RAADSVOORSTEL GEMEENTE OOSTSTELLINGWERF RAADSVERGADERING : 19 november 2013 NUMMER : A.1 STATUS VOORSTEL : A ONDERWERP : Besteding gelden Milieubeleid (inclusief Slokgelden) PORTEFEUILLEHOUDER / AMBTENAAR : J.H. Veenhouwer / J. Gropstra BESLUIT RAAD Paraaf griffier Oosterwolde, 6 november 2013 VOORSTEL 1. Akkoord te gaan met de besteding van de gelden Milieubeleid (inclusief Slok-gelden). Inleiding Bij de evaluatie van het milieubeleidsplan in de raad van februari van dit jaar is afgesproken dat het college na de zomer komt met een voorstel over de invulling en besteding van de Slok-gelden (stimulering lokaal klimaatbeleid) en het budget voor het milieubeleidsplan. In dit advies doen wij een voorstel voor de besteding van deze gelden. Het gaat om een bedrag van 50.000 uit de kaderbrief voor de uitvoering van Milieubeleid in 2014, 2015 en 2016. Daarnaast is een bedrag van 83.500,-- beschikbaar uit de Slok-gelden. In totaal gaat het om de besteding van 133.500. In bijlage 1 bij dit advies is een projectenlijst opgenomen. In bijlage 2 is het beschikbare bedrag van 83.500 uit de Slok-gelden nader toegelicht. In de projectenlijst kiezen wij voor acties, die zichtbaar zijn voor het publiek en waarvan een voorbeeldwerking uitgaat. Het betekent niet dat de uitvoering van andere projecten uit het MBP uit het oog zijn verloren, maar dat deze om verschillende redenen niet de hoogste prioriteit krijgen. Redenen zijn bijvoorbeeld de stagnerende woningbouw- en marktontwikkelingen en de daaruit voortvloeiende geringe investeringsbereidheid De commissie Ruimte heeft het voorstel van het college van burgemeester en wethouders in haar vergadering van 5 november 2013 besproken. De opmerkingen van de commissie hebben wij verwerkt in dit voorstel.
- 2 - Voor project 3 betekent het dat wij de vorm van de actie hebben aangepast. De doelen van bewustwording en het verminderen van het energieverbruik bij burgers zijn het zelfde gebleven, maar de vorm van de actie hebben wij aangepast. De actie is nu gericht op de voorbeeldfunctie van deze 30 gezinnen. De naam van het project is gewijzigd in Goed voorbeeld, doet goed volgen. De toelichting bij project 3 is hierop aangepast. Ook de toelichting bij punt 5 hebben we aangepast. De aanpassingen in de toelichting zijn vet gedrukt. Beoogd effect Uitvoering te geven aan het milieubeleidsplan. Argumenten 1.1. De voorgestelde besteding past binnen de uitvoering en doelen van het Milieubeleidsplan en de beoogde CO 2 reductie vanuit de SLOK-regeling. 1.2. In bijlage 1 bij dit advies is een projectenlijst opgenomen. In de projectenlijst kiezen wij voor acties, Die zichtbaar zijn voor het publiek en waarvan een voorbeeldwerking uitgaat. 1.3 In bijlage 2 is het beschikbare bedrag van 83.500 uit de Slok-gelden nader toegelicht. Dit bedrag is beschikbaar na bijstelling van de raming van een aantal lopende projecten uit de Slokgelden. Door stagnerende woningbouw- en marktontwikkelingen en de daaruit voortvloeiende geringe investeringsbereidheid is de deelname aan deze projecten minder dan verwacht. Wij stellen voor de middelen die hierdoor (extra) vrijvallen in te zetten voor de projecten genoemd in de bijlage 1. 1.4 Het betekent niet dat andere of nieuwe ontwikkelingen uit het oog zijn verloren. Met de voorgestelde projecten focussen wij ons op concrete projecten en resultaten. Indien zich ontwikkelingen of kansen voordoen op andere terreinen van milieubeleid, zoals biobased economy/society, een circulaire economie of Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen dan adviseren wij u hierover. Kanttekeningen /alternatieven Met dit voorstel wordt de besteding van de gelden bestemd voor uitvoering van milieubeleid (duurzaamheidsbeleid) voor de komende periode vastgelegd. Gedurende deze periode kunnen voortschrijdende inzichten door nieuwe ontwikkelingen op het terrein van duurzaamheid en milieubeleid aanleiding zijn de projectenlijst bij te stellen. Financiële toelichting De Slok-gelden zijn beschikbaar binnen de begroting. Voor de uitvoering van milieubeleid is voor de jaren 2014, 2015 en 2016 in de kaderbrief voorgesteld om incidenteel 50.000,- beschikbaar te stellen. Dit is per jaar ruim 16.000,-- In de projectenlijst stellen wij voor om deze middelen over de termijn van drie jaar in te zetten voor de scholen in Ooststellingwerf. Publicatie n.v.t.
