OPTA 12 november 1999

Discussienotitie Internettoegang OPTA 12 november 1999 Discussienotitie Internettoegang OPTA 12 november 1999 1

Inleiding Internet staat momenteel in het middelpunt van de belangstelling. Vanuit verschillende invalshoeken worden ontwikkelingen rond Internet nauwlettend gevolgd. Op de effectenbeurs kunnen Internetbedrijven op een ruime belangstelling rekenen en ontwikkelingen op het gebied van E-commerce gaan razendsnel. Ook de overheid onderkent het belang van Internet als de meeste recente illustratie van de golf van nieuwe toepassingen van informatie- en communicatietechnologie (ICT). In de nota De Digitale Delta 1 wordt gesteld dat door de ICTbasis op orde te brengen en te houden we kunnen zorgen voor een klimaat waarin nieuwe ICT-toepassingen kunnen worden ontwikkeld en gebruikt, zodat onze bedrijven competetief kunnen blijven, de overheid haar dienstverlening kan verbeteren en burgers gebruik kunnen maken van nieuwe mogelijkheden voor informatievergaring en communicatie. De wijze hoe we Internet kunnen gaan gebruiken zal onder andere bepalen in hoeverre we op de toppen van de ICT-golf gaan meesurfen. Internet is een mondiale markt die als een vrije markt gezien kan worden waarin concurrentie volop aanwezig is. Voor deze vrije markt lijkt er geen noodzaak tot een bijzondere regulering. Omdat de toegang tot die vrije markt in Nederland echter voor een overgroot deel via een gereguleerd net verloopt is op dit punt regulering zeer op haar plaats. De ontwikkeling van het aanbod van Gratis Internet is een geweldige stimulans voor het gebruik van Internet in Nederland. Mede hierdoor ondervindt het gebruik van Internet momenteel een enorme groei. Juist in deze groeifase van de markt voor Internettoegang is het volgens het college van de Onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit (hierna: het college) van groot belang om de inmiddels bereikte graad van marktwerking te behouden. Gezien het feit 1 Nota De Digitale Delta - diverse samenwerkende ministeries - juni 1999 dat thans een aantal ontwikkelingen dit uitgangspunt zouden kunnen aantasten, is het belangrijk dat hierover in de markt de lopende discussie met kracht wordt voortgezet. In deze discussienotitie treft u een aantal stellingen en vragen over de Internettoegang in Nederland aan. Het college nodigt marktpartijen uit een reactie hierop te geven. Deze discussienotitie heeft als doel een bijdrage te leveren aan de lopende discussie over Internetnettoegang. De opzet van deze discussienotitie mag echter niet worden verward met de opzet van een consultatiedocument wat normaliter specifiek gericht is op een besluit. Het college wil met deze notitie een discussie bevorderen over een aantal belangrijke factoren die in de markt voor toegang tot Internet in Nederland op dit moment nauw met elkaar samenhangen. Deze factoren zijn volgens het college: Uitkoppeling Internetverkeer uit het vaste openbare spraaktelefonienetwerk van KPN Telecom Schaarste van Interconnectie verbindingen Eindgebruikerstarieven voor toegang tot Internet Onderlinge geldstromen tussen aanbieders van Internettoegang waarop de business cases van deze partijen zijn geënt Discussienotitie Internettoegang OPTA 12 november 1999 2

Achtergrond Internettoegangsmarkt Bij de toegang tot Internet kunnen we onderscheiden in een transportdeel, namelijk de verbinding van een eindgebruiker met een ISP 2, en het deel van de feitelijke toegang tot Internet die een ISP vervolgens biedt. Deze notitie richt zich op het transportdeel. Als in deze notitie wordt gesproken over de Internettoegangsmarkt dan wordt hiermee het transportdeel bedoeld. In de Internettoegangsmarkt in Nederland wordt voor de verbinding met een ISP momenteel voornamelijk gebruik gemaakt van het vaste openbare spraaktelefonienetwerk van KPN Telecom. Deze discussienotitie richt zich met name op deze vorm van Internettoegang. Wijzen van Internet toegang in Nederland Zoals gezegd vindt op dit moment de toegang tot Internet in Nederland voornamelijk plaats