Jaarverslag 2009 VluchtelingenWerk Midden-Nederland

Jaarverslag 2009 VluchtelingenWerk Midden-Nederland

Inhoud Voorwoord voorzitter bestuur Voorwoord voorzitter VluchtelingenWerk Midden-Nederland 3 Leeswijzer 4 VluchtelingenWerk Midden-Nederland kort en bondig 5 Resultaten behaald in 2009 5 Belangrijke aandachtspunten voor 2010 6 Vrijwilligersbeleid 7 Activiteiten bovenlokaal 9 Centrale opvang 13 Hanneke Hautvast Beste lezer, Voor u ligt het jaarverslag 2009 van VluchtelingenWerk Midden-Nederland. Een jaarverslag zet altijd aan om terug te blikken op de gebeurtenissen in het afgelopen jaar. Wat ging er goed en wat kan er in 2010 beter. Het maatschappelijk, economisch en politiek klimaat is sterk veranderd. Op alle terreinen is er sprake van een verharding. Vluchtelingen ondervinden daar de gevolgen van. Onze medewerkers zien bijvoorbeeld dat de vluchtelingen (nog) moeilijker aan het werk komen of als eerste hun baan verliezen. VluchtelingenWerk Midden-Nederland staat voor de uitdaging om als pleitbezorger voor de doelgroep een antwoord te formuleren op deze ontwikkelingen. Samen met de vluchtelingen zal zij een vuist moeten maken om hun kansen op gebied van taalverwerving, opleiding, werk en uitbreiding van sociale contacten te vergroten. Decentrale opvang 13 Lokale projecten 16 VluchtelingenWerk Midden-Nederland in cijfers 18 Onlangs vernamen we uit de media hoe bekende politici besloten een stap terug te doen in hun carrière om meer aandacht en tijd aan hun familie te kunnen geven. Familie is belangrijk, ook voor vluchtelingen. Vandaar dat wij als organisatie ook zeer gemotiveerd zijn om hen te ondersteunen in hun zoektocht naar vermiste familieleden en in hun pogingen om met hun familie verenigd te worden. Vandaar ook dat wij rond het Bevrijdingsfestival actie voerden rondom verruiming van de mogelijkheden van gezinshereniging. Organogram VluchtelingenWerk Midden-Nederland 21 Samenstelling bestuur en Managementteam 21 Clusterindeling en overzicht van en de twee samenwerkende partners 22 De campagne Weet u de weg in..? Help dan een vluchteling op weg! resulteerde in ons werkgebied in ruim 200 aanmeldingen van mensen die belangstelling hebben in vrijwilligerswerk bij onze organisatie. Het doet ons goed dat zoveel mensen ons willen ondersteunen in het werk. Wij zullen iedere vrijwilliger hard nodig hebben, vooral nu ook de financiële middelen onder druk staan. Vrijwilligers vormen ons kapitaal. VluchtelingenWerk Midden-Nederland wil vluchtelingen, asielzoekers en andere nieuwkomers in haar werkgebied een veilige omgeving en een gelijkwaardige positie bieden. In dit jaarverslag leest u hoe wij deze missie in 2009 én 2010 vormgeven. Wij danken alle medewerkers, betaald en onbetaald, voor hun inspanningen. Die inzet draagt ertoe bij dat nieuwe Nederlanders zich in ons land thuis kunnen voelen. Hanneke Hautvast, Voorzitter bestuur VluchtelingenWerk Midden-Nederland Foto s omslag, van linksboven tot rechtsonder: 1. Walter Kerrebijn en Alula Enkubahri, deelnemers aan het project Verbinding in Zeist 2. Orhan Latifoglu (stagiair) en Naimo Mohamoud Ahmed tijdens het spreekuur in Soest 3. De Mensenbiebers op het Bevrijdingsfestival in Almere 4. Ahmed op zijn Postcodefiets in Montfoort/Linschoten 3 VluchtelingenWerk Midden-Nederland Jaarverslag 2009

Deelnemers aan de Mensenbieb in Almere VluchtelingenWerk Midden-Nederland kort en bondig Wie is VluchtelingenWerk Midden-Nederland? Stichting VluchtelingenWerk Midden-Nederland (VWMN) is een regionale afdeling van de Vereniging VluchtelingenWerk Nederland. Zij is actief in zesentwintig gemeenten en op acht asielzoekerscentra in de provincie Utrecht, Flevoland en in t Gooi-Vechtstreek. Het regiokantoor bevindt zich in de stad Utrecht. Wat doet VluchtelingenWerk Midden-Nederland? VWMN is een onafhankelijke organisatie die vluchtelingen, asielzoekers en andere nieuwkomers in haar werkgebied een veilige omgeving en een gelijkwaardige positie wil bieden. Ze richt zich op de rechtsbescherming van asielzoekers en de integratie van vluchtelingen. De stichting geeft haar missie vorm door het verlenen van persoonlijke steun in de vorm van directe ondersteunende activiteiten voor asielzoekers, vluchtelingen en overige vreemdelingen die verblijven in het werkgebied. Ook zet zij zich in voor het bevorderen van draagvlak voor asielzoekers en vluchtelingen in de samenleving. Dit alles gebeurt binnen het kader van het mede door de landelijke vereniging vastgestelde beleid. In het werk van VWMN staan een aantal kernwaarden centraal: dichtbij de cliënten en opdrachtgevers, een laagdrempelige organisatie, het streven naar optimale dienstverlening, lokaal ondernemerschap, grenzeloze verbinding en transparantie. Hoe is VluchtelingenWerk Midden-Nederland georganiseerd? VWMN is een stichting met een bestuur. Het managementteam wordt gevormd door de directeur, het hoofd bedrijfsvoering en de twee gebiedsmanagers. Eén gebiedsmanager is verantwoordelijk voor het cluster Utrecht stad, de tweede voor de overige clusters. Het regioteam bestaande uit een stafmedewerker kwaliteit en innovatie, een stafmedewerker communicatie en een coördinator vrijwilligersbeleid adviseert en ondersteunt de werkorganisatie. Gemiddeld 70 betaalde medewerkers en ruim 500 vrijwilligers en stagiair(e)s zetten zich dagelijks in voor vluchtelingen en asielzoekers. Wij spreken van decentrale en centrale opvang. Decentraal zijn de afdelingen die maatschappelijke begeleiding, hulp bij inburgering en integratie als kerntaak hebben en centraal de teams die juridische begeleiding geven aan bewoners van asielzoekerscentra. De zesentwintig decentrale lokale afdelingen zijn in clusters georganiseerd. Clustercoördinators geven in hun eigen cluster leiding aan de lokaal verantwoordelijke begeleiders vrijwilliger. De acht teams werkzaam in de asielzoekerscentra (azc s) worden aangestuurd door twee coördinatoren. Leeswijzer Voor u ligt het jaarverslag van VluchtelingenWerk Midden-Nederland. Dit jaarverslag geeft een inhoudelijke verantwoording van alle activiteiten van onze organisatie in 2009. Het werk dat verricht is dankzij de betrokkenheid en deskundigheid van de ruim 500 vrijwilligers en gemiddeld 70 beroepskrachten die zich dagelijks inzetten voor vluchtelingen en asielzoekers. Tevens bevat het verslag de financiële verantwoording en de besteding van het financiële middelen die de verschillende subsidiënten in 2009 beschikbaar hebben gesteld. Als eerste geven wij bondig weer wie wij zijn en wat we doen. Daarna gaan we in op de diverse ontwikkelingen en activiteiten van onze organisatie in 2009. We staan stil bij de belangrijkste resultaten die we in 2009 bereikt hebben en de aandachtspunten voor 2010. Daarna volgt VluchtelingenWerk Midden-Nederland in cijfers waarin een overzicht van onze financiën, het aantal cliënten en medewerkers. Verder is opgenomen een overzicht van personalia, het organogram van onze organisatie, en de clusterindeling. Resultaten behaald in 2009 Fusieproces afgerond Begin 2009, een jaar later dan eerder voorzien, is de schaalvergroting en fusie van VluchtelingenWerk in Midden-Nederland afgerond. Per 1 januari 2009 fuseert de stichting VluchtelingenWerk Weesp met VWMN, op 1 juli 2009 volgt Montfoort/Linschoten.Voor andere afdelingen is 2009 het eerste jaar dat zij deel zijn van de gefuseerde organisatie. Alle oorspronkelijke stichtingen, met uitzondering van een aantal in het oostelijk gedeelte van de provincie Utrecht, zijn opgeheven en toegetreden tot de nieuwe stichting. Met Vitras CMD in Nieuwegein en Stichting Vluchtelingen en Nieuwkomers in Lelystad sluit VWMN een samenwerkingsovereenkomst af. Herinrichting management De uitkomst van de fusie maakte een herinrichting van de werkorganisatie noodzakelijk. De gebiedsmanager blijft