- 3 - Uitvoering De projecten worden na een positief besluit verwerkt in de A3-projectenlijst milieubeleid en in uitvoering genomen. a. Planning start van de projecten in 2014 b. Communicatie Voor het werven van deelnemers zal in overleg met communicatie een communicatiestrategie worden toegepast. c. Evaluatie/controle Bij rapportage over het gevoerde milieubeleid zullen de vorderingen worden gepresenteerd Burgemeester en wethouders van Ooststellingwerf,, secretaris, burgemeester. A. Ter inzage liggende stukken a. bijlage 1: projectenlijst b. bijlage 2: toelichting raming Slok-gelden B. Vertrouwelijke stukken a. n.v.t.
- 4 - Bijlage 1. Bij raadsvoorstel over besteding Milieugelden. Projectenlijst Activiteit 1 zonnepanelen op 10 dorpshuizen Maximale vergoeding van 3750 per dorpshuis inclusief maatwerkadvies. Eventueel de inzet van zogenaamde Esco s 2 zonnepanelen op 23 schoolgebouwen Uit te voeren in 2014, 2015 en 2016. Per jaar kan gestart worden met 8 scholen Maximale vergoeding van 2500 per schoolgebouw Inclusief maatwerkadvies Eventueel de inzet van zogenaamde Esco s 3 30 gezinnen actie goed voorbeeld, doet goed volgen 30 gezinnen als voorbeeld. Concept Projectenlijst Kosten 25.000 57.500* 12.500 4 startbudget van 1000 beschikbaar stellen voor 3.000 energiecooperaties. 5 verder uitrol Hondenpoepbeleid In Ooststellingwerf 10.000 6 opstellen plan van aanpak biodiversiteit 10.000 7 milieuzorg gemeentehuis en gemeentewerf 7.500 - inzicht milieuvoordeel het nieuwe werken 8 spontane acties Voor plotseling opkomende leuke en milieuvriendelijke ideeën 8.000 Totaal 133.500 * Voor 2014, 2015 en 2016 is een bedrag van ruim 16.500 beschikbaar vanuit het Milieubeleidsplan.
- 5 - Toelichting projectenlijst 1. Dorpshuizen. Het gaat bij de dorpshuizen om gebouwen die een functie hebben voor het algemeen belang hebben. Het project sluit aan op de doelstelling van het Milieubeleidsplan. Als gevolg van een motie lastenverlichting dorpshuizen loopt op dit moment bij de dorpshuizen een onderzoek naar de mogelijkheden van energiebesparing en de plaatsing van zonnepanelen. De resultaten uit dat onderzoek worden in dit project verder uitgewerkt. De inzet van een ESCO (Energie Service Company) kan hierbij een oplossing zijn voor de meerkosten van de maatregelen. Hierbij neemt een groepje van bedrijven de kosten van de maatregen voor zijn rekening. Deze kosten worden vervolgens betaald uit (een deel) van de besparingen. 2. Zonnepanelen op 23 schoolgebouwen. In Ooststellingwerf zijn er 21 basisscholen en 2 scholen voor voortgezet onderwijs. Ook dit project sluit aan op de doelstelling van het Milieubeleidsplan. Wel nemen wij hier de voorwaarde op dat tenminste een Energie Prestatie Advies (maatwerkadvies) wordt opgesteld, zodat inzichtelijk is voor de schoolgebouwen wat er verder nog verbeterd kan worden aan het gebouw. Bijvoorbeeld isolerende maatregelen. Ook hier kan de inzet van ESCO s een middel zijn om het project te realiseren. 3. 