Tips spelend leren kern In de serie Tips spelend leren voor kern start t/m kern afsluiting worden opdrachten beschreven die leerkrachten in het keuzewerk voor hun klas kunnen opnemen op het gebied van lezen, spellen en creatief schrijven. Deze tips voor keuzewerk bestaan uit opdrachten bij enkele standaard materialen (lettertafel, letterhotel magnetische letterdoos) die elke kern van een andere inhoud worden Josée Warnaar voorzien, passend bij de nieuwe letterkennis. De opdrachten bij het letterhotel en de magnetische letterdoos zijn in kern op twee niveaus uitgevoerd: er zijn opdrachten die direct bij de start van kern kunnen worden ingezet en opdrachten die de kinderen kunnen doen nadat de letters d-oe-z zijn aangeboden. Daarnaast worden er bij elke kern ook enkele opdrachten specifiek voor die kern beschreven. In kern zijn dat opdrachten waarbij kinderen veel bewegen omdat ze woorden gaan uitbeelden en woorden gaan hinkelen. De opdrachten met zinsdelen stimuleren het kritisch lezen. Instructie van de diverse opdrachten Keuzewerk bestaat voor een deel uit opdrachten die in elke kern terugkomen en waar alleen de inhoud van verandert. Instructie is na kern start niet meer nodig. Er zijn in elke kern ook enkele nieuwe keuzeopdrachten. Maak van die opdrachten een foto en print die op de helft van een A4tje. Hang deze A4tjes naast het planbord. Instrueer bij de start van een nieuwe kern een nieuw werkje aan één kind. Als het kind dit goed begrijpt, mag het zijn naam onder de foto van het werkje schrijven. Kinderen die dit werkje ook kiezen vragen of dit kind hen even wil uitleggen wat de bedoeling is. Daarna mag ook dit kind zijn naam onder de foto zetten. Lettertafel o-oo Standaard onderdelen van het keuzewerk: Lettertafel, letterhotel en magnetische letterdoos. Lettertafel Doel: Auditieve analyse en letterkennis oefenen Zie Tips voor spelend leren kern start voor de beschrijving van de lettertafel opdrachten. Opdracht - Samenwerkingsopdracht uitluisteren letters Bij opdracht van de lettertafel kunnen de nieuwe letters van kern ingezet worden. Opdracht - Sorteeropdracht voor twee auditief- of visueel op elkaar gelijkende letters Maak sorteermandjes bij de volgende lettercombinaties: d-b, b-p, ee-oe, oo-oe, ij-i. Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad van 9
Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 5 van 9 Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 7 van 9 Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 6 van 9 Letterhotel Doel: Woorden (en later zinnen) samenstellen met de geleerde letters. Zie Tips spelend leren kern start voor de beschrijving van de letterhotel opdrachten. Letterhotel Maak bij het letterhotel boekjes in de kleur van kern : blauw. Kopieerblad bevat de letterhotelplaatjes voor de maanaanpak. Dit kopieerblad kan voor de maanaanpak ingezet worden bij de start van kern. Het bevat woorden samengesteld uit de letters van kern start, kern en kern. Kopieerblad bevat ook letterhotel plaatjes voor de maanaanpak. Dit kopieerblad kan ingezet worden nadat de letters d-oe-z zijn aangeleerd. Wie maakt de langste zin? Voorbereiding: Leg bij het letterhotel blauwe stroken klaar. Instructie: Zeg tegen de kinderen Ik zeg een hele korte zin: ik ren. Vraag aan de kinderen Wie kan deze zin een stukje langer maken?. Laat voorbeelden noemen. Herhaal dit met: ik zit. Vraag wie van de kinderen een hele korte zin wil bedenken. Laat ook die zin langer maken. Leg de zinnenopdracht bij het letterhotel uit: Maak een zin. Maak die zin zo lang mogelijk. Hang je zin op de muur bij het letterhotel. Is je strook te kort om de zin op te plakken? Plak er dan een nieuwe strook aan vast. Laat de zinnen in de afronding van de les voorlezen. Is er een kind die één van de zinnen nog langer kan maken? Daag de kinderen uit om de volgende dag de zinnen die op de muur hangen nog langer te maken. kern kopieerblad kern kopieerblad Plaatjes letterhotel voor de start van kern Plaatjes letterhotel maanaanpak na d-oe-z kern kopieerblad Plaatjes letterhotel voor de zonaanpak Kopieerblad, en Kopieerblad bevat letterhotelplaatjes voor de