door middel van verbindingen met ISP s via het vaste openbare spraaktelefonienetwerk van KPN Telecom. Andere vormen van Internettoegang zoals via de kabel en via xdsl spelen op dit moment immers nog een beperkte rol. ISP s hebben op dit moment over het algemeen aansluitingen die via het aankiezen van geografische telefoonnummers aangeroepen worden. Veelal beschikken ISP s over voldoende telefoonnummers om in heel Nederland aanroepen op basis van lokaal tarief (BIBA: binnen basis gebied) mogelijk te maken. Daarnaast is een aanbod via gratis nummers of koopnummers in beperkte mate aanwezig. Vormen van Internettoegang Het is algemeen bekend dat voor het afleveren van oproepen aan ISP s telecommunicatie aanbieders verschillende vormen van revenue sharing met ISP s afspreken. Hierbij krijgt de ISP die aangesloten is bij een bepaalde Telco 2 ISP - Internet Service Provider een deel van de termination fee die de betreffende Telco op zijn beurt van KPN Telecom ontvangt. Deze geldstroom is een van de financierings-bronnen voor het aanbieden van zogenaamd gratis Internet waarbij de eindgebruiker alleen de telefoonkosten betaalt zonder verdere abonnementskosten. Meer in het algemeen kunnen we de volgende vormen van Internet toegang onderscheiden: 1. Pay-as-you-go : de eindgebruiker betaalt de telefoontikken, althans een tijd- en volumegerelateerd bedrag, zonder een abonnementstarief aan een ISP te betalen (wordt vaak als gratis Internet aangeduid) 2. Flat rate : de eindgebruiker betaalt geen telefoontikken of andere tijd- en volumegerelateerde bedragen, maar wel een abonnementstarief 3. Een mengvorm van telefoontikken en abonnement. De eindgebruiker kiest de mix die bij zijn gebruik het beste past. De vormen 1 en 2 zijn uitersten van een continuüm waar aan de ene kant er geen abonnementstarief wordt betaald en aan de andere kant geen telefoonkosten worden betaald. In dit continuüm biedt de vorm 3 in potentie vele tussenvarianten. Discussienotitie Internettoegang OPTA 12 november 1999 3

1. Eindgebruikerstarieven voor toegang Internet Prijsdifferentiatie van eindgebruikerstarieven Momenteel worden oproepen van eindgebruikers naar inbelnummers van ISP s veelal afgehandeld als spraakverbindingen met dezelfde tarieven als voor normale (vaak lokale) gesprekken. De tarieven voor lokale gesprekken zijn op dit moment voor iedere oproeper gelijk, onafhankelijk van het feit bij welke telecommunicatieaanbieder de ISP die de oproeper aankiest een aansluiting heeft. In de praktijk echter rekenen de verschillende concurrerende telecommunicatieaanbieders (hierna: Telco s) verschillende bedragen (zogenaamde termination fee s) aan KPN Telecom voor het afwikkelen van het verkeer naar de eindbestemming op hun netwerk. Deze bedragen zijn soms verschillend van de bedragen die KPN Telecom de Telco s aanrekent voor het afwikkelen van verkeer naar aansluitpunten op het netwerk van KPN Telecom. In het reciprociteitgeschil (KPN eist gelijke wederzijdse tarieven voor interconnecterende partijen voor afleveren van gesprekken, besluit OPTA/IBT/99/7686 van 22 september 1999) heeft OPTA de eis van KPN Telecom voor gelijke tarieven afgewezen en tegelijkertijd KPN Telecom de mogelijkheid gegeven om verschillen in interconnectietarieven van Telco s door te berekenen aan de eindgebruiker. Hierdoor is prijsdifferentiatie van eindgebruikerstarieven een mogelijkheid geworden. Het college heeft in het oordeel over de Price-Cap (besluit OPTA/EGM/99/7526 van 27 september 1999) de basis gelegd voor het eventueel in de toekomst opleggen van een verplichting tot het doorvoeren van prijsdifferentiatie van eindgebruikerstarieven. Uitgangspunten OPTA Het college staat voor de beantwoording van de vraag of OPTA door tariefdifferentiatie af te dwingen de markt voor Internettoegang een impuls moet geven. Zoals gezegd wil het college de marktwerking in de Internettoegangsmarkt bevorderen. Zij wil geen concurrentie verstorende maatregelen nemen. Een goede marktwerking uit zich onder andere volgens het college in het