Opbrengsten Het Mozaïek VSO Enschede schooljaar

Opbrengsten Het Mozaïek VSO Enschede schooljaar 2013-2014 Inleiding Iedere school heeft tot taak onderwijs te bieden waarbij de leerlingen kennis, vaardigheden en houdingen verwerven. Uitgangspunt voor dat aanbod zijn de kerndoelen (voortgezet) speciaal onderwijs. De opdracht aan ons is om iedere leerling aan de hand van de daarin besloten kennis-, vaardigheids- en attitudedoelen tot optimale ontwikkeling te brengen. Elk schooljaar verantwoorden wij ons over de opbrengsten van ons onderwijs in relatie tot de vastgestelde ontwikkelingsperspectieven. Centraal staat dat wij eruit halen wat erin zit : op het gebied van Nederlandse taal, Rekenen en wiskunde en sociale competenties in het bijzonder. In de toekomst zullen er landelijke standaarden komen voor het (voortgezet) speciaal onderwijs. Omdat die er op dit moment niet zijn, vergelijken we de behaalde opbrengsten op grond van school-eigen standaarden en maken we duidelijk welke consequenties wij aan de uitkomsten van de evaluatie verbinden voor de inrichting van ons onderwijs. Verantwoording Het Mozaïek VSO Enschede, onderdeel van Stichting Attendiz, is een school voor voortgezet speciaal onderwijs in Enschede. Het Mozaïek VSO Enschede verzorgt voor ongeveer 110 leerlingen onderwijsarrangementen op maat vanuit deskundigheid en expertise. Het Mozaïek VSO Enschede biedt onderwijs aan leerlingen op praktijkniveau (leerroute arbeid) en op VMBO-niveau (leerroute vervolgonderwijs), met als doel leerlingen uit te laten stromen naar een passende vervolgplek. Dit kan een dagactiviteitencentrum, leerwerktraject of vervolgonderwijs zijn. Het ontwikkelingsperspectief van elke leerling is hierin leidend. De onderwijsarrangementen in onze school verzorgen we voor leerlingen van 12 tot 20 jaar met psychiatrische problematiek: * Autisme Spectrum Stoornissen (ASS); * Angststoornissen; * Sociaal-emotionele stoornissen. Met deze onderwijsarrangementen wil Het Mozaïek VSO Enschede samen met de andere onderwijsinstellingen in de regio invulling geven aan een dekkend onderwijs- en ondersteuningsaanbod. Het Mozaïek VSO Enschede heeft een schoolstandaard opgesteld die geldt als schoolnorm waar de opbrengsten van dat jaar tegen afgezet worden. Vervolgens wordt een analyse gemaakt, worden conclusies getrokken en wordt bepaald wat de gevolgen daarvan zijn voor de inrichting van het onderwijs. Voor de leerroute arbeid: - 10 % van de leerlingen stroomt uit naar een dagactiviteitencentrum. - 85 % van de leerlingen vervolgt de leerroute arbeid binnen een leerwerktraject van de Kapstok. - 5 % van de leerlingen stroomt uit naar een entreeopleiding van het MBO. Voor de leerroute vervolgonderwijs: - 15 % van de leerlingen stroomt, na het afronden van de leerroute vervolgonderwijs, uit naar een leerwerktraject van de Kapstok. - 75 % van de leerlingen stroomt, na het afronden van de leerroute vervolgonderwijs, uit naar het regulier onderwijs in de vorm van het regulier voortgezet onderwijs of het MBO. 1