binnen de organisatie eindverantwoordelijk voor de decentrale opvang. Binnen de lokale afdelingen wordt de functie van clustercoördinator geïntroduceerd. Deze nieuwe functie past bij de grotere samengevoegde lokale afdelingen. Een aantal van de oorspronkelijke leidinggevenden aan vrijwilligers krijgt de nieuwe functie clustercoördinator. Andere leidinggevenden aan vrijwilligers gaan over naar de functie begeleider vrijwilligers. Het instellen van de acht clustercoördinaten moet ook leiden tot een verbetering van de interne overlegstructuur. Het aantal coördinatoren voor de centrale opvang wordt halverwege 2009 teruggebracht tot twee. Zij zijn samen verantwoordelijk voor de verschillende centra. Samen met de directeur vormen zij het Managementteam Centrale Opvang dat elke vier weken vergadert. Het bestuur van VWMN vergadert in 2009 zeven keer. Medio juli treedt de voorzitter af vanwege vertrek naar het buitenland, het bestuur kiest een opvolger uit haar eigen gelederen. Het managementteam vergadert elke twee weken. Versterking bedrijfsmatig werken VWMN besteedt in 2009 veel tijd aan de versterking van het bedrijfsmatig werken. De financiële en administratieve processen en registraties zijn aangescherpt en goed op orde. De interne controlemaatregelen zijn verbeterd. Vanaf juni start VWMN met een maandelijkse informatie managementsysteem. Deze financiële rapportage 4 VluchtelingenWerk Midden-Nederland Jaarverslag 2009 5 VluchtelingenWerk Midden-Nederland Jaarverslag 2009

wordt in de loop van 2010 gekoppeld aan de ingevoerde tijdrapportage en nog verder verbeterd. De aangestelde budgethouders volgen een training financieel management. Het subsidieregister is in 2009 geactualiseerd. Het cliëntvolgsysteem VVSi werkt nog niet volgens verwachting. Dit moet medio 2010 optimaal functioneren. De projectregistratie ondergaat een verbeterslag. Er wordt gestart met de urenregistratie in Achievo; vanaf 1 januari 2010 is dit verplicht voor alle medewerkers. Samengevat geldt dat in 2009 de automatismen binnen de bedrijfsvoering toenemen waardoor het bedrijf onder controle is en er meer aandacht is voor andere zaken. Personeelsbeheer op orde Het aantal betaalde personeelsleden is per 1 januari 2010 67. Het personeelsbeheer is op orde, het verwerken van arbeidscontracten en andere personele regelingen gebeurt op tijd. Door het invoeren van de cyclus van contract-, voortgangs-, en functioneringsgesprekken, en de individuele taakbrieven verbetert VWMN de kwaliteit van de coaching vanuit de leiding van de organisatie. Deze gesprekken zijn belangrijk bij de overgang naar een meer professionele en resultaatgerichte sturing. De eerste ronde van deze resultaatgerichte gesprekken is achter de rug en in januari 2010 is deze opgevolgd met de tweede ronde. Er is een ontwerp voor een nieuw personeelsreglement respectievelijk handboek opgesteld. Dit ontwerp is inmiddels voor advies aangeboden aan de Ondernemingsraad. Verbetering interne communicatie In de actualisatie van de jaarplannen van VWMN staat het verbeteren en optimaliseren van de communicatie hoog op de lijst. Het secretariaat en de afdeling communicatie maken een begin met de her-indeling van het interne digitale archief in het bedrijfsnetwerk. Een belangrijke doelstelling hiervan is dat alle informatie die de organisatie betreft snel en breed toegankelijk moet zijn. Er is een vaste vergaderkalender opgesteld voor alle overlegorganen. De huisstijl is in concept beschreven en een e- mailprotocol is opgesteld. Doordat niet alle geplande activiteiten zijn uitgevoerd heeft het verder verbeteren van de informatievoorziening in 2010 opnieuw prioriteit. Het verbeteren van de ICT en het toegankelijker maken van archief en organisatieformats zijn daarbij speerpunten. In 2009 vindt een verkenning plaats van de mogelijkheden voor het invoeren van een intranet. Dit leidt niet direct tot concrete stappen. Het werken met een intranet blijft wel een grote wens en inmiddels zijn de plannen een stuk concreter en is de verwachting dat het intranet in het najaar 2010 een feit zal zijn. Ondernemingsraad Eind oktober 2009 is een nieuwe Ondernemingsraad (OR) geïnstalleerd. De samenstelling van de OR is met vijf leden vanuit zowel de centrale als de decentrale opvang, een goede afspiegeling van de gehele organisatie. De OR vergadert volgens een vast vergaderschema één keer per zes weken met de directeur (overlegvergadering) en één keer per zes weken in eigen kring. In 2009 staan het verbeteren van de werkorganisatie en de financiën op hun agenda als ook het voorstel voor een nieuw personeelsreglement. In 2010 zal de OR zich verder richten op het personeelsbeleid, het arbobeleid en de visie voor VWMN 2015. Belangrijke aandachtspunten voor 2010 Impact economische crisis Ook VWMN en haar cliënten worden geconfronteerd met de gevolgen van de economische crisis. Voor onze doelgroep betekent het dat zij (nog) moeilijker aan het werk komen. Ze zijn extra kwetsbaar, hebben veelal te maken met tijdelijke contracten, en zijn vaak degenen die het laatste in dienst getreden zijn. De Unit Emplooi merkt de gevolgen van de crisis doordat het aantal plaatsingen van vluchtelingen bij bedrijven terugloopt ten opzichte van voorgaande jaren. Vluchtelingen die eerder werk vonden via Emplooi, melden zich na ontslag weer bij Emplooi voor hulp. Door de crisis staan een aantal fondsen, zoals het VSB-fonds, onder druk. Hierdoor kan de financiering van een aantal aflopende projecten niet worden verlengd. De afdeling Innovatie van het landelijk bureau wordt afgeslankt. Deze had een belangrijke rol bij het indienen van aanvragen bij andere fondsen. Dit alles betekent een extra inspanning voor VWMN om nieuwe financiering voor het werk te verkrijgen. De teruglopende bijdragen vanuit de Nationale Postcodeloterij, het teruglopen of soms geheel aflopen van subsidies zoals voor de pardonners en het uitblijven van prijscompensatie vanuit de gemeenten, dwingt sterk ons om naar ons uitgavenpatroon te kijken. De begrotingssystematiek wordt aangepast. Tijdens een personeelsbijeenkomst op 3 november krijgen alle medewerkers informatie over de ontstane problemen en te nemen maatregelen. Er komt een frictiepool bestaande uit boventallig personeel. In 2010 zal de organisatie in omvang en kwaliteit aangepast moeten worden aan de nieuwe situatie. Stellingname tegen politieke en maatschappelijke tegenwind Dat integratie en inburgering een politiek gevoelig dossier is bleek dit voorjaar onder andere uit het aftreden van Minister Vogelaar. Haar opvolger Minister Van der Laan bouwt voort op de koers die door zijn voorgangster met het Deltaplan Inburgering is ingezet. Onder zijn regie, maar ook onder druk van nieuw rechts, wordt de toon in het debat rond integratie en inburgering flink aangescherpt. Een toon waar VWMN zich zorgen over maakt. In het algemeen willen vluchtelingen maar al te graag starten met het leren van de taal en is men zeer gemotiveerd om te werken aan de eigen toekomst in deze samenleving. Een weg die overigens niet zonder de nodige hobbels en drempels is en niet zonder steun vanuit de ontvangende samenleving kan. In december brengt VluchtelingenWerk Nederland de Integratiebarometer 2009 uit. Uit dit periodiek onderzoek blijkt dat vluchtelingen willen integreren en kiezen voor een nieuw bestaan in Nederland. Integratie heeft echter tijd en ondersteuning nodig. Vluchtelingen die na een lang verblijf in het asielzoekerscentrum eindelijk een verblijfsvergunning krijgen, denken vaak eindelijk de rust te krijgen waar ze zo naar hebben verlangd. Soms is het teleurstellend als blijkt dat deze fase van inburgering opnieuw zware opgaven met zich meebrengt. Het leggen van contacten met Nederlanders gaat moeizaam en men vindt minder gemakkelijk een baan dan