PGD Nederland Jaarverslag 2013



Vergelijkbare documenten
PGD Nederland Jaarverslag 2014

Jaarverslag PGD Nederland 2011

Jaarverslag PGD Nederland 2010

Jaarverslag PGD Nederland 2009

Jaarverslag PGD Nederland 2012

Laboratorium Klinische Genetica Maastricht Universitair Medisch Centrum buizenpost (MUMC): nr. 15

PGD Nederland Jaarverslag 2015

neginnro GCMU UMC Utrecht + sterdam C m M A U C t MA strich aa M Jaarverslag 2016

Kanker en Erfelijkheid

Embryoselectie oftewel PGD (Preimplantatie Genetische Diagnostiek)

M a a s t r i c h t U M C + U M C U t r e c h t Jaarverslag A m s t e r d a m U M C 2017 U M C G r o n i n g e n

Preïmplantatie Genetische Diagnostiek

PGD pre-implantatie genetische diagnose

Obstetrie en Gynaecologie PGD

Jaarverslag PGD Nederland en cumulatief overzicht special edition

Pré-implantatie Genetische Diagnostiek brochure nr. 13

Kinderwens en Cardiogenetische aandoeningen Dr. Yvonne Arens, klinisch geneticus Afdeling Klinische Genetica, MUMC+

Bij PGD wordt een embryo dat is ontstaan

Voorkomen net zo belangrijk als genezen?

Prenatale diagnose & neurologische aandoeningen :

patiëntsticker / volledig invullen

Family cancer syndroms and cancer risk. Martine Folsche, verpleegkundig specialist Erasmus MC Kanker Instituut

Algemene aspecten van erfelijkheid. Waarom is kennis over erfelijke aspecten van een ziekte belangrijk? Wanneer erfelijkheidsadvies/onderzoek?

Aanvraagformulier Moleculair Genetisch Onderzoek

Inzicht hebben in veel voorkomende patronen van overerving. Professor Martina Cornel and professor Heather Skirton Gen-Equip Project

Kinderwens spreekuur Volendam

BRCA themamiddag, zaterdag 31 oktober UMCG expertisecentrum borst - eierstokkanker. Welkom

Zwanger worden: via de natuurlijke weg of zijn er andere mogelijkheden?

PERSONTMOETING 18 mei 2005 Geboorte van de eerste HLA baby s

Resultaten van de IVF behandeling in Maastricht

Vraag & Antwoord over PLN. Dr. P.A. van der Zwaag Landelijke dag Erfelijke Hartaandoeningen 29 oktober 2016

Erfelijkheid: nieuwe DNA testen en dilemma s die daarbij horen NVN Nederlandse Nierdag 4 oktober 2014

IVF-cijfers per centrum 2006

Keuzes bij kinderwens onder andere PGD (Preimplantatie Genetische Diagnostiek) Namens de werkgroep PGD azm Congres BVN 18 april 2009

Workshop DNA-schade. Erfelijkheidsonderzoek bij borstkanker: met welk doel? Dr. Jan C. Oosterwijk klinisch geneticus, UMCGroningen

IVF-cijfers per centrum 2007

Hoofdkantoor. Nr. Materiaal of product Verrichting / Onderzoeksmethode Intern referentienummer. Flexibele scope* Moleculaire Genetica

De agenda van de patiënt Een haalbare kaart?

Genetic Counseling en Kanker

Omdat PGD voorafgaand aan de zwangerschap plaatsvindt, kan het gezien worden

ERFELIJKHEID EN ZIEKTE. H.H. TAN, arts 2015

Wie is er genetisch normaal? Centrum voor Menselijke Erfelijkheid

Mee-naar-huis-neem boodschappen 2015

IVF-cijfers Hier vindt U de IVF cijfers van 2012 van alle centra in Nederland, waarbij voor de 10 e keer ook de meerlingen zijn meegenomen.

REGLEMENT SCHOLARSHIP Stichting het Prinses Beatrix Spierfonds

Verklarende Woordenlijst

embryo kwaliteit bij BRCA1 of BRCA2 mutatie draagsters

Aangeboren hartafwijkingen en erfelijkheid

Erfelijkheid & kanker. Titia Brouwer Maatschappelijk werker Afdeling Genetica 11 april 2016

Prof. Dr. Diane De Neubourg Centrum voor Reproductieve Geneeskunde - UZA - Universiteit Antwerpen

Nevenbevindingen NIPT In gesprek met de zwangere

Patiënteninformatie folder

Rol patiënten bij biobanken. Dr. Tessa van der Valk Utrecht, 29 juni 2012

Klinische Genetica, Clinical Genomics Maastricht Universitair Medisch Centrum buizenpost (MUMC): nr. 15

Inhoud. Voorwoord. Over de auteurs. 1 Inleiding 1

PGD extra waakzaamheid is geboden om ongewenste voorvallen te voorkomen bij deze complexe behandeling in het laboratorium

ONDERZOEK IN VLOKKEN OF VRUCHTWATER BIJ ECHOAFWIJKINGEN

Overzicht DNA-diagnostiek in Nederland (24 februari 2009) 1/1

Hoe zijn genetische factoren geassocieerd met ziekten en aandoeningen?

Prenataal testen voor genetische aandoeningen begrijpen. Professor Martina Cornel & Professor Heather Skirton Gen-Equip Project.

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Infoblad. Chromosoomafwijkingen. Chromosoomafwijkingen, wat zijn dat eigenlijk? En waardoor ontstaan ze? Hierover lees je in dit infoblad.

