Tweede bestuursrapportage 2014 Raadsvergadering 4 november 2014
Inleiding (1) Context waarbinnen de 2 e bestuursrapportage 2014 is opgesteld: Landelijk: - lichte economische groei en herstel van de woningmarkt, maar consumentenvertrouwen blijft broos - ondanks economische groei is de werkgelegenheid in 2014 < 2013 - septembercirculaire 2014 (16 september gepubliceerd) gebaseerd op miljoenennota 2015 - begrotingstekort 2015 van het Rijk 2,2% (< Europese norm van 3,0%) - als gevolg van bovenstaande ontwikkelingen geen aanvullende bezuinigingen noodzakelijk - beleid gericht op lastenverlichting om consumentenvertrouwen te stimuleren 2
Inleiding (2) Context waarbinnen de 2 e bestuursrapportage 2014 is opgesteld: Lokaal (economische ontwikkelingen): - Bedrijvigheid neemt (per saldo) toe - Leegstand kantoren in Houten 14,0% < landelijke gemiddelde 15,7% - Werkloosheid stabiliseert op het niveau van september 2013 - Aantal bijstandsuitkeringen blijft stijgen (436 juni 2014) - Duidelijk waarneembaar herstel van de woningmarkt - Aanbod te koop staande woningen neemt af (± 375 juni 2014) - Betreft vooral eengezinswoningen en 2-onder-1-kapwoningen - Aanbod vrijstaande woningen en appartementen blijft stabiel NB Een uitgebreide toelichting is te vinden in de bijlage Economische ontwikkelingen 3
Inleiding (3) Context waarbinnen de 2 e bestuursrapportage 2014 is opgesteld: Lokaal (financiële ontwikkelingen): - Na 1 e bestuursrapportage 2014 blijven sturen op: a. flexibele inzet van personeel in relatie tot werkaanbod (vacature- en aannamebeleid) b. uitstellen en / of anders faseren van investeringen c. scherp sturen op nut en noodzaak van nog te maken kosten d. budgetdiscipline - Positief financieel effect meicirculaire 2014 (zie collegebrief van juli 2014) - Budget over- en onderschrijdingen worden in 2014 verrekend binnen de zogenaamde hekken rond de beschikbare budgetten voor de transities - Prognose begrotingssaldo 2014 na 2 e bestuursrapportage 2014 163.000 positief (1 e berap 627.000 negatief) 4
Inhoud 2 e bestuursrapportage 2014 (1) Concern stand van zaken ombuigingen 2014 financiële effecten inclusief toelichting stand begroting 2014 per programma stand van zaken kredieten votering / vrijval kredieten Per programma beleidseffecten (gerealiseerd en niet-gerealiseerd) budgettaire positie (lasten en baten) inclusief toelichting mutaties reserves 5
Inhoud 2 e bestuursrapportage 2014 (2) Bijlagen mutaties reserves mutaties stortingen in voorzieningen risico s beslispunten raadsvoorstel 6
Financiële effecten 2 e berap 2014 V/ Beïnvl. Inc./ Omschrijving Programma Bedrag N baar Str. 1 Algemene Uitkering: effect meicirculaire 2014 Alg. dekkingsmiddelen 252 V Nee Inc./Struct. 2 Verlaging uitvoeringskosten WIL Vitaal 103 V Nee Incidenteel 3 Vrijval stelposten Duurzaam, Vitaal, Alg. dekk. 210 V Nee Incidenteel 4 Openbare verlichting Duurzaam 121 V Nee Incidenteel 5 Omgevingsvergunningen Duurzaam 118 V Nee Incidenteel 6 Voormalig bestuur Alg. dekkingsmiddelen 100 V Nee Incidenteel 7 Cao gemeenten 2013-2015 Alg. dekkingsmiddelen -65 N Nee Inc./Struct. 8 Mutatie reserve ruiming explosieven Veilig 64 V Nee Incidenteel 9 Diverse < 75.000 Alle -34 N Nee Incidenteel Mutaties ten laste van daarvoor beschikbaar gestelde 10 middelen in (bestemmings)reseves Duurzaam, Alg. dekkingsmiddelen -305 N Nee Deels Resultaat voor bestemming 564 V Inzet beschikbaar gestelde middelen in 10 Duurzaam, Alg. dekkingsmiddelen (bestemmings)reseves voor hierboven bedoelde uitgaven 305 V Nee Deels Resultaat na bestemming 869 V Positief bedrag = verlaging van de lasten of verhoging van de baten Negatief bedrag = verhoging van de lasten of verlaging van de baten V = voordeel, N = nadeel 8