- 10 % van de leerlingen stroomt vroegtijdig uit naar het regulier onderwijs om daar de schoolloopbaan te vervolgen. De leerlingen die de leerroute vervolgonderwijs volgen, sluiten de leerroute af met het doen van examen op VMBO-BBL, VMBO-KBL of VMBO-TL niveau. Het behalen van een diploma op VMBO-BBL en VMBO-KBL niveau is mogelijk vanaf schooljaar 2014-2015. Deze leerlingen doen examen in samenwerking met de Scholingsboulevard Enschede. Het behalen van een diploma op VMBO-TL niveau is mogelijk door met goed gevolg het staatsexamen VMBO-TL af te leggen. De schoolstandaard met betrekking tot het slagingspercentage is 80%. 1. Totale uitstroom In deze paragraaf wordt informatie gegeven over de totale uitstroom in aantallen leerlingen onderscheiden in verschillende categorieën. In onderwijskundige eenheden kort verblijf en onderwijskundige eenheden lang verblijf. De eerste groep betreft scholen waar op basis van een samenwerkingsovereenkomst residentiële plaats bekostiging (RP) plaatsvindt. Het gaat hier dus (nog) niet om de verblijfsduur op de onderwijskundige eenheid. Totaal aantal leerlingen op 1 oktober j.l. 107 Kort verblijf leerlingen op 1 oktober j.l. (RP) 0 Overige leerlingen op 1 oktober j.l. 107 Totaal aantal leerlingen dat de school dit schooljaar heeft verlaten 35 Aantal kortverblijf leerlingen dat de school dit jaar verlaten heeft (RP) 0 Aantal leerlingen dat langer dan twee jaren aanwezig was op de school en de school verlaten heeft 25 Aantal leerlingen dat korter dan twee jaren aanwezig was op de school en de school verlaten heeft 10 2. Uitstroom van leerlingen die langer dan 2 schooljaren op de school verbleven Hier wordt het aantal leerlingen bedoeld dat langer dan 2 schooljaren op de school verbleef, onderscheiden in einduitstroom en tussentijdse uitstroom. Onder tussentijdse uitstroom wordt verstaan leerlingen die in het VSO hebben verlaten voordat ze een van de twee leerroutes hebben afgerond en klaar waren voor de schakeling naar de vervolgbestemming Dagbesteding, Arbeid of Vervolgonderwijs. Doorplaatsen naar de Kapstok is daarom altijd tussentijdse uitstroom. Einduitstroom van leerlingen die langer dan 2 schooljaren op de school verbleven: a. Uitstroombestemming (UB): UB Aantal leerlingen Percentages BUITENLAND 1 6,25% ONBEKEND ZORG zonder ond. THUIS niet leerpl. THUIS wel leerpl. ANDERS 2

MBO 1+2 3 18,75% MBO 3+4 11 68,75% Regulier VO HAVO 1 6,25% ARBEID SOC WVZ ATC Arbm. DB Actg. DB Bel.g. DB Totaal 16 100% b. Uitstroomniveau UN Aantal leerlingen Percentages VMBO-TL met certificaten 4 25% VMBO-TL met diploma 12 75% Totaal 16 100 c. Indien beschikbaar de IQ scores van de uitgestroomde leerlingen >130 1 85-99 2 Geschat 35-54 - 115-129 1 70-84 - Geschat - 100-114 9 55-69 - Onbekend 3 Bij hoeveel van deze leerlingen is sprake van een disharmonisch IQ profiel? (verschil PIQ en VIQ minimaal 15 punten): 7 Tussentijdse uitstroom van leerlingen die langer dan 2 schooljaren op de school verbleven: d. Uitstroombestemming: UB Aantal leerlingen Percentages VSO DB 2 22,22% VSO AGL 7 77,78% VSO b/k VSO g/t VSO havo/vwo BUITENLAND ONBEKEND PRO VMBO b/k VMBO g/t HAVO/VWO ZORG zonder ond. THUIS niet leerpl. THUIS wel leerpl. ANDERS Totaal 9 100% 3

e. Uitstroomniveau: UN Aantal leerlingen percentages Arbeid, leerjaar 2 1 11,11% Arbeid, leerjaar 3 2 22,22% Arbeid, leerjaar 4 5 55,56% VMBO-TL met 1 11,11% certificaten Totaal 9 100% f. Indien beschikbaar de IQ scores van de uitgestroomde leerlingen. >130-85-99 3 Geschat 35-54 - 115-129 - 70-84 4 Geschat - 100-114 - 55-69 2 Onbekend - Bij hoeveel van deze leerlingen is sprake van een disharmonisch IQ profiel? (verschil PIQ en VIQ minimaal 15 punten): 4 3. Uitstroom van leerlingen die korter dan 2 schooljaren op de school verbleven Einduitstroom van leerlingen die korter dan 2 schooljaren op de school verbleven: g. Uitstroombestemming: UB Aantal leerlingen Percentages BUITENLAND ONBEKEND PRO ZORG zonder ond. THUIS niet leerpl. THUIS wel leerpl. ANDERS MBO 1+2 MBO 3+4 2 100% ARBEID SOC WVZ ATC Arbm. DB Actg. DB Bel.g. DB Totaal 2 100% h. Uitstroomniveau: UN Aantal leerlingen Percentages VMBO-TL met 2 100% diploma Totaal 2 100% 4