Prenatale diagnostiek Klinische en ethische uitdagingen. Sandra Janssens

Tentamen Van Mens tot Cel

GENETISCHE COUNSELING SYLVIA DE NOBELE, GENETISCH COUNSELOR CENTRUM MEDISCHE GENETICA, UZGENT (CMGG) FAPA 19/11/2016

Verklarende woordenlijst

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Erfelijkheidsonderzoek anno Lizet van der Kolk klinisch geneticus

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Counseling over QF-PCR en array. Caroline Bax en Eva Pajkrt, perinatologen VUMC en AMC

Resultaten van 10 jaar preïmplantatiegenetische diagnostiek in Nederland

Counseling bij situs inversus

Mee-naar-huis-neem boodschappen 2013

Nr. 135 Brief van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Geen diagnose. Genetische vroegdiagnostiek vanuit een multidisciplinaire poli. Dr. M-J.H van den Boogaard, klinisch geneticus

Erfelijkheid & kanker. Titia Brouwer Maatschappelijk werker Afdeling Genetica 13 maart 2018

Mannen en BRCA1/2. Ingrid van Kessel/Conny van der Meer genetisch consulenten, afdeling Klinische Genetica Erasmus MC Rotterdam 18 april 2009

Genetische counseling Dementie

M.J.A. Alleman, MDL arts 22 december 2009

De rol van de pathologie en genetica bij de herkenning van Lynch syndroom

Prenatale array CGH Counseling en voorbeelden

Erfelijkheid & kanker. Titia Brouwer Maatschappelijk werker Afdeling Genetica 13 maart 2017

Contact. Steeds meer kans op een goede diagnose. Klinisch geneticus Christine de Die:

Genetische diversiteit. Eric Legius Centrum voor Menselijke Erfelijkheid UZLeuven

trisomie 13 en trisomie 18: de prenatale diagnose

Workshop Patiënten dag 18 mei 2019 Bewegingsstoornissen en erfelijkheid

Laboratorium Klinische Genetica Maastricht Universitair Medisch Centrum buizenpost (MUMC): nr. 15

Mammacarcinoom en erfelijkheid. Dr. Marleen Kets, klinisch geneticus Afdeling genetica UMC St Radboud

Erkende expertisecentra zeldzame aandoeningen

Eind goed, al goed? Of ook nog erfelijkheidsonderzoek? Margreet Ausems Afdeling Medische Genetica UMCU

Voorbij het 1000$ Genoom van diagnostiek naar screening

Erfelijkheid en nierziekten

Kinderwens en erfelijkheid

Counseling en SEO met vermoeden hartafwijking. Vivian Schimmer

Diagnosecodelijst Bekkenfysiotherapie

LEIDRAAD ERFELIJKE TUMOREN BINNEN DE NEUROCHIRURGIE december 2009

Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag PG/E mei 2008

Spierziekten en genetica

NIPT. Nascholing Counseling NIPT

12. PERINATAAL BELEID BIJ VERHOOGD RISICO OP AGS

Transcriptie:

PGD Nederland Jaarverslag

PGD Nederland / Jaarverslag Voor u ligt het jaarverslag van PGD Nederland in een nieuwe vorm, namelijk digitaal, kort en bondig. In deze tijd waarin de zorgsector steeds zorgvuldiger met uitgaven om moet gaan, efficiënter moet werken en waarin de wereld digitaliseert, kunnen we niet achterblijven. Prof. dr. Christine de Die-Smulders, klinisch geneticus, medisch coördinator PGD Nederland pgd nieuws Het nieuwe PGD-transportcentrum, het AMC in Amsterdam, startte met de werving van PGDpatiënten en in oktober was de eerste IVF-behandeling met transport-pgd een feit. Paren uit Midden-Nederland die voor PGD opteren hebben nu meer keuze wat betreft de plaats van hun IVFbehandeling. Een nieuwe techniek voor diagnostiek van structurele chromosoomafwijkingen werd in de PGDpraktijk geïntroduceerd. De eerste resultaten van de array-cgh zijn veelbelovend. Vanuit de overheid bereikte ons begin het goede nieuws dat exclusie-pgd-onderzoek voor de erfelijke ziekte van Huntington nu ook in Nederland is toegestaan. In april ging prof. dr. Joep Geraedts, meer dan dertig jaar hoofd van de afdeling Klinische Genetica in Maastricht en een van de grondleggers van de PGD, met emeritaat. Prof. dr. Han Brunner volgde hem op als afdelingshoofd en prof. dr. Christine de Die- Smulders voor wat betreft de PGDactiviteiten. Zij hield op september haar inaugurele rede met als titel Preïmplantatie Genetische Diagnostiek: ongekende mogelijkheden beleid pgd nederland Het beleid van PGD Nederland en de ontwikkelingen rondom PGD worden besproken in de jaarlijkse vergadering van PGD Nederland, welke in de herfst van plaatsvond in Nijmegen. In het MUMC+, de vergunninghouder voor PGD, vergadert de multidisciplinaire werkgroep PGD maandelijks. Aan de orde komen onder andere nieuwe aanvragen en indicaties voor PGD, planning en productieafspraken, complexe patiëntencasuïstiek, landelijk en lokaal beleid en nieuwe ontwikkelingen in de PGD. In de transportcentra zijn lokale werkgroepen PGD actief.

PGD Nederland / Jaarverslag De Landelijke Indicatiecommissie PGD werkt onafhankelijk van PGD Nederland en beoordeelt nieuwe indicaties voor PGD. patiëntgebonden activiteiten Behandelingen en zwangerschappen in Ook in werkte het MUMC+ vruchtbaar samen met haar transportcentra UMCU, UMCG en AMC. Er werden in Nederland in in totaal PGD-behandelingen gestart, resulterend in PGD-analyses. Dit is een groei van % ten opzichte van ( analyses). Net zoals voorgaande jaren vonden de meeste PGD-behandelingen plaats in het MUMC+ ( cycli), gevolgd door het UMCU ( cycli), het UMCG ( cycli) en het AMC ( cycli). In totaal ontstonden in doorgaande zwangerschappen na PGD. Het doorgaande zwangerschapspercentage per embryotransfer in een verse cyclus varieerde tussen en % (MUMC+,%, UMCU %, UMCG,%). Behandelingen en zwangerschappen cumulatief tot en met Sinds de start van PGD in zijn er in totaal. behandelingen gestart bij paren. Dit heeft geresulteerd in. eicelpuncties, en. transfers van embryo s in de baarmoeder, waarvan embryotransfers na een cyclus, waarin een of meer embryo s ingevroren en ontdooid zijn. Sinds zijn er na PGD doorgaande zwangerschappen ( weken) ontstaan, waarvan na transfer van een embryo in de baarmoeder in een verse cyclus en twintig na invriezen en ontdooien van een of meer embryo s. Deze zwangerschappen resulteerden in levendgeboren PGD-kinderen: jongens en meisjes. De cumulatieve percentages, tot en met, doorgaande zwangerschappen voor PGD Nederland bedragen,% per gestarte cyclus, % per eicelpunctie,,% na transfer in een verse cyclus en,% na een embryotransfer in een vries-/dooicyclus. De cumulatieve percentages, tot en met, doorgaande zwangerschappen voor PGD met FISH-diagnostiek (methode voor diagnostiek van chromosomale afwijkingen) in Nederland bedragen,% per gestarte cyclus,,% per eicelpunctie,,% per embryotransfer in een verse cyclus en,% per embryotransfer in een vries-/dooicyclus. De cumulatieve percentages, tot en met, doorgaande zwangerschappen voor PGD met - diagnostiek (methode voor diagnostiek van monogene aandoeningen) in Nederland bedragen,% per gestarte cyclus,,% per eicelpunctie,,% per embryotransfer in een verse cyclus en,% per embryotransfer in een vries-/dooicyclus. lopende research projecten Er wordt binnen PGD Nederland wetenschappelijk onderzoek gedaan op meerdere gebieden. Een deel van de onderzoeken richt zich op evaluatie van de zorg en de behoefte van paren die PGD vragen. Op basis van de uitkomsten sturen we voortdurend bij en hopen zo nog beter tegemoet te kunnen komen aan de wensen van onze cliënten en de kwaliteit van zorg te verbeteren. Ook de PGDresultaten worden voortdurend gemonitord. In zijn we gestart met onderzoek van vijfjarige kinderen, die geboren zijn na PGD. Zij worden vergeleken met vijfjarigen die geboren zijn na IVF en met spontaan verwekte kinderen. De kinderen worden lichamelijk en psychologisch onderzocht. De vraag is of PGD-kinderen verschillen vertonen ten opzichte van andere kinderen.

