Voortgezet onderwijs Junior company 2. Ondernemingsplan
Stichting Stichting Jong Jong Ondernemen: Ondernemen: Postbus Postbus 93002 93002 2509 2509 AA AA Den Den Haag Haag Bezuidenhoutseweg Bezuidenhoutseweg1212 2594 2594AV AVDen DenHaag Haag www.jongondernemen.nl www.jongondernemen.nl http://mijn.jongondernemen.nl http://mijn.jongondernemen.nl Kamer van van Koophandel: Koophandel:56817312 56817312 Kamer Volg ons ons op: op: Volg
DIRECTEURENPAKKET Junior company 2. Ondernemingsplan BASISONDERWIJS Voortgezet onderwijs Naam: Bedrijfsnaam: N.B.: Voor de leesbaarheid is in deze tekst overal waar zowel de de mannelijke vorm als als de de vrouwelijke vorm vorm van van toepassing is, is, de de mannelijke mannelijke vorm vorm gebruikt. gebruikt. Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Stichting Jong Ondernemen. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere Stichting wijze dan Jong ook, Ondernemen, zonder voorafgaande Den Haag, 2014. schriftelijke toestemming van Stichting Jong Ondernemen. Stichting Jong Ondernemen, Den Haag, oktober 2013.
Inhoudsopgave Stappen... 5 OPDRACHT 1 Wat is een ondernemingsplan?... 5 OPDRACHT 2 De ondernemers... 7 Opdracht 3 Het team... 9 Opdracht 4 Het bedrijf... 10 Opdracht 5 - Missie en visie... 11 Opdracht 6 Maatschappelijk verantwoord ondernemen... 12 Opdracht 7 Het idee... 14 Opdracht 8 - Swot-analyse... 16 Opdracht 9 - Confrontatiematrix... 17 Opdracht 10 Kritische succesfactoren... 18 Opdracht 11 Marketing - prijs... 19 Opdracht 12 - Marketing - promotie... 20 Opdracht 13 - Marketing - plaats... 21 Opdracht 14 Vaste gegevens en begrippen... 22 Opdracht 15 - Investeringsbegroting... 23 Opdracht 16 - Financieringsbegroting... 24 Opdracht 17 Exploitatiesbegroting... 25 Opdracht 18 Loonberekening... 26 Opdracht 19 - Rendement berekening... 27 Opdracht 20 - Balans... 28 Opdracht 21 - Break even point... 29 4 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
STAPPEN Naast opdrachten zijn er bij elke fase in het programma een aantal stappen. Deze stappen voer je uit in Mijn Jong Ondernemen onder de button Mijn bedrijf. Op Mijn Jong Ondernemen worden deze stappen uitgelegd. Aan het einde van tweede fase van het programma voert de contactpersoon stap 5 uit. Stap 5: De contactpersoon uploadt de definitieve versie van het ondernemingsplan OPDRACHT 1. WAT IS EEN ONDERNEMINGSPLAN? Jullie gaan een ondernemingsplan schrijven voor jullie junior company. Dat is een flinke klus, echt een project waar het hele bedrijf z n tanden in moet zetten. Een ondernemingsplan schrijf je niet zomaar. Je doet onderzoek, vergelijkt, maakt een planning en zorgt voor een goede taakverdeling. Met de opdrachten hieronder leer je wat elk onderdeel van het ondernemingsplan inhoudt en hoe jouw junior company daar invulling aan geeft. Ga naar Mijn Jong Ondernemen. Klik op > 2. Ondernemingsplan. Lees deze pagina. Beantwoord nu de volgende vragen: 1. Wat is een ondernemingsplan? 2. Waarom stelt een bedrijf een ondernemingsplan op? 5 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
3. Wie moeten jullie overtuigen met het ondernemingsplan? 4. Wanneer moet jullie ondernemingsplan af zijn? (overleg met je docent)... -... -... 6 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
OPDRACHT 2. DE ONDERNEMERS In het onderdeel B. De ondernemers beschrijf je in je ondernemingsplan uit welke leden jullie junior company bestaat, wat iedereen doet en waar jullie goed in zijn. Ga naar Mijn Jong Ondernemen. Klik op 2. Ondernemingsplan > B. De ondernemers Iedereen vult hieronder voor zichzelf het schema in. In het ondernemingsplan voegen jullie de schema s van alle deelnemers samen. WIE BEN JE? Naam Opleiding Leeftijd - - - Foto - - - 1. Wat zijn volgens jou de belangrijkste voordelen van het starten van je eigen junior company? 2. Wat is jouw ondernemersdenkstijl (Junior E-Scan)? 3. Wat zijn jouw sterke punten als ondernemer? 4. Wat zijn jouw aandachtspunten als ondernemer? 7 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
5. Waar wil je bij het afsluiten van jullie junior company beter in zijn geworden? TIP: Gebruik hiervoor de Junior E-Scan. 8 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