30 gezinnen-actie. Goed voorbeeld doet goed volgen In 2000 is een soortgelijke actie uitgevoerd. In dit voorstel gaat het om een moderne variant. Uit de praktijk blijkt dat wanneer gebruikers hun dagelijkse energieverbruik kunnen volgen, zij veel bewuster omgaan met het energieverbruik en op die wijze energie besparen. De toegevoegde waarde van dit project is vooral dat het energieverbruik interactief en openbaar is. Via dit project wordt getracht burgers nieuwsgierig te maken naar het energieverbruik en de mogelijkheden om dit te verminderen. De maatregelen die worden getroffen door de deelnemers zijn te volgen via de website van Ooststellingwerf en stukjes in de krant. Bijvoorbeeld via een rubriek tips en trucs. Aan de uitvoering van dit project verbinden wij een besparingsdoelstelling en/of een wedstrijdelement. De looptijd van de actie bedraagt een jaar. Het bedrijf inrg begeleidt dit poject en schakelt bij de werving van deelnemers de cooperatieve studentenvereniging SAMEEN in. Het bedrijf inrg is actief vanuit meerdere locaties in Noord-Nederland. Vanuit Focteloo vindt de software-ontwikkeling plaats. De vereniging Sameen is ervaren in deze projecten en helpt onder meer particulieren en bedrijven bij de realisering van hun energieambities. 4. Startbudget energiecooperaties. Een toenemend aantal burgers heeft interesse in een duurzame energievoorziening vanuit verschillende belangen. De onafhankelijkheid ten opzichte van grote energiebedrijven speelt daarbij soms een rol. Het oprichten van een eigen energiebedrijf in de vorm van meestal een coöperatie is populair. De werkelijke opstart van een coöperatie is vaak weerbarstig. Ook het financiële plaatje is meestal een probleem. Voorgesteld wordt om een initiatief te ondersteunen met een startbudget van 1000,--. Landelijk wordt de rol van energiecoöperaties bij de opwekking van duurzame energie ook erkend. In het Energieakkoord is afgesproken dat de coöperaties een belastingkorting krijgen op de door hen opgewekte duurzame energie. 5. Hondenpoepbeleid. Uit de ervaringen van de afgelopen jaren blijkt dat het hondenpoepbeleid, zoals dat gestart is in Oosterwolde Zuid effect heeft. Ook in Oosterwolde Noord loopt nu een proef van twee jaar. Ook de 1e ervaringen binnen dat project zijn positief. Onlangs heeft Oosterwolde Zuid uitbreiding gevraagd van het gebied voor het hondenpoepbeleid. Ook met enkele andere dorpen is dit onderwerp besproken Wij verwachten dat het hondenpoepbeleid de komende periode verder kan worden uitgebreid in Ooststellingwerf. Hondenpoep is juridisch geen zwerfafval, zodat het niet ten laste kan worden gebracht van de afvalstoffenheffing. 6. Onderzoek Biodiversiteit. Door de raad is bij de behandeling van de tussenstand milieubeleid een motie aangenomen voor het opstellen van gemeentelijk beleid voor het onderwerp biodiversiteit. Hiervoor zal een plan van aanpak opgesteld moeten worden. Voor het opstellen van een plan van aanpak willen wij een bureau inhuren.