i. Indien beschikbaar de IQ scores van de uitgestroomde leerlingen. >130 1 85-99 - Geschat 35-54 - 115-129 1 70-84 - Geschat <35-100-114-55-69 - Onbekend - Bij hoeveel van deze leerlingen is sprake van een disharmonisch IQ profiel? (verschil PIQ en VIQ minimaal 15 punten): 0 Tussentijdse uitstroom van leerlingen die korter dan 2 schooljaren op de school verbleven: j. Uitstroombestemming: UB Aantal leerlingen Percentages VSO DB VSO AGL 2 25% VSO b/k VSO g/t 4 50% VSO havo/vwo BUITENLAND ONBEKEND PRO VMBO b/k VMBO g/t 2 25% HAVO/VWO ZORG zonder ond. THUIS niet leerpl. THUIS wel leerpl. ANDERS Totaal 8 100% k. Uitstroomniveau: UN Aantal leerlingen Percentages Arbeid, leerjaar 3 1 12,50% VMBO-BK, leerjaar 1 1 12,50% VMBO-TL, leerjaar 1 3 37,50% VMBO-TL, leerjaar 2 2 25,00% VMBO-TL, leerjaar 3 1 12,50% Totaal 8 100% l. Indien beschikbaar de IQ scores van de uitgestroomde leerlingen. >130-85-99 3 Geschat 35-54 - 115-129 1 70-84 2 Geschat - 100-114 2 55-69 - Onbekend - Bij hoeveel van deze leerlingen is sprake van een disharmonisch IQ profiel? (verschil PIQ en VIQ 5

minimaal 15 punten): 2 4. Vergelijking van de uitstroom met het eerder gestelde OPP In deze paragraaf wordt het OPP dat twee jaren voor uitstroom vastgesteld is, in verband gebracht met de uiteindelijke uitstroom. Dit geldt zowel ten aanzien van einduitstroom als tussentijdse uitstroom. Wanneer een leerling tussentijds is uitgestroomd en dit niet het oorspronkelijke OPP was, wordt dit tweeërlei geïnterpreteerd: positief indien de uitstroom hoger is dan het oorspronkelijke OPP, negatief indien de uitstroom is naar een leerroute lager dan het OPP. Heeft een leerling de school korter dan twee jaren bezocht, dan wordt het oudste OPP bekeken. Resultaat Aantal leerlingen Percentages Lager dan OPP 2 5,71% OPP behaald 18 51,43% Hoger dan OPP 15 42,86% Totaal 35 100% Uit deze tabel blijkt dat 43% van de leerlingen een hogere uitstroom heeft behaald dan ingeschat is bij de instroom van de leerlingen. Enerzijds kan dit te maken hebben met een te laag ambitieniveau en anderzijds ook dat het opbrengstgericht werken betere resultaten genereert. De leerlingen waarbij de uiteindelijke uitstroom hoger was dan de verwachte uitstroom zijn met name leerlingen die de leerroute vervolgonderwijs hebben gevolgd. Op basis van onder andere adviezen van het MBO was de verwachte uitstroom voor deze leerlingen voornamelijk een leerwerktraject of een MBO niveau 2 opleiding. Dit met name vanwege de sociaal-emotionele belemmeringen die de leerlingen bij de start op Het Mozaïek lieten zien. Nu blijkt een groot deel van deze leerlingen uit te stromen naar een MBO niveau 3 of 4 opleiding (zie ook de paragrafen 2a en 3g). Vanaf schooljaar 2014-2015 komt hier de groep leerlingen die examen doet op VMBO-BBL en VMBO- KBL niveau bij. Zij zullen, na het behalen van een diploma door kunnen stromen naar een MBO niveau 2 of niveau 3 opleiding. In de schoolstandaard is opgenomen dat het streven is dat 75 % van deze leerlingen uitstroomt naar het regulier voortgezet onderwijs of het MBO. Bij de start op Het Mozaïek zal voor elke leerling het hoogst mogelijk haalbare niveau geambieerd worden, waarbij rekening wordt gehouden met zowel de cognitieve als de sociaal-emotionele mogelijkheden van de leerling. 5. Analyse van de opbrengsten Resultaten schooljaar 2013-2014 in vergelijking met de schoolstandaard: Voor de leerroute arbeid (9 leerlingen uitgestroomd): Uitstroom- Schoolstandaard Opbrengsten Totaal IQ Vergelijking OPP bestemming leerroute arbeid 2013-2014 DAC 10 % 22,22 % 55-69: 100% Opp behaald: 100% LWT 85 % 77,78 % 70-84: 57% Lager dan: 25% Behaald: 50% Hoger dan: 25% 85-99: 43% Behaald: 100% MBO 5 % 0 % - - 6