OPDRACHT 3.HET TEAM In onderdeel B. Het team beschrijven jullie hoe jullie, door gebruik te maken van elkaars kwaliteiten een goed bedrijf vormen. Ga naar Mijn Jong Ondernemen. Klik op > 2. Ondernemingsplan > B. De ondernemers Lees deze pagina. Beantwoord nu de volgende vragen: 1. Welke ervaringen/ vaardigheden hebben jullie en hoe vullen die elkaar aan? Naam 1. Functie 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 3. Waarom hebben jullie de functies op deze manier verdeeld? TIP: Gebruik hiervoor de Junior E-Scan. 9 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
OPDRACHT 4. HET BEDRIJF De organisatiestructuur is de manier waarop de organisatie in elkaar zit. Dit komt ook terug in je ondernemingsplan. Veel gebruikte organisatiestructuren zijn: lijnorganisaties & lijn-staf organisaties. Hierover heb je al gelezen bij > 2. Ondernemingsplan > B. De ondernemers Lees deze pagina. Beantwoord nu de volgende vragen: 1. Wat is jullie organisatiestructuur? en waarom? 2. Hoe ziet jullie organogram eruit? Algemeen directeur Naam:... Financieel directeur Naam:... Marketing en communicatie manager Naam:... Pr manager Naam:... Verkoop manager Naam:... Inkoop manager Naam:... Directie secretaresse Naam:... Manager bedrijfsvoering Naam:... 3. Wat is een rechtsvorm? 4. Welke bekende rechtsvormen ken je? 10 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
5. Welke rechtsvorm heeft jullie school? 6. Welke rechtsvorm heeft jullie junior company? 11 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
OPDRACHT 5. MISSIE EN VISIE In onderdeel C. Dit vinden wij belangrijk beschrijven jullie wat jullie belangrijk vinden als bedrijf, waar jullie voor staan. Ga naar Mijn Jong Ondernemen. Klik op 2. Ondernemingsplan > C. Dit vinden wij belangrijk. Lees deze pagina. Beantwoord nu de volgende vragen: 1. Wat is een missie? 1. Wat is een visie? 2. Noem eens een missie van een bekend bedrijf (tip: zoek met google). 2. Noem eens een visie van een bekend bedrijf (tip: zoek met google). 3. Waarom bestaat jullie junior company? Wat is jullie missie? 3. Wie willen jullie zijn als junior company? Wat is jullie visie? 12 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
OPDRACHT 6. MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN Anno 2014 is het belangrijk om iets te vinden en iets te doen met maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dit kan op allerlei verschillende manieren. Maatschappelijk verantwoord ondernemen is geen los onderdeel van jullie junior company, maar kun je beter zien als iets wat telkens weer terug komt, in alles wat jullie doen. Bij elke beslissing die jullie maken, moet je je afvragen welke invloed dit heeft op de rest van de wereld, ver weg en dichtbij. Ga naar Mijn Jong Ondernemen. Klik op 2. Ondernemingsplan > C. Dit vinden wij belangrijk Lees deze pagina. Beantwoord nu de volgende vragen: 1. Wat is Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen? 2. Vind jij Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen belangrijk voor jullie junior company? Leg uit waarom wel of niet. 13 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
3. Heeft Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen een plek in jullie junior company? Op welke manier? 14 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
OPDRACHT 7. HET IDEE In onderdeel D. Het idee beschrijven jullie het product of de dienst die jullie gaan verkopen. Jullie hebben deskresearch en fieldresearch gedaan. Op basis van deze onderzoeken hebben jullie bedacht welk product of welke dienst jullie gaan aanbieden. Ga naar Mijn Jong Ondernemen. Klik op 2. Ondernemingsplan > D. Het idee Lees deze pagina. Beantwoord nu de volgende vragen: 1. Welke dienst gaan jullie leveren en/ of welk product gaan jullie verkopen? 2. Wat zijn de belangrijkste kenmerken van jullie product/ dienst? 3. Waarom hebben mensen jullie product/ dienst nodig? 4. Wat zijn de Unique Selling Points (USP S) van jullie bedrijf/product/dienst? 5. Welke kenmerken hebben de mensen met interesse in jullie product of dienst (de doelgroep)? 15 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
6. Waarom kiezen jullie voor deze doelgroep? 7. Hoe gaan jullie het artikel/ de dienst verkopen en waarom daar? (vb. op de sportvereniging, via een webshop, in een winkelcentrum enz.) 16 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