PGD Nederland / Jaarverslag tabel // overzicht van besproken indicaties pgd-werkgroep mumc+ Aandoening Jaar van Toelichting besluit werkgroep PGD MUMC+ Beleid en opmerkingen aanmelding Afgewezen door de werkgroep PGD MUMC+, indicatie niet akkoord of PGD technisch niet mogelijk,xx,t(;)(p;q)[]/,xx,t(;) (p;q),+mar [] Ziekte van Hirschsprung door mutatie in RET-gen,XY,dupp. Facioscapulohumerale spierdystrofie Dominante cystoïde macula oedeem Marker kon niet nader gekarakteriseerd worden, restrisico op kind met congenitale afwijkingen aanwezig. Kort segment ziekte. Aandoening goed behandel baar. Indicatie afgewezen door werkgroep PGD MUMC+. Duplicatie is risicofactor voor mentale retardatie en andere afwijkingen. Technisch is PGD met array of FISH waarschijnlijk niet mogelijk. Indicatie afgewezen door werkgroep PGD MUMC+. Technisch is het niet mogelijk om de mutatie met methode aan te tonen. Alleen risicohaplotype bekend, mutatie voor deze aandoening niet bekend. Paar op eigen verzoek verwezen naar Brussel. Indicaties die besproken zijn door de werkgroep PGD MUMC+ en (eventueel) voorgelegd aan de Landelijke Indicatiecommissie PGD X-gebonden multipele congenitale afwijkingen door mutatie in PIGA gen Ziekte van Kennedy Larsen syndroom Kegelstaafdystrofie XL lymfoproliferatieve ziekte VICI syndroom Familiaire paragangliomen Ziekte van Huntington intermediair allel Heriditaire sensore en motore neuropathie type Usher syndroom type a Bardet Biedl syndroom type Geslachtsbepaling gevraagd met plaatsing van meisjes, aanvankelijk twijfel omdat onduidelijk was of meisjes milde symptomen kunnen hebben. Indicatie na aanvullende informatie en herhaald beraad akkoord. Potentieel ernstige aandoening. Werkgroep akkoord. Potentieel ernstige aandoening. Werkgroep akkoord. Potentieel ernstige aandoening. Werkgroep akkoord. Ernstige aandoening. Indicatie akkoord. Ernstige aandoening met overlijden op jonge leeftijd. Indicatie akkoord. Variabele ernst, met mogelijk ernstige klachten op jonge leeftijd. Verlengde repeat in maternale allel, intermediaire repeat paternale allel. Verzoek om geen embryo s terug te plaatsen met een repeat van > CAG. Kans is zeer gering dat embryo-repeatlengte > heeft op het paternale allel. Eerder besluit Landelijke Indicatiecommissie nee, tenzij. Ernstige uiting met begin op jonge leeftijd bij mevrouw. Werkgroep akkoord voor deze casus. Ernstige aandoening. Eerder PGD toegepast voor soortgelijke aandoeningen. Indicatie akkoord. Aandoening ernstig maar variabel. Werkgroep akkoord. Voorleggen Landelijke Indicatiecommissie; uitspraak ja, mits. Voorleggen Landelijke Indicatiecommissie; uitspraak ja, mits. Voorleggen Landelijke Indicatie - commissie; uitspraak ja, mits. Voorleggen Landelijke Indicatiecommissie; uitspraak ja, mits. Voorleggen Landelijke Indicatiecommissie; uitspraak ja, mits.

