28 oktober 2008 Corr.nr. 2008-59328, KB Nummer 38/2008 Zaaknr. 136810

28 oktober 2008 Corr.nr. 2008-59328, KB Nummer 38/2008 Zaaknr. 136810 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen betreffende het sluiten van een nieuw managementcontract voor het beheer van wegen en kanalen voor de periode van 2009 tot en met 2011. SAMENVATTING: Voorgesteld wordt in te stemmen met het opnieuw sluiten van een managementcontract voor het beheer van de wegen en kanalen met het managementteam voor de periode van 2009 tot en met 2011. Voor het nieuwe contract is structureel een bedrag van gemiddeld 950.000,- per jaar extra nodig. Incidenteel is een bedrag van 7.000.000,- nodig voor het oplossen van knelpunten wegen en waterwegen, inclusief de middelen die hiervoor in 2008 al zijn ingezet. Uitgangspunt is dat in het kader van het efficiencyonderzoek "Kleiner en beter" een structurele besparing op de personeelskosten van de betrokken afdelingen van 330.000,- wordt gerealiseerd. Inleiding Bij brief van 3 juni 2008, nr. 2008-12.225/23/A.6, KB, hebben wij u geïnformeerd over de evaluatie van het managementcontract Beheer Wegen en Kanalen 2002-2007. Thans doen wij u een nieuw contract toekomen voor de periode van 1 januari 2009 tot en met 31 december 2011. In 2008 blijft het oude contract functioneren, met dien verstande dat vooruitlopend op het nieuwe contract enkele knelpunten worden opgelost ten laste van het budget knelpunten wegen en waterwegen. Momenteel loopt het provinciebrede efficiencyonderzoek "Kleiner en Beter". De afdelingen die onder het managementcontract vallen worden in de eerste tranche van dit onderzoek beoordeeld. De onderzoeksrapporten voor deze afdelingen zijn inmiddels gereed. Omdat er daarna nog geruime tijd mee gemoeid zal zijn om concreet invulling te geven aan verbeteringsplannen voor de afdelingen hebben wij op basis van de huidige organisatie en werkwijze van de afdelingen een nieuw managementcontract opgesteld. Daarbij is ons uitgangspunt dat het project "Kleiner en Beter" zal leiden tot een besparing van 5% op de personeelskosten van de afdelingen die vallen onder het managementcontract. Deze besparing zetten wij in om tekorten bij het beheer van wegen en kanalen te financieren. De nadere invulling van de besparing op personeelskosten zal in de tweede helft van dit jaar plaatsvinden in het kader van het project "Kleiner en Beter". In dat kader zullen ook nieuwe afspraken worden gemaakt over de onderlinge dienstverlening tussen de beheerafdelingen en de nieuwbouwafdelingen. Het nieuwe contract hebben wij voor advies voorgelegd aan de ondernemingsraad. Voorts hebben wij conform de toezegging die het lid van ons college, de heer Bleker, heeft gedaan in de statencommissie Economie en Mobiliteit op 27 augustus jl., een beperkte second opinion laten uitvoeren met betrekking tot de evaluatie van het managementcontract 2002-2007 en het nieuwe contract 2009-2011. Ontwikkelingen Bij de evaluatie van het managementcontract over de afgelopen periode hebben wij geconstateerd dat zich ontwikkelingen hebben voorgedaan die invloed hebben gehad op de werking van het contract en op de financiële aspecten daarvan. Ook voor de nieuwe contractperiode voorzien wij dergelijke externe ontwikkelingen. Het betreft voor een deel autonome ontwikkelingen, die wij niet kunnen beïnvloeden, zoals veranderingen in de wetgeving. In veel gevallen leiden deze veranderingen tot hogere kosten. Voorbeelden zijn de Flora- en faunawet, die beperkingen oplegt aan de wijze waarop onderhoudswerkzaamheden kunnen worden uitgevoerd, en de aanscherping van de Arbo-wetgeving. Bij andere ontwikkelingen hebben wij in meer of mindere mate beleidsvrijheid. Met betrekking tot geluidhinder als gevolg van wegverkeer willen wij naast de 38-1

