ESCo in juridisch perspectief. Michel Chatelin Eversheds

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ESCo in juridisch perspectief. Michel Chatelin Eversheds"

Transcriptie

1 ESCo in juridisch perspectief Michel Chatelin Eversheds

2 Energie-efficiëntie Recente juridische ontwikkelingen Richtlijn 2012/27/EU betreffende energieefficiëntie Implementatiewet Energie-efficiëntie Richtlijn

3 Energie-efficiëntierichtlijn 2012/27 Pb EU L 315/28, juni 2011: voorstel Commissie 13 juni 2012: akkoord tussen EP en Raad 11 september 2012: aangenomen door EP 25 oktober 2012: aangenomen door Raad 7 april 2014: wetsvoorstel implementatie ingediend tweede kamer 5 juni 2014: deadline implementatie lidstaten 24 februari 2015: wetsvoorstel implementatie aangenomen eerste kamer

4 Nut en noodzaak energiebesparing?

5 Nieuwe Energie-efficiëntierichtlijn Meer ruimte voor ESCO s Bevordering toegang MKB tot energiemarkt Modelcontracten voor aanbesteding energieprestaties met o.a.:gegarandeerde besparingen, mijlpalen, stappen, maatregelen, kosten, documenteren, verdeling geldelijke besparingen, meten en verificatie

6

7 Nieuwe Energie-efficiëntierichtlijn Definitie energieprestatiecontract, art. 2 lid 27 energieprestatiecontract : een contractuele regeling tussen de begunstigde en de aanbieder van een maatregel ter verbetering van de energie-efficiëntie, die tijdens de gehele looptijd van het contract wordt geverifieerd en gecontroleerd, waarbij de investeringen (arbeid, leveringen of diensten) zodanig worden betaald dat ze in verhouding staan tot de contractueel vastgelegde mate van verbetering van de energieefficiëntie of een ander overeengekomen prestatiecriterium, zoals financiële besparingen

8 Nieuwe Energie-efficientierichtlijn Definitie energiedienst, art. 2 lid 7 energiedienst (of: ESCo): het fysieke voordeel, nut of welzijn dat wordt bereikt met een combinatie van energie met energie-efficiënte technologie of actie, die de bewerkingen, het onderhoud en de controle kan omvatten die nodig zijn voor de levering van de dienst, welke wordt geleverd op basis van een overeenkomst en welke onder normale omstandigheden heeft aangetoond te leiden tot: een controleerbare en meetbare of een schatbare verbetering van de energie-efficiëntie of tot controleerbare en meetbare of schatbare primaire energiebesparingen;

9 Nieuwe Energie-efficientierichtlijn Inhoud energieprestatiecontract een heldere en transparante lijst van efficiëntiemaatregelen of van de te behalen efficiëntieresultaten gegarandeerde besparingen die worden behaald door de maatregelen in de overeenkomst uit te voeren de looptijd en mijlpalen van de overeenkomst, voorwaarden en opzeggingstermijn een heldere en transparante lijst van de verplichtingen van elke overeenkomst sluitende partij referentiegegeven(s) om de behaalde besparing vast te stellen een heldere en transparante lijst van stappen die moeten worden ondernomen om een maatregel of een pakket maatregelen uit te voeren en, indien relevant, de kosten daarvan.

10 Nieuwe Energie-efficiëntierichtlijn Inhoud energieprestatiecontract de verplichting om de maatregelen in de overeenkomst volledig uit te voeren en alle veranderingen die tijdens het project worden gemaakt, te documenteren Regelgeving inzake het opnemen van gelijkwaardige eisen in iedere onderaanneming met derde partijen. heldere en transparante weergave van de financiële gevolgen van het project en de verdeling van het aandeel van beide partijen in de bereikte geldelijke besparingen (o.a. bezoldiging van de dienstenleverancier) heldere en transparante bepalingen inzake het meten en de verificatie van de behaalde gegarandeerde besparing, kwaliteitscontroles en - garanties bepalingen ter verduidelijking van de procedure voor het veranderen van kadervoorwaarden die een weerslag hebben op de inhoud en het resultaat van de overeenkomst (o.a. veranderende energieprijzen, gebruiksintensiteit van een installatie) gedetailleerde gegevens inzake de verplichtingen van elke overeenkomstsluitende partij en de sancties wegens niet- nakoming

11 Drie typen ESCo s Prestatiecontracten zijn kern van ESCo-formule, verschil zit in maatregelen: Drie gradaties ESCo: 1. één specifieke maatregel 2. meer ingrijpende maatregelen 3. naast 1 en 2 ook maatregelen in schil gebouw

12 Inhoud Prestatiecontracten 1. Inleiding: Considerans, doelstelling en definities. 2. Scope: Locaties, installaties, contractperiode en specifieke taken. 3. KPI s: Klanttevredenheid, duurzaam beheer, kosten en kwaliteit, binnenklimaat en innovatie 4. Voorwaarden: Technisch, commercieel, organisatorisch en juridisch

13 Kritische Prestatie Indicatoren (KPI s) Definitie KPI s verschilt per feitelijke situatie Essentieel is eenduidige definitie KPI s Bij energieprestatiecontracten zijn de volgende resultaatgebieden van belang: People: Klanttevredenheid en binnenklimaat Planet: Duurzaam beheer en innovatie Profit: Optimale kosten / kwaliteit en innovatie

14 Tips energieprestatiecontracten (i) 1. Zorg voor voldoende draagvlak binnen de organisatie. 2. Leg afspraken SMART (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden) vast. 3. Zorg voor voldoende kennis over onderhoud en installatie. 4. Zorg voor een goede, eenduidige, onafhankelijke nulmeting. 5. Beperk investeringen voor de klant. De aanbieder moet verantwoordelijk zijn voor onderhoud en investeringen.

15 Tips energieprestatiecontracten (ii) 6. Zorg dat contract ruimte laat voor veranderende omstandigheden (bv. openingstijden gebouw) 7. Maak afspraken over geschillenbeslechting 8. Besteed voldoende aandacht aan communicatie en heldere overlegstructuur 9. Besteed voldoende aandacht aan scope opdracht (bijv. meerwerk) 10.Denk goed na over omgaan met achterstallig onderhoud (boeteclausule hoog genoeg?)