Het percentage leerlingen dat uitgestroomd is naar een DAC ligt dit schooljaar op 22,22 %. Dit is, in vergelijking met de schoolstandaard, een hoog percentage. Wanneer we kijken naar de IQ-gegevens van deze leerlingen, dan sluit dit aan bij de uiteindelijke uitstroom. Voor deze leerlingen was dit ook de verwachte uitstroom gezien de IQ-gegevens en de sociaal-emotionele problematiek. Het percentage leerlingen dat uitgestroomd is naar een LWT ligt dit schooljaar op 77,78 %. Dit komt redelijk overeen met de schoolstandaard. Er zijn dit schooljaar vanuit de leerroute arbeid geen leerlingen uitgestroomd naar het MBO. Er zijn bij één leerling gesprekken geweest met het MBO, maar in overleg is besloten dat deze leerling toch naar een LWT gaat. Gezien de IQ-gegevens van de leerlingen die uitgestroomd zijn naar een LWT, hadden er, gezien hun cognitieve capaciteiten, leerlingen uit kunnen stromen naar het MBO. Echter gezien de sociaal-emotionele belemmeringen was dat voor deze leerlingen niet haalbaar. Voor de leerroute vervolgonderwijs (26 leerlingen uitgestroomd): Uitstroombestemming Schoolstandaard Opbrengsten 2013-2014 Totaal IQ Vergelijking OPP leerroute Aantal % vervolgonderwijs leerlingen Vroegtijdig naar 10 % 2 7,69 % 70-84: 50% Hoger dan: 100% regulier VO 100-114: 50% Behaald: 100% LWT 15 % 2 7,69 % 70-84: 50% Lager dan: 100% Regulier VO / MBO 85-99: 50% Behaald: 100% 75 % 17 65,38 % 85-99: 11,76% Behaald: 50% Hoger dan: 50% 100-114: 47,06% Behaald:25% Hoger dan: 75% 115-129: 11,76% Behaald: 50% Hoger dan: 50% >130: 11,76% Behaald: 50% Hoger dan: 50% Onbekend: 17,65% Hoger dan: 100% Overig Buitenland: 1 3,85 % 100-114: 100% Hoger dan: 100% VSO: 4 15,38 % 85-99: 50% Behaald: 100% 100-114: 25% Behaald: 100% 115-129: 25% Behaald: 100% Bij twee van de drie leerlingen met een onbekend totaal IQ is sprake van een disharmonisch profiel waarbij het totaal IQ niet te interpreteren is. Van de leerlingen met een bovengemiddeld IQ is één leerling doorgestroomd naar het regulier voortgezet onderwijs op HAVO-niveau en zijn drie leerlingen doorgestroomd naar het MBO, niveau 4. De categorie overig omvat 20 % van de leerlingen. Hierdoor zijn de percentages van de andere categorieën lager dan de schoolstandaarden. Wel is de verhouding tussen de verschillende categorieën kloppend bij de schoolstandaarden. De leerlingen bij overig, VSO zijn tussentijds uitgestroomd. Twee leerlingen zijn, vanwege gedragsproblematiek, uitgestroomd naar een ander VSO meer gericht op ZMOK. Eén leerling is uitgestroomd naar een ander VSO vanwege het volgen van een behandeling in de omgeving van deze andere school. De leerling met een hoog IQ is doorgestroomd naar een ander VSO die ook HAVO- 7

niveau aanbiedt. Gezien zijn sociaal-emotionele belemmeringen is regulier VO niet haalbaar, maar deze leerling kan, gezien zijn cognitieve mogelijkheden, wel een hoger niveau aan. Het slagingspercentage voor het staatsexamen VMBO-TL was in 2014 74%. Er zijn 19 leerlingen opgegaan voor een volledig diploma. Daarvan zijn er 5 gezakt. Zij hebben een aantal certificaten behaald. Er is één leerling die gespreid examen doet. Hij heeft het afgelopen jaar twee certificaten gehaald. Voor de overige certificaten gaat hij volgend schooljaar examen doen. Wanneer we de uitslagen bekijken dan vallen de volgende zaken op: - leerlingen