OPDRACHT 8. SWOT-ANALYSE Op Mijn Jong Ondernemen hebben jullie gelezen hoe je een interne en een externe analyse kunt maken. De SWOT-analyse is hier een samenvatting van. Jullie beschrijven de sterktes (strengths), zwaktes (weaknesses), kansen (opportunities) en bedreigingen (threats) van en voor jullie junior company in een tabel. Helpen je met het behalen van je doel Sterkten 1. Werken het behalen van je doel tegen Zwakten 1. Intern 2. 2. 3. 3. Kansen 1. Bedreigingen 1. Extern 2. 2. 3. 3. 17 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
OPDRACHT 9. CONFRONTATIEMATRIX In de confrontatiematrix leg je de verbinding tussen de sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen die uit de SWOT-analyse naar voren komen. Kansen Bedreigingen Sterkten Hoe zetten jullie de sterke punten van jullie junior company in om op de kansen in te spelen? Hoe zetten jullie de sterke punten van jullie junior company in om bedreigingen af te weren? Zwakten Hoe verbeteren jullie de zwakke punten van jullie junior company in om op kansen in te spelen? Hoe verbeteren jullie de zwakke punten van jullie junior company in om bedreigingen weerstand te bieden? Kansen Bedreigingen 1. 1. Sterkten 2. 2. 3. 3. 1. 1. Zwakten 2. 2. 3. 3. 18 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
OPDRACHT 10. KRITISCHE SUCCESFACTOREN Kritische succesfactoren van jullie junior company zijn activiteiten of processen die erg belangrijk zijn voor jullie bedrijf. Deze succesfactoren bepalen voor een groot deel of jullie je doelstellingen gaan behalen en daarmee jullie succes. Op Mijn Jong Ondernemen heb je verschillende voorbeelden van kritische succesfactoren kunnen lezen. Wat zijn de kritische succesfactoren voor jullie bedrijf? 1. 2. 3. 4. 5. 6. 19 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
OPDRACHT 11. MARKETING PRIJS In onderdeel E. Marketing beschrijven jullie de verschillende onderdelen van de marketingmix. De prijs is daar een onderdeel van. Nu jullie weten welk product jullie gaan verkopen, bepalen jullie hoe duur het product moet worden. Maar hoe bepaal je de prijs van je product? Om de verkoopprijs te kunnen bepalen, moet je eerst weten wat de kostprijs van het product is. De kostprijs van het product bestaat uit de totale kosten die de onderneming maakt om het product te kunnen maken of leveren. Ga naar Mijn Jong Ondernemen. Klik op 2. Ondernemingsplan > E. Marketing Lees deze pagina. 1. Maak een overzicht van alle kostenposten die je in je bedrijf hebt. Neem de vooraf ingevulde kostenposten in ieder geval mee. Kostenpost Hoogte van de kosten in exclusief BTW Inkoopprijs van het product Verpakkings- en materiaalkosten Loonkosten van de junior company (schatting) Marketing- en promotiekosten Verzendkosten van het product Kosten van de webshop Algemene kosten......... TOTAAL...+ 2. Bereken de kostprijs van het product exclusief BTW.... 3. Bepaal hoeveel winst jullie willen maken op het product. Wij willen... % winst maken per product. 4. Welk BTW percentage moeten jullie rekenen per product? 6% of 21%? 5. Wat wordt de verkoopprijs van jullie product exclusief BTW?... 6. Wat wordt de uiteindelijke verkoopprijs van jullie product inclusief BTW?... TIP: Gebruik hierbij ook gegevens uit jullie marktonderzoek: Wat wil de klant betalen? (afnemergerichte prijsstelling) Wat vragen concurrenten voor hun producten? (concurrentiegerichte prijsstelling) 20 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
OPDRACHT 12. MARKETING PROMOTIE Met promotie bedoelen we alles wat je doet om mogelijke klanten te vertellen over je bedrijf en je product. Het is jullie doel dat klanten het product dat jullie aanbieden kopen. Jullie moeten de klanten dus overtuigen van de toegevoegde waarde van jullie product. 1. Hoe zorgen jullie voor naamsbekendheid en een goed imago? 2. Hoe stimuleren jullie de verkoop? Denk aan reclame. Waar en hoe gaan jullie reclame maken? 3. Hoe gaan jullie internet en sociale media inzetten? 21 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