16 Valkuilen energieprestatiecontracten 1. Managen het contract niet op de input, maar op de output. 2. Vermijd te uitgebreide en complexe opdrachten. 3. Vermijd eenzijdig opleggen van KPI s. 4. Laat conditiemetingen niet door verschillende partijen doen. 5. Ga niet aan de slag voordat alle contracten zijn getekend.

17 Vragen? T M

18

Trainingsmodule 1 Energie Prestatie Contracten (EPC) de basis

Trainingsmodule 1 Energie Prestatie Contracten (EPC) de basis Trainingsmodule 1 Energie Prestatie Contracten (EPC) de basis Transparense Project Juni 2015 OVERZICHT VAN TRAININGSMODULES I. EPC de basis II. EPC-Proces van Projectidentificatie tot aanbesteding III.

Nadere informatie

Van inspanningsverplichting naar prestatiecontract nieuwbouw MFG Kaatsheuvel

Van inspanningsverplichting naar prestatiecontract nieuwbouw MFG Kaatsheuvel Bijlage 1 Van inspanningsverplichting naar prestatiecontract nieuwbouw MFG Kaatsheuvel Door Sunburst B.V. Ing. Joost de Roij en Ing. Joost Vermeer januari 2014 Inhoudsopgave Blz Inleiding 3 1. Van inspanningsverplichting

Nadere informatie

Europese Gedragscode voor Energieprestatiecontracten

Europese Gedragscode voor Energieprestatiecontracten 11 July 2014 Transparense project Dit document is tot stand gekomen in het kader van het project Transparense Increasing Transparency of energie Service Markets gefinancierd door het EU programma Intelligent

Nadere informatie

Prestatiecontracten sleutel tot duurzaamheid

Prestatiecontracten sleutel tot duurzaamheid Prestatiecontracten sleutel tot duurzaamheid Workshop Prestatiecontracten 7 december 2009 Albert Hulshoff, programma-adviseur adviseur Utiliteitsbouw SenterNovem Albert Hulshoff innovatie, energie, klimaat,

Nadere informatie

Prestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen

Prestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen Prestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen 6 december 2011 Albert Hulshoff Ede 22 maart 2012 Prestatiecontracten - Prestatiecontracten - ESCo-eigenschappen

Nadere informatie

Energy Service Company: een kans voor u?

Energy Service Company: een kans voor u? 1 Energy Service Company: een kans voor u? Stand van zaken provinciale pilot & Kansen voor de installatiebranche Hans van der Heide Pilot provincie Friesland (1) Doel: Ervaring opdoen met het opzetten

Nadere informatie

Verduurzamen van commercieel vastgoed juridische aspecten

Verduurzamen van commercieel vastgoed juridische aspecten Verduurzamen van commercieel vastgoed juridische aspecten 19 juni 2014 Inleiding Rollen en partijen Verschillende typen vastgoed met een eigen regime Woningen, winkels en overige bedrijfsruimte De split

Nadere informatie

Actieplan Energie Efficiëntie Projectoproep 2018 Energiebeleidsverklaring

Actieplan Energie Efficiëntie Projectoproep 2018 Energiebeleidsverklaring Actieplan Energie Efficiëntie Projectoproep 2018 Energiebeleidsverklaring RPR Brussel BTW BE 0843 383 425 1 Subsidieoproep naar entiteiten voor projecten rond energie efficiëntiemaatregelen binnen gebouwen

Nadere informatie

AT OSBORNE. Masterclass Energiebesparing in de zorg. Professioneel opdrachtgeverschap 16 november 2011. Marjolijn Kroon adviseur gezondheidszorg

AT OSBORNE. Masterclass Energiebesparing in de zorg. Professioneel opdrachtgeverschap 16 november 2011. Marjolijn Kroon adviseur gezondheidszorg AT OSBORNE www.atosborne.nl Masterclass Energiebesparing in de zorg Professioneel opdrachtgeverschap 16 november 2011 Marjolijn Kroon adviseur gezondheidszorg AT Osborne Huisvesting en Vastgoed Infrastructuur

Nadere informatie

Prestatiecontracten, de toekomst? Ap Borsje 06-51398334 Koert Meuldijk 06-51398322 Senior consultants exploitatie

Prestatiecontracten, de toekomst? Ap Borsje 06-51398334 Koert Meuldijk 06-51398322 Senior consultants exploitatie Prestatiecontracten, de toekomst? Ap Borsje 06-51398334 Koert Meuldijk 06-51398322 Senior consultants exploitatie Quadrance Wat is Quadrance en wie zijn wij? Adviesbureau vastgoed exploitatie: 16 medewerkers,

Nadere informatie

De nieuwe energie-efficiëntierichtlijn - Uitdagingen & oplossingen -

De nieuwe energie-efficiëntierichtlijn - Uitdagingen & oplossingen - De nieuwe energie-efficiëntierichtlijn l - Uitdagingen & oplossingen - DG Energie 22 juni 2011 ENERGIEVOORZIENING NOG AFHANKELIJKER VAN IMPORT Te verwachten scenario gebaseerd op cijfers in 2009 in % OLIE

Nadere informatie

Presentatie Gert-Jan de Looze. Verduurzamen van vastgoed door gebruik van Esco s. Presentatie Stadsregio

Presentatie Gert-Jan de Looze. Verduurzamen van vastgoed door gebruik van Esco s. Presentatie Stadsregio Presentatie Gert-Jan de Looze Verduurzamen van vastgoed door gebruik van Esco s Presentatie Stadsregio Indeling presentatie Programma Rotterdamse Groene Gebouwen (RGG) Onderhouds en energieprestatiecontract

Nadere informatie

Training Module 5. Energie Prestatie Contracten Supportstrategie. Transparense Project Juni

Training Module 5. Energie Prestatie Contracten Supportstrategie. Transparense Project Juni Training Module 5. Energie Prestatie Contracten Supportstrategie Transparense Project Juni 2015 OVERZICHT VAN TRAININGSMODULES I. EPC de basis II. EPC-Proces van Projectidentificatie tot aanbesteding III.