PGD Nederland / Jaarverslag Aandoening Jaar van Toelichting besluit werkgroep PGD MUMC+ Beleid en opmerkingen aanmelding Indicaties die besproken zijn door de werkgroep PGD MUMC+ en (eventueel) voorgelegd aan de Landelijke Indicatiecommissie PGD (vervolg) Heriditaire sensore en motore neuropathie type Peters Plus syndroom Myoclonus dystonie Retinale Vasculopathie met cerebrale leukodystofie Leri Weill syndroom Dilaterende cardiomyopathie door mutatie in het LMNA-gen Proteïne C-deficiëntie Cerebrale caverneuze malformaties Noonan syndroom Beta thalassemie met HLA-typering Alpha -antitrypsine deficientie Marinesco Sjögren syndroom Hereditaire sensore en motore neuropathie type Cleidocraniale dysostose Ziekte van Wilson Dunnigan syndroom Phelan Mc Dermid syndroom Ziekte van Hirschsprung door mutatie in het RET-gen Ziekte van Tay Sachs Eerder besluit Landelijke Indicatiecommissie nee, tenzij. Ernstige uiting in de familie. Werkgroep akkoord voor deze casus. Ernstige aandoening met meerdere aangeboren afwijkingen. Indicatie akkoord. Ernstige aandoening. Eerder PGD toegepast voor soortgelijke aandoeningen. Indicatie akkoord. Potentieel ernstige aandoening. Werkgroep akkoord. Eerder PGD toegepast voor soortgelijke aandoeningen. Indicatie akkoord. Besluit Landelijke Indicatiecommissie eerder nee, tenzij. Ernstige uiting in de familie. Indicatie akkoord voor deze casus. Homozygotie bij eerder kind, lethale aandoening. Indicatie akkoord, mits alleen selectie homozygote embryo s. Potentieel ernstige aandoening. Werkgroep akkoord. Besluit Landelijke Indicatiecommissie eerder ja, mits. Paar heeft overleden zoon. Werkgroep akkoord voor deze casus. PGD met HLA-typering en genetische diagnostiek is toegestaan conform de regeling PGD, maar nog niet eerder toegepast in Nederland. Werkgroep akkoord. Potentieel ernstige aandoening. Zeer ernstige uiting bij eerder kind. Werkgroep akkoord. Ernstige aandoening. Indicatie akkoord. Besluit Landelijke Indicatiecommissie eerder nee, tenzij. Ernstige uiting in de familie. Werkgroep akkoord voor deze casus. Gezien de milde ernst van de aandoening twijfelt de werkgroep over de toelaatbaarheid van PGD. Potentieel ernstige aandoening. Werkgroep akkoord. Potentieel ernstige aandoening. Werkgroep akkoord. Ernstige aandoening. Indicatie akkoord. Lang segment ziekte. Ernstige uiting in familie. Werkgroep akkoord. Ernstige aandoening. Indicatie akkoord. Voorleggen Landelijke Indicatiecommissie. Paar heeft afgezien van PGD. Paar kiest voor PGD in Turkije. Voorleggen Landelijke Indicatiecommissie; uitspraak nee, tenzij. Paar heeft afgezien van PGD. Voorleggen Landelijke Indicatiecommissie; uitspraak ja, mits. Voorleggen Landelijke Indicatiecommissie; uitspraak nee, tenzij. Voorleggen Landelijke Indicatiecommissie; uitspraak ja, mits. Voorleggen Landelijke Indicatiecommissie; uitspraak ja, mits. Voorleggen Landelijke Indicatiecommissie; uitspraak ja, mits.

PGD Nederland / Jaarverslag figuur // vervolgtraject van de in naar het mumc+ verwezen paren (n = ) opgeroepen/intake gepland n = zien af n = gaan door n = niet geschikt voor IVF n = afgewezen voor PGD n = spontaan zwanger vóór start PGD n = tabel // indicaties voor verwijzingen in (n = ) Indicatie Gen Aantal Autosomaal dominant (AD) Erfelijke borst- en eierstokkanker (BRCA/) Myotone dystrofie type (DM) Ziekte van Huntington* Marfan syndroom Erfelijke darmkanker, niet polyposis (HNPCC) BRCA/ DMPK HTT FBN MSH, MLH, MSH Spinocerebellaire ataxie type (SCA) Neurofibromatose Dilaterende cardiomyopathie (DCM) ATXN NF LMNA, Desmine, MYL, MYH Cerebrale caverneuze malformaties (CCM) Familiaire paraglangliomen Osteogenesis Imperfecta type Tubereuze sclerose complex AD polycysteuze nierziekte type Dominante Cystoïde Macula Dystrofie (DCMD) Familiaire adenomateuze polyposis coli (FAP) Hereditaire motor en sensore polyneuropathie KRIT SDHB COLA TSC, TSC PKD Risicohaplotype APP PMP/ PMP Hereditaire multipele exostosen (HME type ) Li-Fraumeni syndroom EXT P Indicatie Gen Aantal Noonan syndroom Ziekte van Hirschsprung Alagille syndroom Alveolaire capillaire dysplasie met misalignment van de longvenen Arythmogeen rechterventrikel dysplasie (ARVD) Auto-immuun lymfoproliferatief syndroom (ALPS) CADASIL Dunnigan syndroom Ehlers Danlos syndroom type Epidermolysis Bullosa Simplex type Dowling Meara Facio scapulo humerale spierdystrofie (FSHD) Gorlin syndroom Larsen syndroom Leri Weill syndroom Limb girdle spierdystrofie type B Long QT syndroom type Multipele endocriende neoplasie type A (MENA) PTPN/ SOS RET JAG FOXF DSG en PKP FAS NOTCH LMNA COLA KRT FSHD PTCH FLNB SHOX LMNA KCNH RET

PGD Nederland / Jaarverslag Indicatie Gen Aantal Myoclonus dystonie Osteogenesis Imperfecta type Peutz Jeghers syndroom Retinale vasculopathie met cerebrale leucodystrofie (RVCL) Retinoblastoom Spastische paraplegie type Split hand/foot malformation type Van der Woude syndroom Von Hippel Lindau Wilms tumor Split hand foot limb deformity Autosomaal recessief (AR) Cystische fibrose (CF) Spinale spieratrofie type / (SMA /) Polycysteuze nierziekte (ARPKD) Beta thalassemie en HLA-typering Proteïne C-deficiëntie Alpers syndroom Alpha -antitrypsine deficiëntie Ataxia telangiectasia Bardet Biedl syndroom type Congenital disorder of glycosylation (CDG) type p Congenitaal glaucoom Congenitale hartafwijking/heterotaxie Gangliosidose type (GM) Hyperlipoproteïnemie Hypofosfatasia Leigh syndroom Marinesco-Sjögren syndroom Metachromatische leucodystrofie (MLD) Microcefalie osteodysplastische primordiale dwergroei type (MOPD) Morquio syndroom Mucolipidose II Osteopetrosis Peters Plus syndroom Primaire microcephalie Pyruvaatkinase deficiëntie Dystrofische epidermolysis bullosa Rhabdomyolyse Rhizomele chrondrodysplasia punctata (RCDP type ) Sikkelcelanemie Smith-Lemli-Opitz syndroom Surfacant proteïne B deficiëntie Tay Sachs syndroom SGCE COLA STK TREX RB SPAST TP IRF VHL WT dupp.. CFTR SMN PKHD HBB PROC POLG SERPINA ATM BBS ALG CYPB GDF GLB LPL ALPL NDUFS SIL ARSA PCNT GALNS GNPTAB TCIRG BGALTL MCPH PLKR COLA LPIN PEX HBB DHCR SFTPB HEXA Indicatie Gen Aantal Usher syndroom VICI syndroom Walker Warburg syndroom Ziekte van Krabbe Ziekte van Pompe Ziekte van Wilson X-gebonden Fragiele X syndroom Duchenne/Becker spierdystrofie Alport syndroom Hemofilie A/B Retinitis pigmentosa ATRX syndroom Hydrocephalus XL Infantiele epileptische encephalie type Wiskott-Aldrich syndroom Mitochondrieel MELAS m.a>g Chromosomale afwijking Reciproke translocatie Robertsoniaanse translocatie Para- of pericentrische inversie (X)dup(Xqq)del(X)(q) q deletie (Phelan McDermid) p. duplicatie,xxx []/,XY [] Klinefelter syndroom (,XXY) Recidiverende triploïdie * waarvan exclusie MYOA, USHA EPG ISPD GALC GAA ATPB FMR DMD COLA F, F RPGR ATRX LCAM ARX WAS