OPDRACHT 13. MARKETING PLAATS Met plaats wordt bedoeld hoe jullie je product bij de klant krijgen. Je kunt online verkopen, via een website of webshop. Jullie kunnen het product via een winkel verkopen. Jullie kunnen op de markt gaan staan, of met een kraampje op school. De mogelijkheden zijn eindeloos. 1. Wat is jullie doelgroep? 2. Waar kunnen jullie de klanten vinden? 3. Waar kan de klant jullie bedrijf vinden? 4. Waar kan je doelgroep jullie product kopen? 22 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
OPDRACHT 14. VASTE GEGEVENS EN BEGRIPPEN Onderdeel F. Financiën is een belangrijk gedeelte van jullie ondernemingsplan. Jullie maken onder andere een geschatte omzet en berekenen de verwachte kosten. Ga naar Mijn Jong Ondernemen. Klik op 2. Ondernemingsplan > F. Financiën Lees deze pagina. 1. Welk btw-percentage moeten jullie rekenen voor het product? 6 of 21%? Het algemene tarief is 21%, maar voor sommige goederen en diensten geldt 6%. 2. Wat is jullie gemiddelde voorraad? 3. Hoeveel producten willen jullie minimaal op voorraad hebben? 23 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
OPDRACHT 15. INVESTERINGSBEGROTING Om een investeringsbegroting te maken maak je een overzicht van alle kostenposten die je in je bedrijf hebt. Op Mijn Jong Ondernemen vind je een voorbeeld van een investeringsbegroting. INVESTERINGSBEGROTING VASTE ACTIVA BTW VLOTTENDE ACTIVA TOTAAL 24 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
OPDRACHT 16. FINANCIERINGSBEGROTING In de financieringsbegroting bepaal je hoeveel startkapitaal je nodig hebt om de onderneming op te starten. Je komt aan startkapitaal door de verkoop van aandelen. De financieringsbegroting maak je door alle (verwachte) kosten bij elkaar op te tellen. Het totaal van de kosten deel je door 5,-. Dat is de waarde van één aandeel. Op Mijn Jong Ondernemen vind je een voorbeeld van een financieringsbegroting. FINANCIERINGSBEGROTING VASTE ACTIVA BTW VLOTTENDE ACTIVA TOTAAL TOTAAL TE VERKOPEN AANDELEN 25 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
OPDRACHT 17. EXPLOITATIEBEGROTING In de exploitatiebegroting geef je aan wat je denkt dat de opbrengsten en kosten zullen zijn gedurende de looptijd van jullie junior company. In de exploitatiebegroting laat je zien hoe je verwacht dat de exploitatierekening aan het eind van jullie junior company eruit gaat zien. Op Mijn Jong Ondernemen vind je een voorbeeld van een exploitatiebegroting EXPLOITATIEBEGROTING Omzet Inkoopwaarde Brutowinst Nettowinst voor belasting (E.B.I.T) Vennootschapsbelasting (23%) Nettowinst na aftrek vennootschapsbelasting 26 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
OPDRACHT 18. LOONBEREKENING 1. Wat betekent brutoloon? 2. Wat betekent nettoloon? 3. Een leerling heeft in januari 10 uur gewerkt in zijn junior company. Zijn brutoloon is 0,10 cent per uur. Wat is zijn bruto maandloon? 4. Over het bruto maandloon moet loonbelasting worden betaald. De loonbelasting is 42%. Wat is het netto maandloon van de leerling? 5. Een leerling heeft in april 25 uur gewerkt in de junior company. Zijn brutoloon is 0,85 cent per uur. Wat is zijn bruto maandloon? 6. Wat is het netto maandloon van de leerling? Je gaat nu een bruto en netto loonberekening maken voor jullie junior company. Je begint met het maken van een berekening voor jezelf. Daarna berekenen jullie de loonkosten voor jullie hele bedrijf. 27 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
1. Hoe hoog wordt het bruto uurloon voor leerlingen uit jullie junior company? 2. Maak een schatting hoeveel uur jij per maand gaat werken in de junior company 3. Hoeveel uur ga je werken voor de rest van de looptijd van je junior company? 4. Bereken de totale brutoloonkosten voor jezelf voor de rest van je junior company. 5. Bereken de totale nettoloonkosten voor jezelf voor de rest van je junior company..... uur per maand.. uur in totaal.. brutoloon in totaal.. nettoloon in totaal Leg alle bruto en netto loonkosten van de deelnemers van je junior company bij elkaar. Bereken de totale brutoloonkosten van jullie junior company. Bereken de totale nettoloonkosten van jullie junior company... brutoloon in totaal.. nettoloon in totaal Zijn deze loonkosten acceptabel? Zo nee, verlaag dan het bruto uurloon en maak opnieuw een loonkostenberekening. LET OP! Je mag pas loonkosten rekenen nadat jullie ondernemingsplan is goedgekeurd.
