Onlineplatformen en arbeidsrechtelijke bescherming 20 April 2017
Verschillende typen arbeidsverhoudingen Arbeidsovereenkomst (art. 7:610 BW) Uitzendovereenkomst (art. 7:690 BW) Overeenkomst van opdracht (art. 7:400 BW) Overeenkomst van aanneming van werk (art. 7:750 BW) 2
Arbeidsovereenkomst artikel 7:610 BW De arbeidsovereenkomst is de overeenkomst waarbij de ene partij, de werknemer, zich verbindt in dienst van de andere partij, de werkgever, tegen loon gedurende zekere tijd arbeid te verrichten. Dwingendrechtelijke definitie en geen schriftelijke overeenkomst vereist want (wetgever 1907): gij kunt zooveel regels van aanvullend recht ten behoeve der arbeiders verzinnen als gij wilt; het zal u niets baten; de werkgever legt hun een contract voor, waarbij zij van hunne rechten afstand doen; wanneer zij hebben geteekend - en zij zullen altijd teekenen behalve in tijden van werkstaking - dan blijft er van al hunne rechten niets over. 3
De werkgever in het arbeidsrecht De partij die eigenaar of exploitant is van de onderneming waarin werknemer de arbeid verricht en die in die hoedanigheid de vruchten plukt van de door de werknemer verrichte arbeid. De partij voor wier risico en rekening komt of het aan werknemer betaalde loon in verhouding staat tot de opbrengst van de door hem verrichte arbeid en die om die reden gezag uitoefent over de door werknemer verrichte arbeid. Over the course of the last century, employment law has instead placed a range of duties on those with the power to hire and fire workers, to control their daily work and pay, and to sell the products of their services on the open market at predetermined rates. (Prassl 2015). 4
Platformisering A new business model that uses technology to connect people, organizations and resources in an interactive ecosystem in which amazing amounts of value can be created and exchanged. (Parker, Van Alstyne en Choudary 2016). 5
Onlineplatformen staan niet op zichzelf 6
hiërarchische relaties en afhankelijkheid Al deze partijen zijn afhankelijk van de verschillende services die grotere platforms kunnen leveren, zoals grote hoeveelheden gebruikers, gedetailleerde data over deze gebruikers, identificatieservices, serverruimte en distributie van producten en diensten. 7
en streven uiteenlopende doelen na. Al deze partijen zijn afhankelijk van de verschillende services die grotere platforms kunnen leveren, zoals grote hoeveelheden gebruikers, gedetailleerde data over deze gebruikers, identificatieservices, serverruimte en distributie van producten en diensten. 8
Deeleconomieplatforms en gig / on demand -economie Onelineplatforms op het gebied van interactief economisch verkeer crowd work Creëren een glijdende schaal tussen burgers die hun diensten aanbieden als extraatje naast hun reguliere economische activiteiten en ondernemers die voor hun bestaan afhankelijk zijn van door de platformen gefaciliteerde diensten. Critici: ontwikkeling leidt tot verregaande precarisering en flexibilisering van arbeid, waarbij de waarde die wordt gecreëeerd, grotendeels terechtkomt bij een kleine groep onlineplatformeigenaren. Voorstanders: burgers kunnen zich zonder tussenkomst van bedrijven en instanties manifesteren. Vervaging grens tussen consumenten en producenten leidt tot meer en snellere innovatie. 9
De werkwijze van een deeleconomieplatform Verzamelen data: platformgebruik verschaft platformeigenaren gedetailleerde informatie over de kenmerken en inhoud van content, als ook over de voorkeuren interesses eigenschappen en locatie van gebruikers. Economische configuratie gericht op het koppelen van diensten aan gebruikers onder meer door gebruik van algoritmes waarmee input en data in een gewenste output worden getransformeerd. Bemiddelingstarief/courtage. 10
De arbeidsovereenkomst Loon, (persoonlijke) arbeid en gezagsverhouding Dwingendrechtelijke kwalificatie, maar - gemaakte (contractuele) afspraken anders dan arbeidsovereenkomst én daarop aansluitende wijze waarop feitelijk uitvoering wordt gegeven aan deze afspraken; en - maatschappelijke positie partijen, kunnen meebrengen dat arbeidsverhouding als overeenkomst van opdracht wordt beschouwd, ondanks aanwezigheid elementen loon, arbeid en gezag. 11
Kan een platform werkgever zijn? 12
Case Aslam & Farrar v Uber BV & others Partijen Uber Partner Driver (=bijna altijd ook Partner) Passenger Overeenkomsten: Uber/Partner-Driver Uber/passenger 13
Case Aslam & Farrar v Uber BV & others - feiten Driver is vrij om app aan te zetten, maar bij aan moet hij binnen 10 seconden een aangeboden rit accepteren. Indien driver 2 x niet accepteert, wordt hij voor 10 minuten uitgelogd Bij acceptatie wordt contact gelegd tussen driver en passenger, pas na acceptatie rit, weet driver waar naar toe Uber stelt ritprijs vast, passenger betaalt Uber en Uber betaalt ritprijs (- 25%) aan Partner Driver mag lagere, maar niet hogere prijs afspreken. Commissie Uber gaat over hoogste prijs Na rit volgt rating over en weer op schaal 0-5 - bij gemiddelde score onder 4.4 volgen quality interventions en indien verbetering tot 4.4 niet lukt, volgt deactivating 14
Case Aslam & Farrar v Uber BV & others - oordeel Uber is een transportbedrijf: 15
16
17
Feitelijke uitvoering gaat voor contractuele vormgeving door Uber 18
Uber in NL werkgever? Voor een arbeidsovereenkomst tussen Uber en driver pleit: Uber bepaalt hoogte loon en betaalt loon Uber adviseert route Uber levert app Uber past sancties toe bij onvoldoende prestatie Tegen een arbeidsovereenkomst tussen Uber en driver pleit: Arbeid wordt aan passagier geleverd Passagier beoordeelt, niet Uber Chauffeur is vrij te werken wanneer hij wil Chauffeur krijgt geen instructies, maar gaat gedetailleerd contract aan 19
Wanneer kwalificeert een onlineplatform in NL als werkgever en wanneer niet? Zal met name verband houden met in hoeverre het onlineplatform sturend is via een algoritme of bij het opleggen en beschermen van hun product : In hoeverre het onlineplatform de prijs bepaalt en de werknemer enige vrijheid heeft om hiermee akkoord te gaan. Dat lage rating door klant niet leidt tot deactivering, maar tot lagere kans op werk. 20
Platformisering en arbeidsrechtelijke bescherming = probleem? Zal in de toekomst veel vast werk van werknemers verdampen als gevolg van de opkomst van onlineplatforms binnen alle economische sectoren? Zijn deze ontwikkelingen te stoppen met nationale wetgeving? Is het huidige beoordelingskader hiertoe nog geschikt? Is acceptabel dat een toenemend aantal personen dat (laagbetaald) commoditywerk verricht niet meer valt onder het bereik van de arbeidsovereenkomst? 21
Thank you S t i b b e. c o m 22