PGD Nederland / Jaarverslag tabel // pgd nederland: aantal gestarte pgd-behandelingen en zwangerschapspercentages in MUMC+ UMCU UMCG^ AMC FISH Array PGD Nederland PGD Nederland PGD Nederland Gestarte paren Gestarte cycli Dooicycli embryo s ingevroren voor analyse* Eicelpuncties Cycli met analyse** Dooicycli embryo s ingevroren na analyse*** Cycli met embryotransfer in verse cyclus Cycli met embryotransfer in een dooicyclus**** Doorgaande zwangerschap > weken na verse cyclus Doorgaande zwangerschap > weken na dooicyclus Doorgaande zwangerschap > weken totaal % Doorgaande zwangerschap > weken per gestarte verse cyclus % Doorgaande zwangerschap > weken per eicelpunctie in verse cyclus % Doorgaande zwangerschap > weken per embryotransfer in verse cyclus % Doorgaande zwangerschap > weken per embryotransfer in dooicyclus,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, ^ Inclusief satelliet- UMCG-MUMC+ * Ontdooien biopsie en analyse in van embryo s die in een eerdere cyclus ingevroren zijn ** Inclusief analyses van ontdooide embryo s ingevroren voor analyse met dooidatum in *** Ontdooien in van embyro s die in een eerdere cyclus na analyse ingevroren zijn **** Transfer van ontdooide embryo s die voor of na analyse ingevroren zijn

PGD Nederland / Jaarverslag

PGD Nederland / Jaarverslag tabel // mumc+: aantal gestarte pgd-behandelingen en zwangerschapspercentages in Gestarte paren Gestarte cycli Dooicycli embryo s ingevroren voor analyse* Eicelpuncties Cycli met analyse** Dooicycli embryo s ingevroren na analyse*** Cycli met embryotransfer in verse cyclus Cycli met embryotransfer in een dooicyclus**** Doorgaande zwangerschap > weken na verse cyclus Doorgaande zwangerschap > weken na dooicyclus Doorgaande zwangerschap > weken totaal % Doorgaande zwangerschap > weken per gestarte verse cyclus % Doorgaande zwangerschap > weken per eicelpunctie in verse cyclus % Doorgaande zwangerschap > weken per embryotransfer in verse cyclus % Doorgaande zwangerschap > weken per embryotransfer in dooicyclus,,,, FISH,,, Array,,,,,,,,,,, tabel // umcu: aantal gestarte pgd-behandelingen en zwangerschapspercentages in Gestarte paren Gestarte cycli Dooicycli embryo s ingevroren voor analyse* Eicelpuncties Cycli met analyse** Dooicycli embryo s ingevroren na analyse*** Cycli met embryotransfer in verse cyclus Cycli met embryotransfer in een dooicyclus**** Doorgaande zwangerschap > weken na verse cyclus Doorgaande zwangerschap > weken na dooicyclus Doorgaande zwangerschap > weken totaal % Doorgaande zwangerschap > weken per gestarte verse cyclus % Doorgaande zwangerschap > weken per eicelpunctie in verse cyclus % Doorgaande zwangerschap > weken per embryotransfer in verse cyclus % Doorgaande zwangerschap > weken per embryotransfer in dooicyclus,, FISH,,,,,,,,,,,,,

PGD Nederland / Jaarverslag tabel // umcg: aantal gestarte pgd-behandelingen en zwangerschapspercentages in Satelliet- UMCG- Gestarte paren Gestarte cycli Dooicycli embryo s ingevroren voor analyse* Eicelpuncties Cycli met analyse** Dooicycli embryo s ingevroren na analyse*** Cycli met embryotransfer in verse cyclus Cycli met embryotransfer in een dooicyclus**** Doorgaande zwangerschap > weken na verse cyclus Doorgaande zwangerschap > weken na dooicyclus Doorgaande zwangerschap > weken totaal % Doorgaande zwangerschap > weken per gestarte verse cyclus % Doorgaande zwangerschap > weken per eicelpunctie in verse cyclus % Doorgaande zwangerschap > weken per embryotransfer in verse cyclus % Doorgaande zwangerschap > weken per embryotransfer in dooicyclus,,, MUMC+,,, FISH,,,,,,,,, tabel // amc: aantal gestarte pgd-behandelingen en zwangerschapspercentages in Gestarte paren Gestarte cycli Dooicycli embryo s ingevroren voor analyse* Eicelpuncties Cycli met analyse** Dooicycli embryo s ingevroren na analyse*** Cycli met embryotransfer in verse cyclus Cycli met embryotransfer in een dooicyclus**** Doorgaande zwangerschap > weken na verse cyclus Doorgaande zwangerschap > weken na dooicyclus Doorgaande zwangerschap > weken totaal % Doorgaande zwangerschap > weken per gestarte verse cyclus % Doorgaande zwangerschap > weken per eicelpunctie in verse cyclus % Doorgaande zwangerschap > weken per embryotransfer in verse cyclus % Doorgaande zwangerschap > weken per embryotransfer in dooicyclus * Ontdooien biopsie en analyse in van embryo s die in een eerdere cyclus ingevroren zijn ** Inclusief analyses van ontdooide embryo s ingevroren voor analyse met dooidatum in *** Ontdooien in van embyro s die in een eerdere cyclus na analyse ingevroren zijn **** Transfer van ontdooide embryo s die voor of na analyse ingevroren zijn