beschikbaar zijn of komen van verschillende vormen van Internettoegang die door concurrerende aanbieders worden aangeboden waaruit de eindgebruiker kan kiezen. Het college wil derhalve door haar maatregelen geen specifieke vormen van Internettoegang belemmeren. Het college wil verder bevorderen dat een efficiënte toetreding plaatsvindt in de markt voor Internettoegang. Achtergrond Op dit moment bevindt de markt voor Internettoegang zich in een groeifase. De laatste maanden heeft de strijd om marktaandeel in deze markt geresulteerd in een groot aantal lanceringen van gratis Internet. Het zijn onder andere vormen van revenue sharing tussen Telco s en ISP s die een financieringsbron zijn voor het aanbieden van gratis Internet. KPN Telecom en Telco s beconcurreren elkaar met de hoogte van kick back aanbiedingen. Daarnaast is met name in deze groeifase het verkrijgen van aansluitcapaciteit voor een ISP van groot belang. Immers, zonder aansluitcapaciteit kunnen geen klanten bediend worden. De omvang van de aansluitcapaciteit van ISP s die klant zijn van een Telco wordt bepaald door de beschikbare interconnectieverbindingen die de betreffende Telco heeft met KPN Telecom. Juist op dit vlak heeft OPTA geconstateerd dat er nog steeds sprake is van schaarste. Deze schaarste blijkt op dit moment samen te komen in een tijd van felle strijd om marktaandeel in de Internettoegangsmarkt. Volgens het college kan het voortduren van de schaarste van interconnectieverbindingen in combinatie met de kick back aanbiedingen door KPN Telecom aan ISP s leiden tot ongewenste concurrentie effecten in de Internettoegangsmarkt als KPN Telecom op deze wijze in staat zou zijn om ISP s vanuit een ongelijke situatie aan zich te binden. Deze ongewenste effecten worden volgens het Discussienotitie Internettoegang OPTA 12 november 1999 4

college versterkt door de trend naar verticale integratie van ISP s en Telco s en met name doordat KPN Telecom een aanmerkelijk economische belang in een aantal ISP s heeft. Vragen aan marktpartijen: 1. Welke (potentiële) belemmeringen zien marktpartijen in de ontwikkeling van concurrentie op de markt voor Internettoegang? En wat zijn de beste oplossingen voor deze (potentiële) belemmeringen? Toelichting: In de huidige groeifase van de markt voor Internettoegang is een gelijk speelveld tussen de marktpartijen van groot belang. 2. Zijn marktpartijen van mening dat, gezien de huidige situatie zoals hierboven in de achtergrond geschetst, differentiatie van eindgebruikerstarieven op dit moment leidt tot meer marktwerking in de Internettoegangsmarkt? Draagt het bijvoorbeeld bij tot het bevorderen van de verscheidenheid van Internettoegangsvormen? Draagt het bijvoorbeeld bij tot intensivering van de mate van concurrentie? Toelichting: In een gezonde markt zouden eindgebruikers een keuze moeten hebben om op basis van een prijs/kwaliteit verhouding die dienst te kiezen die het beste bij hun gebruik past. In de huidige vorm van niet-differentieren van eindgebruikerstarieven zien we dat het voor marktpartijen moeilijk is op prijs te concurreren. Het college is van mening dat prijsdifferentiatie de juiste economische prikkels geeft, hetgeen op zich de marktwerking zou bevorderen. 3. Wat is volgens marktpartijen het beste interconnectiemodel voor de toegang tot Internet? Hoe lang moet het huidige terminating-model voor de toegang tot Internet blijven bestaan? In hoeverre speelt de facturering een rol bij de keuze voor het beste interconnectiemodel? Toelichting: Marktpartijen hebben investeringen gedaan op basis van de huidige vorm van toegang tot Internet. Het huidige interconnectiemodel kan omschreven worden als een zogenaamd terminating-model. Een interconnectiemodel is bedoeld voor telecommunicatieaanbieders om oproepen van elkaars klanten af te wikkelen. In dit model is het mogelijk dat de ISP van de Telco een deel van de termination fee krijgt die KPN Telecom aan de Telco betaalt. In de discussie over tariefstelling voor toegang tot Internet is het volgens het college wenselijk de mogelijkheden te onderzoeken van een zogenaamd originating-model (Telco betaalt KPN Telecom voor het brengen van verkeer naar de door de Telco gewenste locatie). Ook de wenselijkheid van een third party billingdienst, te leveren door KPN Telecom aan Telco s zou in deze discussie meegenomen moeten worden. 