wettelijk verplichte maatregelen ook een bijdrage leveren aan het realiseren van de doelstellingen die wij in het POP hebben verwoord aangaande verkeerslawaai. Op het gebied van afstandbediening van bruggen en sluizen maken technische ontwikkelingen het mogelijk efficiënter te werken. In het nieuwe contract hebben wij, voor zover mogelijk, rekening gehouden met de voorziene ontwikkelingen. Aan de thans bekende wettelijke eisen, onder meer met betrekking tot de Flora- en faunawet, wordt voldaan. Wij voeren momenteel een onderzoek uit naar de ecologische gevolgen van de Flora- en faunawet. Indien hieruit volgt dat aanvullende maatregelen gewenst worden geacht dienen hiervoor extra middelen beschikbaar te worden gesteld. Producten In het rapport "Managementcontract Beheer Wegen en Kanalen, contract 2009-2011" hebben wij alle producten beschreven die de afdelingen Wegbeheer, Kanaalbeheer en Staal Elektro en Materieel dienen te leveren. Daarbij hebben wij verschillende varianten in beschouwing genomen. Bij alle producten hebben wij aangegeven wat de consequenties zijn als het huidige budget en de huidige werkwijze worden voortgezet. Daarnaast hebben wij steeds een variant beschreven waarin een lager budget beschikbaar is en een of meer varianten waarin meer middelen ter beschikking worden gesteld. In alle gevallen is het uitgangspunt dat de middelen, uitgaande van de huidige organisatie, op de meest efficiënte wijze worden ingezet. Voor elk van de producten hebben wij een streefbeeld beschreven met de daarbij behorende middelen. Bij de keuze voor de streefbeelden hebben wij de ervaringen van de afgelopen periode en de ontwikkelingen die wij voor de komende periode voorzien betrokken. Autonome ontwikkelingen, die wij niet kunnen beïnvloeden, hebben wij meegenomen. Voor elk product hebben wij kwalitatief en waar mogelijk kwantitatief invulling gegeven aan het kwaliteitsniveau "sober en doelmatig". In situaties met achterstallig onderhoud is ons uitgangspunt dat de onderhoudsachterstand in ieder geval niet verder oploopt en dat geen ontoelaatbare situaties ontstaan. In incidentele gevallen verbeteren wij de onderhoudstoestand. De invulling van het kwaliteitsniveau is in lijn met het huidige contract, waarvan Twijnstra Gudde in 2002 in een externe toetsing hebben geconstateerd dat op hoogwaardige, professionele, beheerste en efficiënte wijze invulling wordt gegeven aan de realisatie van de beleidsdoelstellingen met betrekking tot beheer en instandhouding van wegen en kanalen op basis van de criteria soberheid en doelmatigheid. Bij de evaluatie over de periode van 2002 tot en met 2007 hebben wij geconstateerd dat de beschikbare middelen ontoereikend zijn geweest om het gewenste kwaliteitsniveau te realiseren c.q. te handhaven en dat zich bij een aantal producten financiële problemen hebben voorgedaan. Voor het nieuwe contract achten wij het noodzakelijk dat de budgetten voor een aantal producten structureel worden aangepast en dat de binnen de reserve ESFI gereserveerde middelen voor knelpunten wegen en waterwegen worden ingezet voor incidentele knelpunten. Hieronder geven wij aan wat de belangrijkste verschillen zijn ten opzichte van het huidige managementcontract. Bermen en sloten: Voor het uitvoeren van groot onderhoud, waaronder het aanbrengen van bermbeton, stellen wij incidenteel extra middelen ter beschikking, in te zetten in combinatie met middelen uit budgetten voor Duurzaam Veilig. Hoofdrijbaanverhardingen: Het budget kan gedurende de contractperiode worden verlaagd, omdat in het kader van de overname van de N46 middelen voor regulier onderhoud zijn ontvangen die de eerstkomende jaren niet volledig voor de N46 ingezet hoeven te worden omdat de weg in het kader van de overdracht in goede staat is gebracht. Voor het toepassen van geluidarm asfalt reserveren wij extra middelen. Fietspadverhardingen: Om het comfort voor het fietsverkeer op een verantwoord niveau te brengen en te houden achten wij een verhoging van het budget noodzakelijk. Wegmeubilair: Voor onderhoud van geleiderailconstructies en geluidschermen stellen wij extra middelen beschikbaar. Dit wordt gecompenseerd door een verlaging van de budgetten voor bewegwijzering en wegbebakening. De meerkosten van het overgaan op duurzaam veilige wegmarkeringen worden ten laste van het budget Duurzaam Veilig - slag beheer en onderhoud