Opleidingen voor bank en verzekeringen Erkend door FSMA www.fiscaalinformatief.be/vbo 1
Beste bank- en verzekeringsprofessional, Er wordt steeds meer van u verwacht dat u accuraat kunt voorspellen, adviseren en bijsturen. Bovendien kampt u vaak met de onzekerheid of u de complexe en voortdurend wijzigende wetgeving correct interpreteert en toepast. Van Belleghem Opleidingen is zich bewust van uw uitdagingen. Met een divers aanbod aan opleidingen voor de bank- en verzekeringssector helpen we u flexibel in te spelen op deze veranderende omgeving. U kunt bij ons terecht voor actuele updates in fiscaliteit en verzekeringen, gegeven door topexperten met jarenlange praktijkervaring: Lieven Van Belleghem, Paul Roels, Jo Stremersch, Yves Verdingh, Siert Bronselaer, Bart Chiau, Eddy Roegiers, Carl Wtterwulghe, Luc Devlamynck,... De meeste opleidingen zijn erkend voor permanente bijscholing door beroepsorganisaties als FSMA, BIBF, IAB en IBR. Op onze website vindt u het exact aantal punten/uren per opleiding. Neem de tijd om ons aanbod door te nemen op www.fiscaalinformatief.be/vbo en lees in deze brochure al de visie van enkele van onze docenten. Geert Van Cauwenberge Productmanager Van Belleghem Opleidingen geert.vancauwenberge@wolterskluwer.com BICQQNB - NJ17 Verantwoordelijke uitgever: Johan De Meyer, Motstraat 30, 2800 Mechelen Een kleine greep uit het opleidingsaanbod Update Fiscaliteit (elk seizoen meer dan 2500 deelnemers!) Aanvullende pensioenen van A tot Z Erf- en schenkbelasting anno 2017/2018: update (inclusief hervorming erfrecht) Personenbelasting van A tot Z Samenlevingsvormen van A tot Z Grondige fiscale opleiding hypothecaire woonkredieten - levensverzekering - pensioensparen www.fiscaalinformatief.be/vbo
JUIST OF FOUT? 10 STELLINGEN OVER HET HUWELIJK, FEITELIJK EN WETTELIJK SAMENWONEN geschreven door Kluwer Learning Team Hoe staat het met uw kennis rond de verschillende samenlevingsvormen? Heeft het verschil tussen feitelijk samenwonen, wettelijk samenwonen en het huwelijk geen geheimen meer voor u? Of toch wel? Bart Chiau, trainer in successieplanning/fiscaliteit/verzekeringen en gastprofessor aan de UGent, onderzocht samen met zijn studenten de kennis van de Vlaming over deze materie. 10 feiten waar u misschien niet meteen stil bij stond, maar die wel belangrijk zijn. 1. Met het samenlevingscontract kunnen wettelijk samenwonende partners hun erfenis regelen Fout: in een samenlevingscontract kan je heel wat dingen laten neerpennen: het bezit van beide partijen, de regeling rond de huur, wie voor welke kosten instaat als het op de kinderen aankomt Maar niet de erfenis. Die moet worden vastgelegd in het testament. 2. Wettelijk samenwonenden worden belast op basis van een gezamenlijke belastingaangifte vanaf het jaar van de wettelijke samenwoning Fout: voor het jaar van wettelijke samenwoning worden beide partners afzonderlijk belast. Een gezamenlijke belastingaangifte moet pas worden ingevuld vanaf het jaar na wettelijke samenwoning. Schrijf u nu in voor het seminarie Samenlevingsvormen van A tot Z (docent: Bart Chiau) via www.fiscaalinformatief.be/vbo. 3