4. Wat zijn vanuit eindgebruikersperspectief belangrijke aandachtspunten bij tariefdifferentiatie? Door tariefdifferentiatie door te voeren zal er een situatie ontstaan waarin eindgebruikers verschillende tarieven moeten betalen voor het aanroepen van verschillende ISP s. Het eindgebruikerstarief is namelijk mede afhankelijk van de hoogte van de interconnectietarieven. Negatief aspect Hierdoor ontstaat een situatie die door eindgebruikers als onduidelijk ervaren kan worden. De eindgebruiker zal namelijk achteraf (bij de telefoonrekening) erachter komen dat de ISP welke wordt aangeroepen bij een dure of een goedkope telco is aangesloten. Positief aspect Daarnaast zal door de juiste economische prikkels een situatie ontstaan waarin partijen veel meer dan nu het geval is op prijs gaan concurreren. Uiteindelijk zullen eindgebruikers hier voordelen van ondervinden. Discussienotitie Internettoegang OPTA 12 november 1999 5

2. Uitkoppelen Internet Achtergrond In het kader van de problematiek die KPN Telecom heeft om voldoende interconnectieverbindingen aan haar concurrenten te leveren heeft het college zich voorgenomen een aantal maatregelen te treffen. Deze zijn: OPTA wil plannen omtrent uitkoppelen van Internetverkeer bevorderen op zodanige wijze dat geen marktverstorende effecten optreden. Deze discussienotitie levert hier een bijdrage aan. OPTA wil door middel van het bestuurlijk handhaven KPN Telecom dwingen zich aan de leverplicht voor het leveren van interconnectieverbindingen te houden. Hierbij kan gedacht worden aan het opleggen van een last onder dwangsom aan KPN Telecom. OPTA is een voorstander van het aanpassen en met name vereenvoudigen van de forecasting- en orderingprocedures in de interconnectiecontracten en met name het RIA (referentie Interconnectie Aanbod). Op dit moment loopt de consultatie procedure voor het RIA. Zolang er nog leveringsproblemen bestaan denkt OPTA dat alternatieve leveringen van capaciteit mogelijk gemaakt kunnen worden voor het leveren van interconnectieverbindingen. Hierbij kan gedacht worden aan een constructie van een administratieve oplossing die ook als uitvloeisel van het Versatel besluit is gemaakt. OPTA denkt dat door mogelijkheden te scheppen om interconnectieverbindingen bi-directioneel te maken, er een bijdrage geleverd kan worden om de schaarste op te lossen. OPTA zal een discussiebijeenkomst met marktpartijen organiseren. Deze bijeenkomst zal op 14 december a.s. plaatsvinden. Hierover treft u aan het eind van deze notitie meer informatie aan. Binnenkort zal het college van OPTA nadere mededelingen doen over deze maatregelen. Het college heeft in de eerste helft van 1999 onderkend dat onder andere het groeiende Internetverkeer zorgt voor een vergrote kans op problemen bij het leveren van interconnectie-verbindingen tussen het netwerk van KPN Telecom en dat van concurrenten. Een uitkoppeling van het Internetverkeer uit het vaste openbare spraaktelefonienetwerk van KPN Telecom kan een bijdrage leveren aan de oplossing van dit soort problemen. Wanneer Internetverkeer vroegtijdig als zodanig herkend wordt kan het na uitkoppeling buiten het vaste openbare spraaktelefonienetwerk worden afgehandeld. Deze aparte behandeling van Internetverkeer kan resulteren in een efficiëntere afhandeling van dit verkeer en door een aparte behandeling van het Internetverkeer wordt het vaste openbare spraaktelefonienetwerk van KPN Telecom ontlast. Een van de manieren om Internetverkeer in het telefonienetwerk van KPN Telecom te herkennen is door middel van het gebruik van een speciaal nummer voor toegang tot Internet (06760xxxxx). Door het gebruik van de dienstcode 06760 kunnen nummercentrales Internetverkeer als zodanig herkennen