gebracht. Per saldo wordt het budget voor wegmeubilair lager. Beplanting: Om aan onze zorgplicht te kunnen voldoen en de landschappelijke kwaliteit van de beplanting langs onze wegen op een verantwoord peil te houden stellen wij extra middelen ter beschikking. Boordvoorzieningen: Gelet op de leeftijd en de onderhoudstoestand van de boordvoorzieningen langs de overige vaarwegen en langs de wegen van de provincie is het huidige budget niet toereikend, temeer omdat in de afgelopen contractperiode substitutie heeft plaatsgevonden van onderhoud boordvoorzieningen langs wegen naar onderhoud kunstwerken. In het nieuwe contract 38-2

worden de budgetten structureel verhoogd en wordt incidenteel een bedrag beschikbaar gesteld voor boordvoorzieningen langs overige vaarwegen om de onderhoudsachterstand niet groter te laten worden. Gladheidbestrijding: Het budget voor gladheidbestrijding baseren wij voor de komende periode op het gemiddeld aantal strooibeurten in de afgelopen tien jaar. Dit aantal is hoger dan het aantal strooibeurten waar in het huidige contract mee is gerekend. Kunstwerken: Voor de instandhouding van vaste en beweegbare kunstwerken is aanzienlijk meer geld nodig dan in het huidige contract beschikbaar is. Wij hebben u hierover geïnformeerd bij voornoemde brief van 3 juni 2008. In het nieuwe contract is het budget zodanig verhoogd dat de onderhoudsachterstand in de komende contractperiode niet groter wordt. De verhoging vullen wij deels structureel, deels incidenteel in. Aan het eind van de contractperiode zullen wij opnieuw de ontwikkeling van de onderhoudstoestand beoordelen. Om de onderhoudsachterstand weg te werken zou tijdens de contractperiode nog een bedrag van 453.000,- per jaar extra nodig zijn. Hiervoor hebben wij niet gekozen. Baggerwerk: Ten behoeve van het in het vorige managementcontract reeds aangekondigde baggerwerk op het A.G. Wildervanckkanaal stellen wij incidenteel een bedrag van 3,9 miljoen beschikbaar. Sluizen overige vaarwegen: Om problemen met zelfbediening bij de Jan Bronssluis op te lossen stellen wij middelen beschikbaar voor de aanleg van afstandbediening vanaf de Oostersluis. Interne producten: Voor auto's, tractoren, vaartuigen en huisvesting zijn de beschikbare middelen ontoereikend, onder meer door de ontwikkeling van brandstofprijzen. Voor gereedschappen kan met een lager bedrag worden volstaan. Wij stellen voor het werkvaartuig PW17 in de komende contractperiode te vervangen. Voor de hoofdvaarwegen gaan wij vooralsnog uit van het huidige met het rijk afgesloten convenant. Zodra met het rijk een nieuwe overeenkomst voor het Van Starkenborghkanaal en het Eemskanaal is gesloten zijn de daarin te maken financiële afspraken van toepassing. Na uitwerking van het principe-akkoord met het rijk over de afkoop van onderhoud en exploitatie van het Winschoterdiep en de Rensel kan de afkoopsom worden vertaald in jaarlijkse onderhoudsbudgetten, budgetten voor het uitvoeren van achterstallig onderhoud en reserveringen voor toekomstige vervanging van kunstwerken. Financiële consequenties In onderstaand overzicht zijn de financiële consequenties van het nieuwe managementcontract weergegeven. Product bermen en sloten hoofdrijbaanverhardingen geluidarm asfalt fietspadverhardingen wegmeubilair beplanting boordvoorzieningen langs wegen gladheidbestrijding vaste kunstwerken beweegbare kunstwerken baten wegen dijken, bermen en sloten overige vaarwegen boordvoorzieningen overige vaarwegen baggerwerk overige vaarwegen sluizen overige vaarwegen huisvesting auto's, vaartuigen, materieel (per saldo) knelpunten 2008: hoogovenslakken N366 Nieuwe Pekela groot onderhoud kunstwerken besparing personeelskosten wijziging structurele kosten -/- 430.800,- + 250.000,- + 100.000,- -/- 24.560,- + 273.200,- + 98.400,- + 49.900,- + 237.900,- + 68.300,- -/- 24.790,- + 14.600,- + 457.000,- + 50.000,- + 159.386,- -/- 330.000,- incidentele kosten 150.000,- 855.000,- 81.000,- 400.000,- 3.900.000,- 180.000,- 800.000,- 653.000,- 38-3