PGD Nederland / Jaarverslag tabel // indicaties voor gestarte pgd-behandelingen in, per centrum PGD-methode en indicatie naar erfmodus Autosomaal dominant Erfelijke borst- en eierstokkanker Myotone dystrofie type (DM) Ziekte van Huntington Familiaire adenomateuze polyposis coli (FAP) Marfan syndroom Neurofibromatose type Hereditaire multipele exostosen type (HME) Hereditaire multipele exostosen type (HME) Spinocerebellaire ataxie type (SCA) Cowden syndroom Hereditary Cerebral Hemorrhage (HCHWA-D) Spastische paraplegie type Tubereuze sclerose complex Tubereuze sclerose complex Branchio-Oto-Renaal (BOR) syndroom Retinoblastoom Treacher Collins syndroom Von Hippel Lindau AD Polycysteuze nierziekte type Albright syndroom Crouzon syndroom Erfelijke maagkanker (CDH) Familiaire atypische multipele mole-melanoma (FAMMM) Hereditaire motorische sensorische neuropathie (HMSNb) Holt Oram syndroom Osteogenesis Imperfecta type Split hand foot malformation Autosomaal recessief Cystische fibrose (CF) Spinale spieratrofie type / (SMA /) Congenital Disorder of Glycosylation (CDG) a Glycogeen stapelingsziekte type B Sanfilippo type B Smith-Lemli-Opitz syndroom Ziekte van Pompe Adrenogenitaal syndroom Alpers syndroom en MELAS (m.a>g) Beta thalassemie Glycogeen stapelingsziekte type A Walker-Warburg syndroom Ziekte van Krabbe X-gebonden aandoeningen (mutatiedetectie) Duchenne/Becker spierdystrofie Gen BRCA/ DMPK HTT APP FBN NF EXT EXT ATXN PTEN APP SPAST TSC TSC EYA RB TCOF VHL PKD GNAS FGFR CDH CDKNA MPZ TBX COLA TPL CFTR SMN PMM GPT NAGLU DHCR GAA CYPA POLG HBB GPC FKRP GALC DMD Aantal paren MUMC+ UMCU UMCG AMC

PGD Nederland / Jaarverslag Aantal PGD-methode en indicatie naar erfmodus (vervolg) Fragiele X syndroom Hemofilie A Alport syndroom Simpson Golabi Behmel syndroom Ziekte van Norrie Mitochondrieel Leigh/NARP (T>C/G) MELAS (m.a>g) Gen FMR F COLA GPC NDP paren MUMC+ UMCU UMCG AMC FISH X-gebonden aandoeningen (geslachtsbepaling) Hemophilie A/B Agammaglobulinemie Adrenoleucodystrofie Hunter syndroom Severe combined immunodeficientie X-gebonden multipele congenitale afwijkingen door mutatie in PIGA-gen Alport syndroom Androgeen Ongevoeligheids syndroom Duchenne/Becker spierdystrofie Ectodermale dysplasie Retinitis pigmentosa Spondylo-epimetafysaire dysplasie (SEMD) Structuele chromosoomafwijking Reciproke translocatie man drager Reciproke translocatie vrouw drager Robertsoniaanse translocatie man drager Robertsoniaanse translocatie vrouw drager Deletie Insertie Inversie FISH Array Structurele chromosoomafwijking Robertsoniaanse en reciproke translocatie vrouw drager Robertsoniaanse translocaties man drager Deletie Reciproke translocatie vrouw drager Reciproke translocatie man drager Robertsoniaanse translocatie vrouw drager Array alle indicaties

PGD Nederland / Jaarverslag tabel // overzicht aantal zwangerschappen na pgd in Zwangeren Twee maal zwanger middels PGD Drie maal zwanger middels PGD Positieve zwangerschapstesten Positieve zwangerschapstesten na verse cyclus Positieve zwangerschapstesten na dooicyclus Klinische zwangerschap met positieve hartactie Klinische zwangerschap na verse cyclus Klinische zwangerschap na dooicyclus Doorgaande zwangerschap > weken Doorgaande zwangerschap > weken na verse cyclus Doorgaande zwangerschap > weken na dooicyclus Eenlingzwangerschap Tweelingzwangerschap* Drielingzwangerschap** Zwangerschapsafbreking Nog zwanger van eenling op -- Nog zwanger van tweeling op -- Nog zwanger van drieling op -- MUMC+ UMCU *** UMCG AMC * Twee tweelingen na transfer van één embryo, één tweeling na transfer van twee embryo s ** Drieling na transfer van één embryo *** Trisomie na prenatale diagnostiek tabel // zwangerschappen naar indicatie en erfmodus in -methode Autosomaal dominant Ziekte van Huntington* Myotone dystrofie type (DM) Erfelijke borst- en eierstokkanker** Spinocerebellaire ataxie type (SCA) Hereditaire multipele exostosen type / Hereditary Cerebral Hemorrhage (HCHWA-D) Neurofibromatose type Tubereuze sclerose complex Cowden syndroom Familiaire ademateuze polyposis coli (FAP) Marfan syndroom Osteogenesis Imperfecta type Spastische paraplegie type Split hand/foot malformation Gen HTT DMPK BRCA/ BRCA ATXN EXT/ EXT APP NF TSC PTEN APP FBN COLA SPAST TPL MUMC+ UMCU UMCG AMC

PGD Nederland / Jaarverslag Autosomaal recessief Cystische fibrose (CF) Smith-Lemi-Opitz syndroom** Beta thalassemie** Congenital Disorder of Glycosylation (CDG) a Ellis van Crefeld-syndroom** Glycogeen stapelingsziekte A Sanfilippo type B Walker-Warburg syndroom Ziekte van Pompe X-gebonden (mutatiedetectie) Fragiele X syndroom Mitochondrieel Leigh syndroom m.t>c/g Gen CFTR DHCR HBB PMM EVC GPC NAGLU FKRP GAA FMR MUMC+ UMCU UMCG AMC Positieve zwangerschapstest Doorgaande zwangerschap > weken FISH X-gebonden (geslachtsbepaling) Hemofilie A/B Duchenne/Becker spierdystrofie Spondyloepimetafysaire dysplasie (SEMD) Hunter Androgeen ongevoeligheidssyndroom Structurele chromosoomafwijking Reciproke translocatie** Robertsoniaanse translocatie q deletie Inversie Positieve zwangerschapstest Doorgaande zwangerschap > weken Array Structurele chromosoomafwijking Robertsoniaanse translocatie Reciproke translocatie* Positieve zwangerschapstest Doorgaande zwangerschap > weken Positieve zwangerschapstest Doorgaande zwangerschap > weken * waarvan drie na een transfer van een embryo ingevroren na analyse ** waarvan één na een transfer van een embryo ingevroren na analyse