OPDRACHT 19. RENDEMENT BEREKENING Jullie aandeelhouders voorzien jullie junior company van startkapitaal. Daar krijgen ze, als het goed is, ook wat voor terug. Dat noemen we rendement. Rendement is de winst die de aandeelhouders maken op hun gekochte aandeel. In je ondernemingsplan geef je aan welk rendement je verwacht te kunnen bieden aan je aandeelhouders. Daarvoor moet je een aantal dingen weten. Op Mijn Jong Ondernemen vind je een voorbeeld van een rendement berekening. 1. Hoeveel aandelen gaan jullie uitgeven? 2. Wat is de (verwachte) nettowinst van jullie junior company? 3. Deel de (verwachte) winst door het aantal aandelen dat jullie uitgeven. Wat is jullie rendement (dus de winst) per aandeel? 4. Deel het rendement (de winst) per aandeel door 5,- en vermenigvuldig het met 100%. Dit is het rendementspercentage. Welk rendementspercentage bieden jullie aan je aandeelhouders? Uitgegeven aandelenkapitaal Nettowinst Rendement per aandeel Rendementspercentage % 28 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
OPDRACHT 20. BALANS In een balans kan worden afgelezen hoe groot de bezittingen en schulden van een onderneming zijn. De balans is de basis voor de financiële gezondheid van jullie junior company en is altijd een momentopname. De balans zegt niets over de toekomst. OPENINGSBALANS ACTIVA VASTE ACTIVA VLOTTENDE ACTIVA PASSIVA EIGEN VERMOGEN Aandelenverkoop VREEMD VERMOGEN (LANG/KORT) TOTAAL 29 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
OPDRACHT 21. BREAK EVEN POINT Om winst op jullie product/ dienst te kunnen maken, moeten jullie weten hoeveel producten jullie moeten verkopen om de totale kosten goed te maken. Jullie moeten dus weten wanneer die twee aan elkaar gelijk zijn. Vanaf het break-even point gaan jullie namelijk winst maken. We maken onderscheid in de break-even afzet en de break-even omzet. Op Mijn Jong Ondernemen vind je daar een voorbeeld van. Break-even afzet Break-even afzet is de hoeveelheid verkochte producten waarbij de onderneming geen winst en verlies maakt. Dit punt is voor jullie, als ondernemers, belangrijk omdat jullie kunnen inschatten hoeveel producten je moet verkopen voordat jullie winst gaan maken. Je kunt de break-even afzet ook gebruiken om te berekenen of je bepaalde investeringen juist wel of niet moet doen. Wat is jullie break-even afzet? Break-even omzet De break-even omzet is de geldhoeveelheid van de verkochte producten waarbij jullie junior company geen winst en verlies maakt. Als je de kosten van de omzet aftrekt is dit nul. Dus omzet - kosten = 0. Wat is jullie break-even omzet? ONDERNEMINGSPLAN Jullie hebben al heel veel werk verricht. Dat is allemaal voorwerk geweest voor het schrijven van jullie eigen ondernemingsplan. Op Mijn Jong Ondernemen kun je precies lezen welke onderdelen er in het ondernemingsplan moeten en in welke volgorde. STAPPEN Hebben jullie Stap 5 al afgerond? Zodra jullie het ondernemingsplan af hebben, uploadt de contactpersoon het ondernemingsplan in Mijn Jong Ondernemen bij stap 5. De docent kan het ondernemingsplan vervolgens goedkeuren. 30 2. ONDERNEMINGSPLAN JUNIOR COMPANY
POSTADRES Postbus 93002 2509 AA Den Haag WEBSITES www.jongondernemen.nl http://mijn.jongondernemen.nl