3. Er is geen verplichte wettelijke onderhoudsuitkering tussen de partijen na beëindiging van de wettelijke samenwoning Juist: in tegenstelling tot bij het huwelijk bestaat er bij wettelijk samenwonenden geen onderhoudsverplichting als ze beslissen om niet langer wettelijk samen te wonen. Toch kan de onderhoudsuitkering wél opgenomen worden in een samenlevingscontract, maar deze moet beperkt zijn in tijd. 4. Bij overlijden van een van de partijen erft de langstlevende wettelijke samenwonenden in beginsel de volle eigendom op de gezinswoning Fout: de overlevende erft enkel het vruchtgebruik op de gezinswoning. Als dit aangepast moet worden, dan kan het opgenomen worden op andere manieren, zoals in het testament, met beding van aanwas, door middel van een schenking 5. Het is mogelijk om de wettelijk samenwonende partner volledig te onterven door gebruik te maken van een testament zonder dat deze partner op de hoogte wordt gebracht Juist: dit risico kan wel opgelost worden door gebruik te maken van een beding van aanwas. Zo kunnen beide partijen elkaar niet langer onterven zonder medeweten van de andere partij. Gehuwden daarentegen kunnen elkaar nooit volledig onterven. De echtgenoten hebben op zijn minst het recht op vruchtgebruik van de gezinswoning met inboedel. 6. Wettelijk samenwonen is verboden tussen familieleden Fout: wettelijk en feitelijk samenwonen is mogelijk tussen familieleden, in tegenstelling tot het huwelijk. 7. Net als bij het huwelijk kunnen beide wettelijk samenwonende partijen worden aangesproken voor betaling van de huur van de gemeenschappelijke woning Juist: gehuwden en wettelijk samenwonenden worden allebei aanzien als de wettelijke huurders, zelfs al is het contract slechts ondertekend door slechts een van de huurders. Ze kunnen daarom allebei aansprakelijk gesteld worden voor betaling van de volledige huur. 8. Bij aangifte van de belastingen is het huwelijksquotiënt in een aantal gevallen toepasbaar voor wettelijk samenwonenden Juist: het huwelijksquotiënt wordt, net zoals bij gehuwden, toegepast wanneer een van beide partijen over een laag of zelfs over geen inkomen beschikt. Een deel van het beroepsinkomen van de partner met het hoogste inkomen wordt toegekend aan het beroepsinkomen van de andere partner. Het deel dat wordt overgedragen, wordt zo aan een lager tarief belast. 9. Voor het wettelijk pensioen hebben de wettelijk samenwonenden elk een individueel pensioen Juist: wettelijk en feitelijk samenwonenden hebben enkel recht op een individueel pensioen. Bij gehuwden die voldoen aan de voorwaarden voor een gezinspensioen, wordt gekeken naar de meeste voordelige situatie: is een gezinspensioen voordeliger? Of krijgt men toch elk een individueel pensioen? 10. Wettelijk samenwonende partners hebben net als gehuwden recht op een overlevingspensioen Fout: enkel gehuwden kunnen aanspraak maken op een overlevingspensioen als er wordt voldaan aan bepaalde voorwaarden. Die uitkering wordt toegekend aan de langstlevende huwelijkspartner bij het overlijden van de andere partner. Voorwaarden voor overlevingspensioen: Bepaalde leeftijd Het huwelijk heeft minstens 1 jaar geduurd op het tijdstip van overlijden, tenzij: - er een kind ten laste was van een van de echtgenoten - er een kind werd geboren in het huwelijk - het overlijden te wijten is aan een ongeval of beroepsziekte BART CHIAU is trainer in successieplanning, fiscaliteit en verzekeringen. Sinds 2007 is Bart gastprofessor aan de UGent waar hij de cursussen Verzekeringsmanagement en Personal Financial Planning doceert. Hij is ook auteur van de Gids Samenlevingsvormen, Levensverzekeringen in het kader van successieplanning en Successieplanning voor beginners. Naast docent voor Fiscaal Informatief verzorgt Bart ook seminaries voor Van Belleghem Opleidingen. Hij publiceert regelmatig artikels over verzekeringen en fiscaliteit, zowel voor gedrukte als online media. 4 Schrijf u nu in voor het seminarie Samenlevingsvormen van A tot Z (docent: Bart Chiau) via www.fiscaalinformatief.be/vbo.