om het vervolgens te kunnen uitkoppelen. DGTP heeft ten behoeve van het bestemmen van de 06760 reeks voor de toegang tot Internet een openbare consultatie van de voorgenomen nummerplanwijziging gehouden. De rol van OPTA is deze nummers aan de marktpartijen toe te kennen. Zoals hierboven is geconstateerd staat het college in beginsel positief tegenover maatregelen die een uitkoppeling van het Internetverkeer mogelijk maken. Deze maatregelen mogen volgens het college echter niet leiden tot een verstoring van markt voor toegang tot Internet. Het college staat voor de beantwoording van de vraag hoe uitkoppeling van Internetverkeer tot stand kan komen zonder concurrentie verstorende effecten teweeg te brengen. Discussienotitie Internettoegang OPTA 12 november 1999 6

Deze vraag is voor het college van belang om juist in de groeifase in de markt voor Internettoegang te zorgen voor een gelijk speelveld tussen de marktpartijen. De verwachtingen van marktpartijen voor Internettoegang kennen juist voor de komende periode hoge groeicijfers. De twee in de vraag vervatte uitgangspunten (uitkoppelen en geen concurrentieverstoring) zijn dan ook voor het college op dit moment beide van belang. Hieronder treft u een aantal stellingen met vragen over het uitkoppelen van Internetverkeer. Eerst wordt echter beschreven waar en hoe uitkoppeling van het Internetverkeer uit het vaste openbare spraaktelefonienetwerk van KPN Telecom tot stand kan komen. Vooraf: de door KPN Telecom in het kader van het uitkoppelen van Internetverkeer te ontwikkelen dienstverlening kan bestaan uit één of meer van de volgende diensten (nummers corresponderen met de nummers in figuur 1): 1. Uitkoppelen op LAP-niveau (local access point, laag in het telefoonnet, op niveau nummercentrale) zonder spraak/data conversie 2. Uitkoppelen op LAP niveau met spraak/data conversie 3. Uitkoppelen op RAP- niveau (regional access point, midden in het telefoonnet, op niveau verkeerscentrale) zonder spraak/data conversie 4. Uitkoppelen op RAP niveau met spraak/data conversie 5. IP (Internet protocol, een technologie voor datacommunicatie) transitdienst (alleen mogelijk na spraak/data conversie) vanaf LAP naar Telco of ISP 6. IP transitdienst (alleen mogelijk na spraak/data conversie) vanaf RAP naar een Telco of ISP figuur 1 Discussienotitie Internettoegang OPTA 12 november 1999 7

Stellingen en vragen 1. Stelling: Uitkoppelen van Internetverkeer uit het vaste openbare spraaktelefonienetwerk van KPN Telecom is een technisch logische stap en levert een positieve bijdrage aan het oplossen van de schaarste van interconnectieverbindingen. Toelichting: Door een uitkoppeling van het Internetverkeer uit het vaste openbare spraaktelefonienetwerk van KPN Telecom wordt een efficiëntere behandeling van dit verkeer als dataverkeer mogelijk en door de uitkoppeling wordt tevens het vaste openbare spraaktelefonienetwerk van KPN Telecom ontlast en draagt hierdoor bij aan het oplossen van de problemen bij het leveren van interconnectieverbindingen. Vraag: Is het uitkoppelen van het Internetverkeer in aanvulling op de door OPTA voorgenomen maatregelen voor het oplossen van de schaarste nodig? 2. Stelling: Een Telco zou zelf moeten kunnen beslissen waar hij het uitgekoppelde Internetverkeer wil ophalen dat voor hem bestemd is. Toelichting: In figuur 1 zou deze Telco een keuze moeten hebben om bij een LAP of bij een RAP het Internetverkeer op te pakken. KPN Telecom zou de Internet uitkoppeldiensten voldoende ontbundeld ter beschikking moeten stellen om aan de Telco s de make or buy-decision te laten. Een Telco moet immers zelf, afhankelijk van actuele mogelijkheden en strategie, beslissen of, hoe en waar hij zijn netwerk verder uitrolt. stelling? 