetic overlap between autoimmune diseases Strongest overlap between MS and: RA (p<10-18 ) DM type I (p<10-15 ) Baranzini, Curr opinions immunol 2009
Afgelopen eeuw nam MS toe bij vrouwen N= 27074 Canadese MS patienten Lancet Neurol 2006, 5:932
Aquaporine-4 is target in NMO
Mimicks van MS Neurosarcoidose Neuro- Behçet
Teaching!
Postdoctoral Training International Highly interactive High scores in appreciation
1 st European meeting on pediatric MS Rotterdam April 16-17, 2009
Tijdens puberteit MS veel meer bij meisjes Boiko, A. et al. Neurology 2002;59:1006-1010
Pediatric MS