gehoopt. Begeleiders van VluchtelingenWerk begrijpen dit maar al te goed en weten dat dit proces tijd kost, vaak meer tijd dan een enkele inburgeringcursus of een re-integratietraject. VWMN blijft ontwikkelingen rond integratie en inburgering op de voet volgen en toetsen aan de eigen praktijk. Hoe geven verschillende gemeenten invulling aan de samenloop van inburgering en re-integratie, wat zijn de trends ten aanzien van het al dan niet aanbesteden van inburgeringstrajecten? Wordt voldoende maatwerk geboden aan onze cliënten? Welke kansen biedt de invoering van het participatiebudget voor het financieren van onze uiteenlopende activiteiten? Dienstverlening op peil houden Door de terugloop van het aantal vluchtelingen in combinatie met ontwikkelingen als minder aandacht voor doelgroepen en de trend Vrijwilligersbeleid De vrijwilligers van VWMN vormen een belangrijke schakel bij het verwezenlijken van onze missie. Alleen door de niet aflatende inzet van deze medewerkers kan VWMN haar doelstellingen bereiken. Zij handelen vanuit hun werk - en levenservaring en een aantal gemeenschappelijke uitgangspunten binnen een professioneel kader. Om hen een goede start te geven in de organisatie ontwikkelt de organisatie een standaard welkomstpakket. Campagne Weet u de weg? Op 15 september start de landelijke campagne Weet u de weg in...? Help dan een vluchteling op weg! Dertien lokale afdelingen binnen het werkgebied van VWMN doen mee. Met deze campagne beoogt VWMN in contact te komen met nieuwe vrijwilligers die zich in willen zetten voor vluchtelingen. Zij zijn nodig om bijvoorbeeld de extra werkzaamheden op te vangen die door de toeloop van gehuisveste pardonners ontstaan. De actie wordt ondersteund door een campagne- van aanbestedingen bij overheden staat de toekomst van een aantal van onze diensten en activiteiten onder druk. Dit geldt bijvoorbeeld voor onze activiteiten voor de pardonners (deze zijn inmiddels gehuisvest) en de rol van trajectbegeleiding die meer en meer door de gemeenten zelf wordt uitgevoerd. Dit betekent dat de vraag naar en financiering van deze activiteiten in de nabije toekomst onzeker is. Tegelijkertijd zijn er ook kansen voor nieuwe activiteiten en diensten. Daarbij valt te denken aan nieuwe lokale mogelijkheden bij de invoering van het participatiebudget en persoonsgebonden budgetten. Ook het streven van de overheid voor het versterken van civil society en vrijwilligerswerk biedt perspectief. Om ons werk geschikt te houden voor de toekomst zullen we onze bestaande activiteiten en diensten tegen het licht houden en actief gaan investeren in nieuwe kansen voor onze doelgroep. Het streven in 2010 is om een VWMN productenboek uit te brengen. Herpositionering en reorganisatie Vereniging VluchtelingenWerk In vervolg op de afgeronde fusies en schaalvergroting bezint de landelijke vereniging zich momenteel op de toekomstige organisatie en structuur. De uitkomst hiervan zal ook van invloed zijn op de verhoudingen tussen de regionale afdelingen onderling en hun verhouding met de landelijke organisatie. Eind 2009 neemt de directeur van VWMN hiertoe deel aan de landelijke werkgroep VluchtelingenWerk 2.0. Deze werkgroep heeft als opdracht om voor eind april 2010 voorstellen te ontwikkelen voor het herinrichten van de landelijke vereniging ten behoeve van de besluitvorming in de Verenigingsraad, het hoogste besluitvormende orgaan van de Vereniging. 6 VluchtelingenWerk Midden-Nederland Jaarverslag 2009 7 VluchtelingenWerk Midden-Nederland Jaarverslag 2009

website, posters, advertenties in huis-aan-huisbladen en radiospotjes. De campagne wordt goed ontvangen: in het werkgebied van VWMN melden zich 234 potentiële vrijwilligers. Vooral de lokale afdelingen Hilversum en Utrecht zijn staan in de belangstelling met respectievelijk ruim honderd en tachtig aanmeldingen. Vrijwilligersregeling Binnen de vereniging is in 2009 een landelijke vrijwilligersregeling vastgesteld. Bij VWMN geldt de regeling met ingang van 1 oktober 2009 voor alle nieuwe vrijwilligers. In de maanden november en december 2009 volgt overleg met de coördinatoren over de praktische uitvoering van de regeling. Vanaf januari 2010 wordt een start gemaakt met de verdere geleidelijke invoering. Een van de punten uit de regeling is de structurele inspraak en medezeggenschap van vrijwilligers. De vormgeving hiervan zal in 2010 vorm krijgen. Diversiteitsbeleid VWMN wil dat haar medewerkersbestand een betere afspiegeling vormt van de samenleving. Om dat voor elkaar te krijgen streeft zij ernaar duizend jongeren en duizend nieuwkomers binnen twee jaar een plaats te bieden binnen de organisatie. VWMN heeft een daarvan afgeleide taakstelling voor de werving van 130 vrijwilligers onder jongeren en nieuwkomers. Het project Kwaliteit in Diversiteit (KID) krijgt financiële steun van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Met die subsidie zet VluchtelingenWerk in samenwerking met het Managementcentrum de Baak uit Driebergen onder meer trainingen en bijeenkomsten op ter ondersteuning van de regionale afdelingen in hun streven naar een jonger en kleurrijker personeelsbestand. Bij VWMN is het project KID in september van start gegaan met de aanstelling van een aanjager Diversiteit. Inmiddels heeft op alle afdelingen een nulmeting plaatsgevonden om te verkennen hoe het huidige vrijwilligersbestand er uitziet en om inzicht te krijgen in maatregelen die nodig zijn om het bestand meer divers te krijgen. De uitkomsten zijn meegenomen in een plan van aanpak. Dit vormt de basis voor het verloop van het project dat in 2011 afgerond zal zijn. Medewerkersdag De medewerkersdag op 3 juli is een groot succes. Ruim 200 medewerkers zijn aanwezig op deze dag die tot doel heeft verbin- Medewerkersdag VWMN 2009 bevordert onderlinge betrokkenheid dingen te leggen, kennis en ervaring uit te wisselen en met elkaar te delen. Iedereen neemt deel aan het kwaliteitsspel waarbij aan de hand van vragen een gesprek ontstaat over de organisatie en het werk. Daarnaast kunnen de deelnemers kiezen uit deelname aan diverse workshops. Na een korte plenaire uitwisseling is er een gezamenlijk buffet. Rivka, werkzaam bij de afdeling Utrecht: Toen ik de uitnodiging zag vond ik het meteen een leuk idee. Een kans om meer mensen uit de regio te zien, en daarnaast ook een stukje teambuilding. Doordat we opgedeeld waren in groepjes was het makkelijk contact te maken met andere mensen dan je directe collega s. Ik kwam bijvoorbeeld in gesprek met iemand van Emplooi en met een medewerker van de locatie Almere. Misschien zijn dit eenmalige contacten, maar als ik iets nodig heb weet ik nu wel van hun bestaan en zou ik makkelijker de telefoon pakken om hen te bellen. Ik besefte me voor de medewerkersdag niet dat de organisatie zo groot is. Deskundigheidsbevordering In 2009 volgen zo n honderd nieuwe medewerkers betaald en onbetaald de Basiscursus. In deze tweedaagse cursus die 5 keer wordt aangeboden, komen de volgende modules aan de orde: Introductie VluchtelingenWerk, de Asielprocedure, Begeleiding, Gesprekstechnieken, Cultuur en communicatie en Vooroordelen. VWMN hecht er veel waarde om deze Basiscursus in de eigen organisatie aan te bieden, natuurlijk voor de informatieoverdracht, maar ook om een gemeenschappelijke start te maken en een uniforme werkwijze te bevorderen, nieuwe collegae te ontmoeten. De Basiscursus is verplicht voor alle nieuwe medewerkers. Aansluitend op deze Basiscursus komt VWMN in samenwerking met de afdeling Training en Opleiding van het Landelijk Bureau met een aanbod aan cursussen en trainingen. Ook zijn er twee terugkomdagen. Veel medewerkers bezoeken de twee themadagen over beroepsmatig omgaan met verlies en het Kind in een AZC. Eenmalig start een intervisiegroep voor betaalde medewerkers. Kennisforum