3. Stelling: Een Telco zou zelf moeten kunnen beslissen in welke vorm hij het uitgekoppelde Internetverkeer wil ophalen dat voor hem bestemd is. Internetverkeer wordt tot nog toe binnen het vaste openbare spraaktelefonienetwerk van KPN Telecom als spraakverkeer afgehandeld. De bedoeling van de uitkoppeling van Internetverkeer is om dit Internetverkeer voor een deel als dataverkeer te behandelen. Dataverkeer kan efficiënter dan spraakverkeer worden behandeld en verder zorgt een aparte behandeling voor een ontlasting van het vaste openbare spraaktelefonienetwerk van KPN Telecom. Om dit Internetverkeer als dataverkeer te behandelen zal op enig moment een spraak/data conversie plaats moeten vinden. Dit gebeurt in de regel door modems. Spraak/data conversie is een toegevoegde dienstverlening waarmee Telco s of ISP s zich op basis van kwaliteit kunnen onderscheiden. Er zou naar gestreefd moeten worden dat marktpartijen de mogelijkheid hebben om op basis van kwaliteit te kunnen differentiëren. Telco s en ISP s zouden dan ook een keuze moeten krijgen in welke vorm (spraak of data) zij het uitgekoppelde verkeer van KPN Telecom afnemen. De spraak/data conversie is een onderdeel van de markt voor toegang tot Internet waar geconcurreerd wordt op bijvoorbeeld de prijs/kwaliteit verhouding. Ook wat betreft de vorm waarin het Internetverkeer wordt aangeboden zouden Telco s of ISP s een vrijheid moeten hebben om zelf een make or buy decision te maken. stelling? 4. Stelling: Zolang er nog problemen zijn met de levering van interconnectieverbindingen, zou het redelijk zijn als KPN Telecom ten behoeve van Telco s die geconfronteerd worden met schaarste problemen, een alternatieve verbinding via Internet uitkoppelen levert die voor Telco s niet duurder uitvalt en kwalitatief tenminste gelijkwaardig is. Toelichting: Zolang Telco s door schaarste nog problemen ondervinden bij de levering van interconnectieverbindingen en ISP s die via het netwerk van deze Telco s gekoppeld zijn daardoor geconfronteerd worden met te weinig toegangscapaciteit, is er volgens OPTA sprake van een ongewenst effect op de concurrentie in de markt voor toegang tot Internet. In deze situatie zou het kunnen gebeuren dat KPN Telecom wel voldoende capaciteit kan leveren door gebruik te maken van Internet uitkoppeling, terwijl tegelijkertijd KPN Telecom niet voldoende capaciteit Discussienotitie Internettoegang OPTA 12 november 1999 8

(interconnectie verbindingen) aan Telco s levert. In deze ongewenste situatie zou OPTA het redelijk vinden als KPN Telecom ten behoeve van Telco s, die geconfronteerd worden met schaarste problemen, een alternatieve verbinding via Internet uitkoppelen levert. Deze alternatieve oplossing zou toegepast kunnen worden zolang de schaarste voortduurt. De alternatieve oplossing mag uiteraard niet duurder of slechter zijn dan de reële oplossing. stelling? Zouden in het geval van een alternatieve oplossing de overige condities (o.a. kwaliteit, interconnectie overeenkomsten en termination fees voor de Telco) gelijk moeten blijven? 5. Stelling: Het is van groot belang dat KPN Telecom de dienstbeschrijvingen, voorwaarden en implementatie aspecten van de uitkoppeldiensten tijdig en breed bekend maakt. Toelichting: Telco s, ISP s en hun klanten zouden zich op het gebruik van de speciale nummers voor toegang tot Internet en de mogelijkheden voor Internet uitkoppelen moeten kunnen voorbereiden. Als tijdig duidelijk is onder welke condities Internet uitkoppeling plaats zal vinden, zouden Telco s bijvoorbeeld gestimuleerd kunnen worden hun telecommunicatienetwerk geografisch uit te rollen. Afhankelijk van de eigenschappen, voorwaarden en implementatieaspecten van de Internet uitkoppeldiensten kunnen Telco s bijvoorbeeld een make or buy-decision maken. Het is daarom van groot belang dat KPN Telecom de dienstbeschrijvingen, voorwaarden en implementatie aspecten van de uitkoppeldiensten tijdig en breed bekend maakt. stelling? Wat is voor het bekend maken van de details van de uitkoppeldiensten een redelijke termijn? 6. Stelling: Het is van groot belang dat bij het aanbieden van de Internet uitkoppeldiensten 1 t/m 6 (zie figuur 1) KPN Telecom alle partijen gelijk behandelt en deze uitkoppeldiensten niet onder gunstiger condities levert aan haar eigen of aan haar gelieerde ISP s. Toelichting: KPN Telecom heeft een aanmerkelijk economisch belang in een aantal Internet Service Providers. Het belang van het waarborgen van zuivere concurrentieverhoudingen vereist dat deze non-discriminatie eis wordt gesteld. stelling? 