Amsterdam, 14 maart 2017
Alwin Oerlemans APG Twitter mee via #fincom
HET TOENEMENDE BELANG VAN FINANCIELE ZELFREDZAAMHEID BIJ DE CONSUMENT. Seminar Ik kan door als financieel adviseur Alwin Oerlemans Amsterdam, 14 maart 2017
VERANDERING VRAAGT OM WENDBAARHEID Financiële markten Lage rente Toenemende focus op kosten Volatiele dekkingsgraden Veranderende klantbehoefte Consumer-centricity Digitalisering Toenemende behoefte aan inzicht Maatschappelijk verantwoord beleggen Maatschappelijke ontwikkelingen Vergrijzing Vertrouwen in instituties onder druk Individualisering Meer keuzevrijheid Arbeidsmarkt Flexibilisering Toename aantal ZZP ers Vijf generaties op arbeidsmarkt Meer eigen verantwoordelijkheid Wet- en regelgeving Nieuw pensioencontract Governance Compliance Deskundigheid 6
WE VRAGEN HET DE DEELNEMER Keuzevrijheid gewenst Solidariteit belangrijk Zekerheid voor jezelf Duurzaam en verantwoord beleggen belangrijk Veel deelnemers weinig risicobereid Belangstelling voor persoonlijk pensioenvermogen 7
Als u nadenkt over uw pensioenfonds, hoe belangrijk vindt u het dat u de vrijheid moet hebben om te kiezen ten aanzien van de volgende zaken? Als u nadenkt over uw pensioenfonds, hoe belangrijk vindt u het dat daar de volgende zaken voor u automatisch geregeld zijn? 8
INKOMEN VOOR LATER I AOW II Collectief pensioen III Individueel pensioen IV Sparen, beleggen, verzekeren V Eigen huis VI Arbeid V Premies 25 miljard 28 miljard 8 miljard Volume uitkeringen Opgebouwd 36 miljard 28 miljard n.v.t. 1.316 miljard kapitaal 149 miljard 424 miljard pm 1.046 miljard - 681 miljard 9
10
11
STELLING Werknemers weten wanneer ze voor het eerst hun AOW krijgen. 12
STELLING Werkgevers zijn voorbereid op inzetbaarheid en mobiliteit oudere werknemers bij verhoging pensioenleeftijd. 13
14
15 WERKGEVERS EN PENSIOEN TALENT MANAGEMENT Aantrekkelijkheid als werkgever Behoud medewerkers Passend bij strategische HR planning FINANCIAL MANAGEMENT Beheersing pensioenkosten en risico s Voldoen aan regelgeving, goed bestuur en beoordelingskader Bron: Mercer, Corporate Pension Plans What s the point?, Augustus 2013 15
INTEGRALE BENADERING VAN FINANCIEN, WERK EN INKOMEN Pijler I Pijler II Pijler III Pijler IV Pijler V Pijler VI AOW ANW WIA WW Collectief pensioen en verzekeren Individueel pensioen en verzekeren Sparen, beleggen, verzekeren Eigen huis Arbeid I II III IV V VI Geïntegreerde benadering van de diverse pijlers (liquide en illiquide) 16
INTEGRALE LEVENSLOOPPLANNING: ZELFMANAGEMENT ORGANISEREN Financiele levensloop Menselijk kapitaal Financieel kapitaal 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 Starter Gezin Prepensioen Actief Passief Zorg Bron: Peter Lapperre en Alwin Oerlemans, Next generation pensioenplanning: zelfmanagement biedt kansen voor aanbieders, Het Verzekerings-Archief (2015). 17
STELLING Een pensioen APK helpt werknemers om zelf verantwoordelijkheid te nemen over hun toekomst. 18
19 ZZP ER ALS PENSIOENCONSUMENT Bron: Het Financieele Dagblad, 29 november 2013 19
20 DIGITALE COMMUNICATIE UITGANGSPUNT
21 21 Bron: FinanceInnovation (2015)
DIGITAAL ADVIES NOG NIET EENDUIDIG 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 9% 10% 6% 13% 9% 4% 15% 10% 10% 16% 15% 13% 11% 40% 22% 90% 84% 72% 72% 69% 60% 51% Asset Builder Betterment Sigfig Future Advisor Wealthfront Schwab Hedgeable Equity Fixed Income Cash Other Source : Cerulli Associates, The Cerulli Report Retail Direct Firms and Digital Advice Providers 2015: Addressing Millennials, the Mass Market, and Robo Advice 22