Toelichting financiële effecten 2014 (1) 1. Vanuit de meicirculaire 2014 is er een plus van 475.000 hoofdzakelijk vanwege een aanpassing van de inkomensmaatstaf WOZ door een waardedaling van WOZ objecten en door meer uitkeringsgerechtigden. Daarnaast is 223.000 minder bijdrage voor het opruimen van explosieven ontvangen, vanwege een achterblijvende woningbouwproductie in 2013. Effect: 252.000 voordelig. 2. Het betreft hier een verlaging van de uitvoeringskosten op basis van de door de WIL vastgestelde herijkte begroting 2014 en halfjaarcijfers 2014. Effect: 103.000 voordelig. 3. Aangezien er geen concrete voorstellen zijn ingediend, valt de stelpost bijzondere bijstand voor kwetsbare groepen (septembercirculaire 2011) vrij ter dekking van eerdere overschrijdingen bij WIL ( 85.000). Daarnaast zijn er, als gevolg van vertraagde bouwontwikkelingen Vinex, minder gebieden opgeleverd in 2014. Dit betekent dat een deel van de gereserveerde beheergelden incidenteel kan vrijvallen (eenmalig voordeel 100.000). Ten slotte wordt de post onvoorzien incidenteel met 25.000 afgeraamd. Effect: 210.000 voordelig. 4. Openbare verlichting: De netbeheerder heeft de in het verleden teveel in rekening gebrachte kosten verrekend ( 92.000). Daarnaast kan de stelpost vervanging straatverlichting incidenteel vrijvallen door vertraging in de werkzaamheden ( 29.000). Effect: 121.000 voordelig. 9
Toelichting financiële effecten 2014 (2) 5. Voor een aantal bouwprojecten zijn vergunningen aangevraagd, waarmee in 2014 geen rekening was gehouden. Deze betreffen onder andere versteviging oevers Amsterdam Rijnkanaal en fietstunnel bij de Binnenweg. Effect: 118.000 voordelig. 6. Momenteel zijn er geen voormalige bestuurders die gebruik maken van de wachtgeldregeling. Effect: 100.000 voordelig. 7. De nieuwe Cao Gemeenten 2013-2015 resulteert, na afboeken van de gereserveerde stelposten, in een nadeel. Dit effect is niet structureel verwerkt vanaf 2015, maar er is een passage over opgenomen in de begroting 2015. Effect: 65.000 nadelig. 8. In 2013 is extra gestort in de bestemmingsreserve ruiming explosieven als gevolg van meer opgeleverde woningen in 2012. De uitkering gemeentefonds is in 2014 echter 223.000 lager vanwege minder opgeleverde woningen in 2013 (221 ipv 337). Om die reden wordt de storting in de reserve weer verlaagd. Effect: 64.000 voordelig. 9. Diverse posten kleiner dan 75.000. Effect: 34.000 nadelig. 10. Zie sheet Mutatie in reserves (pagina 37) 10
Financiële effecten 2014 Bedragen x 1.000 Onderdeel Begroting 2014 incl. raadsbesluiten t/m juli 2014 Voorgenomen raadsbesluiten* 2e bestuursrapportage 2014 Nieuwe stand na verwerking 2 e berap 2014 Programma 1 Vitaal -29.558 0-102 -29.660 Programma 2 Duurzaam -11.846 0 381-11.465 Programma 3 Bereikbaar -3.301 0 0-3.301 Programma 4 Veilig -2.702 0 12-2.690 Programma 5 Betrokken -5.264 0 152-5.112 Algemene dekkingsmiddelen 52.084-79 96 52.101 Onvoorzien -62 0 25-37 Resultaat voor bestemming -650-79 564-165 Mutaties reserves 23 0 305 328 Resultaat na bestemming -627-79 869 163 * = betreft raadsvoorstel 7-10-2014 Implementatiebudget uitplaatsing van belastingen BghU 11