Nadere informatie

Urgenda ESCo-project. Peter Odermatt

Urgenda ESCo-project. Peter Odermatt Urgenda ESCo-project Peter Odermatt Inleiding Ambitie Urgenda: Vergroten energie efficiency in NL Beter benutting hernieuwbare energie potentieel in NL Verkennen onder welke voorwaarden ESCo s een bijdrage

Nadere informatie

Hoe organiseer ik, als opdrachtgever, een langdurig energieprestatiecontract en hoe ervaart de markt dit?

Hoe organiseer ik, als opdrachtgever, een langdurig energieprestatiecontract en hoe ervaart de markt dit? Hoe organiseer ik, als opdrachtgever, een langdurig energieprestatiecontract en hoe ervaart de markt dit? Marc Hopman, Ruben Zonnevijlle & Laura Schutte AT Osborne, Cofely & Erasmus Universiteit Hoe organiseer

Nadere informatie

Duurzaam contractmanagement

Duurzaam contractmanagement Duurzaam contractmanagement Samenvatting Hoe wordt de duurzaamheid van de ingekochte producten en diensten ondergebracht in facilitaire contracten en wat betekent dat voor het contractmanagement? Inleiding

Nadere informatie

Trainingsmodule 4. Voor EPC-beginnersmarkten

Trainingsmodule 4. Voor EPC-beginnersmarkten Trainingsmodule 4. Voor EPC-beginnersmarkten Energie Prestatie Contracten-financiering Transparense Project OVERZICHT VAN TRAININGSMODULES I. EPC de basis II. EPC-Proces van Projectidentificatie tot aanbesteding

Nadere informatie

Aanvraag voor signatory status onder de Europese Gedragscode voor Energieprestatiecontracten. Procedure en formulieren

Aanvraag voor signatory status onder de Europese Gedragscode voor Energieprestatiecontracten. Procedure en formulieren Aanvraag voor signatory status onder de Europese voor Energieprestatiecontracten Procedure en formulieren Aanvraag voor signatory status onder de Europese voor Energieprestatiecontracten Transparense project

Nadere informatie

Bijeenkomst PROEVEN AAN contractmanagement

Bijeenkomst PROEVEN AAN contractmanagement Bijeenkomst PROEVEN AAN contractmanagement Thor Mesman Inleiding Doelstelling Het geven van een beknopt ervaringsoverzicht over contractmanagement, zodat de deelnemers van deze bijeenkomst hier eventueel

Nadere informatie

Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen

Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen Januari 15 Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen Alle bedrijven, zonder ISO 14.001 en/of ISO 50.001 en/of MJA/MEE convenant, die niet voldoen aan de definitie kleine en middelgrote ondernemingen

Nadere informatie

Financiering van Openbare Duurzame Verlichting voor Gemeenten

Financiering van Openbare Duurzame Verlichting voor Gemeenten Financiering van Openbare Duurzame Verlichting voor Gemeenten Den Haag 9 september 2015 Intoductie BNG Bank Leo Valkenburg & Pieter Oppermann 2 Duurzame verlichting voor gemeenten Pieter Oppermann 01/03/2012

Nadere informatie

ESCo s en EPC, Ook voor Openbare besturen en KMO s? ECONEXT, Antwerpen, 18 April 2013 Factor4, C-H Bourgois

ESCo s en EPC, Ook voor Openbare besturen en KMO s? ECONEXT, Antwerpen, 18 April 2013 Factor4, C-H Bourgois ESCo s en EPC, Ook voor Openbare besturen en KMO s? ECONEXT, Antwerpen, 18 April 2013 Factor4, C-H Bourgois Agenda ESCO s en EPC, definitie Minimale project criteria Openbare besturen KMO s Conclusies

Nadere informatie

Voorbeeld projectplan

Voorbeeld projectplan Voorbeeld projectplan Projectplan voor project < naam > Naam project Datum Naam projectleider Naam opdrachtgever Startdatum Einddatum Doorlooptijd in weken/ maanden Datum Versie Status Auteur(s) Maak een

Nadere informatie

Netwerkevent duurzame gebouwen

Netwerkevent duurzame gebouwen Netwerkevent duurzame gebouwen Wat is Sunburst? Technisch en financieel advies voor nieuwbouw en renovatie duurzame gebouwen Ontwikkelingen - Huurders eisen comfortabele en gezonde gebouwen - Energiezuinige,

Nadere informatie

Infoblad Ervaringen met (NESK) >> Als het gaat om energie en klimaat. 1 Infoblad Ervaringen met energieprestatiecontracten voor scholen

Infoblad Ervaringen met (NESK) >> Als het gaat om energie en klimaat. 1 Infoblad Ervaringen met energieprestatiecontracten voor scholen Infoblad Ervaringen met energieprestatiecontracten voor scholen (NESK) >> Als het gaat om energie en klimaat 1 Infoblad Ervaringen met energieprestatiecontracten voor scholen Toelichting: Dit infoblad

Nadere informatie

Energie efficiëntie: een totaalpakket

Energie efficiëntie: een totaalpakket Energie efficiëntie: een totaalpakket VEB Klantendag (16/10/2015) Inge Goessens Directeur Energie-efficiëntie Agenda De overheid als grootverbruiker Beheer en data vormen de sleutel Energie efficiëntie

Nadere informatie

ENERGIE. besparen. vandorp.eu

ENERGIE. besparen. vandorp.eu ENERGIE besparen ENERGIE- KOSTEN Stelt u zich eens voor dat u 1,- per m 2 aan energiekosten kunt besparen in een pand van 5.000 m 2. In een tijd van stijgende energieprijzen zal dit in 10 jaar al gauw

Nadere informatie

Infoblad Ervaringen met

Infoblad Ervaringen met Infoblad Ervaringen met energieprestatiecontracten voor kantoren (NESK) >> Als het gaat om energie en klimaat Sustainable TNT Centre - Hoofddorp, Exterieur; foto: Pieter Kers Sustainable TNT Centre - Hoofddorp,

Nadere informatie

KPI s en management dashboards. Concern Control binnen de gemeente Erwin Pilon

KPI s en management dashboards. Concern Control binnen de gemeente Erwin Pilon KPI s en management dashboards Concern Control binnen de gemeente Erwin Pilon 2 Agenda KPI s leading & lagging KPI s perverse effecten Management dashboards De 5 meest gemaakte fouten 26-1-2017 4 Key Performance