Het Kennisforum van VluchtelingenWerk Nederland is een besloten digitale ontmoetingsplaats waar collega s van regionale afdelingen uit het hele land vragen, ervaringen, en kennis kunnen delen. Het forum is ingedeeld in verschillende kennisgroepen, waaronder: integratie, inburgering, asiel en gezinshereniging. Heel wat medewerkers van VWMN hebben zich al aangemeld. Vanwege de directe contacten in het veld, lijkt het Forum in ieder geval een toegevoegde waarde op het al langer bestaande en zeer uitgebreide VluchtWeb, dat zijn dienst reeds bewezen heeft en een schat aan informatie bevat voor medewerkers van VluchtelingenWerk, maar ook bijvoorbeeld voor de asieladvocatuur. In 2010 zal een jaar lang ervaring met het kennisforum worden geëvalueerd. De taalmaatjes Manifing en Noor spreken elkaar regelmatig Activiteiten bovenlokaal Taalcoaches Het taalcoachproject InGesprek, dat in 2008 met subsidie uit onder andere de Sociale Agenda van provincie Utrecht van start is gegaan, draait op volle toeren. In de vier projectgemeentes Soest, Zeist, De Ronde Venen, en Utrecht stad, wordt de beoogde target van100 koppelingen ruim gehaald. Het project wordt mede mogelijk gemaakt door een bijdrage vanuit VluchtelingenWerk Nederland en het Oranjefonds. Ook elders in het werkgebied van VWMN blijkt taalcoaching zowel te voorzien in een behoefte van onze cliënten, als een aansprekende activiteit te zijn voor burgers om maatschappelijk actief te worden. Gemeenten waar VWMN contracten heeft om taalcoachprojecten uit te voeren zijn: Soest, De Ronde Venen, Utrecht, Almere, Wijdemeren, het Gooi, Hilversum, Vianen en Dronten. In totaal zijn in 2009 in de hele regio 160 taalcoachkoppels actief. De spin-off van het project InGesprek, alsmede de meerwaarde van een regionale aanpak en samenwerking met andere partijen in het project goed zichtbaar, door activiteiten als: (bovenlokale) trainingen voor taalcoaches, een tweemaandelijkse digitale nieuwsbrief voor taalcoaches en een taalcoachcafé. 8 VluchtelingenWerk Midden-Nederland Jaarverslag 2009 9 VluchtelingenWerk Midden-Nederland Jaarverslag 2009

Banenoffensief Vluchtelingen (BOV) Dit landelijke project is in maart formeel afgesloten op een eindconferentie met de landelijke partners en betrokken werkgevers. Met trots kan worden vastgesteld dat in totaal 2.327 vluchtelingen aan werk zijn geholpen. Dit is 90% van de oorspronkelijke landelijke taakstelling. Een intensieve en persoonlijke aanpak, met de inzet van vrijwilligers die gebruikmaken van hun persoonlijk netwerk blijkt te hebben gewerkt. Het Banenoffensief heeft er tevens aan bijgedragen dat de positie van vluchtelingen op de arbeidsmarkt weer op de politieke en maatschappelijke agenda staat en dat de noodzaak van maatwerk voor deze doelgroep wordt onderkend. Naast tevredenheid over de behaalde successen wordt geconcludeerd dat we er nog niet zijn. Het project Verankering Banenoffensief Vluchtelingen zal in 2010 van start gaan. In 2009 heeft VWMN in dit kader voorbereidende activiteiten ondernomen, door met diverse gemeenten in gesprek te gaan over een mogelijke samenwerking. In de gemeenten Huizen en Hilversum heeft dit reeds geleid tot een concrete gezamenlijke aanpak Unit Emplooi In 2009 spannen medewerkers van Emplooi en VluchtelingenWerk in Midden-Nederland zich in om de bestuurlijke landelijke fusie van beide organisaties regionaal inhoud te geven. In het samenwerkingsmodel vormen zich in de regio het Gooi, stad Utrecht en De Ronde Venen werkteams bestaande uit Emplooiadviseurs en VluchtelingenWerk medewerkers, aangeduid met de naam VWMN, Unit Emplooi. De activiteiten en projecten rond arbeidsparticipatie en sociale activering zijn in de regio Midden-Nederland lokaal georganiseerd rond de werkteams. Met de gemeenten Bussum, Hilversum en Huizen zijn 29 betaalde bemiddelingstrajecten afgesproken. Het werkteam De Ronde Venen en omgeving richt zich in 2009 vooral op sociale activeringstrajecten en enkele arbeidsbemiddelingtrajecten. Eind 2009 wordt gestart met integrale begeleidingstrajecten van nieuw gevestigde cliënten die kunnen uitmonden in plaatsingen en/of arbeidsre-integratietrajecten. In 2009 bleef het aantal plaatsingen in de sector Zorg en Welzijn gelijk aan voorgaande jaren maar in de sectoren metaal/elektra en vervoer/transport liepen de plaatsingen aanmerkelijk terug. binnen zes maanden aan het werk te helpen. Afhankelijk van de startpositie worden zij toegeleid naar een reguliere baan, een leerwerkbaan, scholing, stage of vrijwilligerswerk, bij voorkeur in combinatie met een inburgeringstraject. Trajectbegeleiding in Leusden In het kader van de Wet Inburgering voert VWMN in Leusden de trajectbegeleiding uit. Hiervoor is een consulente voor 16 uur bij de gemeente gedetacheerd. De werkzaamheden bestaan vooral uit het houden van intakegesprekken met potentiële inburgeringsplichtigen. In 2009 zijn 72 kandidaten uitgenodigd voor de intakegesprekken. Er zijn 16 inburgeringstrajecten afgerond. Kindervakantieweken Samen met vier vakantieorganisaties maakt VWMN het mogelijk dat kinderen en jongeren van asielzoekers en vluchtelingen, die anders niet op vakantie zouden kunnen, een week op pad gaan. Via VWMN gaan in 2009 82 kinderen en jongeren op vakantie. Naar aanleiding van de resultaten van de evaluatie zal in 2010 de werving vooral gericht zijn op kinderen in de AZC s. Verbinding, Soest en Zeist Het project Verbinding heeft als doelstelling het realiseren van een duurzame samenwerking tussen Nederlanders en vluchtelingen. Het is een ontmoetingsproject waarin werken vanuit een gezamenlijk doel of interesse het verbindende element vormt. In Soest wordt gekozen voor het maken van een krant onder begeleiding van een professionele journalist. Op 27 mei biedt VWMN aan wethouder Krijger het eerste exemplaar aan van de krant Wereldstad Soest. 12 inwoners van Soest, 6 vluchtelingen en 6 Nederlanders, werken gedurende een aantal maanden aan deze krant. Wereldstad Soest is een glossy krant met artikelen die Soest vanuit een nieuw gezichtspunt belichten. In Zeist maken 15 vluchtelingen, asielzoekers en Nederlanders in het voorjaar een film. De film bestaat uit drie delen, waarin relaties tussen oude en nieuwe Nederlanders centraal staan. De deelnemers schrijven zelf het script voor de film en ook de uitvoering is helemaal in handen van de deelnemers: zij acteerden, filmden en monteerden. Om de kwaliteit te waarborgen is een professionele filmmaker betrokken bij het project. Op 26 mei wordt de film Verliefd, Verloren, Vertwijfeld gepresenteerd bij Helicon Hogeschool Zeist. Sprookjes van heinde en verre Het regionale project Sprookjes van Heinde en Verre, biedt aan vrouwen met diverse culturele achtergrond een laagdrempelig aanbod om elkaar te ontmoeten, te oefenen met de taal en gezamenlijk toe te werken naar een eindproduct: een sprookjesboek met verhalen uit alle windstreken. Hoewel in het project het proces minstens zo belangrijk is als het resultaat, wordt alles op alles gezet om met een mooi eindproduct te komen waar de vrouwen trots op kunnen zijn. Alle voorbereidingen zijn getroffen om in 2010 met een zestal vrouwengroepen te kunnen starten. Vier afdelingen van VWMN nemen deel aan het initiatief: Almere, Huizen, De Ronde Venen en Utrecht. Een selectie uit de groepen zal worden verwerkt in een boek dat op een feestelijke gezamenlijke eindbijeenkomst zal worden gepresenteerd. Het project wordt mede gefinancierd door VluchtelingenWerk Nederland en het Oranjefonds. wikkelingen binnen haar organisatie en rond onze doelgroep. Via persberichten zoekt VWMN het contact met de media om activiteiten en projecten bekend te maken. Daarbij haakt zij aan bij de publieksacties van VluchtelingenWerk Nederland aangaande actuele gebeurtenissen en maatschappelijke