Totaal + 948.536,- 7.019.800,- De budgetten in het nieuwe contract zijn gebaseerd op het huidige inkoopbeleid van de beheerafdelingen. Efficiencyvoordelen als gevolg van nieuw provinciaal inkoopbeleid zullen wij in mindering brengen op de budgetten. Vooruitlopend op het nieuwe managementcontract hebben wij in 2008 reeds een beroep gedaan op de binnen de reserve ESFI gereserveerde middelen voor knelpunten wegen en waterwegen. Voor het knelpunt hoogovenslakken in de N366 bij Nieuwe Pekela is een bedrag van 800.000,- ingezet en voor knelpunten aan kunstwerken een bedrag van 653.800,-. Door een besparing van 5% op de personeelskosten kan 330.000,- per jaar van de structurele meerkosten worden gedekt. Er resteert dan een tekort van gemiddeld 948.536,- per jaar. Incidenteel is een bedrag van 7.019.800,- noodzakelijk, inclusief de reeds voor het oplossen van knelpunten ingezette middelen. Het lopende managementcontract sluit op 31 december 2008 naar verwachting met een negatieve stand van het egalisatiefond Beheer Wegen en Kanalen van circa 650.000,-. Dit bedrag vormt de beginstand van het egalisatiefonds voor de nieuwe contractperiode. Wij hebben met het managementteam en de betrokken afdelingen een inspanningsverplichting afgesproken om in de contractperiode de negatieve beginstand door efficiencyverbetering zo veel mogelijk in te lopen. Advies ondernemingsraad. De ondernemingsraad van de provincie Groningen heeft bij brief van 9 oktober advies uitgebracht over het managementcontract 2009-2011. De ondernemingsraad constateert dat het nieuwe contract is gebaseerd op de huidige organisatie van de beheerafdelingen, dat de afdelingen in het kader van het project Kleiner en Beter een besparing van 5 % op de personeelskosten zullen realiseren en dat de uitwerking van deze besparingen en de personele gevolgen daarvan aan de ondernemingsraad zullen worden voorgelegd. De ondernemingsraad heeft de stukken getoetst aan eerder uitgebrachte relevante adviezen met betrekking tot het project Kleiner en Beter en aan de personele, organisatorische, arbo-gerelateerde en financiële consequenties. De ondernemingsraad adviseert om in de adviesaanvragen voor de implementatieplannen voortkomend uit het project Kleiner en Beter expliciet aandacht te schenken aan maatregelen voor de opvang van de toename van werkzaamheden bij werken in uitvoering door wijzigingen in de CROW-richtlijnen, het project Veilig werken aan de weg en wijziging in de Flora- en faunawet. Voorts adviseert de ondernemingsraad om slechts incidenteel gebruik te maken van de mogelijkheid voor substitutie van personeel- naar materiaalkosten en om bij adviesaanvragen voor de implementatieplannen voortkomend uit Kleiner en Beter rekening te houden met eerder door de ondernemingsraad aangegeven uitgangspunten. Wij stemmen in met de adviezen van de ondernemingsraad en zullen hiermee in het vervolgtraject rekening houden. Second opinion De second opinion hebben wij laten uitvoeren door Berenschot, het bureau dat ook de afdelingen heeft doorgelicht in het kader van het project "Kleiner en Beter". Voor de technische aspecten heeft Berenschot zich laten ondersteunen door Grontmij. In de second opinion is getoetst of de uitvoering van het (groot) onderhoud voor een aantal producten overeenkomstig de uitgangspunten van het managementcontract 2002-2007 op een sobere, doelmatige en efficiënte wijze is gedaan en of het managementcontract 2009-2011 voldoende voorwaarden hanteert om de beleidsuitgangspunten sober en doelmatig bij deze producten te realiseren. De toets is uitgevoerd voor de producten vaste kunstwerken, bovenbouw van beweegbare kunstwerken, hoofdrijbaanverhardingen en boordvoorzieningen langs overige vaarwegen. Om de onderzoeksvragen te kunnen beantwoorden hebben Berenschot en Grontmij een documentenonderzoek uitgevoerd en interviews gehouden met productverantwoordelijken en managers. De resultaten zijn vastgelegd in het rapport "Managementcontract 2009-2011 second opinion". Het rapport is ter inzage gelegd in de statenkast. In het rapport worden conclusies en aanbevelingen geformuleerd, waarvan de belangrijkste hieronder worden vermeld. De uitvoering van het managementcontract 2002-2007 heeft over het algemeen volgens de beleidsdoelstellingen sober, doelmatig en efficiënt plaatsgevonden. De beleidsdoelstellingen zijn operationeel gemaakt. Voor een aantal producten zijn meerjarige onderhoudsplannen met streefbeelden beschikbaar. Aanbevolen wordt de begrippen "sober en doelmatig" verder te objectiveren. Aanbevolen wordt daarbij ook het begrip "achterstallig onderhoud" te betrekken. 38-4