Nadere informatie

Duurzaam beheer en onderhoud in de praktijk: prestatiemonitoring. Pieter Mensink

Duurzaam beheer en onderhoud in de praktijk: prestatiemonitoring. Pieter Mensink Duurzaam beheer en onderhoud in de praktijk: prestatiemonitoring Pieter Mensink Prestatiemonitoring de sleutel tot adequaat installatiebeheer ing. P. Mensink (Pieter) De praktijk: het huishoudboekje 61

Nadere informatie

Categorie ICT Werkomgeving Rijk: Inrichting contractmanagement

Categorie ICT Werkomgeving Rijk: Inrichting contractmanagement 1 26-10- 2016 Categorie ICT Werkomgeving Rijk: Inrichting contractmanagement Den Haag 20 oktober 2016 2 Introductie 3 ICT Categorieën en SLM Het verwervingsproces Contractmanagement (1) Definitie Alle

Nadere informatie

Voorstelling EPC- Haalbaarheidsonderzoek Stad Geel. Studiedag Energieprestatiecontracten VVSG 16/05/2013

Voorstelling EPC- Haalbaarheidsonderzoek Stad Geel. Studiedag Energieprestatiecontracten VVSG 16/05/2013 Voorstelling EPC- Haalbaarheidsonderzoek Stad Geel Studiedag Energieprestatiecontracten VVSG 16/05/2013 Agenda Inleiding Haalbaarheidsonderzoek EPC Potentieel van EPC voor Stad Geel Aandachtspunten bij

Nadere informatie

Onderhoud of vervanging installatie met resultaatverbintenis (totale waarborg)

Onderhoud of vervanging installatie met resultaatverbintenis (totale waarborg) Onderhoud of vervanging installatie met resultaatverbintenis Marc Van Isterdael 17 februari 2009 Operations Manager Axima Services Bestuurder Sportoase Totale waarborg, een basiselement van het dienstenaanbod

Nadere informatie

Energie-efficiëntierichtlijn. Ann Collys Vlaams Energieagentschap - 13/02/2014 - VAC Gent

Energie-efficiëntierichtlijn. Ann Collys Vlaams Energieagentschap - 13/02/2014 - VAC Gent Energie-efficiëntierichtlijn Ann Collys Vlaams Energieagentschap - 13/02/2014 - VAC Gent Inhoud Algemene inleiding Artikel 5: Voorbeeldfunctie van de gebouwen van overheidsinstanties Standaardaanpak Alternatieve

Nadere informatie

Kwaliteitszorg heeft tot doel om de medewerkers en de leiding van een organisatie bewust te maken van resultaatgericht werken.

Kwaliteitszorg heeft tot doel om de medewerkers en de leiding van een organisatie bewust te maken van resultaatgericht werken. Kwaliteitszorg Inleiding: Kwaliteitszorg heeft tot doel om de medewerkers en de leiding van een organisatie bewust te maken van resultaatgericht werken. In de organisatie moet men met elkaar de vraag (durven)

Nadere informatie

ENERGIECONCEPTEN. Advies op maat. vandorp.eu

ENERGIECONCEPTEN. Advies op maat. vandorp.eu ENERGIECONCEPTEN Advies op maat ENERGIE- KOSTEN Stelt u zich eens voor dat u 1,- per m 2 aan energiekosten kunt besparen in een pand van 5.000 m 2. In een tijd van stijgende energiekosten zal dit in 10

Nadere informatie

EPC/ECSo gemeente Zutphen en Van Dorp Installaties: beheer en onderhoudsuitdagingen. Hedwig Tummers, mei 2013 senior adviseur aanbesteden & bouw

EPC/ECSo gemeente Zutphen en Van Dorp Installaties: beheer en onderhoudsuitdagingen. Hedwig Tummers, mei 2013 senior adviseur aanbesteden & bouw EPC/ECSo gemeente Zutphen en Van Dorp Installaties: beheer en onderhoudsuitdagingen Hedwig Tummers, mei 2013 senior adviseur aanbesteden & bouw Wat wil ik met u bespreken? Casus Zutphen Strategie en uitgangspunten

Nadere informatie

ENERGIEOPLOSSINGEN. De bekendste organisaties van de wereld rekenen op ons om hun energiebeloften te realiseren

ENERGIEOPLOSSINGEN. De bekendste organisaties van de wereld rekenen op ons om hun energiebeloften te realiseren ENERGIEOPLOSSINGEN De bekendste organisaties van de wereld rekenen op ons om hun energiebeloften te realiseren Vandaag de dag kunnen we onze verplichtingen inzake energie-efficiëntie niet meer naast ons

Nadere informatie

Inhoudsopgave SAMENVATTING 9 INLEIDING 11

Inhoudsopgave SAMENVATTING 9 INLEIDING 11 Inhoudsopgave SAMENVATTING 9 INLEIDING 11 HOOFDSTUK I POLITIEK EN WETGEVEND KADER VOOR DE BEVORDERING VAN ENERGIE-EFFICIËNTIE 13 1. Energie-efficiëntie als instrument van het energiebeleid 13 1.1. Doelstellingen

Nadere informatie

Management van prestatiecontracten

Management van prestatiecontracten Management van prestatiecontracten Dr.ir. Wendy van der Valk Universiteit Tilburg Vroeger 2 2 Wat is er gebeurd? Van: Naar: 3 Contract management Het proces van systematisch en efficiënt besturen van de

Nadere informatie

Energie aanpak eigen gebouwen: zelf doen? Energieprestatiecontract? Vlaams EnergieBedrijf

Energie aanpak eigen gebouwen: zelf doen? Energieprestatiecontract? Vlaams EnergieBedrijf Energie aanpak eigen gebouwen: zelf doen? Energieprestatiecontract? 7 mei 2015 Inge Goessens Vlaams EnergieBedrijf Inhoud Korte voorstelling VEB De overheid als energieverbruiker Uw energiefactuur verlagen

Nadere informatie

D.3.1.c Samenvatting Business plan voor het EPC coaching traject voor gemeenten en gemeenschapsvoorzieningen in de provincie Vlaams-Brabant