ontwikkelingen. Ook via onze goed bezochte website weten veel mensen onze organisatie te vinden. Fort Europa Fort Europa is een sterk middel om in te zetten voor publieksvoorlichting en draagvlakverbreding. In de regio bezoeken medewerkers scholen waar zij voorlichting geven over de vreemdelingenproblematiek. VWMN is met het spel Fort Europa 11 keer te gast bij scholen en organisaties. Belangrijke samenwerkingspartners voor Unit Emplooi zijn de gemeenten en het UWV werkbedrijf in de regio. De dertien Emplooiadviseurs verrichten hun werkzaamheden doorgaans vanuit het UWV werkbedrijf waar ze de beschikking hebben over diverse faciliteiten. Mede in het kader van het landelijk project Van Pardon naar Werk heeft VWMN, Unit Emplooi zich extra ingespannen voor vluchtelingen die onder de pardonregeling vallen. Met 96 pardonners is gesproken over werk en opleiding; 21 pardonners zijn bemiddeld naar een arbeidsplaats of opleiding. Het project heeft als doel pardonners Walid Al Shemary en Thea Blankenstein, project Verbinding in Soest Sprookjesvrouwen Zichtbaarheid in de regio Door middel van een digitale nieuwsbrief bericht VWMN zes keer haar samenwerkingspartners en verdere relaties over de ont- Bevrijdingsfestival 2009 in Utrecht Bevrijdingsfestival Zowel in Utrecht als Almere werkt VWMN mee aan het Bevrijdingsfestival. Het motto is dit jaar Uit het oog, in het hart. Medewerkers vragen aandacht voor verruiming van de regel gezinshereniging/vorming door middel van het verzamelen van handtekeningen. Bezoekers van het festival kunnen de actie voor een beter beleid ondersteunen door het invullen van een wensvlaggetje. Ook wordt door middel van het uitdelen van polsarmbandjes aandacht gevraagd voor deze campagne. 10 VluchtelingenWerk Midden-Nederland Jaarverslag 2009 11 VluchtelingenWerk Midden-Nederland Jaarverslag 2009

Hanneke, bezoeker van het bevrijdingsfestival heeft net een polsbandje om: Je gaat toch even denken: Stel dat je dat echt meemaakt. Dat je echt gescheiden wordt van je familie. Ik kan me dat niet voorstellen. Ze buigt zich over de tafel om de petitie voor een menselijker gezinsbeleid te tekenen. Al snel komt er een vrouw bij staan. Haar dochter wordt afgeleidt door de gekleurde vlaggetjes waardoor zijzelf ook een blik op de petitie werpt. Uitleg is niet nodig. Ik heb al iets over de actie gelezen. Heel goed dat jullie dit doen! Haar dochter schrijft intussen haar wens; Ik wens dat alle kinderen bij hun ouders op kunnen groeien, op een vlaggetje. Vluchtelingen Ambassadeurs Het doel van Vluchtelingen Ambassadeurs is het vergroten van zichtbaarheid, betrokkenheid en inspraak van vluchtelingen in de stad Utrecht en omgeving. Dit project streeft naar een zoveel mogelijk zelfstandig netwerk van Vluchtelingen Ambassadeurs met een eigen bestuur. Hiermee hoopt VWMN de beeldvorming over vluchtelingen te verbeteren en vooroordelen weg te nemen. Inmiddels zijn er 33 Vluchtelingen Ambassadeurs actief. Maandelijks vinden diverse interne en externe activiteiten plaats, zoals een dialoog over mensenrechten in samenwerking met Amnesty International, bijdragen aan publieke debatten, voorlichting geven op scholen, netwerkavonden enzovoort. Het project Vluchtelingen Ambassadeurs wint de derde prijs bij de Gemeentelijke Stimuleringsprijs voor lokaal vrijwilligerswerk in Utrecht. De jury roemt onder meer de originele en vernieuwende manier waarop mensen worden benaderd. Mensenbieb De pilot Mensenbieb wordt afgerond en met succes uitgerold in Utrecht en de regio. De Mensenbieb is een activiteit waarbij door middel van het lenen van een vluchteling vooroordelen bespreekbaar worden gemaakt. Op het bevrijdingsfestival in Utrecht is de Mensenbieb een groot succes, dat veel bezoekers kent ondanks de regen. Gesprekken worden aangegaan tussen bezoekers van het festival en Mensenbieb boeken, vluchtelingen die vertellen over hun achtergrond. De gesprekken kenmerken zich door wederzijdse interesse. Het eindproduct is een website en een handboek, waarmee elke VluchtelingenWerk afdeling een eigen Mensenbieb kan organiseren. In mei wordt het project overgedragen aan VluchtelingenWerk Nederland die zorg zal dragen voor verdere verspreiding van de methodiek. Een bibliotheek vol levende boeken waar je in plaats van boeken mensen ontmoet. De levende boeken, een gevarieerd gezelschap van mensen met een vluchtelingenachtergrond, leggen snel contact met de bezoekers. De borden met teksten als Nederlanders zijn gierig en Allochtonen willen niet integreren brengen de eerste gesprekken op gang, maar als snel weiden de gesprekken uit tot allerhande andere onderwerpen. Interessant voor de bezoekers, zoals een van hen aangeeft: leuk om op deze manier in gesprek te komen met mensen uit andere culturen maar ook voor de deelnemers: Van de gesprekken leer ik zelf ook weer meer over Nederland. Centrale opvang Een van de kerntaken van VWMN is het geven van juridische begeleiding. Medewerkers op de asielzoekerscentra ondersteunen asielzoekers tijdens hun juridische procedure. Ze voeren vluchtverhaalanalyses uit en stellen samen met de cliënt een actieplan op. Ze onderhouden het contact met de advocatuur en andere instanties. Ze bieden een luisterend oor en zijn aanwezig om vragen te beantwoorden over de procedure, gezinshereniging, migratie, terugkeer. Daarnaast is er ook sprake van sociaal-maatschappelijke begeleiding. VWMN voert in 2009 werkzaamheden uit op gemiddeld acht asielzoekerscentra in Amersfoort, Almere (geopend december 2009), Crailo, Dronten, Leersum, Leusden (gesloten december 2009), Luttelgeest, Soest (geopend april 2009), Utrecht. De jarenlang gehanteerde indeling van centra in Tijdelijke Nood Voorzieningen Vreemdelingen (TNV), Oriëntatie & Inburgering centra (OIC), en Terugkeerlocaties (TL), wordt steeds meer losgelaten. Dit heeft tot gevolg dat de medewerkers van VluchtelingenWerk met nieuwe werkzaamheden te maken krijgen. Het centrum in Amersfoort is het enige centrum in Nederland waar uitgenodigde vluchtelingen hun eerste opvang in Nederland genieten. Ten opzichte van het voorgaande jaar vragen de werkzaamheden van de medewerkers meer tijd en inzet. De teams in de OIC s worden geconfronteerd met een stagnatie in de doorstroom van bewoners naar een TL na de ontvangst van negatieve beschikkingen. Dit betekent een omschakeling voor de medewerkers maar ook een uitdaging. De ene keer begeleiden zij iemand die nog in de eerste fase van de asielprocedure zit en het volgend moment hebben zij te maken met iemand die uitgeprocedeerd dreigt te raken. Een aantal bestaande centra breidt in de loop van het jaar haar bewonersaantal uit. Ook hierdoor neemt de werkdruk voor de medewerkers toe. Per actief dossier zijn er vaak meer hulpvragen dan het jaar ervoor. Bovendien zijn de vragen complexer en vragen daarom meer tijd. De medewerkers krijgen te maken met de afschaffing van het categoriaal beschermingsbeleid voor Irakezen en Somaliërs, en een toename in het aantal aanvragen voor gezinshereniging. De positie van kinderen tijdens de asielprocedure krijgt door een aantal onderzoeken aandacht in de media. VWMN speelt hierop in door het geven van een themabijeenkomst voor haar medewerkers rondom dit thema. Het Ministerie van Justitie zal halverwege 2010 de asielprocedure ingrijpend wijzigen, waardoor veel asielzoekerscentra van karakter zullen veranderen. Voor VWMN betekent dit dat er in de centrale opvang nieuwe taken bijkomen, andere vervallen, of gaan op onderdelen wijzigen. De voorlichting zal voornamelijk op de aanmeldcentra plaatsvinden en niet meer in de andere AZC s. In plaats daarvan gaat VWMN hier in het kader van het project Duurzame Terugkeer voorlichting geven aan diegenen die een negatieve beschikking hebben gekregen. Het uitvoeren van de vluchtverhaalanalyses door de