zonaanpak. Kinderen die de zonaanpak volgen kunnen, als extra opdracht, ook nog een rijmwoord verzinnen bij de woorden die ze naast de plaatjes hebben geplakt. Naast deze bekende opdracht, boekjes met woorden maken, kunnen de kinderen ook uitgedaagd worden om zinnen en steeds langere zinnen te maken. Magnetische letterdoos Doel: Zinnen samenstellen met de geleerde letters. Zie Tips spelend leren kern start voor de beschrijving van de opdrachten bij de magnetische letterdoos. In kern zijn alle kinderen in staat om zinnetjes bij plaatjes te maken. De opdrachtstroken waarbij kinderen, Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad van 9
Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 8 van 9 Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 9 van 9 zoals in kern start, kern en, woorden moesten maken vervallen daarom vanaf kern. De opdrachtstroken van kopieerblad 4 en 5 zijn geschikt voor zowel de maan- als de zonaanpak. Kinderen maken zinnen bij deze plaatjes. Afhankelijk van de mogelijkheden van ieder kind worden de zinnen korter of langer en worden eenvoudige of al moeilijkere woorden gebruikt. Hoe beoordeelt u de gemaakte zinnen? Spelfouten. Keur spelfouten in de gemaakte zinnen niet af. Een handig criterium is: dat wat de kinderen al beheersen moet goed worden toegepast. Stem de feedback op het gemaakte werk dus af op het niveau van het kind. Wijs de kinderen op fouten die ze niet meer zouden hoeven maken en laat ze die verbeteren. Dat gaat heel eenvoudig met die magnetische letters. Zinsbouw. Laat de zinnen die met de magnetische letterdoos gemaakt zijn voorlezen in de afronding van de les. Kies een geschikte zin uit en vraag aan de kinderen of ze die zin kunnen veranderen. Laat voorbeelden noemen. Laat de zinnen ook eens langer maken. Vraag de kinderen die de volgende dag aan de beurt zijn om andere zinnen of langere zinnen bij de plaatjes te maken. Het kan heel stimulerend zijn om één van de plaatjes te vergroten en op de muur te hangen. Laat de kinderen zoveel mogelijk verschillende zinnen maken en hang die onder het plaatje. Elke dag worden de zinnen klassikaal gelezen en wordt de aanvulling er bij gehangen. Op die manier wordt de kwaliteit van het zinnen maken verhoogd. Een goede voorbereiding op het maken van verhaaltjes. kern kopieerblad 4 kern kopieerblad 5 Plaatjes strookjes magnetische letterdoos Plaatjes strookjes magnetische letterdoos zinnenopdracht zinnenopdracht het bovenste kaartje omgedraaid. De zo ontstane zin wordt gelezen en beoordeeld; is het een goede zin? Klopt de betekenis of staat er onzin? Als de zin met goed beoordeeld wordt, mag het kind dat aan de beurt was de zin hebben en is het nogmaals aan de beurt. Als de zin onjuist is qua betekenis worden de kaartjes tussen de andere kaartjes in de stapeltjes geschoven. Belangrijk is dat de kaartjes met het cijfer erop weer terug gestopt worden in de stapel met kaartjes met het cijfer. Als variant kan het spel ook open worden gespeeld: alle kaartjes met cijfer worden met de tekstzijde boven onder elkaar gelegd. De kaartjes met cijfer en worden ernaast gelegd. Om de beurt mag een kind een zin samenstellen. Wie maakt de meeste zinnen? Voorbereiding: Print kopieerblad 6 op stevig papier. Print kopieerblad 7 en 8 dubbelzijdig. Let op dat de juiste nummers op de achterkant van de kaartjes geprint worden. Knip de zinsdelen uit en berg ze in een doosje op. Maak een foto van dit werkje voor het planbord. Print deze foto ook op de helft van een A4tje, zodanig dat kinderen er hun naam onder kunnen schrijven. Instructie variant Speelveld met drie stapeltjes kaarten Leg de opdracht aan twee kinderen uit. Laat zien hoe de kaartjes gesorteerd moeten worden: alle kaartjes met een op elkaar leggen met het cijfer naar boven. Dit stapeltje op vakje één van kopieerblad 7 laten leggen. Doe dit ook met de kaartjes met cijfer en. Kopieerblad 4 en 5 Opdrachten specifiek voor kern Is dit een goede zin? Bij deze samenwerkingsopdracht lezen de kinderen intensief en koppelen ze direct betekenis aan de woorden die ze lezen. Er liggen drie stapeltjes zinsdelen omgekeerd op tafel. Om de beurt wordt van elke stapel Het kleinste kind mag beginnen en draait van elk stapeltje het bovenste kaartje om. De zin die ontstaan is wordt hardop voorgelezen. Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad van 9