PGD Nederland / Jaarverslag tabel // aantal bevallingen en geboren kinderen in * Bevallingen Partus prematuur (- weken) Aterme (> weken) Levendgeborenen Eenlingen Tweelingen MUMC+ UMCU UMCG Jongens Meisjes * Behandelingen gestart in tabel // aantal gestarte pgd-behandelingen cumulatief tot en met en zwangerschapspercentages Gestarte paren Gestarte cycli Dooicycli embryo s ingevroren voor analyse* Eicelpuncties Dooicycli embryo s ingevroren na analyse** Cycli met embryotransfer in verse cyclus Cycli met embryotransfer in dooicyclus*** Doorgaande zwangerschap > weken na verse cyclus Doorgaande zwangerschap > weken na dooicyclus Doorgaande zwangerschap > weken totaal % Doorgaande zwangerschap > weken per gestarte cyclus % Doorgaande zwangerschap > weken per eicelpunctie % Doorgaande zwangerschap > weken per embryotransfer in verse cyclus % Doorgaande zwangerschap > weken per embryotransfer in dooicyclus,,,, FISH,,,, Array,,,,,,,, * Ontdooien biopsie en analyse tot en met van embryo s die in een eerdere cyclus ingevroren zijn ** Ontdooien tot en met van embryo s die in een eerdere cyclus na analyse ingevroren zijn *** Embryotransfer van ontdooide embryo s die voor of na analyse ingevroren zijn

PGD Nederland / Jaarverslag

PGD Nederland / Jaarverslag tabel // indicaties voor de gestarte pgd-behandelingen in de vier centra en totaal in nederland cumulatief tot en met PGD-methode en indicatie naar erfmodus Autosomaal dominant Ziekte van Huntington Myotone dystrofie type (DM) Erfelijke borst- en eierstokkanker Erfelijke borst- en eierstokkanker Familiare Adenomateuze Polyposis coli (FAP) Marfan syndroom Spinocerebellaire ataxie type Neurofibromatose type Tubereuze sclerose complex Hereditaire multipele exostosen type Retinoblastoom Cowden syndroom Erfelijke maagkanker Familiaire atypische multipele mole melanoma (FAMMM) Frontotemporale dementie Hereditary Cerebral Hemorrhage (HCHWA-D) Branchio-Oto-Renaal (BOR) syndroom Erfelijke darmkanker, non polyposis (HNPCC) Hereditaire multipele exostosen type Holoprosencephalie Nemaline myopathie Noonan syndroom Treacher Collins syndroom Tubereuze sclerose complex Hypochondroplasie Li-Fraumeni syndroom Spastische paraplegie type Von Hippel Lindau Alagille syndroom Aniridie Gorlin syndroom Hereditaire motorische sensorische neuropathie (HMNS) Hereditaire motorische sensorische neuropathie (HMSN) Nail-patella syndroom Ectodermale dysplasie Ectrodactylie Clefting (EEC) syndroom / Split hand foot malfomation type Achondroplasie Albright syndroom CADASIL Crouzon syndroom AD Polycysteuze Nierziekte type Ehlers Danlos syndroom type Hereditaire motorische sensorische neuropathie (HMSNb) Holt Oram syndroom Gen HTT DMPK BRCA BRCA APP FBN ATXN NF TSC EXT RB PTEN CDH CDKNA TAU APP EYA PMS/ MSH EXT SHH ACTA PTPN TCOF TSC FGFR TP SPAST VHL JAG PAX PTCH MFN PMP LMXB TP FGFR GNAS NOTCH FGFR PKD COLA MPZ TBX Aantal paren Aantal cycli MUMC+ Paren MUMC+ Cycli UMCU Paren UMCU Cycli UMCG Paren UMCG Cycli AMC Paren AMC Cycli

PGD Nederland / Jaarverslag PGD-methode en indicatie naar erfmodus (vervolg) Osteogenesis Imperfecta type Porencephalie Spinocerebellaire ataxie type (SCA) Autosomaal recessief Cystische fibrose Spinale spieratrofie type of Pontocerebellaire hypoplasie type Aicardi Goutieres syndroom Congenital Disorder of Glycosylation (CDG) a Phenylketonurie Adrenogenitaal syndroom Congenitale ichtyosis Leigh syndroom Polycysteuze nierziekte Beta thalassemie Familiaire Hemofagocytische Lymfohistiocytose type Glycogeen stapelingsziekte type b Mucolipidose type Smith-Lemli-Opitz syndroom Walker-Warburg syndroom Ziekte van Pompe Congenitale doofheid Congenitale merosine negatieve spierdystrofie Glycogeen stappelingsziekte type A Metachromatische leukodystrofie Morbus Sandhoff Osteogenesis Imperfecta type Sanfilippo type B Wolcott-Rallison syndroom Zellweger syndroom Ziekte van Krabbe Alpers syndroom en MELAS m.a>g Ellis von Crefeld syndroom Fanconi anemie Niemann-Pick syndroom Tyrosine hydroxylase deficiëntie X-gebonden (mutatiedetectie) Fragiele X syndroom Duchenne/Becker spierdystrofie Hemofilie A Adrenoleucodystrofie Retinitis Pigmentosa Pelizaeus-Merzbacher syndroom Alport Incontinentia pigmenti Lissencephalie Gen COLA COLA TBP CFTR SMN TSEN RNAseHC PMM PAH CYPA TGM NDUFS PKHD HBB MUNC. GPT GNPTAB DHCR FKRP GAA GJB LAMA GPC ARSA HEXB LEPRE NAGLU EIFAK PEX GALC POLG EVC FANC-F SMPD TH FMR DMD F ABCD RP PLP COLA NEMO DCX Aantal paren Aantal cycli MUMC+ Paren MUMC+ Cycli UMCU Paren UMCU Cycli UMCG Paren UMCG Cycli AMC Paren AMC Cycli