teams op de verschillende locaties blijft van essentieel belang. Het landelijk opgestelde protocol ten aanzien van 1F ers zal in 2010 geïmplementeerd worden. Het werk op de centra is niet mogelijk zonder de inzet van alle vrijwilligers en stagiaires. Daarom zijn heeft de werving van nieuwe vrijwilligers voor de centrale opvang voortdurende de aandacht. Het werk is intellectueel uitdagend en wordt regelmatig gebruikt als opstap naar betaald werk. Vrijwilliger Louise van Ross werkt op het AZC Utrecht. Ze vindt dat het werk je blikveld verruimt. Ik wilde iets doen voor mensen die tussen wal en schip vallen. Daarnaast ben ik erg geïnteresseerd in talen en culturen. Zo kwam ik bij vluchtelingen terecht. Via internet kwam ik toen al snel in contact met VluchtelingenWerk. Wij proberen vluchtelingen menselijkheid te bieden. Als ik zie hoe vaak advocaten ons benaderen weet ik dat ons werk aanvullend is, dat het zin heeft. Zonder de hulp van VluchtelingenWerk zou het voor vluchtelingen moeilijker en tijdrovender zijn contact te onderhouden met alle instanties. Iedereen moet kansen krijgen om een menswaardig bestaan op te bouwen. Decentrale opvang VluchtelingenWerk Ambassadeurs blij met derde prijs Algemeen Ook dit jaar speelt VWMN een belangrijke rol in de samenleving met betrekking tot opvang, inburgering en integratie van asielzoekers en vluchtelingen. De persoonlijke situatie van de individuele asielzoeker of vluchteling is het uitgangspunt in het werk. Onafhankelijk van de vraag waar de toekomst ligt moet de cliënt in staat worden gesteld zelfstandig een bestaan op te bouwen en te werken aan het eigen toekomstperspectief. VWMN biedt hierbij integrale begeleiding, zowel door de inzet van beroepskrachten, stagiaires als vrijwilligers. Hierbij wordt intensief samengewerkt met een breed scala aan organisaties en voorzieningen die bij de cliënt betrokken zijn. Om alle werkzaamheden uit te voeren werken veel afdelingen met een open inloopspreekuur. Daarnaast gaan de medewerkers op huisbezoek, en worden er afspraken op kantoor gemaakt met de contactpersonen. 12 VluchtelingenWerk Midden-Nederland Jaarverslag 2009 13 VluchtelingenWerk Midden-Nederland Jaarverslag 2009

Werkzaamheden Maatschappelijke begeleiding: eerste opvang Vluchtelingen die voor het eerst in Nederland zelfstandig een huis gaan bewonen moeten veel regelen. Medewerkers van de diverse lokale afdelingen zorgen er samen met de vluchteling voor dat alle formaliteiten rondom de vestiging in de gemeente uitgevoerd worden. Het gaat onder andere om het aanvragen van een uitkering, inschrijving GBA, UWV en nutsbedrijven, ondersteuning bij het inrichten van de woning, het regelen van belastingtoeslagen en verzekeringen, inschrijvingen bij scholen en medische voorzieningen, het gezamenlijk behandelen van de post en het verder wegwijs maken in de woonomgeving. Veel cliënten die eerder een vergunning op grond van de pardonregeling hebben gekregen, krijgen een woning en krijgen maatschappelijke begeleiding aangeboden. In veel gevallen hebben de cliënten hun vaste contactpersoon. Juliette uit Rwanda, cliënt van Els: Ik ben zo blij dat ik een eigen flatje heb. Zonder eigen plekje kan je niets opbouwen en ik heb er zo lang op gewacht! Els, stagiaire van VWMN: Het is voor vluchtelingen heel moeilijk dit allemaal zelf te regelen als ze niet bekend zijn met manier waarop alles in Nederland gaat. In het geval van Juliette was het nog makkelijk, zij spreekt goed Nederlands. Vaak is dit niet het geval. Ik laat mensen zoveel mogelijk zelf doen zodat ze het leren en hun zelfvertrouwen terug krijgen. Als ik dan zie hoe trots ze zijn als ze het gelukt is weet ik weer waarom ik dit werk doe. Soms roept huiswerkbegeleiding vragen op rondom opvoeding en ontwikkeling en kan het onderdeel uitmaken van een plan rondom opvoedingsondersteuning binnen een gezin. Halverwege november 2009 opent in Almere het informatieloket Inburgering en Verblijfsrecht. Doel van het loket is het creëren van een centrale plek waar burgers en instellingen terecht kunnen met hun vragen over verblijf in Nederland. VWMN wil bevorderen dat mensen die daarvoor in aanmerking komen een inburgeringstraject gaan volgen en dat zij antwoord krijgen op vragen over dit inburgeringstraject. Daarnaast wil zij voorkomen dat mensen onterecht hun verblijfsrecht of daarmee samenhangende rechten verliezen. Sociaal culturele activiteiten hebben tot doel de inburgering van de vluchtelingen en hun integratie in de Nederlandse samenleving te bevorderen. Daarnaast hebben deze activiteiten de functie van daginvulling en ontspanning. Gemeenten dragen financieel bij aan een abonnement op bijvoorbeeld internet, krant of sportclubs. De deelname aan individuele activiteiten wordt zowel door de gemeente als door de begeleiders zeer gestimuleerd. Maar ook de diverse lokale afdelingen organiseren activiteiten voor hun clienten. Zo wordt er Sinterklaasfeest gevierd met de kinderen. De afdeling Huizen en omgeving gaat met 30 gezinnen een dagje naar het Speelpark Oud Valkeveen in Naarden. Juridische begeleiding De lokale teams geven juridische begeleiding aan asielzoekers en vergunninghouders met een verblijfsvergunning. Het doel hierbij is het behartigen van de belangen van deze cliënten door hen te ondersteunen tijdens hun asielprocedure, bij het verlengen of omzetten van hun vergunning en bij intrekking van de vergunning. Speciale aandacht is nodig voor de groep vluchtelingen met een tijdelijke verblijfsvergunning asiel 29d, uit bijvoorbeeld Irak en Burundi. De IND begint in 2009 met het herbeoordelen van deze vergunningen. Indien mogelijk maken de medewerkers van de afdelingen een vluchtverhaalanalyse en een plan van aanpak om goed voorbereid te zijn op een eventuele intrekking of niet verlenging van de vergunning. Innocent uit Burundi kwam gewoon even langs bij VluchtelingenWerk in Utrecht. Aan het eind zei hij: Oh ja, twee weken geleden kreeg ik deze brief, kun je uitleggen wat er precies in staat? Anne, werkzaam bij de juridische afdeling schrok bij het lezen van de inhoud. Het was een brief van de Immigratie en Naturalisatie Dienst (IND) met een voornemen tot intrekking van zijn tijdelijke verblijfsvergunning. Hij had nog precies één week om een afspraak te maken met zijn advocaat en deze te vragen een zienswijze (een reactie) in te dienen. Doordat zij op tijd acties ondernam en voorbereidingen trof, kon de advocaat van Innocent een goede zienswijze indienen. Uiteindelijk resulteerde dit in een gunstige beschikking voor hem. Zijn verblijfsvergunning werd uiteindelijk omgezet naar een verblijf op grond van het traumatabeleid. schappelijke participatie van Ex-AMA s in de stad Utrecht. Het Ex-AMA Team werkt vanuit een huiskamersetting en bestaat uit 7 professionele maatschappelijk werkers en 1 jurist. Ieder heeft zijn eigen specialisatie, naast zijn of haar caseload. De cliënten van het Ex-AMA Team zijn voormalige alleenstaande minderjarige vreemdelingen die naar Nederland zijn gekomen en woonachtig zijn in provincie Utrecht in de doelgroep van het Ex-AMA Team Utrecht (tot een leeftijd van ongeveer 25 jaar). Deze doelgroep heeft uiteenlopende hulpvragen, zoals hulp op integratiegerelateerde gebieden (opvoeding, schuldenproblematiek, problemen rondom werk en inkomen en inburgering) en op juridisch gebied. Het Ex-AMA Team heeft een integrale werkwijze, wat betekent dat contactpersonen per client op meerdere levensgebieden tegelijkertijd hulp aanbieden. In 2009 is de motie Spekman een feit. Deze motie ziet toe op het landelijk implementeren van het Ex-AMA steunpunt. Doelstelling van de motie is illegaliteit van de doelgroep voorkomen door een gedegen integrale aanpak gebaseerd op de succesvolle Utrechtse methode. Op 1 oktober 2009 gaat dit in de vorm van een experiment