Is de zin juist? Klopt de betekenis? Als dit het geval is mag het kind de zin hebben. Is de zin onjuist dan worden de kaartjes tussen de kaartjes van de goede stapel geschoven. Nadat de kinderen het spel gespeeld hebben schrijven ze hun naam onder de foto die naast het planbord hangt. Zij kunnen dit spel aan twee andere kinderen uitleggen. Het grootste kind mag beginnen. Pak een kaartje uit de eerste, de tweede en de derde rij die samen een goede zin vormen. Wie maakt de meeste zinnen? Doe-woorden Vanaf het eerste moment dat kinderen woorden kunnen lezen, is het belangrijk daar betekenis en begrip aan te koppelen. Het spel met doe-woorden draagt daar aan bij. Voorbereiding: Print kopieerblad 9 op stevig papier. Knip de kaartjes uit en doe ze met de woordkant naar onder in een doosje. Instructie: Zie instructie bij doe-woorden in Tips spelend leren kern. Instructie variant Het spel wordt open gespeeld Leg de opdracht aan twee kinderen uit. Laat zien hoe de kaartjes met cijfer met de tekstzijde boven onder elkaar gelegd worden. Laat de kinderen de kaartjes met cijfer en ernaast leggen. Hinkelbaan Bewegen en leren zijn een effectieve combinatie, zeker voor jonge kinderen. De kinderen zullen veel plezier beleven aan het woorden hinkelen van onderstaande opdracht. De opdrachten van kopieerblad 0 en kunnen bij de start van kern worden ingezet, de opdrachten van kopieerblad en zijn bruikbaar nadat de letters d-oe-z aangeboden zijn. Voorbereiding en instructie: zie Tips spelend leren kern. Digiregie/Naslag Artikel Tips spelend leren kern start, geschreven door Josée Warnaar Artikel Tips spelend leren kern, geschreven door Josée Warnaar Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 4 van 9
kern kopieerblad Plaatjes letterhotel voor de start van kern Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 5 van 9
kern kopieerblad Plaatjes letterhotel maanaanpak na d-oe-z Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 6 van 9
kern kopieerblad Plaatjes letterhotel voor de zonaanpak Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 7 van 9
kern kopieerblad 4 Plaatjes strookjes magnetische letterdoos zinnenopdracht Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 8 van 9
kern kopieerblad 5 Plaatjes strookjes magnetische letterdoos zinnenopdracht Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 9 van 9
kern kopieerblad 6 Speelveld bij Is dit een goede zin? Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 0 van 9
kern kopieerblad 7 Zinsdelen ik voer ik zit ik hijs ik koop ik ren de boer de aap in de doos in een boek voor met kim naar zoekt een peen de boom de boot saar oom de kip Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad van 9
kern kopieerblad 7 Zinsdelen (achterzijde) Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad van 9
kern kopieerblad 8 Zinsdelen de koe de aap de bij mijn oom mijn poes mijn baas eet rent naar zoemt bij roept bijt in heet een peer de doos de roos de poes de kaas pim Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad van 9
kern kopieerblad 8 Zinsdelen (achterzijde) Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 4 van 9
kern kopieerblad 9 Doe-woorden zoen roep roer voer zoek hijs bijt zit Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 5 van 9
kern kopieerblad 0 Hinkelbaan voor de start van kern n m ee s b oo aa e t Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 6 van 9
kern kopieerblad Woorden hinkelbaan voor de start van kern boon teen tem boos neem meet boom boom boot tem meet boon baas neem teen boot boos baas Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 7 van 9
kern kopieerblad Hinkelbaan na d-oe-z k n i z oe d e s b Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 8 van 9
kern kopieerblad Woorden hinkelbaan voor de start van kern doek zin zes dek zoek bek bek zes bes doek dek zoek zin zoen dik dik zoen bes Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 9 van 9