scoren minder onvoldoendes (lager dan een 5,5) op het mondeling examen dan op het schriftelijk examen. - De cijfers die leerlingen gedurende het vierde leerjaar gehaald hebben, geven over het algemeen een reëel beeld voor het cijfer voor het mondeling examen, behalve voor het vak wiskunde. De cijfers die behaald worden op het schriftelijk examen vallen lager uit dan verwacht mag worden op basis van de cijfers van het vierde leerjaar. Dit geldt met name voor de vakken Engels, wiskunde, economie en geschiedenis en voor de rekentoets. Zie tabel hieronder. - er zijn relatief veel leerlingen met een onvoldoende (5 of lager) op de eindlijst voor de vakken economie (25%), Engels (32%) en wiskunde (40%). Zie tabel hieronder. - Alle leerlingen voldoen aan de eis dat er op de eindlijst minimaal een 5 gehaald moet worden voor het vak Nederlands. - Er zijn twee leerlingen gezakt, omdat zij niet voldoen aan de eis het gemiddeld centraal examencijfer moet onafgerond een 5,5 of hoger zijn. Verder voldeden zij aan de exameneisen. Twee leerlingen hebben gemiddeld geen 5,5 of hoger gehaald voor het centraal examen en zij hebben daarnaast een onvoldoende te veel. Eén leerling heeft een onvoldoende teveel en verder voldaan aan de exameneisen. - 70% van de leerlingen heeft een voldoende gehaald voor de rekentoets (deze telt dit jaar nog niet mee voor de examenuitslag). Aantal en percentage onvoldoende per vak als eindcijfer voor het examen: Vak AK BI EC EN GS MA NE WI RT Aantal 9 19 20 19 12 20 20 20 20 kandidaten Aantal 0 1 5 6 1 1 3 8 6 onvoldoendes % onvoldoende 0% 5% 25% 32% 8% 5% 15% 40% 30% Vergelijking eindcijfer leerjaar 4 met het cijfer voor het mondeling examen en het cijfer voor het schriftelijk examen: Vak Gemiddeld cijfer leerjaar 4 Gemiddeld cijfer mondeling Gemiddeld cijfer schriftelijk Cijfer lj 4 - cijfer mondeling Cijfer lj 4 cijfer schriftelijk examen examen examen examen Nederlands 6,15 6,38 5,63-0,23 0,52 Engels 6,71 6,36 5,36 0,35 1,35 Wiskunde 7,65 5,63 5,89 2,02 1,76 Biologie 6,12 6,28 6,34-0,17-0,23 Economie 6,43 5,99 5,39 0,38 1,04 Geschiedenis 6,51 6,15 5,56 0,36 0,95 Aardrijkskunde 6,01 5,50 6,02 0,51-0,01 Maatschappijleer 6,89 6,71 0,18 Rekentoets 7,95 6,45 1,5 8

6. Consequenties daarvan voor de inrichting van ons onderwijs Wij moeten blijven kijken hoe we leerlingen met een bovengemiddeld IQ zo goed mogelijk kunnen begeleiden. Deze leerlingen hebben de cognitieve mogelijkheden om onderwijs te volgen op een hoger niveau van VMBO-TL. Echter gezien de sociaal-emotionele problematiek kunnen zij hun cognitieve mogelijkheden niet volledig benutten. Het is belangrijk deze leerlingen te leren om te gaan met hun sociaal-emotionele belemmeringen. Dit geldt ook voor andere leerlingen die, vanwege sociaal-emotionele belemmeringen op een lager niveau uitstromen dan gezien hun cognitieve capaciteiten mogelijk zou moeten zijn. Een goed leerlingvolgsysteem op sociaal-emotioneel gebied kan hieraan bijdragen. Dit schooljaar wordt dan ook op Het Mozaïek VSO Enschede de Sociale Competentie ObservatieLijst (SCOL) geïmplementeerd. De gebruikte instrumenten waren de BRIEF en de TRF, waaruit geen analyse werd getrokken en dus ook konden er geen consequenties voor het onderwijs worden vastgesteld. De werkwijze met de SCOL zal daaraan wel voldoen. Ook wordt er met de uitgever van de methode Tumult afgestemd of er toetsen bij de methode gemaakt gaan worden. Het Mozaïek zal deze toetsen dan invoeren. Als deze toetsen niet door de uitgever uitgegeven worden dan zal Het Mozaïek zelf toetsen maken bij