met 19 landelijke Ex-AMA steunpunten officieel van start. Maatschappelijke begeleiding bij integratie Na de eerste opvang wordt de nieuwkomer verder maatschappelijk begeleid met als doel sociaal-maatschappelijke zelfredzaamheid. Aandachtspunten zijn: voorlichting over materiële rechtspositie, materiële hulpverlening (signaleren en zo nodig doorverwijzen), hulp bij het bijhouden van de persoonlijke administratie en indien nodig budgetbegeleiding, het bieden van een luisterend oor en bij problemen doorverwijzing naar derden, intermediair zijn tussen instanties en de nieuwkomer, hulp bij gezinshereniging/gezinsvorming, stimulering tot deelname aan de Nederlandse maatschappij. In een aantal afdelingen leggen medewerkers huisbezoeken af. Een belangrijke functie van de huisbezoeken is de signalering, bijvoorbeeld van opvoedingsproblemen. Het begeleidingsprogramma beslaat meestal anderhalf tot twee jaar. Aan het eind van deze periode sluiten de medewerkers het dossier af en verwijzen zij cliënten naar de reguliere instellingen in lokale gemeente. In sommige lokale afdelingen kan in bijzondere omstandigheden hiervan afgeweken worden en krijgen cliënten, in overleg met de gemeente, een verlengd begeleidingstraject aangeboden. In sommige afdelingen zoals De Ronde Venen en Weesp wordt in samenwerking met de basisscholen huiswerkbegeleiding gegeven. Sinterklaasfeest in Woerden Gezinshereniging/gezinsvorming Veel cliënten zijn begeleid met vragen rond gezinshereniging of gezinsvorming, waarvan een grote groep personen in het bezit van een pardonvergunning. Meerdere aanvragen worden met succes afgerond in 2009, andere aanvragen lopen door in het volgende jaar. Mensen die gezinshereniging of gezinsvorming aan willen vragen met familieleden van hun kerngezin krijgen uitleg over de voorwaarden waaraan zij moeten voldoen. Indien zij aan de voorwaarden voldoen krijgen zij hulp bij het indienen van de aanvraag. Gedurende de procedure zorgen medewerkers ervoor dat mensen goed geïnformeerd zijn over het verloop van hun procedure en dat brieven worden uitgelegd. Bij een positief besluit krijgen mensen hulp en advies bij de overkomst van hun familieleden. Bij een negatief besluit kijken de medewerkers of er mogelijkheden zijn een nieuwe aanvraag in te dienen met weerlegging van de afwijzingsgronden. Ex-AMA team Het Ex-AMA Team aan de Gruttersdijk in Utrecht heeft als doelstelling: het voorkomen van illegaliteit en afglijden van Ex-AMA s in Utrecht, het bevorderen van de zelfredzaamheid van clienten, het versterken van het netwerk en het bevorderen van de maat- 14 VluchtelingenWerk Midden-Nederland Jaarverslag 2009 15 VluchtelingenWerk Midden-Nederland Jaarverslag 2009

Bishara uit Soedan is een van de vrijwilligers bij het festival Kleurrijk Hilversum Lokale Projecten Kleurrijk Hilversum Bekend Maakt Bemind (BMB) is een intercultureel en interreligieus platform in Hilversum, waar de afdeling Hilversum ook aan deelneemt. Het doel is de diverse bevolkingsgroepen met elkaar te verbinden door verschillende activiteiten, die door werkgroepen verzorgd worden. Vanuit het BMB is in 2009 voor de eerste keer het muziek- en dansfestival Kleurrijk Hilversum georganiseerd. Er zijn optredens van muziek- en dansgroepen uit verschillende herkomstlanden. De muziek varieert van hardrock tot volksliedjes en klassieke muziek. De optredens worden gehouden in een tent op de Kerkbrink en de klassieke muziek wordt in de kerk ten gehore gebracht. Een aantal optredens wordt verzorgd door vluchtelingen. Op de dag zelf helpen veel cliënten bij de praktische zaken. Het festival is een zodanig succes dat de werkgroep alweer bezig is met Kleurrijk Hilversum 2010. Taalcoaches Diverse lokale afdelingen begeleiden cliënten op het gebied van taalverwerving. 2009 is een succesvol jaar voor deze lokale projecten en activiteiten. Cursisten en taalcoaches gaan enthousiast aan de slag en behalen goede resultaten. Na afloop van een traject geven veel cursisten aan zich zekerder te voelen als zij in het Nederlands moeten praten. NIKA-kunstproject in Bussum In Bussum is VWMN betrokken bij het kunstproject Drawing her Story van Stichting NIKA Kunstprojecten. Het is een cultureel integratieproject dat op lokaal niveau wordt uitgevoerd en door middel van beeldende kunst mensen dichter bij elkaar wil brengen. Tien weken lang komen vrouwen van allerlei nationaliteiten bij elkaar en vertellen hun verhaal zowel mondeling als met behulp van tekenen en schilderen. Het resultaat is een aantal schilderijen en tekeningen, die geëxposeerd worden in openbare gebouwen en buurthuizen. Tijdens de exposities gaan de deelnemers met bezoekers in discussie over hun verhaal. In Bussum zijn er elf deelnemers waarvan vijf met een vluchtelingenachtergrond. Er zijn vier exposities geweest. De rol van VWMN bestaat uit het werven van deelnemers en het meedenken achter de schermen. Zij draagt bij aan de bekendheid van het project. Intercultureel Theehuis, Utrecht Het jaar 2009 is een bijzonder lustrumjaar voor het Theehuis vanwege haar tienjarig bestaan. Er worden extra feestelijke activiteiten georganiseerd naast de normale wekelijks culturele avonden. Het motto is opnieuw ontdek vriendschap met andere culturen. Er zijn gemiddeld veertig vaste bezoekers bij reguliere bijeenkomsten aanwezig. Tijdens grote activiteiten loopt het bezoekersaantal op tot rond de 1500. Het team van het Theehuis (rond de 25 personen) dat de reguliere avonden en speciale bijeenkomsten organiseert is een cultureel gemengd team, waar ook vluchtelingen zich actief inzetten. Duizend en één kracht, Utrecht Dit participatieproject heeft tot doel dat 30 allochtone vrouwen in de periode 2007-2009 in Utrecht via een training begeleid zullen worden naar vrijwilligerswerk. Samenwerking vindt plaats met onder andere de Vrijwilligerscentrale. Het resultaat in 2009 is dat 13 vrouwen hun EVC traject afronden. Begin 2010 zullen nog eens 20 vrouwen het traject afmaken, begeleid door een stagiaire, hetgeen het totaal op 33 trajecten brengt. De werving is intensief en het blijkt dat het lang niet altijd eenvoudig is om de vrouwen te bereiken. Maar zodra de eerste groep met de training start, komen er meer vrouwen die via anderen van dit project hebben gehoord. Het project Duizend en één kracht krijgt een doorstart in 2010 en 2011. Het project wordt onderdeel van de uitvoering van het participatiebeleid. De regierol komt bij de gemeente Utrecht te liggen en zij zorgt voor afstemming en aansluiting tussen interne en externe trajecten. VWMN zal hier geen formele rol meer in hebben. Uitreiking van het certificaat voor de deelnemers van Duizend en een kracht PlusMin, Utrecht Dit project start in het najaar in Utrecht. PlusMin biedt extra ondersteuning aan vluchtelingen die meer nodig hebben dan de reguliere praktische begeleiding. De doelstelling van dit project is het versterken van de administratieve vaardigheden. Dit vergroot de zelfredzaamheid van de vluchteling. Een drietal middelen wordt ingezet: een PlusMin-map waarin belangrijke post en geldzaken bewaard kunnen worden; kortdurende persoonlijke coaching door een vrijwillige PlusMin-coach en een PlusMin-groepstraining. Bij de werving van vrijwillige PlusMin-coaches wordt speciaal aandacht besteed aan de werving uit de doelgroep zelf en uit het bedrijfsleven. Begin 2010 zullen vluchtelingen uitgenodigd worden om aan dit project deel te nemen. Taal en Werk Taalwerkstages, Utrecht In opdracht van Sociale Zaken, gemeente Utrecht, en in samenwerking met het UAF en met Emplooi verzorgt VWMN taalwerkstages voor vluchtelingen. In totaal zijn 5 vluchtelingen begonnen met een stage, begeleid door VWMN. Na afloop van de stage vindt een warme overdracht plaats naar een arbeidsadviseur van Emplooi die samen met de deelnemer op zoek gaat naar een passende betaalde baan. Vanwege de economische crisis valt het vooral voor vluchtelingen niet mee om betaald werk te vinden. Eind 2009 is de bemiddeling naar betaald werk nog niet afgerond. 16 VluchtelingenWerk Midden-Nederland Jaarverslag 2009 17 VluchtelingenWerk Midden-Nederland Jaarverslag 2009