AANVULLENDE PENSIOENEN, EEN LANDSCHAP DAT VOORTDUREND VERANDERT geschreven door Kluwer Learning Team Collectieve of individuele aanvullende pensioenen, ook wel de tweede pensioenpijler genoemd, zijn een uitstekend instrument voor fiscale optimalisatie bij loontrekkenden en zelfstandigen. De wetgeving ter zake evolueert wel voortdurend. Om het bos door de bomen te blijven zien, maakt Isabelle Close, gespecialiseerd trainer in pensioenen, voor ons even de balans op. De tweede pijler blijft een absolute must Aanvullende pensioenen zijn bijzonder populair in België en geheel terecht. De tweede pensioenpijler is al lang sterk ingeburgerd en de belastingvoordelen ervan zijn ontegensprekelijk interessant en zelfs onmisbaar. Iedereen weet dat de wettelijke pensioenen het de voorbije jaren niet onder de markt hadden, legt Isabelle Close uit. Vandaar de noodzaak van een tweede pijler. De beleidsmaatregelen evolueren trouwens duidelijk in die richting en de wil is er om het systeem te promoten. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat de resultaten altijd zijn wat we ervan verwachten Zich aanpassen aan de veranderingen van het systeem De achtereenvolgende hervormingen van het pensioensysteem maken de wetgeving vaak complexer. Het codewoord is aanpassing, benadrukt Isabelle Close: Wat vandaag relevant is, is dat morgen misschien al niet meer. Alert blijven en je keuze bijsturen op basis van politieke beslissingen, is belangrijk. We mogen de tweede pijler niet beschouwen als een rigide systeem. Door Schrijf u nu in voor het seminarie Aanvullende pensioenen van A tot Z (docent: Paul Roels) via www.fiscaalinformatief.be/vbo. 5
Wat vandaag relevant is, is dat morgen misschien al niet meer. Alert blijven en je keuze bijsturen op basis van politieke beslissingen, is belangrijk. We mogen de tweede pijler niet beschouwen als een rigide systeem. ISABELLE CLOSE de jongste hervorming in 2016 is het niet meer mogelijk om je aanvullend pensioen op te nemen vóór de wettelijke pensioenleeftijd. Vandaag is dat nog altijd 65 jaar, maar in 2025 evolueert die naar 66 jaar en in 2030 naar 67 jaar. Wie de wettelijke pensioenleeftijd bereikte, kreeg tot vandaag een extra belastingvoordeel. Wat gebeurt er in de toekomst? De nieuwe maatregelen hebben geen betrekking op bestaande plannen voor aanvullend pensioen in de overgangsperiode tot in 2019. Voor wie nu een pensioenplan opstart, kan de in het pensioenreglement of -overeenkomst bepaalde pensioenleeftijd niet lager liggen dan de wettelijke pensioenleeftijd die momenteel 65 jaar bedraagt. Betekent dit het einde van de groepsverzekering? De groepsverzekering die werkgevers voor werknemers afsloten was lange tijd erg in trek, maar boet nu in aan populariteit door de verplichte minimumrente. In het licht van wat geld momenteel opbrengt, zorgde deze maatregel ervoor die nochtans goed bedoeld was aangezien hij de belegging van de werknemer beschermt dat het systeem van de groepsverzekering achterhaald is. Nieuwe mogelijkheden voor zelfstandigen Er bestaan momenteel twee belangrijke mogelijkheden om een aanvullend pensioen op te bouwen: het VAPZ voor zelfstandigen als natuurlijke persoon en de IPT voor bedrijfsleiders. Maar er zou nu ook werk worden gemaakt van een systeem dat het midden houdt tussen beide, IPTZ genoemd, en een aanvulling kan vormen op het VAPZ voor zelfstandigen als natuurlijke persoon, met belastingvoordelen in het kader van de naleving van de 80%-regel. Een evolutie die we zeker op de voet moeten volgen, besluit Isabelle Close. ISABELLE CLOSE heeft meer dan 15 jaar ervaring in fiscaliteit. Ze behaalde een diploma buitenlandse handel en ging aan de slag in de verzekeringswereld. Ze is gespecialiseerd in commerciële, technische en communicatiegebonden materies. In 2013 opende ze haar eigen opleidings- en consultancycentrum, IC LEARNING SPRL, waarin ze haar pedagogische kwaliteiten om kennis over te brengen ten volle kan benutten. Schrijf u nu in voor het seminarie Aanvullende pensioenen van A tot Z (docent: Paul Roels) via www.fiscaalinformatief.be/vbo. 6
NIEUW ERFRECHT DEFINITIEF GOEDGEKEURD geschreven door Kluwer Learning Team Met regeltjes die dateren van het Napoleontijdperk was een modernisering van het erfrecht al een tijd aan de orde. Nu het federale parlement zijn finale goedkeuring heeft gegeven, legt Meester Nathalie Labeeuw uit wat de belangrijkste hervormingen inhouden. Voor de praktische invoering van het nieuwe erfrecht was het wachten op de publicatie in het Belgisch Staatsblad. Normaal treedt een wet in werking 10 dagen na de publicatie, maar omdat het hier gaat om ingrijpende wijzigingen heeft men bepaalde overgangsbepalingen voorzien. Wie al een successieplanning heeft, zal een jaar de tijd krijgen om te beslissen of men het oude systeem wil behouden of voor de nieuwe regels kiest. Dat wordt