D.3.1.c Samenvatting Business plan voor het EPC coaching traject voor gemeenten en gemeenschapsvoorzieningen in de provincie Vlaams-Brabant D.3.1.c Samenvatting Business plan voor het EPC coaching traject voor gemeenten en gemeenschapsvoorzieningen in de provincie Vlaams-Brabant Titel van het project: EPC coaching voor gemeenten. Locatie:

Nadere informatie

Verklarende woordenlijst kwaliteitszorg Mede op basis van de inventarisatie van Q*Primair en Q5

Verklarende woordenlijst kwaliteitszorg Mede op basis van de inventarisatie van Q*Primair en Q5 Verklarende woordenlijst kwaliteitszorg Mede op basis van de inventarisatie van Q*Primair en Q5 (uit: Model Kwaliteitshandboek; Polderman, J en Sirre, W., uitgave Q*Primair) A Accountability Verantwoording

Nadere informatie

Hellebrekers Technieken is een multidisciplinair bedrijf op het gebied van gebouwinstallaties en procesinstallaties

Hellebrekers Technieken is een multidisciplinair bedrijf op het gebied van gebouwinstallaties en procesinstallaties Hellebrekers Technieken is een multidisciplinair bedrijf op het gebied van gebouwinstallaties en procesinstallaties Familiebedrijf, opgericht in 1971 (40-jarig jubileum) Specialist in de waterbehandelingstechniek

Nadere informatie

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van EUROPESE COMMISSIE Brussel, 29.9.2017 C(2017) 6474 final GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE van 29.9.2017 tot aanvulling van Verordening (EU) 2016/1011 van het Europees Parlement en de

Nadere informatie

OEPC: Onderhouds- en energie prestatiecontract. OPZC Rekem

OEPC: Onderhouds- en energie prestatiecontract. OPZC Rekem OEPC: Onderhouds- en energie prestatiecontract OPZC Rekem Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Rekem OPZC domein 184 ha waarvan 36 ha in eigen beheer Campus Rekem: 22 gebouwen / 55000 m² vloeroppervlakte,

Nadere informatie

agendapunt B.04 Aan Verenigde Vergadering BELEIDSKADER DUURZAAMHEID

agendapunt B.04 Aan Verenigde Vergadering BELEIDSKADER DUURZAAMHEID agendapunt B.04 851617 Aan Verenigde Vergadering BELEIDSKADER DUURZAAMHEID Gevraagd besluit Verenigde Vergadering 28-10-2010 In te stemmen met de beleidsuitgangspunten, genoemd in hoofdstuk 5 van het Beleidskader

Nadere informatie

DE BESTE BVP-PLANNEN. Wat betekent een Best Value (Procurement)?

DE BESTE BVP-PLANNEN. Wat betekent een Best Value (Procurement)? DE BESTE BVP-PLANNEN Wat betekent een Best Value (Procurement)? Even voorstellen 1. Martijn van Verseveld 2. Hoofddocent bij CursusBVP.nl 3. Werkzaam bij Inter Tender Consult 4. EMVI- en BVP-coördinator

Nadere informatie

HAGA Ziekenhuis. Techniek bedrijf Van Detail naar Regie met NEN Hans Heesen. Eef Bouman. HAGA - Onderhoudsniveaus

HAGA Ziekenhuis. Techniek bedrijf Van Detail naar Regie met NEN Hans Heesen. Eef Bouman. HAGA - Onderhoudsniveaus HAGA Ziekenhuis Techniek bedrijf Van Detail naar Regie met NEN 2767 Hans Heesen Eef Bouman HAGA - Onderhoudsniveaus Aard en omvang Dia 2 HAGA Onderhoudsniveaus Visie RvB Opdrachtgever wil het uitbesteden

Nadere informatie

Workshop inschrijven op aanbestedingen

Workshop inschrijven op aanbestedingen Workshop inschrijven op aanbestedingen Training vandaag. 1. Structuur van je tekst 2. Klant centraal zetten 3. Helder taalgebruik 4. SMART schrijven 1. Structuur. 1. Volgorde 2. Alinea s 3. Opsommingen

Nadere informatie

Doelen stellen. Stellen van doelen is belangrijk!! Doel + Prestatie bepaald namelijk of je tevreden bent over de prestatie

Doelen stellen. Stellen van doelen is belangrijk!! Doel + Prestatie bepaald namelijk of je tevreden bent over de prestatie Doelen stellen Stellen van doelen is belangrijk!! Doel + Prestatie bepaald namelijk of je tevreden bent over de prestatie 5 Stel je voor: Je hebt een heel moeilijke toets op school Je leert keihard voor

Nadere informatie

Medisch specialist 2015 Sharing = caring

Medisch specialist 2015 Sharing = caring Medisch specialist 2015 Sharing = caring Regionale informatiebijeenkomst De kaarten zijn geschud, de medisch specialist is aan zet Op dit document zijn de Algemene Voorwaarden van LOGEX, gedeponeerd bij

Nadere informatie

Energie Prestatie Contracten Standaardisatie proces en documentatie Lessen uit Europa

Energie Prestatie Contracten Standaardisatie proces en documentatie Lessen uit Europa Energie Prestatie Contracten Standaardisatie proces en documentatie Lessen uit Europa Marijke Menkveld, ECN Beleidsstudies Rotterdam, 29 September 2015 1 Inhoud EU project Transparense Voordelen Energie

Nadere informatie

Een kwaliteitsbeheersysteem. voor verbetering van binnenmilieu en energiegebruik bij renovatie van sociale meergezinswoningen

Een kwaliteitsbeheersysteem. voor verbetering van binnenmilieu en energiegebruik bij renovatie van sociale meergezinswoningen Een kwaliteitsbeheersysteem voor verbetering van binnenmilieu en energiegebruik bij renovatie van sociale meergezinswoningen 1 Renovatie van meergezinswoningen met behulp van het kwaliteitsbeheersysteem

Nadere informatie

Document engineering voor grote assets Verebus Engineering

Document engineering voor grote assets Verebus Engineering Document engineering voor grote assets Verebus Engineering Linking knowledge to people s use 1 Onderwerpen Documentatieproces Documentprofiel 2 Mijn typische klant Veiligheid $ Lastige locaties Grote &

Nadere informatie

Aanbesteding Bemiddeling en uitvoering tolkdiensten Bijlage C1 Reactieformulier gunningscriteria - criterium kwaliteit