7. Stelling: De tarieven voor de uitkoppeldiensten 1 en 3 (zie figuur 1) moeten kostengeoriënteerd zijn en in beginsel op dezlefde manier bepaald worden als de interconnectietarieven. Toelichting: Een oproep van een eindgebruiker naar een ISP is een normale verbinding door het vaste openbare spraaktelefonie netwerk van KPN Telecom totdat het Internetverkeer bij de uitkoppelmogelijkheden 1 en 3 (zie figuur 1) uitgekoppeld wordt. De tarieven voor de uitkoppeldiensten 1 en 3 (zie figuur 1) zouden daarom kostengeoriënteerd moeten zijn en bepaald kunnen worden als de interconnectietarieven. stelling? 8. Stelling: De discussie over tariefstelling voor toegang tot Internet is ermee gediend wanneer de eindgebruikerstarieven voor oproepen aan ISP s via het vaste openbare telefonienetwerk van KPN Telecom met gebruikmaking van 06760xxxxx nummers voorlopig gelijk blijven aan die wanneer van geografische nummers gebruik gemaakt wordt. Toelichting : Verwacht mag worden dat de toegang tot Internet na uitkoppeling op een efficiëntere wijze plaats zal vinden en dus op termijn voor een lager tarief aangeboden kan worden. Omdat de uitkoppeling van Internetverkeer een maatregel is voor het oplossen van de schaarste in het vaste openbare spraaktelefonienetwerk van KPN Telecom, zou het wenselijk zijn dat KPN Telecom en andere marktpartijen hun investeringen onder de huidige betalingsstructuur niet direct hoeven af te schrijven. Discussienotitie Internettoegang OPTA 12 november 1999 9

stelling en hoe lang zou dit uitgangspunt moeten gelden? 9. Stelling: De tarieven voor de uitkoppeldiensten 2 respectievelijk 4 zouden niet onder de tarieven van de uitkoppeldiensten 1 respectievelijk 3 mogen liggen. Toelichting: De uitkoppeldiensten 2 respectievelijk 4 bestaan uit de uitkoppeldiensten 1 respectievelijk 3 plus een toegevoegde dienst, namelijk een spraak/data conversie. De tarieven voor de uitkoppeldiensten 2 respectievelijk 4 zouden derhalve niet onder de tarieven van de uitkoppeldiensten 1 respectievelijk 3 mogen liggen. Mocht het wel zo zijn dat de tarieven voor de uitkoppeldiensten 2 respectievelijk 4 onder die van de tarieven van de uitkoppeldiensten 1 respectievelijk 3 zouden liggen, dan zou dit kunnen leiden tot verstoringen van concurrentieverhoudingen. stelling? Discussienotitie Internettoegang OPTA 12 november 1999 10

Verdere procedure Partijen kunnen tot 14 december 1999 hun visie aan het college kenbaar maken. Reacties dienen per brief én in elektronische vorm (diskette of e-mail) te worden gericht aan: OPTA, Afdeling Interconnectie en Bijzondere Toegang T.a.v. dhr. W. de Natris Postbus 90420 2509 LK Den Haag e-mail adres: w.denatris@opta.nl onder vermelding van: Discussienotitie Internettoegang Na afloop van deze termijn zullen alle reacties in principe openbaar worden gemaakt door middel van publicatie op de OPTA-website en/of een schriftelijke bundeling. Partijen die menen dat (delen van) hun commentaar als bedrijfsvertrouwelijk moet (en) worden behandeld, wordt verzocht dit uitdrukkelijk aan te geven met een nadere motivering waarom vertrouwelijkheid geboden is. Bedrijfsvertrouwelijke gegevens worden niet gepubliceerd. Op 14 december 1999 zal bij OPTA in Den Haag een openbare discussie worden georganiseerd. Partijen die bij de discussie aanwezig willen zijn, wordt verzocht hiervan uiterlijk 7 december 1999 opgave te doen per brief of e- mail. Ook wordt men verzocht hierbij aan te geven of men het woord wil voeren. Dit document is eveneens beschikbaar via de website van OPTA: http://www.opta.nl De bevindingen van de discussie zullen in een verslagvorm via de website van OPTA ter beschikking worden gesteld. Voor nadere informatie kan men zich wenden tot dhr. W.de Natris, tel. (070) 3159283. Discussienotitie Internettoegang OPTA 12 november 1999 11