de methode. Er is voor leerlingen met een bovengemiddeld IQ in combinatie met een stoornis in het autismespectrum in de omgeving geen speciaal onderwijs op HAVO- en VWO-niveau leerjaar 4, 5 en 6. Deze leerlingen gaan naar het regulier voortgezet onderwijs om onderwijs te volgen op HAVO- of VWO-niveau of zij stromen af naar een lager niveau (VMBO-T) binnen het speciaal onderwijs. Met de onderwijsinstellingen in de omgeving moet gekeken worden hoe deze leerlingen onderwijs geboden kan worden dat zowel bij hun cognitieve als bij hun sociaal-emotionele mogelijkheden past. Tot slot zijn wij bezig met het ontwikkelen van een verdiept en intensief arrangement bij de lesstof die aangeboden wordt, te beginnen met de kernvakken. Door het aanbieden van passende arrangementen kunnen leerlingen beter doorstromen naar een niveau dat bij hen past. Om de opbrengsten van ons onderwijs te verbeteren, werken wij komend schooljaar aan het verbeteren van de instructie die door de leerkrachten gegeven wordt. Daarvoor wordt gebruik gemaakt van een afgeleide van het DIM-model. Door de instructie effectiever en interactiever te maken, worden leerlingen meer uitgedaagd en wordt de intrinsieke motivatie om te leren groter. Leerlingen zullen op die manier de gestelde doelen, en daarmee hun ontwikkelingsperspectief, beter behalen. Vanuit de analyse van de examengegevens volgen de volgende consequenties: - leerlingen moeten beter voorbereid worden op het schriftelijk examen. Dit wordt gedaan door de lesstof vaker te herhalen en gerichter te oefenen met de examenstof. Daarnaast moeten leerlingen toetsen maken die meerdere hoofdstukken omvatten, zodat zij gewend raken aan het leren van grotere hoeveelheden lesstof. - voor het vak wiskunde en Engels is een nieuwe methode aangeschaft. Deze wordt gefaseerd ingevoerd. Bij het uitzoeken van de nieuwe methode is gekeken naar een methode die beter aansluit bij de examens. - de rekentoets is het afgelopen jaar voor het eerst afgenomen. Deze telt komend schooljaar nog niet mee voor de examenuitslag. Afgelopen schooljaar is er een nieuwe rekenmethode ingevoerd. De leerlingen die afgelopen jaar examen hebben gedaan, hebben één jaar les gehad vanuit deze methode. Wanneer de rekentoets onderdeel gaat uitmaken van de examenuitslag (in schooljaar 2015-2016) hebben de leerlingen die dan examen doen inmiddels drie jaar rekenonderwijs gehad en zullen zij beter voorbereid zijn op de rekentoets. 9

7. Bestendiging Uitgangspunt is dat de leerroute behorend bij het gekozen uitstroomperspectief de leerling in voldoende mate toerust om met succes het onderwijs, al dan niet met extra ondersteuning, op de vervolgvoorziening te kunnen volgen. Dat betekent dat er van uit mag worden gegaan dat de leerling twee jaar na plaatsing in beginsel nog steeds op die plek zit. Als school spannen we ons in om er voor te zorgen dat we zicht hebben op de eisen die de vervolgscholen stellen aan onze leerlingen. We proberen ons onderwijsaanbod daarop af te stemmen. Na 1 oktober van ieder jaar wordt navraag gedaan bij de vervolgbestemming van de leerlingen die het jaar voor het afgelopen schooljaar plus het jaar daarvoor de school hebben verlaten. Ook verzamelen we informatie om zicht te houden op de bestendiging van de verworven plaatsen. In onderstaande tabellen staan gegevens opgenomen over andere leerling-cohorten dan tot dusver: het gaat om cohorten van voorgaande jaren. Bestendiging leerlingen 1 schooljaar geleden: Aantal Percentages schooljaar 2012-2013 Nog op de uitstroombestemming (incl. verhuizing) 