Aanbesteding Bemiddeling en uitvoering tolkdiensten Bijlage C1 Reactieformulier gunningscriteria - criterium kwaliteit Aanbesteding Bemiddeling en uitvoering tolkdiensten 2014-003 Bijlage C1 Reactieformulier gunningscriteria - criterium kwaliteit Inleiding Voor het criterium kwaliteit zijn in deze bijlage de subcriteria

Nadere informatie

TECHNISCH BEHEER. Zorgeloze kwaliteit. vandorp.eu

TECHNISCH BEHEER. Zorgeloze kwaliteit. vandorp.eu TECHNISCH BEHEER Zorgeloze kwaliteit TECHNISCH BEHEER Onze samenleving verandert snel. Waar in het verleden volstaan kon worden met een eenvoudig inspanningscontract voldoet dit veelal niet meer aan de

Nadere informatie

Trainingsmodule 2. - van projectidentificatie tot aanbesteding. Energie Prestatie Contracten (EPC)-proces. Transparense Project.

Trainingsmodule 2. - van projectidentificatie tot aanbesteding. Energie Prestatie Contracten (EPC)-proces. Transparense Project. Trainingsmodule 2 Energie Prestatie Contracten (EPC)-proces - van projectidentificatie tot aanbesteding Transparense Project OVERZICHT VAN TRAININGSMODULES I. EPC de basis II. EPC-Proces van Projectidentificatie

Nadere informatie

CO2 reductie? Jan van Hout OVVIA Van Hout Adviseurs en Installateurs

CO2 reductie? Jan van Hout OVVIA Van Hout Adviseurs en Installateurs CO2 reductie? Jan van Hout OVVIA Van Hout Adviseurs en Installateurs CO2 reductie! OVVIA is een energie diensten leverancier OVVIA investeert in CO2 reductie; oa energiebesparing, hernieuwbare energie

Nadere informatie

Is een energieprestatiecontract. interessant voor de sportsector? Dirk Meire CEO Vlaams EnergieBedrijf

Is een energieprestatiecontract. interessant voor de sportsector? Dirk Meire CEO Vlaams EnergieBedrijf Is een energieprestatiecontract interessant voor de sportsector? Dirk Meire CEO Vlaams EnergieBedrijf Inhoud 1. Wat is een energieprestatiecontract? 2. Wat doet een ESCO? 3. Waarom is dit interessant voor

Nadere informatie

Certificeren Waardevol?? KVGM B.V.

Certificeren Waardevol?? KVGM B.V. Certificeren Waardevol?? KVGM Improvement Solutions: + Specialisten in verbetermanagement + 20 jaar ervaring + 6 deskundige, gedreven en pragmatische professionals + Praktische aanpak waarbij de klantorganisatie

Nadere informatie

CRM in de praktijk bij Syncount

CRM in de praktijk bij Syncount CRM in de praktijk bij Syncount Fred van der Biezen, 15 maart 2017 Syncount en haar CRM Eerst: Bijhouden van naam en adres gegevens (het liefst zo beperkt mogelijk, in zoveel mogelijk systemen) - de factuur

Nadere informatie

Verplichtingen voor kantoorgebouwen op vlak van energie

Verplichtingen voor kantoorgebouwen op vlak van energie Verplichtingen voor kantoorgebouwen op vlak van energie Een overzicht van maatregelen in een aantal Europese lidstaten Sven Wuyts, Factor4 27 februari 2015 Inhoud Hinderpalen Verplichtingen vanuit Europa

Nadere informatie

ENERGIEDOSSIERS tijdens het ESTSE voorzitterschap

ENERGIEDOSSIERS tijdens het ESTSE voorzitterschap ENERGIEDOSSIERS tijdens het ESTSE voorzitterschap VLEVA, MINARAAD 5 juli 2017 Jan Haers Energie-attaché AAVREU Leiegardens 2014, Your Estate Solution Energiedossiers tijdens het Estse voorzitterschap (tweede

Nadere informatie

Workshop overtuigende offertes schrijven

Workshop overtuigende offertes schrijven Workshop overtuigende offertes schrijven Wat is een goede offerte? Je hebt een offerte ontvangen. Onder de indruk leun je achterover Waardoor ben jij onder de indruk? Hoe beslist jouw klant? Zo bekijk

Nadere informatie

Het nieuwe Europese klimaatplan voor 2030: behoudt de EU haar voortrekkersrol?

Het nieuwe Europese klimaatplan voor 2030: behoudt de EU haar voortrekkersrol? Het nieuwe Europese klimaatplan voor 2030: behoudt de EU haar voortrekkersrol? Dr. Jos Delbeke, DG Klimaat Actie, Europese Commissie, Universiteit Hasselt, 25/2/2014 Overzicht 1. Klimaat en energie: waar

Nadere informatie

Energie Exploitatie Ontwikkelingen in Nederland

Energie Exploitatie Ontwikkelingen in Nederland Energie Exploitatie Ontwikkelingen in Nederland Leo Brouwer Programma adviseur Duurzame Energie en Energietransitie 16 oktober 2007 donderdag 18 oktober 2007 1 Daan van Vliet Directeur Unica Bestuurslid

Nadere informatie

4.3 Het toepassingsgebied van het kwaliteitsmanagement systeem vaststellen. 4.4 Kwaliteitsmanagementsysteem en de processen ervan.