Voteren kredieten: Voteren / vrijval kredieten Verbouwing gemeentewerf ( 390.000) De gemeentewerf wordt verbouwd in verband met het samenvoegen van de wijkteams op de gemeentewerf. Ter invulling van de gemeentelijke duurzaamheidsdoelstelling wordt het dak van de gemeentewerf voorzien van zonnepanelen. De kapitaallasten worden gedekt vanuit de bestaande beheerbudgetten (budgetneutraal). Aankoop grond Tango ( 146.485) Gemeente Houten werkt mee aan de realisatie van een Tango-tankstation bij de Schaft. De algemene dienst heeft grond aangekocht van de grondexploitatie en zal deze verhuren aan Tango. Uw raad is hierover geïnformeerd in de collegebrief van 1 juli 2014. De kapitaallasten worden gedekt vanuit de verhuuropbrengsten (structureel voordeel vanaf 2015 10.176). Vrijval kredieten: Geen 13
Tweede bestuursrapportage 2014 Programma Vitaal 14
Budgettaire positie Vitaal (bedragen x 1.000) Deelprogramma Wijzigingen in deze bestuursrapportage Lasten Baten Saldo Struct.? Sociale participatie 1. Invoeringskosten decentralisatie Jeugdzorg *) -97 0-97 Nee 2. Verlaging uitvoeringskosten WIL 103 0 103 Nee 3. Afrekening Doeluitkering BBZ 0-41 -41 Nee Werkgelegenheid 4. Inburgering 94-63 31 Deels Kunst, cultuur en sport 5. Sportaccommodaties -55 93 38 Nee Programmabrede kosten 6. Vrijval stelpost bijz.bijstand kwetsbare groepen 85 0 85 Nee 7. Integratie-uitkering WMO *) -73 0-73 Nee Diverse budgetaanpassingen -127-21 -148 Nee Totaal programma voor bestemming -70-32 -102 Mutaties reserves 0 0 0 Totaal programma na bestemming -70-32 -102 * = Verschuiving tussen programma's 16
Toelichting Vitaal (1) 1. In de meicirculaire 2014 is een extra budget voor de invoeringskosten decentralisatie Jeugdzorg toegevoegd ( 97.000). Het betreft een verschuiving tussen Vitaal en Algemene Dekkingsmiddelen (budgetneutraal). 2. Uitvoeringskosten WIL zijn verlaagd op basis van door de WIL vastgestelde herijkte begroting 2014 en halfjaarcijfers 2014. Effect: 103.000 voordelig. 3. Doeluitkering BBZ 2013 is afgerekend op basis van systematiek van het Ministerie SZW. Effect: 41.000 nadelig. 4. Doeluitkering Inburgering vervalt met ingang van 2014. Structureel wordt daarom 63.000 bij lasten en baten afgeraamd. Daarnaast ook afrekening uit 2013 ( 31.000). Per saldo effect 31.000 voordelig, structureel budgetneutraal. 17
Toelichting Vitaal (2) 5. Deze post betreft diverse aangepaste ramingen voor verschillende sportaccommodaties (waaronder Den Oord in verband met vertraging handbalhal). Effect lasten: 55.000 nadelig en effect baten: 93.000 positief. Per saldo 38.000 voordelig. 6. Aangezien er geen concrete voorstellen voor bijzondere bijstand kwetsbare groepen zijn ingediend, valt de betreffende stelpost (septembercirculaire 2011) incidenteel vrij ter dekking van eerdere overschrijdingen WIL. Effect: 85.000 voordelig. 7. In de meicirculaire 2014 is extra budget beschikbaar gesteld t.b.v. integratieuitkering WMO ( 73.000). Het betreft een verschuiving tussen Vitaal en Algemene Dekkingsmiddelen (budgetneutraal). 18
Tweede bestuursrapportage 2014 Programma Duurzaam 19
Budgettaire positie Duurzaam (bedragen x 1.000) Deelprogramma Wijzigingen in deze bestuursrapportage Leefomgeving Lasten Baten Saldo Struct.? 1. Openbare verlichting 108-14 94 Nee Gebiedsinrichting 2. Omgevingsvergunningen -42 160 118 Nee Milieuzorg 3. Ontwikkelingen RUD 31 0 31 Nee Programma brede kosten 4. Vertraagde ontwikkelingen Vinex (stelpost) 94 0 94 Nee Diverse budgetaanpassingen 58-14 44 Nee Totaal programma voor bestemming 249 132 381 Mutaties reserves (*) 1 0 1 Totaal programma na bestemming 250 132 382 * = Mutatie reserve, zie sheet "Mutatie in reserves", pagina 37 21