PGD Nederland / Jaarverslag PGD-methode en indicatie naar erfmodus (vervolg) Lymfangioproliferatieve ziekte Periventriculaire nodulaire heterotopie Simpson Golabi Behmel syndroom Ziekte van Norrie Mitochondrieel MELAS m.a>g Leigh/NARP m. C>T/G MERRF m.a>g Gen SHDAA FLN GPC NDP Aantal paren Aantal cycli MUMC+ Paren MUMC+ Cycli UMCU Paren UMCU Cycli UMCG Paren UMCG Cycli AMC Paren AMC Cycli FISH X-gebonden (geslachtsbepaling) Hemophilie A/B Duchenne/ Becker spierdystrofie Adrenoleucodystrofie Androgeen ongevoeligheidssyndroom Hydrocephalie Menkes syndroom Lowe syndroom Severe Combined Immune deficiency (SCID) Simpson Golabi Behmel syndroom Agammaglobulinemia Nefrogene diabetes insipidus Alport syndroom Chronisch Granulomateuze ziekte (CGD) FG-syndroom Lenz syndroom Lymphoproliferatieve ziekte Myotubulaire myopathie Chorioideremie Kegelstaafdystrofie Mentale retardatie Opitz sydroom Retinitis pigmentosa (RP/RP) Retinoschisis Spinocerebellaire ataxia Spondylo-epimetafysaire dyplasie (SEMD) Ziekte van Norrie Coffin Lowry syndroom Hunter syndroom Hypophosphatemische rachitis Lesch Nyhan syndroom Mohr-Tranebjaerg Ohdo syndroom SOX

PGD Nederland / Jaarverslag X-gebonden multipele congenitale afwijkingen door mutatie in PIGA-gen Barth syndroom Ectodermale dysplasie Leri Weill dyschondrosteosis Lujan Frijns syndroom Pelizaeus Merzbacher syndroom Autosomaal dominant (geslachtsbepaling) Erfelijke borst- en eierstokkanker (BRCA) Mitochondrieel (geslachtsbepaling) Leber Heriditaire Opticus Neuropathie (LHON) Structurele chromosoomafwijking Reciproke translocaties Robertsoniaanse translocaties Deleties Inserties Inversies Reciproke en Robertsoniaanse translocatie Recidiverende trisomie Mozaïek Turner syndroom Gen Aantal paren Aantal cycli MUMC+ Paren MUMC+ Cycli UMCU Paren UMCU Cycli UMCG Paren UMCG Cycli AMC Paren AMC Cycli FISH Array Structurele chromosoomafwijking Robertsoniaanse translocatie Reciproke translocatie Robertsoniaanse en reciproke translocatie Deleties Array

PGD Nederland / Jaarverslag tabel // aantal zwangerschappen en kinderen geboren na pgd cumulatief tot en met Zwangerschappen Positieve zwangerschapstest Twee maal zwanger na PGD Drie maal zwanger na PGD positieve zwangerschapstesten Klinische zwangerschappen met positieve hartactie Doorgaande zwangerschappen > weken Positieve zwangerschapstest Doorgaande zwangerschappen > weken FISH Positieve zwangerschapstest Doorgaande zwangerschappen > weken Array Positieve zwangerschapstest Doorgaande zwangerschappen > weken Verloop doorgaande zwangerschappen > weken Zwangerschapsafbreking Bevallingen Immatuur (- weken) Prematuur (- weken) Aterme (> weken) Geborenen Eenlingen Tweelingen Drielingen Levendgeborenen Jongens Meisjes Doodgeborenen tabel // bijzonderheden tijdens de zwangerschap en perinataal Jaar Indicatie BRCA Split hand foot malformation Erfelijke maagkanker Spinale spieratrofie (SMA) Glycogeen stapelingsziekte type B Ziekte van Huntington Spinocerebellaire ataxie (SCA) Familiaire adenomateuze polyposis coli (FAP) Hemofilie A Spinale spieratrofie (SMA) Ziekte van Huntington Hemofilie A Reciproke translocatie Fragiele X Methode FISH FISH FISH Bijzonderheid weken jongen geboren met VSD. + weken jongen geboren met congenitale afwijkingen. Prematuur gebroken vliezen bij weken, zwangerschap afgebroken. Echoschopisch onderzoek weken exencephalie, zwangerschap afgebroken. Prenatale diagnostiek trisomie, zwangerschap afgebroken. Prenatale diagnostiek trisomie, zwangerschap afgebroken. Meisje (deel van tweeling) met multipele congenitale afwijkingen tgv een mozaïek. Tweelingzwangerschap, eerste kind partus immaturus bij weken, waarna cerclage van de cervix. Tweede kind partus immaturus bij weken, jongen overleden. Meisje met trisomie. Tweelingzwangerschap met daarnaast acardiacus, twee gezonde jongens geboren bij weken. Meisje met eenzijdige cheiloschizis. Meisje (deel van tweeling) met congenitale heupdysplasie. Intra-uterien overlijden van een jongen bij weken. Drielingzwangerschap na plaatsing van twee embryo s. Intra-uterien overlijden van een meisje, gevolgd door partus prematurus bij weken (een levende zoon en een levende dochter).

PGD Nederland / Jaarverslag van papier naar digitaal

colofon Tekst Mw. drs. M. van Deursen-Luijten, MUMC+ Mw. prof. dr. C.E.M. de Die-Smulders, MUMC+ Data Mw. L. Amory-van Wissen, MUMC+ Mw. dr. E. Coonen, MUMC+ J. Dreesen, MUMC+ Mw. dr. M. Meijer-Hoogeveen, UMCU Mw. C. Simcox, UMCU Mw. J. de Vreeden-Elbertse, UMCU Mw. dr. J. van Echten-Arends, UMCG Mw. N. Theusink-Kirchhoff, UMCG Mw. drs. M. van den Berg, AMC Mw. dr. P. Lakeman, AMC Tekstredactie Mw. J. Maszewski, MUMC+ Fotografie Guill. Wolfs (cover) Precious Moments (pagina ) www.precious-moments-newborn.com Joey Roberts (pagina + ) Vormgeving Ontwerpburo Bertus, Maastricht www.ontwerpburobertus.nl Met dank aan Familie Wolfs-Herzberg Marjolein Bastin-Smit Marleen van der Sangen Familie Kemna Redactieadres MUMC+ afdeling Klinische Genetica Mw. J. Maszewski Postbus AZ Maastricht judith.maszewski@mumc.nl Website www.pgdnederland.nl