4.3 Het toepassingsgebied van het kwaliteitsmanagement systeem vaststellen. 4.4 Kwaliteitsmanagementsysteem en de processen ervan. ISO 9001:2015 ISO 9001:2008 Toelichting van de verschillen. 1 Scope 1 Scope 1.1 Algemeen 4 Context van de organisatie 4 Kwaliteitsmanagementsysteem 4.1 Inzicht in de organisatie en haar context. 4 Kwaliteitsmanagementsysteem

Nadere informatie

Leidraad Prestatiecontracten

Leidraad Prestatiecontracten Leidraad Prestatiecontracten Beheer en Onderhoud Gebouwen Versie 3.0 >> Als het gaat om duurzaamheid, innovatie en internationaal OPENBAAR Leidraad Prestatiecontracten Beheer en Onderhoud Gebouwen Versie

Nadere informatie

Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen

Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen Verplichte energieaudit voor grote ondernemingen Grote ondernemingen die geen ISO 14.001 of ISO 50.001-certificaat hebben en niet zijn toegetreden tot een energiebeleidsovereenkomst (MEE / MJA3) moeten

Nadere informatie

Best Value nog even de filosofie. Krommenie bruggen

Best Value nog even de filosofie. Krommenie bruggen Best Value nog even de filosofie Krommenie bruggen Agenda 1. Welkom & introductie 2. Nog even de filosofie 3. Het project 4. Vragen Over het project Over de contractfilosofie Over het proces Over. 5. Hoe

Nadere informatie

Contentstrategie. Hoorcollege 3 16 september 2013

Contentstrategie. Hoorcollege 3 16 september 2013 Contentstrategie Hoorcollege 3 16 september 2013 Agenda HC3 Doelstellingen (KPI s) Funnel De belangrijkste content KPI s Case 2 3 KPI s KPI s Key Performance Indicator Variabelen om doelstellingen van

Nadere informatie

Ervaringen van het verduurzamen van Rotterdams gemeentelijk vastgoed m.b.v. ESCo s

Ervaringen van het verduurzamen van Rotterdams gemeentelijk vastgoed m.b.v. ESCo s Ervaringen van het verduurzamen van Rotterdams gemeentelijk vastgoed m.b.v. ESCo s Gert-Jan de Looze & Peter van Schijndel Gemeente Rotterdam & Strukton Gert-Jan de Looze Peter van Schijndel Rotterdamse

Nadere informatie

Grip op Contractmanagement IIR Congres 27 en 28 november 2013 Thematafel: privacy & security issues voor de contractmanager.

Grip op Contractmanagement IIR Congres 27 en 28 november 2013 Thematafel: privacy & security issues voor de contractmanager. Grip op Contractmanagement IIR Congres 27 en 28 november 2013 Thematafel: privacy & security issues voor de contractmanager 27 november 2013 Workshop Privacy en Security Issues voor de contractmanager

Nadere informatie

Procedure BREEAM-NL Innovatiecredits. Oktober 2013

Procedure BREEAM-NL Innovatiecredits. Oktober 2013 Procedure BREEAM-NL Innovatiecredits 28 oktober 2013 Deze procedure is onderdeel van het DGBC-certificeringsysteem Datum 1 november 2012 6 juni 2013 Oktober 2013 Wijziging(en) 1. Deze tabel toegevoegd;

Nadere informatie

Ervaringen van Duurzaam Beheer en Onderhoud in relatie tot de implementatie nieuwe wetgeving. En dan ook nog duurzame energie en energiebesparing

Ervaringen van Duurzaam Beheer en Onderhoud in relatie tot de implementatie nieuwe wetgeving. En dan ook nog duurzame energie en energiebesparing Ervaringen DBO Praktijkseminar Nieuwe wetgeving Duurzame energie en energiebesparing Consequenties voor installateurs en gebouwbeheerders 11 oktober 2011 Ronald van Nattem Hoofd B&O Vastgoed DH Aart de

Nadere informatie

Verslag over de juridische aspecten van energie-efficiëntie in de textielindustrie

Verslag over de juridische aspecten van energie-efficiëntie in de textielindustrie Verslag over de juridische aspecten van energie-efficiëntie in de textielindustrie Overzicht van legale aspecten betreffende energie-efficiëntie in Vlaanderen die van belang zijn voor de textielindustrie

Nadere informatie

INFORMATIE Resultaatgericht Vastgoedonderhoud (RGVO)

INFORMATIE Resultaatgericht Vastgoedonderhoud (RGVO) INFORMATIE Resultaatgericht Vastgoedonderhoud (RGVO) O n d e r h o u d e n d g o e d NVT Onderhoudsgroep BV Hoefsmid 5-7 2631 RH Nootdorp Telefoon (015) 310 83 32 Fax (015) 310 56 23 www.onderhoudendgoed.nl

Nadere informatie

Energiereductie met een ESCo. Jan-Maarten Elias Unica Ecopower

Energiereductie met een ESCo. Jan-Maarten Elias Unica Ecopower Energiereductie met een ESCo Jan-Maarten Elias Unica Ecopower Inhoud 1. Over Unica Ecopower 2. Huidige en toekomstige energie wetgeving 3. Wat is een ESCo 4. Europese Gedragscode voor ESCo s 5. Voorbeeld

Nadere informatie

Naar een organisatie brede visie op voeding. Josje Schoufour en Sonja van Ettinger Workshop symposium GOUD 13 maart 2014

Naar een organisatie brede visie op voeding. Josje Schoufour en Sonja van Ettinger Workshop symposium GOUD 13 maart 2014 Naar een organisatie brede visie op voeding Josje Schoufour en Sonja van Ettinger Workshop symposium GOUD 13 maart 2014 Inhoud workshop Presentatie: voedingsintake binnen GOUD-studie Wat is een visie?

Nadere informatie

Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd

Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd Ministerie van Financiën, Den Haag Manesco helpt gebouweigenaren met comfortverbetering, energiebesparing én, tegen lagere exploitatiekosten. Manesco is

Nadere informatie

Meten is weten: Inzicht krijgen in de opbrengsten van jouw inspanningen in de buurt

Meten is weten: Inzicht krijgen in de opbrengsten van jouw inspanningen in de buurt Meten is weten: Inzicht krijgen in de opbrengsten van jouw inspanningen in de buurt Vandaag Vandaag Reden voor Monitoring en Evaluatie: M&E Wat is M&E? Monitoren en evalueren: theorie en praktijk Tips

Nadere informatie

Waar staan de letters voor?