Toelichting Duurzaam 1. De netbeheerder heeft de in het verleden teveel in rekening gebrachte kosten verrekend. Daarnaast valt de stelpost voor de vervanging van straatverlichting vrij als gevolg van de uitgestelde vervangingsronde. Effect: 94.000 voordelig. 2. Voor een aantal bouwprojecten zijn vergunningen aangevraagd, waarmee in 2014 geen rekening was gehouden ( 160.000 voordelig). Daarnaast zijn er meer advieskosten als gevolg van het onderzoek naar de evaluatie windmolenpark ( 42.000 nadelig). Effect: 118.000 voordelig. 3. Voor de RUD was rekening gehouden met structurele kosten als gevolg van risico s op gebied van huisvesting en automatisering. Deze risico s treden niet op in 2014. Effect: 31.000 voordelig. 4. Als gevolg van de vertraagde bouwontwikkelingen zijn er minder gebieden opgeleverd in 2014. Dit betekent dat een deel van de gereserveerde beheergelden ( 100.000) incidenteel kan vrijvallen. Per saldo Effect: 94.000 voordelig. 22
Tweede bestuursrapportage 2014 Programma Bereikbaar 23
Budgettaire positie Bereikbaar (bedragen x 1.000) Deelprogramma Wijzigingen in deze bestuursrapportage Lasten Baten Saldo Struct.? Diverse budgetaanpassingen 58-58 0 Ja Totaal programma voor bestemming 58-58 0 Mutaties reserves 0 0 0 Totaal programma na bestemming 58-58 0 Toelichting: Aangezien de budgetaanpassingen kleiner dan 75.000 zijn, worden deze niet toegelicht. 25
Tweede bestuursrapportage 2014 Programma Veilig 26
Budgettaire positie Veilig (bedragen x 1.000) Deelprogramma Wijzigingen in deze bestuursrapportage Lasten Baten Saldo Struct.? Diverse budgetaanpassingen -20 32 12 Nee Totaal programma voor bestemming -20 32 12 Mutaties reserves (*) 64 0 64 Nee Totaal programma na bestemming 44 32 76 * = Mutatie reserve, zie sheet "Mutatie in reserves", pagina 37 Toelichting: Aangezien de budgetaanpassingen kleiner dan 75.000 zijn, worden deze niet toegelicht. 28
Tweede bestuursrapportage 2014 Programma Betrokken 29
Budgettaire positie Betrokken (bedragen x 1.000) Deelprogramma Wijzigingen in deze bestuursrapportage Lasten Baten Saldo Struct.? Politiek en bestuur 1. Voormalig bestuur 100 0 100 Nee Dienstverlening 2. Rijksleges reisdocumenten -61 61 0 Nee Programmabrede kosten 3. Interne Dienstverlening 30 0 30 Nee Diverse budgetaanpassingen 22 0 22 Deels Totaal programma voor bestemming 91 61 152 Mutaties reserves 0 0 0 Totaal programma na bestemming 91 61 152 * = Verschuiving tussen programma's ** = Mutatie reserve 31
Toelichting Betrokken 1. Op dit moment zijn er geen voormalige bestuurders die gebruik maken van de wachtgeldregeling. Budget valt incidenteel vrij. Effect: 100.000 voordelig. 2. De rijksleges voor reisdocumenten zijn verhoogd wegens verlenging geldigheidsduur van de documenten. Hierdoor hogere opbrengsten ( 61.000) en een hogere afdracht aan het Rijk ( 61.000). Effect: budgetneutraal. 3. Diverse kosten van interne dienstverlening vallen mee ( 30.000). Hiervan is 23.000 ten gunste van de taakstelling bedrijfsvoering gebracht (budgetneutrale verschuiving tussen Vitaal en Algemene Dekkingsmiddelen). Effect: 7.000 voordelig. 32