voor adviseurs meteen de grootste uitdaging: samen met de klant bekijken of het opportuun is over te schakelen. Maar voor alle duidelijkheid, een gedane schenking blijft, daarover bestaat geen discussie. Meer mogelijkheden voor erflater Meester Labeeuw wil ook meteen duidelijk stellen dat er voor de overgrote meerderheid van de mensen weinig verandert. Als men geen schenkingen heeft gedaan tijdens het leven en geen testament heeft opgesteld, wijzigt er weinig. Wel krijgen erflaters meer mogelijkheden om tijdens hun leven zelf te bepalen wat er met hun nalatenschap moet gebeuren. Zo kan je met je erfgenamen rond de tafel gaan zitten en een erfovereenkomst opstellen. Voorwaarde is dat iedereen akkoord is, het familiepact ondertekent en dat het evenwicht bewaard wordt. Dat wordt nog een moeilijkheid, want er moet niet alleen rekening gehouden worden met gedane schenkingen maar ook met eventuele voor Schrijf u nu in voor het seminarie Erf- en successierecht (en levensverzekeringen) van A tot Z (docent: Lieven Van Belleghem) via www.fiscaalinformatief.be/vbo. 7
delen. Heb je bijvoorbeeld in het buitenland mogen studeren en je broer niet? Of heeft een van de kinderen lang thuis gewoond? Hebben je ouders altijd op de kinderen van je zus gepast, maar niet op die van jou omdat je verder weg woonde? Al die zaken kunnen van belang zijn. Wie al een successieplanning heeft, zal een jaar de tijd krijgen om te beslissen of men het oude systeem wil behouden of voor de nieuwe regels kiest. NATHALIE LABEEUW Grotere vrijheid Nog een grote hervorming is de aanpassing van het reservatair deel voor kinderen. Vroeger hing dat af van het aantal kinderen: één kind had recht op 1/2 van de nalatenschap, twee kinderen op 2/3, bij meer dan drie kinderen was dat 3/4. Wat overschiet, is het beschikbaar deel. Nu krijgt de erflater meer beschikkingsvrijheid want ongeacht het aantal kinderen wordt het beschikbaar deel 1/2 van de nalatenschap. In het verleden was het erfrecht vaak een bron van frustratie, zeker als er vermogen is. De reserve vormt de controle om te kijken of bepaalde beschermde erfgenamen wel krijgen waar ze recht op hebben. Een testament kent geen uitvoering als de reserve niet gerespecteerd wordt. Dat is meteen ook het grote verschil met een erfovereenkomst! Ook regels inzake schenkingen hervormd Het amalgaam aan regeltjes voor schenkingen schenkingen buiten erfdeel, schenkingen als voorschot op de erfenis, verschillende waarderingen naargelang het gaat om roerende of onroerende goederen zijn niet meer van deze tijd. Meester Labeeuw licht toe: Ten tijde van Napoleon waren alleen onroerende goederen van belang. Roerende goederen zoals meubels daalden in waarde, dus werd de waarde bepaald op het moment van de schenking. Voor onroerende goederen werd dan weer de waarde bij overlijden genomen voor de aanrekening van de schenking. Voortaan is er een uniforme regel voor het berekenen van de reserve: zowel voor roerende als onroerende goederen geldt de waarde op de dag van de schenking, geïndexeerd tot aan de dag van overlijden. Bovendien kan je nu tegen je ouders zeggen dat ze een deel van je latere erfenis aan je kind(eren) mogen schenken. Goed voor samengestelde gezinnen Voor samengestelde gezinnen betekent het nieuwe erfrecht goed nieuws, zeker als de kinderen de blote eigendom van een pand erven en de nieuwe partner daarvan het vruchtgebruik krijgt. Vroeger was de enige uitweg een omzetting van het vruchtgebruik te vragen aan een rechter, maar die oordeelt vrij. Nu kunnen de kinderen de omzetting naar kapitaal, rente of volle eigendom eisen. Met uitzondering van de gezinswoning, daarvan kan het vruchtgebruik nooit worden omgezet zonder akkoord van de langstlevende. Geen reserve meer voor ouders De reserve voor de ouders (ascendenten) wordt bovendien volledig afgeschaft. Een kinderloos koppel wil elkaar vaak begiftigen. Tot nog toe konden ouders van feitelijk samenwonenden hun reserve opeisen. Dat voelt erg onnatuurlijk aan, dus wordt het afgeschaft. Wel komt er een onderhoudsvordering in de plaats. Er bestond al een onderhoudsplicht tegenover de ouders, maar die wordt verder uitgebreid. Je zal je vermogen dus niet volledig aan derden kunnen schenken als je ouders behoeftig zijn. Meester NATHALIE LABEEUW is advocaat-vennoot bij Cazimir en een van de grote Belgische specialisten successieplanning en familiaal vermogensrecht. Tot haar cliënten rekent ze particulieren die behoren tot de top 100 van meest vermogende Belgen. Ze is een veelgevraagde spreker bij financiële instellingen, de Fiscale Hogeschool en bij diverse beroepsorganisaties. Verder is ze redactielid van vooraanstaande tijdschriften in haar vakgebied. 8 Schrijf u nu in voor het seminarie Erf- en successierecht (en levensverzekeringen) van A tot Z (docent: Lieven Van Belleghem) via www.fiscaalinformatief.be/vbo.