23 67,65% Niet meer op de vervolgbestemming (incl. opstroom 9 26,47% qua niveau en of schooltype) Onbekend / anders 2 5,88% Totaal 34 100% Van de 9 leerlingen die niet meer op de vervolgbestemming zaten is 33% opgestroomd naar een hoger niveau of een hoger schooltype en 67% is afgestroomd naar een lager niveau of lager schooltype. Bestendiging leerlingen 2 schooljaren geleden: Aantal Percentages schooljaar 2011-2012 Nog op de uitstroombestemming (incl. verhuizing) 17 62,96% Niet meer op de vervolgbestemming (incl. opstroom 6 22,22% qua niveau en of schooltype ) Onbekend / anders 4 14,81% Totaal 27 100% Van de 6 leerlingen die niet meer op de vervolgbestemming zaten is 16,67% opgestroomd naar een hoger niveau of hoger schooltype en 83,33% afgestroomd naar een lager niveau of een lager schooltype. 8. Analyse van de bestendiging Van de leerlingen die in het schooljaar 2011-2012 is uitgestroomd zit na twee jaar meer dan 60% nog op de uitstroombestemming. Voor de uitstroom van leerjaar 2012-2013 geldt dat na één jaar meer dan 60% nog op de uitstroombestemming zit. Van de leerlingen die niet meer op de vervolgbestemming zitten, is het grootste gedeelte afgestroomd naar een lager niveau of schooltype. Hierbij gaat het met name om leerlingen die vanwege sociaal-emotionele problematiek toch vastlopen op hun vervolgbestemming en om leerlingen die het advies van school ten aanzien van de uitstroombestemming niet hebben opgevolgd en zich hebben ingeschreven op een hoger niveau of schooltype dan het advies was. 10

Als school geven wij een advies over de uitstroombestemming en hierover gaan wij ook in gesprek met ouders en leerling. De beslissing voor de vervolgbestemming ligt uiteindelijk echter bij ouders en leerling. Daarnaast zijn er leerlingen die, vanwege sociaal-emotionele problematiek, meer nodig lijken te hebben dan wij als school kunnen bieden. Wij adviseren ouders en de leerling in zo n geval om hulpverlening te zoeken voor de leerling. Dit zorgt er echter niet altijd voor dat dit ook gerealiseerd en/of dat de sociaal-emotionele belemmeringen verminderd worden. 9. Consequenties daarvan voor de inrichting van ons onderwijs Om ouders te ondersteunen bij een eventuele stap richting hulpverlening is ervoor gekozen om weer een schoolmaatschappelijk deskundige binnen de school aan te stellen. Zij kan ouders begeleiden wanneer er vanuit school of thuis vragen of zorgen zijn over de ontwikkeling van de leerling. Er moeten intensieve contacten zijn met de ouders en de hulpverlening en door de aanstelling van de schoolmaatschappelijk werker is er weer goed zicht op de sociale kaart. Met het behandelinstituut Karakter is een gesprek geweest om te kijken naar mogelijkheden om de drempel naar hulpverlening voor ouders en leerlingen te verlagen. Concreet zijn er nog geen afspraken uit voortgekomen, wel worden er mogelijkheden gezien. Karakter kan bijvoorbeeld op school aan ouders informatie geven over wat zij kunnen betekenen. Wij blijven duidelijke adviezen geven ten aanzien van de uitstroombestemming. Ook wijzen wij leerlingen en ouders op de verschillen tussen speciaal onderwijs en regulier onderwijs. Het is van belang dat wij leerlingen goed voorbereiden op de overstap naar de uitstroombestemming. Hiervoor zullen het Mozaïek en het MBO/regulier beter op elkaar afgestemd moeten worden. We kijken komend schooljaar bijvoorbeeld naar de herinrichting van de lokalen en hoe we deze (didactisch) uitdagender aan kunnen kleden waardoor wij qua inrichting ook beter aansluiten op het regulier onderwijs. 11