Waar staan de letters voor? De PDCA cirkel laat (jou) jullie sneller leren, helpt de kwaliteit continu te verbeteren en kan er ook voor zorgen dat je onderweg wijzigingen kunt aanbrengen. Waar staan de letters voor? 1. Plan : in

Nadere informatie

Zaken doen met de gemeente Oldambt

Zaken doen met de gemeente Oldambt Zaken doen met de gemeente Oldambt een nieuw inkoopbeleid Inkoopteam Oldambt Esther Pontjodikromo-Gol 30-09-2016 Waar gaan we het wel en niet over hebben? Wel: Inkoopbeleid en toegankelijkheid regionaal

Nadere informatie

Beheer en onderhoud Nationaal Muziekkwartier

Beheer en onderhoud Nationaal Muziekkwartier Beheer en onderhoud Nationaal Muziekkwartier Nihad Mesevic Coördinator onderhoud Bereikbaar: Gemeente Enschede Hengelosestraat 51 Postbus 20 7500 AA Enschede 053-4818424 06-13695226 n.mesevic@enschede.nl

Nadere informatie

D.3.5 Rapport over de implementatie van best practices inzake financieel haalbare energie-acties

D.3.5 Rapport over de implementatie van best practices inzake financieel haalbare energie-acties D.3.5 Rapport over de implementatie van best practices inzake financieel haalbare energie-acties Titel van de best practice: Verbetering van de straatverlichting in 20 gemeenten in Cyprus Indieningsdatum:

Nadere informatie

Factsheet 9. Focus op bijdrage in natura

Factsheet 9. Focus op bijdrage in natura Factsheet 9 Focus op bijdrage in natura Versie nr. 6 d.d. 13 juli 2016 Inhoudsopgave I. HET JURIDISCH KADER... 3 II. WAT ZIJN BIJDRAGEN IN NATURA?... 4 III. DE AANPAK TEN AANZIEN VAN BIJDRAGEN IN NATURA...

Nadere informatie

Meetlat Projectplanning, monitoring & evaluatie

Meetlat Projectplanning, monitoring & evaluatie Meetlat Projectplanning, monitoring & evaluatie Managementsamenvatting/advies: Meetlat met toetscriteria Toetscriterium 1. Kansen en bedreigingen, behoefte- en omgevingsanalyse Door een analyse te maken

Nadere informatie

Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen. Groningen geeft het goede voorbeeld

Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen. Groningen geeft het goede voorbeeld Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen Groningen geeft het goede voorbeeld Waarom Maatschappelijk Verantwoord Inkopen? Onze ambities zijn groot. Zo willen we in 2035 klimaatneutraal zijn en in 2025

Nadere informatie

BIJLAGE 1 PRESTATIE INDICATOR P (ONDERNEMEND SAMENWERKEN) NORM:

BIJLAGE 1 PRESTATIE INDICATOR P (ONDERNEMEND SAMENWERKEN) NORM: BIJLAGE 1 PRESTATIE INDICATOR P (ONDERNEMEND SAMENWERKEN) TITEL PI: Samenwerking Board DEFINITIE: Het meten van de mate van samenwerking op boardniveau controle op de mate van samenwerking van de onderhoudspartij.

Nadere informatie

HANDLEIDING VOOR HET OPSTELLEN VAN MEETBARE DOELSTELLINGEN

HANDLEIDING VOOR HET OPSTELLEN VAN MEETBARE DOELSTELLINGEN HANDLEIDING VOOR HET OPSTELLEN VAN MEETBARE DOELSTELLINGEN drs. A.L. Roode Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) juni 2006 Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) Auteur: drs. A.L. Roode Project:

Nadere informatie

Kennismaking??? en Verwachtingen? Dienst Uitvoering Onderwijs Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en PIANOo Ministerie van Economische Zak

Kennismaking??? en Verwachtingen? Dienst Uitvoering Onderwijs Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en PIANOo Ministerie van Economische Zak Omgaan met externe onderzoekers 23 maart 2011 School voor de Toekomst, s-hertogenbosch Kennismaking??? en Verwachtingen? Dienst Uitvoering Onderwijs Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en PIANOo

Nadere informatie

Addendum Social Return op Nota inkoopbeleid 2008 behorende bij raadbesluit van 18 juni 2012

Addendum Social Return op Nota inkoopbeleid 2008 behorende bij raadbesluit van 18 juni 2012 Addendum Social Return op Nota inkoopbeleid 2008 behorende bij raadbesluit van 18 juni 2012 De gemeente Cuijk hecht een grote waarde aan de sociale kant van duurzaam inkopen. Om die reden wordt hierbij

Nadere informatie

Evaluatie Opdracht: Contractnummer:

Evaluatie Opdracht: Contractnummer: Evaluatie Opdracht: Contractnummer: A. Algemene informatie 1 Dienst / Bedrijf 2 3 Sector en afdeling Contactpersoon Opdrachtgever 4 Contactpersoon: Gegevens Opdrachtnemer Naam Bedrijf: KVK-nummer: Adres:

Nadere informatie

presentatie over het Dakteam Ymere door Consolidated Nederland

presentatie over het Dakteam Ymere door Consolidated Nederland presentatie over het Dakteam Ymere door Consolidated Nederland CONSOLIDATED SPECIALIST IN BEHEER EN ONDERHOUD VAN DAKEN sinds 1962 Dakteam Selectieprocedure Selectie fase Schriftelijke deel Presentatie

Nadere informatie

Markt voor energiediensten in Vlaanderen/België

Markt voor energiediensten in Vlaanderen/België Markt voor energiediensten in Vlaanderen/België Charles-Henri Bourgois, Adviseur, Fedesco KnowledgeCenter, Factor4 Inleiding Sterke groei in de Belgische energie diensten sector Veel verschillende spelers

Nadere informatie

NERF HRM-implementatie augustus 2005

NERF HRM-implementatie augustus 2005 Jaargesprekscyclus NERF HRM-implementatie augustus 2005 NERF-visie op Human Resource Management (HRM) Veel organisaties kiezen ervoor om hun organisatie en de personele inrichting ervan vorm te geven volgens

Nadere informatie

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT. overeenkomstig artikel 294, lid 6, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT. overeenkomstig artikel 294, lid 6, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie EUROPESE COMMISSIE Brussel, 24.10.2016 COM(2016) 689 final 2013/0028 (COD) MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT overeenkomstig artikel 294, lid 6, van het Verdrag betreffende de werking

Nadere informatie

Duurzame Bouw & gebiedsontwikkeling

Duurzame Bouw & gebiedsontwikkeling Duurzame Bouw & gebiedsontwikkeling Squarewise 9 november 2011 Noor Huitema-Hellemans (huitema@squarewise.com; 020-4473925) Squarewise is een adviesbureau met een sterke focus op: strategie, innovatie,

Nadere informatie