BREED SPECTRUM VAN DIGITALE ASSISTENTEN Productvergelijking Independer Financiële Planning MijnGeldzaken Mint Robo-advies Wealthfront Betterment Financiële vragen Kandoor Hypotheken Jungo Hyptheek24 Verzekeren HiOscar Trov Bankieren Fidor Bunq Pensioen PensioenPod Data Netwerk Dappre Werk Tiptrack HR tech Ebenefits Legal tech Signrequest 23
VANUIT TOEZICHT VEEL AANDACHT VOOR TECHNOLOGIE EN INNOVATIE Bron: DNB, Technologische innovatie en de Nederlandse financiële sector, Kansen en risico s voor gevestigde instellingen, nieuwkomers & het toezicht (2016) 24
STELLING Digitalisering biedt grote kansen om financieel advies toegankelijker te maken voor de gewone consument 25
CONTACTGEGEVENS Dr. A.G. (Alwin) Oerlemans, CFA, FRM alwin.oerlemans@apg.nl +31 20 604 9217 +31 6 5258 7764 26
Fred de Jong Adviesbureau Fred de Jong Twitter mee via #fincom
De rol van de financieel adviseur in een veranderende digitale wereld 14 maart 2017 28
30
Minder geld Hoe huishoudens omgaan met een inkomensdaling Kans op financiële problemen Nibud, 2012 en 2015 Tamara Madern Anna van der Schors Maart 2012 31
32
104.137 (CDFD, 2017) 60.000-13.000 intermediairs - 47.000 banken / verzekeraars 33
TNO, 2016 34
35
GfK Insights: Online Verzekeringen Kwartaalrapportage, Nederland, Q1 2014 Ontwikkeling in Schadeverzekeringen Ontwikkeling in Levensverzekeringen Aantal Online gesloten polissen (x 1,000) Aantal Online gesloten polissen (x 1,000) 40,8% Online Aandeel % 46,6% 47,8% 45,1% 44,9% 43,5% 43,8% 48,4% 49,7% Online Aandeel % 30,7% 26,9% 24,2% 24,9% 27,3% 29,3% 32,6% 31,4% 72 583 587 683 629 601 650 689 606 538 94 75 85 107 87 85 96 94 83 5 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 82,2% GfK 2014 2012 2013 2014 Ontwikkeling Online Oriëntatie In aantallen polissen 62,8% 58,7% 87,2% Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 2012 2013 2014 83,5% 86,6% 68,8% 60,9% Q 55,0% 58,4% 59,8% 57,2% 36 59,5% 59,1% 58,4% 61,4%
37
FINTECH = Financial Technologies 38
3 kernthema s Connectiviteit Simplificatie Personalisatie 39
3 kernactiviteiten Risicomanagement Interne processen Distributie 40
41
42
nazorg. Bureau D & O, Kerncijfers toekomst van het financieel advieskantoor2016 43
44
Gevolgen digitalisering Nieuwe producten en diensten ontstaan Zorg voor kennisvoorsprong Klant gaat meer zelf doen Andere afspraken met aanbieders Ander beloningsmodel? Nieuwe banen ontstaan Personeelsbeleid Klantcontact wordt anders Pro-actiever Meer maatwerk Beheer wordt belangrijker 45
Tips voor de financieel adviseur 1. wees digitaal bij de tijd 2. zorg dat je anders bent 3. deel kennis actief 4. wordt intiemer met je klant 46
47
48
49
50
51
52
@Jongfred fred@freddejong.eu
Tom Romanowski Kandoor.nl Twitter mee via #fincom
Bedreiging of kans?
Team Kandoor Tom Romanowski Product owner Arthur van Cadsand Techniek Suzanne van Remmen Community mng Nanet Beumer Marketing Camiel Roex Online Martijn vd Hout Development Angelien Kemna Raad van Advies Paul Iske Raad van Advies
Voorbereid naar adviseur of pensioenfonds
Het product Peer community Kanbot
informeel / gratis formeel / commercieel kanbo t gidsen
Verantwoordelijkheid voor werk en financiën komt steeds meer bij de consument te liggen Werkgevers trekken zich terug als risicodrager Overheid versobert verzorgingsstaat Flexibilisering arbeidsmarkt
Deeleconomie is overal aanwezig
Meest gestelde vragen Wat is het verdienmodel? Wie zijn de gidsen? Hoe borg je de kwaliteit van het antwoord?