VluchtelingenWerk Midden-Nederland in cijfers Balans (na voorgestelde resultaatbestemming) Aantal vrijwilligers en stagiair(e)s in de centrale opvang per 31-12-09 Activa 31 december 2009 31 december 2008 Vaste activa Materiële vaste activa 106.232 97.167 Vlottende activa Vorderingen Debiteuren 213.204 117.237 Te vorderen subsidies 357.063 476.486 Belastingen en premies sociale verzekeringen 27.077 1.037 Overige vorderingen en overlopende activa 156.965 49.605 754.309 644.365 Naam afdeling Leeftijdsopbouw Geslacht Vrijwilligers Stagiair(e)s - 30jr 30-50 jr + 50 jr M V AZC Almere 2 2 AZC Amersfoort 8 2 4 5 1 3 7 AZC Crailo 16 2 2 2 14 6 12 AZC Dronten 6 6 8 4 3 9 AZC Leersum 9 9 4 5 AZC Leusden 8 8 2 6 AZC Luttelgeest 13 2 11 6 7 AZC Soest 1 1 1 AZC Utrecht 16 8 8 7 9 Liquide middelen 602.453 1.153.133 1.462.994 1.894.665 Asielinstroom 1 2008 2009 Totaal aantal asielaanbod gehoor 15.275 17.900 Passiva 31 december 2009 31 december 2008 Eigen vermogen Vastgelegd vermogen Bestemmings reserve 180.871 112.391 Budgetrisicoreserve 0 260.771 Begeleid door VWMN 2 2008 2009 Aantal actieve dossiers 3 4.784 4.640 Bereik aantal personen 6227 6.009 Vrij besteedbaar vermogen Algemene reserve 635.356 17.528 816.227 390.690 Voorzieningen Overige voorzieningen 67.562 217.405 Kortlopende schulden Vooruitontvangen subsidies 140.164 353.114 Crediteuren 141.101 314.694 Belastingen en premies sociale verzekeringen 121.223 95.687 Overige schulden en overlopende passiva 176.717 523.075 579.205 1.286.570 1.462.994 1.894.665 1 Cijfers asiel zijn overgenomen van de IND (www.ind.nl). 2 Cijfers zijn afkomstig uit de CO rapportage januari t.m december 2009, VWN. 3 Een actief dossier is een dossier, nieuw of vanuit voorgaande jaren, dat betrekking heeft op een persoon die valt onder de Regeling Verstrekkingen Asielzoekers (RVA) en waaraan in een jaar tenminste een direct begeleidingscontact is besteed, gekoppeld aan de uitvoering van een of meer producten uit het productenboek CO van VluchtelingenWerk Nederland. Met het in 2006 in gebruik genomen Vluchtelingen Volg Systeem (VVS) wordt het bereik in personen direct geregistreerd. Het gemiddelde aantal personen per dossier per eind december is 1,24. 18 VluchtelingenWerk Midden-Nederland Jaarverslag 2009 19 VluchtelingenWerk Midden-Nederland Jaarverslag 2009

Aantal vrijwilligers en stagiair(e)s in de decentrale opvang per 31-12-09 Clusters, lokale afdelingen Cliënten Vrijwilligers Stagiair(e)s Leeftijdsopbouw Geslacht - 30jr 30-50 jr + 50 jr M V Cluster Almere Almere 115 10 4 5 5 4 5 9 Cluster De Ronde Venen De Ronde Venen 111 34 3 5 2 30 8 29 Abcoude 32 6 1 5 2 4 Breukelen 24 4 4 2 2 Cluster Hilversum e.o 293 43 2 4 12 29 8 37 Hilversum Bussum Wijdemeren Cluster Huizen e.o 306 14 14 4 10 Huizen Blaricum Eemnes Baarn 12 5 1 3 1 5 Cluster IJsselstein, Lopik, Vianen IJsselstein 50 6 1 1 5 1 1 6 Lopik, Benschop Vianen 73 10 3 7 3 7 Cluster Naarden Naarden 31 12 2 10 3 9 Weesp 76 12 2 1 9 5 7 Muiden Cluster Noordoostpolder 182 14 9 5 3 11 Noordoostpolder Urk Dronten Cluster Soest, Zeist Soest 143 6 2 3 5 4 4 Zeist 57 3 1 2 2 2 2 Cluster Utrecht Telingstraat 524 230 11 77 149 15 86 155 Gruttersdijk 449 1 1 1 Cluster Woerden Woerden 182 19 4 7 6 10 12 11 Oudewater Montfoort/Linschoten 24 10 1 9 1 9 totaal 2723 438 29 106 201 160 149 318 Organogram VluchtelingenWerk Midden-Nederland OR Regioteam - senior stafmedew. Kwaliteit en Innovatie - stafmedew.communicatie - coörd vrijwilligersbeleid Gebiedsmanager Utrecht Medewerkers lokale afdeling Utrecht Ama team, Trajectbegeleiders Maatschap begeleid. Projectleiders Vrijwilligers/stagiair(e)s Leidinggevende vrijwilligers en medewerkers lokale afdeling Bestuur Directie Gebiedsmanager Utrecht provincie, Flevoland, t Gooi Clustercoördinatoren Leidinggevende vrijwilligers en medewerkers lokale afdeling Team AZC Werkbegeleider Administratie Vrijwilligers Stagiair(e)s Leidinggevende vrijwilligers en medewerkers lokale afdeling Samenstelling bestuur en managementteam Het bestuur van VluchtelingenWerk Midden-Nederland bestaat in 2009 uit: 1. Voorzitter : Mw Mathilde van den Brink (voorzitter tot 1 augustus 2009) : Mw Hanneke Hautvast (voorzitter vanaf 1 augustus 2009, daarvoor bestuurslid) 2. Vice-voorzitter : Mw Alma Boender-Feenstra 3. Secretaris : Dhr Niels Ruyter 4. Penningmeester : Dhr Frits Lintmeijer 5. Bestuurslid : Mw Mahtab Gharayagh Bedrijfsbureau - Financiën, planning,control - P&O - ICT - secretariaat/ managementassistentie Centrale Opvang: 2 coördinatoren voor 8 centra Team AZC Werkbegeleider Administratie Vrijwilligers Stagiair(e)s Het managementteam wordt in 2009 gevormd door: 1. Directeur : Dhr Hennie Hagen 2. Hoofd bedrijfsvoering : Dhr Ronald Staring 3. Gebiedsmanager Utrecht stad : Mw Marjolein Schep (tot 1 juli 2009) : Mw Mariska van Keulen (a.i vanaf 1 juli 2009) 4. Gebiedsmanager regio : Dhr Rian Warmoeskerken 20 VluchtelingenWerk Midden-Nederland Jaarverslag 2009 21 VluchtelingenWerk Midden-Nederland Jaarverslag 2009

Overzicht van de Clusterindeling decentrale opvang en de twee samenwerkende partners Het werkgebied van VluchtelingenWerk Midden-Nederland is verdeeld in de volgende clusters: 1. Cluster Almere clustercoördinator : Mw Karin Nogossek lokale afdeling : Almere 2. Cluster De Ronde Venen clustercoördinator : Dhr Aalsen Everts lokale afdelingen : De Ronde Venen, Abcoude, Breukelen, 3. Cluster Hilversum clustercoördinator : Mw Eva van der Blom lokale afdelingen : Hilversum, Bussum, Wijdemeren 4. Cluster Huizen clustercoördinator : Mw Lida Sondermeijer lokale afdelingen : Huizen, Baarn, Eemnes, Laren, Blaricum 5. Cluster IJsselstein (IJsselstein wordt in 2010 samengevoegd met het cluster De Ronde Venen) lokale afdelingen : IJsselstein, Lopik, Benschop, Vianen 6. Cluster Naarden/Weesp clustercoördinator : Dhr Tom Pinkster lokale afdelingen : Naarden, Weesp, Muiden 7. Cluster Noordoostpolder De Ronde Venen clustercoördinator : Dhr Hans Crébas lokale afdelingen : Noordoostpolder, Urk, Dronten 8. Cluster Soest/Zeist Woerden clustercoördinator : Mw Elly van Ziel lokale afdelingen : Soest, Zeist IJsselstein 9. Cluster Utrecht stad gebiedsmanager : Mw Mariska van Keulen locaties : Telingstraat, Gruttersdijk (Ex-AMAteam) 10. Cluster Woerden clustercoördinator : Mw Renee van Baal lokale afdelingen : Montfoort/Linschoten, Woerden, Oudewater VluchtelingenWerk Midden-Nederland heeft een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met: 1. Vitras CMD in Nieuwegein 2. Stichting Vluchtelingen en Nieuwkomers in Lelystad De verschillende adressen en telefoonnummers zijn te vinden op onze website www.vm-n.nl Overzicht clusters VluchtelingenWerk Midden-Nederland en samenwerkende partners Naarden Almere Hilversum e.o. Huizen e.o. Soest Lelystad Zeist Utrecht Leusden stad Nieuwegein Noordoostpolder Dronten Colofon Dit jaarverslag is een uitgave van VluchtelingenWerk Midden-Nederland Regiokantoor Utrecht Telingstraat 2 Postbus 1057 3500 BB Utrecht T (030) 234 06 76 E-mail: info@vwmn.nl www.vm-n.nl Tekst VluchtelingenWerk Midden-Nederland Eindredactie Anita Raaphorst Foto s Medewerkers van de lokale afdelingen Soest, Zeist, Montfoort-Linschoten en Almere Vormgeving Spoor10 Communicatieadvies en projectbegeleiding www.spoor10.nl 22 VluchtelingenWerk Midden-Nederland Jaarverslag 2009 23 VluchtelingenWerk Midden-Nederland Jaarverslag 2009

VluchtelingenWerk Midden-Nederland Postbus 1057 3500 BB Utrecht T (030) 234 06 76 F (030) 230 43 50 info@vwmn.nl www.vm-n.nl