- 6 - De kosten hiervan ramen wij op 10.000,--. Het resultaat van dit plan van aanpak is: - een overzicht waar zich bijzondere planten en diersoorten bevinden in de gemeente, (de grote natuurgebieden uitgezonderd ); - een overzicht van zogenaamde hotspots in Ooststellingwerf of komen deze soorten algemeen voor; - aanbevelingen voor de gemeente hoe binnen het normale beheer- en onderhoud deze biodiversiteit te behouden en te versterken; - aangeven welke extra kansen er liggen om op eenvoudige wijze veel resultaat te behalen; - aangeven welke kansen er liggen om met deze maatregelen ook de kwaliteit als speelnatuur of wandelgebied voor de inwoners te verbeteren; - wat het bureau adviseert om bij dit onderzoek/advies te betrekken Naast de positieve bijdrage aan de biodiversiteit in de openbare ruimte is het onderzoek ook van belang voor: a. vereenvoudiging procedure van eenvoudige vergunningaanvragen; (door inzicht in het voorkomen van beschermde soorten hoeft minder vaak aanvullend onderzoek te worden gevraagd; dit scheelt de aanvrager tijd en geld); b. Verbetering juridische kwaliteit van inspanningen om met het eigen beheer te voldoen aan de regelgeving in de Flora- en Faunawet; c. Verhoging van de leefbaarheid door een verhoging van de toegankelijkheid en de aantrekkingskracht van groene elementen in de woonomgeving. 7. Milieuzorg gemeentehuis en gemeentewerf. Binnen het koploperproject is door het bedrijf DGMR te Drachten een duurzaamheidsprofiel en een milieubarometer voor het gemeentehuis en de gemeentewerf opgesteld. Het nieuwe werken is daarbij een optie om te voorkomen dat onnodig autokilometers worden gemaakt. Het nieuwe werken kan worden omschreven als het plaats- en tijdonafhankelijk werken. Ondersteund door moderne (mobiele) technologie. Onze gemeente kent relatief veel werknemers van buiten de gemeente. Om de milieubelasting verder terug te dringen is het nieuwe werken een optie. Met dit onderzoek wordt in beeld gebracht welke bijdrage het nieuwe werken levert aan het terugdringen van de milieubelasting. De kosten ramen wij op 7.500,-- 8. Spontane acties. Hiermee is enig budget gecreëerd voor leuke en milieuvriendelijke initiatieven die een steuntje in de rug verdienen.
- 7 - Bijlage 2. Bij raadsvoorstel over besteding milieugelden Toelichting 83.500,--Slok gelden Bij de behandeling van de tussenstand van het milieubeleid is van het totaal bedrag van 156.000 euro een bedrag van 107.500 bestemd voor de projecten die zijn opgenomen in onderstaande tabel. Deze projecten zijn in uitvoering. Naar aanleiding van de actuele situatie zoals weinig bouwactiviteiten en investeringen hebben wij de raming bijgesteld. Wij stellen voor om de middelen die hierdoor vrijvallen aan te wenden voor financiering van projecten die zijn opgenomen in bijlage 1 van dit advies. project Activiteit Status Oorspronkelijk raming Bijgestelde raming Advisering duurzame Nieuwbouw woningen 30.000 15.000 De particuliere bouwer een goede afweging te laten maken welke dubo maatregelen hij gaat nemen bij de (ver) bouw van de woning Regeling passief bouwen Op dit moment geen behoefte wegens tegenvallende bouw. Onderzoek landschappelijke inpassing kleinere windmolens Opwekken van duurzame energie door de integratie van kleinere windmolens in het landschap binnen Ooststellingwerf In 2013 maakt de provincie haar definitief standpunt bekend Wacht op reactienota provincie. Is rond de zomer gereed. 19-9- 2013 nog geen wijziging 7.500 7.500 Verbeteren energetische kwaliteit bestaande woningen Bewoners door de uitvoering van een EPA-advies inzicht te geven in hun energiebesparingmogelijkheden Vervolg ontdek hoe groen u woont. September/oktober komen ondernemers met nieuw voorstel Actie richten op 3 doelgroepen van 20 huishoudens ( 500 per gezin) 40.000 30.000 Mogelijk realiseren ven een energieneutraal bedrijvenpark door toepassing van DE-opties Het nieuwe rijden voor medewerkers Werkgroep duurzaamheid Inzicht in mogelijk een energieneutraal/positief bedrijvenpark te realiseren Besparing op brandstofverbruik en CO2 uitstoot door zuiniger rijgedrag Aan de hand van voorbeeldprojecten naar buiten brengen (actieve communicatie) dat duurzaamheid kansen geeft voor ondernemers Regeling Excellente gebieden. Bestemd voor advisering rondom energiezuinige nieuwbouw Koploperproject. De aanschaf van nieuwe dienstauto s is een goed moment voor de cursus Samenwerking. Indien zich projecten voordoen, bijvoorbeeld op grond van energieakkoord kan de werkgroep worden gevraagd. Budget verlagen 7.500 7.500 7.500 7.500 15.000 5.000 Totaal 107.500 72.500 Vanuit de Slok-gelden resteert een bedrag van 83.500,-- (156.000 72.500)