Gidsen en onderwerpen Top 5 onderwerpen 1. Pensioen 1 e pijler 2. Pensioen 2 e pijler 3. Werk & inkomen & ZZP 4. Wonen & hypotheek 5. Belasting Even voorstellen: gids Evelyne Even voorstellen: gids Alwin Leeftijd: tussen 35-65 jaar Opleiding: HBO+ Werkt in: pensioen-, financiële- of verzekeringssector Even voorstellen: gids Arno Even voorstellen: gids Jobert
Bedreiging of kans?
Peter Kampstra Ortec Twitter mee via #fincom
Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen Robotisering van Financieel Advies Peter Kampstra 2017-03-14
Wie is Peter Kampstra? Klik Studied op Business het Mathematics pictogram als u een and Informatics afbeelding Quantified IT Portfolio wilt toevoegen Management Postdoc Automatische nieuwsdetectie op Twitter (bij NU.nl) Real Time Bidding / Adscience Analytics, Recommender, Search, Document Analysis Natural Language Processing & Big Data 67
Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen
Inhoud Klik op het pictogram als u een afbeelding Opkomst van AIwilt toevoegen Voorbeelden Robotisering Wat techniek Toekomst: Robots/Mensen 69
Opkomst van AI Klik op het pictogram als u een afbeelding 1997 Schaken: Deep wilt Blue toevoegen verslaat Kasparov 2011 Watson wins at Jeopardy 2013 Go is zo complex, gaat nog decennia duren 2016 Go: Google AlphaGo verslaat Lee Sodal & Ke Jie 70
Opkomst van AI Klik op het pictogram als u een afbeelding Bestaande algoritmes wilt toevoegen (80 s tech), enorme toename computerkracht 71
Capcha s? Klik op het pictogram als u een afbeelding Robots niet zomaar wilt meer toevoegen van mensen te onderscheiden Testje: Mens: 33% goed Computer: 99.8% goed.. 72
Zelfrijdende auto s Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen 73
Big Mac? Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen
Potentieel? Klik op het pictogram als u een afbeelding McKinsey (2017) A wilt future that toevoegen works: Automation, employment, and productivity : 43% automatiseringspotentieel in Financiële sector 75
2008 Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen 76
2016 Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen 77
Waarom? Klik op het pictogram als u een afbeelding Marty Chavez, CFO wilt Goldman toevoegen Sachs: 4 traders vervangen door 1 computer engineer Nu 9000 werknemers (1/3) computer engineers Van 600 traders naar 2 traders Van traders, richting investors, etc 78
Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen 79
Accenture Collete based on Watson Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen 80
Classification Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen 81
Hoe snappen computers tekst? Klik op het pictogram als u een afbeelding NLP pijplijn: wilt toevoegen Hoeveel pensioen krijg ik straks? ICU folding: hoeveel, pensioen, krijg, ik, straks Stopwoorden: hoeveel, pensioen, krijg, straks Stemming: hoeveel, pensioen, krijgen, straks 82
Classificatie Klik op het pictogram als u een Tokens omzetten in getallen afbeelding wilt toevoegen Machine learning model gebruiken Kansen per categorie teruggeven State of the art 83
Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen 84
Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen 85
Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen 86
Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen 87
Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen 88
Trends in Financiële IT Klik op het pictogram als u een Open Source afbeelding wilt toevoegen Cloud computing Machine intelligence Sociale netwerken Big Data Blockchain / gedistributeerde grootboeken Externe APIs 89
APIs Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen 90
Goldman Sachs: Marcus geen menselijke interventie Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen 91
Robots vs Mensen Klik op het pictogram als u een Uitvoering vs Ontwerp afbeelding wilt toevoegen Routine vs Vernieuwing Volgens verwachting vs Verwachtingen overtreffen APIs vs Menselijke relaties 92
Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen Als je niet vervangen wil worden door een robot, gedraag je dan niet als een robot peter.kampstra@orte c.com
Einde Bedankt voor je aanwezigheid Proost!