Budgettaire positie Algemene dekkingsmiddelen (bedragen x 1.000) Deelprogramma Wijzigingen in deze bestuursrapportage Lasten Baten Saldo Struct.? 1. Algemene uitkering Effect meicirculaire 2014 (accres & kengetallen) 0 447 447 Deels * WMO Integratie uitkering (**) 0 73 73 Deels * Aanvullend invoeringsbudget decentralisatie jeugdzorg (**) 0 97 97 Nee Afrekeningen voorgaande jaren/div.taakmutaties 13 15 28 Nee Regeling ruimen explosieven 0-223 -223 Nee 2. Overige alg. dekkingsmiddelen a. Flankerend personeelsbeleid -240 0-240 Nee b. Realisatie taakstelling bedrijfsvoering -52 0-52 Nee c. Cao gemeenten 2013-2015 -65 0-65 Ja d. Verhuur 't Kant aan Wellant -74 0-74 Deels e. Vrijval kapitaallasten (**) 42 0 42 Nee f. Aanpassing storting in reserve initieel onderhoud 0-69 -69 Nee Diverse budgetaanpassingen 34 123 157 Nee Totaal programma voor bestemming -342 463 121 Mutaties reserves (***) 0 240 240 Nee Totaal programma na bestemming -342 703 361 * = Herverdeling gemeentefonds en korting op huishoudelijke hulp is nog niet volledig doorgevoerd door het rijk ** = Verschuiving tussen programma's *** = Mutatie reserve organisatie ontwikkeling in relatie tot flankerend personeelsbeleid 33
Toelichting Algemene dekkingsmiddelen (1) 1. Het positieve effect van de meicirculaire 2014 op de algemene uitkering is voor een groot deel het gevolg van de aanpassing van de inkomensmaatstaf WOZ door een waardedaling van WOZ objecten ( 447.000). Daarnaast zorgen de toegekende taakmutaties en uitkeringen voor een extra uitkering ( 168.000). Deze mutaties betreffen een budgetneutrale verschuiving tussen Algemene Dekkingsmiddelen en Vitaal. Verder hebben wij door een achterblijvende woningbouwproductie 223.000 minder ontvangen als bijdrage voor het ruimen van explosieven. Tenslotte leidt een afrekening uit 2012/2013 nog tot een voordeel van 28.000. Per saldo effect: 252.000 voordelig. 2. a. Om de bezuinigingen op de formatie te kunnen behalen en de taken van de gemeente goed uit te kunnen blijven voeren, is er een bestemmingsreserve organisatieontwikkeling gevormd. Hieruit worden de nodige kosten voor frictie, extra opleiding en scholing betaald en de incidentele extra inzet van personeel. De uitgaven tot en met augustus die zijn gerelateerd aan flankerend personeelsbeleid ( 240.000), worden gedekt uit deze bestemmingsreserve (budgetneutraal). 34
Toelichting Algemene dekkingsmiddelen (2) 2. b. Door een strakke sturing op de facilitaire budgetten en de concernbrede personeelsbudgetten, is het mogelijk 52.000 incidenteel af te ramen ten gunste van de taakstelling op bedrijfsvoering in 2014. Het betreft een verschuiving tussen Betrokken en Algemene dekkingsmiddelen (budgetneutraal). c. In de nieuwe Cao gemeenten 2013-2015 zijn afspraken gemaakt over de loonontwikkeling. Een globale berekening van de doorwerking van deze afspraken komt uit op een tekort van 65.000 euro in 2014, ten opzichte van de financiële ruimte die op basis van de begrotingsrichtlijnen was gereserveerd. Effect: 65.000 nadelig. d. Het Wellantcollege gaat per 1 oktober 2014 het pand aan Het Kant 3 betrekken. Dit heeft tot gevolg dat in 2014 een bedrag van 74.000 aan (huur)inkomsten niet wordt gerealiseerd. Effect: 74.000 nadelig. e. Een incidentele vrijval van kapitaallasten in 2014 is het gevolg van uitgestelde projecten. Het betreft een verschuiving tussen diverse programma s en Algemene dekkingsmiddelen (budgetneutraal). f. De geraamde storting van 150.000 in de bestemmingsreserve initieel onderhoud moet worden aangepast omdat de voorziening onderhoud Vinex niet meer toereikend is. Effect: 69.000 nadelig. 35
