Disclosure belangen spreker Starten met Stoppen (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Zie hieronder Bedrijfsnamen Workshop symposium KCOETZ op de kaart Mei 2015 Sponsoring GSK Chiesi Sanofi Doelen van deze workshop Ilonka Brugemann, docent NHG Elbert van den Ende, huisarts Carla Damave, praktijkondersteuner Disclosure belangen sprekers (Potentiële) Belangenverstrengeling: Geen Snuffelstage Stoppen met roken Enthousiasme Kennis (Vaardigheden) Programma Warming up (= SMR tool) SMR, KCOETZ en Certificering Tabaksverslaving Begeleiding en gedragsverandering Medicatie Warming up: schaalvragen Hoe graag begeleid jij bij SMR? Hoe belangrijk vind jij begeleiding bij SMR? Hoe veel vertrouwen heb je dat je het kan? 1
De meetlat van belang en vertrouwen Bereidheid/Motivatie Belangrijkheid Vertrouwen SMR, KCOETZ en Certificering Overeenkomst met Achmea: De uitvoerende zorgverleners SMR voldoen aan de opleidingseisen zoals gesteld door het Partnership Stoppen met Roken. Stoppen met roken maakt integraal onderdeel van het tarief en heeft betrekking op de individuele gedragsmatige begeleiding zoals omschreven in de Zorgmodule Stoppen met Roken. Kwaliteitsregister SMR - Erkende opleiding SMR - Erkende interventie SMR Tabaksverslaving en begeleiding www.kwaliteitsregisterstopmetroken.nl Hart en bloedvaten Nadelige effecten van roken: nicotine vernauwt de bloedvaten verhoogt hartslag en bloeddruk vermindert zuurstoftransport atherosclerose Meer kans op hart- en vaatziekten: angina pectoris hartinfarct aneurysma van de aorta perifeer vaatstelsel: etalagebenen De luchtwegen Nadelige effecten van roken: vernauwing kleinere luchtwegen belemmering afvoer slijm hoesten minder lucht gevoeliger voor infecties Meer kans op longziekten: chronische bronchitis COPD longkanker 2
Voordelen van het stoppen Hart en bloedvaten bloedvaten verwijden zich hartslag vertraagt, bloeddruk verlaagt zuurstoftransport verbetert kwaliteit vaatwanden verbetert minder pijn op de borst beter vooruitzicht op herstel na hartinfarct na 1 jaar 50% minder kans op herhaling van hartinfarct na 1 jaar 40% minder kans op overlijden 50% minder kans om te overlijden aan een aneurysma Voordelen van het stoppen De luchtwegen meer lucht minder slijm betere lichamelijke prestaties schonere longen bronchitis wordt minder of verdwijnt longemfyseem komt tot stilstand kans op longkanker vermindert Verslavingsrisico s van een middel: Sterk of zwak werkzaam Snelheid van werking en duur van de werking Wijze van gebruik (inhaleren, kauwen, slikken) Tolerantie Verkrijgbaarheid Kosten Nicotine in de hersenen binnen 10 sec. NA = nucleus accumbens Mesolimbische systeem Baan van ventrale tegmentale area naar NA Nicotine Dopamine Nicotinespiegel in het bloed Nicotine,werking op het centraal zenuwstelsel DOPAMINE Genot, Onderdrukken Eetlust NORADRENALINE Waakzaamheid, Onderdrukken Eetlust NICOTINE ACETYLCHOLINE VASOPRESSINE Waakzaamheid, Verbetering Leerproces Verbetering Geheugen SEROTONINE BETA-ENDORPHIN Beïnvloeding Stemming,Onderdrukken Eetlust Vermindering van Angst en Spanning Uit A. Goldstein Addiction. De nicotinespiegel in het bloed na roken van één sigaret per uur. De bloedmonsters werden elke 15 minuten genomen. (Nicotinespiegel in ng/ml bloed). BENOWITZ 3
Begeleiding Stoppen met Roken Intentie (1) tot stoppen Intentie tot stoppen met roken 2004 Uitgangspunten: - Roken is een verslaving - Veel mensen bezoeken de huisartsenpraktijk, dat is een prima plek om rokers te ondersteunen bij het stoppen. 47% 7% 14% 14% 8% 10% wil nooit stoppen wil ooit stoppen, maar niet binnen 1 jaar wil stoppen binnen 1 jaar wil stoppen binnen een half jaar wil stoppen binnen 1 maand weet niet Bron: TNS NIPO 2004 Wie doet wat? De patient De huisartspraktijk Wie is de SMR begeleider? Wat doen de anderen? Huisarts POH Assistente Wat moet er gebeuren? 1. Rookstatus inventariseren en registreren 2. Advies om te stoppen met roken 3. Motivatie inventariseren Zorg op maat a.h.v. motivatie a. Gemotiveerd => intensieve ondersteunende interventie b. Overweger => korte motivatieverhogende interventie c. Ongemotiveerd => in volgend contact terugkomen op stoppen met roken(?) Belangrijkste begrip i.v.m. gedragsverandering Ambivalentie! d. Eventueel medicatie e. (Eventueel doorverwijzen) 4
Fasen van gedragsverandering Uitgang Voorbeschouwing Terugval (preventie) Overweging Volhouden Voorbereiding Actie Bron: Prochaska & DiClemente, 1983 De meetlat van belang en vertrouwen Bereidheid/Motivatie Belangrijkheid Oefening In tweetallen A neemt een leefstijl-item van zichzelf waar hij/zij weet dat het gezonder kan B gaat hier over met A in gesprek Vertrouwen 5 min, dan evalueren Evaluatie gedragsverandering Heeft het gesprekje A gestimuleerd tot gedragsverandering? Gaat het met patienten ook zo (goed)? Wat zijn hierin helpende en belemmerende factoren? 5
Effect van onze overtuigende advisering: Patient ontkent, bagatelliseert, werpt hindernissen op U voelt zich minder prettig, ongeduldig geïrriteerd, gehaast of zelfs aangevallen MEDICATIE 1. NVM >10 sigaretten/dag <10 sigaretten/dag en wens patient 2. Bupropion 3. Nortryptiline 4. Varenicline Nicotine vervangers Kauwgum, tablet, spray, pleister Vorm afhankelijk van voorkeur patient Contra: recent hartinfarct, -CVA, ernstige ritmest, instabiele AP Bijwerkingen mild (< sigaretten) Bupropion/Zyban Selectieve remmer van de heropname van norepinefrine en dopamine. Werkingsmechanisme onbekend Contra: levercirrose, convulsies in VG, eetstoornis in VG Mag met NVM, interactie andere medicatie Bupropion/Zyban bijwerkingen: droge mond hoofdpijn slaapproblemen (niet na 18 uur innemen) obstipatie depressie,angst concentratiestoornis 6
Nortryptiline Serotonerg, noradrenerg, anticholinerg Tricyclisch antidepressivum Off label voor SMR! Lage kosten, bekende bijwerkingen/contraindicaties Contra: recent hartinfarct, ritmestoornis Nortryptiline bijwerkingen Anticholinerg: droge mond, duizelig, accomodatiestoornissen, slaperig, trillerig Hoofdpijn Maagdarm klachten (misselijk) Varenicline Partiele agonist partiele antagonist nicotine NIET combineren met NVM Kan wel met andere medicatie Contra: ernstige nierinsufficientie, voorzichtig bij psychiatrie Varenicline bijwerkingen Misselijk Slapeloosheid Vreemde dromen Duizeligheid Slaperigheid Vragen? DANK VOOR DE AANDACHT En graag tot ziens op de NHG nascholing STARTEN MET STOPPEN 7