Verschuiving tussen budgetten heeft plaatsgevonden, waarbij soms verlaging van kwaliteit is geaccepteerd. Het kwaliteitsniveau van twee onderzochte producten (bovenbouw van beweegbare kunstwerken en hoofdrijbaanverhardingen) is gelijk gebleven of licht verbeterd, van twee onderzochte producten (vaste kunstwerken en boordvoorzieningen langs overige vaarwegen) is tijdens de contractperiode gebleken dat de kwaliteit slechter was c.q. werd dan van te voren was voorzien. Het project "Kleiner en Beter" biedt voldoende aangrijpingspunten om efficiencyverbetering te realiseren. Aanbevolen wordt periodiek overleg in te stellen tussen de beheerafdelingen over prioritering en integrale uitvoering. Per product zijn de risico's benoemd. Een volledige risicoparagraaf ontbreekt. Aanbevolen wordt in de afdelingsplannen een risicoparagraaf met beheersmaatregelen op te nemen. We zijn voornemens de aanbevelingen op te volgen met betrekking tot het verder operationaliseren en objectiveren van de begrippen "sober en doelmatig" en van het begrip "achterstallig onderhoud". Ook zal een periodiek overleg over prioritering en integrale uitvoering worden ingesteld en zullen beheersmaatregelen voor risico's in de afdelingsplannen worden opgenomen. Het advies van de Ondernemingsraad en de second opinion door Berenschot geven geen aanleiding om het managementcontract 2009-2011 aan te passen. Besluiten Wij hebben besloten opnieuw een managementcontract te sluiten met het managementteam, en wel voor de periode van 1 januari 2009 tot en met 31 december 2011. Voor de uitvoering van het contract dient de lumpsum structureel met gemiddeld 950.000,- per jaar te worden verhoogd. Hiervan is 500.000,- gereserveerd bij de Voorjaarsnota 2008. Resteert nog een tekort van gemiddeld 450.000,- per jaar. In verband met de beperkte begrotingsruimte in 2011 dient in 2009 800.000,- beschikbaar te worden gesteld, in 2010 450.000,- en in 2011 100.000,-. Voor incidentele knelpunten is een bedrag van 7.019.800,- nodig. Hiervoor willen wij het in de Voorjaarsnota 2007 binnen de reserve ESFI gereserveerde bedrag voor knelpunten wegen en waterwegen van 4 keer 1.750.000,- inzetten. Voor de vervanging van een werkvaartuig is een investeringsbedrag van 1.600.000,- nodig. De kapitaallasten hiervan maken deel uit van de lumpsum van het managementcontract. De kosten komen voor 75 % ten laste van het convenant hoofdvaarwegen. In het kader van het efficiencyonderzoek "Kleiner en Beter" zullen wij een structurele besparing van 330.000,- op de ten laste van de algemene middelen komende personeelskosten realiseren. Wij stellen u voor het in ontwerp bij deze voordracht gevoegde besluit vast te stellen. Groningen, 28 oktober 2008. Gedeputeerde Staten van Groningen: M.J. van den Berg, voorzitter. H.J. Bolding, secretaris. 38-5

Nr. 38/2008 Provinciale Staten van Groningen: Gelezen de voordracht van Gedeputeerde Staten van 28 oktober 2008, nr. 2008-59.328, KB; BESLUITEN: 1. Kennis te nemen van het voornemen van Gedeputeerde Staten opnieuw een managementcontract (bijgevoegd) te sluiten met het managementteam. 2. In 2009 800.000,-, in 2010 450.000,- en in 2011 100.000,- beschikbaar te stellen ten laste van het flexibel budget (reeds verwerkt in de begroting 2009). 3. In te stemmen met het bestemmen van de binnen de reserve ESFI gereserveerde middelen van vier keer 1.750.000,- ten behoeve van de in de voordracht aangegeven knelpunten. 4. Een investeringskrediet van 1.600.000,- beschikbaar te stellen voor de vervanging van een werkvaartuig. Groningen, Provinciale Staten voornoemd:, voorzitter., griffier. 38-6