Tweede bestuursrapportage 2014 Bijlagen 36
Mutaties in reserves (Best.) reserve Programma Mutatie Mutaties 2 e bestuursrapportage 2014 (bedragen x 1.000) 2014 2015 2016 2017 2018 Riolering Intieel onderhoud Ruiming explosieven Duurzaam Diverse effecten GRP -47-47 -47-47 -47 Winnet-taakstelling -40-80 -120-160 Lagere kapitaallasten -21 Subtotaal -68-87 -127-167 -207 Lagere storting vanwege achterlopende Duurzaam bouwactiviteiten 69 Subtotaal 69 Veilig Lager bedrag in de algemene uitkering beschikbaar voor explosieven als gevolg van minder gerealiseerde huizen 64 Subtotaal 64 Organisatieontwikkeling Algemeen Inzet ten behoeve van flankerend beleid 240 Subtotaal 240 Mutatie reserves 2e bestuursrapportage 2014 305-87 -127-167 -207 Positief bedrag = verlaging van de stand van de reserve Negatief bedrag = verhoging van de stand van de reserve 37
Mutaties in storting voorzieningen Voorziening Programma Mutatie Mutaties 2 e bestuursrapportage 2014 (bedragen x 1.000) Beheer openbare ruimten Duurzaam Storting tbv Afkoopsom VVE Leebrug II -50 Vertraging carpool De Staart 37 Subsidie onderhoud Linieland -24 Fietsparkeren bushaltes -160 Storting door meer graafwerkzaamheden -7 Sub totaal -44-160 Afvalstoffenheffing Minder kosten op afval -29 Sub totaal -29 Mutatie voorzieningen 2 e bestuursrapportage 2014-73 -160 2014 2015 2016 2017 2018 Positief bedrag = verlaging van de stand van de voorziening Negatief bedrag = verhoging van de stand van de voorziening 38
Risico s Omschrijving Bedrag Voordeel / nadeel Kans Stichting Station op Wielen 0,3 mln nadeel >10%< 45% Kasteel Heemstede 0,9 mln nadeel >45%<80% BUIG-uitkeringen 66.000 nadeel >45%<80% Septembercirculaire 2014 78.000 voordeel >45%<80% 39
Risico s (toelichting) Station op Wielen - oorzaak: negatieve exploitatie van de stichting. Het risico is per september verlaagd als gevolg van een gunstige herziening van de hypotheekrente. - gevolg: structurele bijdrage in de exploitatiekosten dan wel faillissement van de stichting Kasteel Heemstede - oorzaak: faillissement Phanos - gevolg: mogelijke aanspraak op garantstelling Bijstandsverlening en inkomensvoorziening (Buig) - oorzaak: aantal uitkeringsgerechtigden is gestegen ten opzichte van eind 2013 - gevolg: een deel van de extra kosten wordt niet vergoed vanuit het rijk Septembercirculaire - oorzaak: landelijke ontwikkelingen - gevolg: werken positief/negatief door op algemene uitkering 40
Beslispunten raadsvoorstel De begroting 2014 te wijzigen (zie sheet nr. 8). Kredieten te voteren (zie sheet nr. 13). In te stemmen met de voorgestelde mutaties in reserves (zie sheet nr. 37). In te stemmen met de voorgestelde stortingen in voorzieningen (zie sheet nr. 38). Kennis te nemen van de inhoud van de bijlage "Economische ontwikkelingen" najaar 2014. 3.138.425 in 2014 te onttrekken uit de algemene beklemde reserve voor het in één keer afboeken van activa met maatschappelijk nut (straatverlichting). In ombuigingsvoorstel 1 (Maatschappelijk vastgoed) bij het collegeprogramma wordt voorgesteld de investeringen met een maatschappelijk nut af te boeken. Hierdoor vallen de afschrijvingslasten vrij en kan er vanaf 2015 een structureel financieel voordeel worden gerealiseerd. Om dit voordeel al in 2015 te realiseren is het nodig dat de afboeking van de investeringen met een maatschappelijk nut uiterlijk bij de jaarrekening 2014 plaatsvindt. 41